Barbara Boels Tekstadvies

Een goed voorbeeld van een woord dat zowel in het Vlaams als in het Nederlands wordt gebruikt, maar met een verschillende betekenis is 'direct'.

'Kun je dat direct doen?'

Als je dit in Vlaanderen wordt gevraagd, heb je nog even de tijd. Als je dit in Nederland wordt gevraagd, kun je maar beter meteen in actie komen.

Zoek je iemand die je Vlaamse tekst goed leesbaar kan maken voor de Nederlandse markt? Of iemand die je Nederlandse tekst begrijpelijk kan maken voor je Vlaamse klanten? Neem dan gerust contact met me op.


Foto: Canva

Vlakbij/vlak bij?

Staat er na 'bij' een zelfstandig naamwoord of een persoonlijk voornaamwoord? Dan schrijf je 'vlak bij'. Kijk maar naar de volgende zinnen.

• Ik woon vlak bij de boekhandel.
• Ik woon vlak bij haar.

Volgt er na 'bij' niets? Dan schrijf je 'vlakbij'.

• De supermarkt is vlakbij.


Foto: Canva

Wil je in Nederland een glas water met bubbels bestellen? Dan bestel je een spa rood. In Vlaanderen bestel je een bruiswater. 😉

Wil je een glas water zonder bubbels? Dan bestel je in Vlaanderen een plat water. In Nederland bestel je een spa blauw.


Foto: Canva

Schrijf je ‘persé’ of ‘per se’?

'Persé`ziet er logisch uit vanwege het accentteken. Toch is de juiste schrijfwijze 'per se`.

Het is noch het een noch het ander. Het is nietszeggend.
Het is...

'vlees noch vis' voor een Nederlander;
'mossel noch vis' voor een Vlaming'.


Foto: Canva

‘Het kost duur.’
‘Inplannen’
‘Uitprinten’

Lijkt goed Nederlands, toch? Helaas... Hier is sprake van contaminatie: je vermengt ten onrechte twee woorden/uitdrukkingen die op elkaar lijken of met elkaar verwant zijn.
‘Het kost duur’: je vermengt ‘veel kosten’ met ‘duur zijn’.
‘Inplannen’: je vermengt ‘inroosteren’ met ‘plannen.
‘Uitprinten’: je vermengt ‘uitdraaien’ met ‘printen’.

‘Uitprinten’ is trouwens een goed voorbeeld van hoe taalregels kunnen veranderen. Dit woord werd vroeger gezien als taalfout maar tegenwoordig niet meer.


Foto: ChristianChan/Shutterstock

Verlof/vakantie

We kijken er ieder jaar weer naar uit: even vrij van school of werk. En dan vertrekken naar zonnige oorden. Of gewoon in eigen land blijven. Een Nederlander heeft dan 'vakantie', een Vlaming heeft dan 'verlof'. Wat is het juiste woord?

Volgens de standaardtaal betekent `verlof' iets anders dan 'vakantie'. Bij 'verlof' heb je de toestemming van je baas om weg te blijven van je werk om een bepaalde reden. Denk aan zwangerschapsverlof, studieverlof, maar bijvoorbeeld ook aan bouwverlof. Voor 'vakantie' heb je weliswaar ook toestemming om niet aanwezig te zijn, maar dan zonder specifieke reden.

Gebruik je als Vlaming 'verlof' wanneer je 'vakantie' bedoelt, dan mag dat officieel dus niet. In de informele of spreektaal mag het wel.

Ik neem zelf even een paar dagen 'verlof/vakantie' en spreek jullie de week daarna weer!


Foto: Simon Matzinger

hardstikke/hartstikke?

In mijn zoektocht naar de taalkwestie voor deze week kwam ik dit tegen op de website van Van Dale. Hoe schrijf je dit woord ook alweer en waarom zo?

https://www.vandale.nl/hardstikke-of-hartstikke?fbclid=IwAR0HWXCf3OQj7kSXhPOH5hOJUNmFzqJIJB9-gMlK2BDGHaXvpJPepC1e0NA


Foto: Shutterstock/CharlieChan

Blij met mijn nieuwe logo!

Dank je wel Nele Verdyck voor het ontwerp en dank je wel Hanne De Meyer om ons met elkaar in contact te brengen.

'Ik besef me' of 'ik besef'?

'Beseffen' is geen wederkerend werkwoord, maar 'zich realiseren' is dat wel. Het moet dus zijn 'ik besef'. Wil je het anders formuleren, dan kun je 'ik realiseer me' gebruiken.

Zoek je iemand die je tekst foutloos en goed leesbaar maakt? Ik kan je helpen. Wil je graag meer info? Stuur me een berichtje of neem een kijkje op

www.boelstekstadvies.com


Foto: Shutterstock/Christian Chan

'Wat een goede fim, hè?'
'Bangelijk!'

De eerste keer dat ik zo`n gesprek hoorde, snapte ik er niets van. Hadden ze nu een goede film gezien die eng was? Of praatten deze twee totaal langs elkaar heen: had de een een goede fim gezien en de andere een enge? Door navraag leerde ik al snel dat 'bangelijk' in het Vlaams ook 'geweldig' of 'fantastisch' kon betekenen. 'Schrik hebben voor' is dan weer een andere manier om te zeggen dat je ergens bang voor bent.


Foto: Shutterstock / rogistok

Op vakantie / met vakantie?

Het is allebei goed.

Volgens Genootschap Onze Taal werd 'op vakantie' vroeger gezien als een contaminatie: een onjuiste vermenging van 'op reis' en 'met vakantie'.
Volgens sommigen is er ook sprake van een betekenisverschil: iemand die 'op vakantie' gaat, vertrekt naar een vakantiebestemming; wie 'met vakantie' gaat, kan ook thuis vakantie vieren.

Ben je al vertrokken, vertrek je binnenkort of wordt het een staycation? Wat je ook gaat doen: fijne vakantie!


Foto: Shutterstock / ChristianChan

Ik woon nu bijna twaalf jaar als Nederlandse in België. En ieder EK of WK voetbal krijg ik weer dezelfde vraag: 'Supporter je voor Nederland of voor België?' De eerst jaren bleef ik stug antwoorden: 'Voor Nederland natuurlijk!' Maar na verloop van tijd veranderde mijn antwoord in: 'Voor allebei natuurlijk!'

Wat ik ga doen als ze elkaar tegenkomen in de finale? Tsja, dilemma 😉... Maar daarvoor moet België zondag eerst de pannen van het dak spelen tegen Portugal. En Nederland de sterren van de hemel tegen Tsjechië.


Foto: Jess Bailey/Pexels

chic/chique/sjiek?

Wat is de juiste schrijfwijze? Eigenlijk is dat heel simpel te onthouden. Hoe moet het klinken als je het hardop zegt? Als het moet klinken als 'sjiek', dan schrijf je 'chic'. Moet het klinken als 'sjieke', dan schrijf je 'chique'.

Kijk (of liever: luister) maar naar de volgende voorbeelden
➡️ een 'chic' hotel
➡️ een 'chique' jas

De schrijfwijze 'sjiek' of 'sjieker' wordt gezien als informeel taalgebruik en volgens de officiële spellingsregels mag dat niet. Gebruik je de spellingsregels zoals die gehanteerd worden door Onze Taal, dan mag je 'sjiek/sjieker' wel gebruiken als alternatieve schrijfwijze.

In het Frans bestaat het woord 'chique' alleen als zelfstandig naamwoord. Het betekent dan 'pruimtabak'.

Zoek je iemand die je tekst naleest op deze en andere spellingskwesties? Ik kan je helpen.


Foto: Shutterstock / ChristianChan

Geld verdienen als...

Een Vlaming verdient geld als slijk, een Nederlander verdient geld als water.

Zoek je iemand die je Nederlandse teksten geschikt kan maken voor de Vlaamse markt? Of je Vlaamse teksten geschikt kan maken voor de Nederlandse markt? Ik kan je daarbij helpen.


Foto: Canva

https://radio1.be/soms-vertelt-een-autocorrectie-meer-over-jezelf-dan-je-zou-willen?utm_medium=Social&utm_source=Facebook&fbclid=IwAR1ojoZY2haDLYacKD4Kti7u7kj5QubQe79tcgZcp6uO5FXWfnKCJEg5RBE =1623827104

"Soms vertelt een autocorrectie meer over jezelf dan je zou willen" Autocorrectie kan soms gênante situaties opleveren. Maar volgens Johan Terryn heeft het ook bijzondere krachten. Het kan de toekomst voorspellen.

allang / al lang?

Iets waar ik zelf ook wel eens over heb getwijfeld. Je kunt het als volgt onthouden.

➡️Bedoel je 'echt wel'? Dan schrijf je 'allang'.
'Ik had de grap allang door.'

➡️Bedoel je 'geruime tijd'? Dan schrijf je 'al lang'.
'Hij werkt al lang voor hetzelfde bedrijf.'

➡️In sommige gevallen kun je beide schrijfwijzen verdedigen. Kijk maar naar de volgende zinnen.
'Ik weet allang dat je liegt.'
'Ik weet al lang dat je liegt.'


Foto: Shutterstock / ChristianChan

Hoe Nederlanders en Vlamingen hetzelfde woord gebruiken, maar er iets anders mee bedoelen...

Een Vlaming heeft het over 'een tas koffie', een Nederlander spreekt over 'een kop koffie'.
Een Nederlander heeft het over 'een tas', een Vlaming spreekt over 'een sacoche'.

(Let wel op: 'tas' en 'sacoche' zijn geen standaardtaal en gebruik je dus niet in de formele of schrijftaal.)

Zoek je iemand die je Nederlandse tekst geschikt kan maken voor de Vlaamse markt? Of je Vlaamse tekst geschikt kan maken voor de Nederlandse markt? Ik kan je helpen!


Foto: Canva

een aantal inwoners had / een aantal inwoners hadden?

Je mag zowel het enkelvoud als het meervoud gebruiken. Het ligt eraan wat je ziet als de kern van 'een aantal inwoners'.

Wil je de nadruk leggen op 'een aantal', met andere woorden gaat het je vooral om de inwoners als collectief? Dan gebruik je het enkelvoud. Leg je de nadruk op 'inwoners', met andere woorden zou je 'een aantal' kunnen vervangen door bijvoorbeeld 'een heleboel'? Dan gebruik je het meervoud.

Let op: bij 'het aantal' is alleen het enkelvoud correct!


Foto: Shutterstock/Christian Chan

Een klein hartje / een hart van peperkoek

Wanneer iemand er stoer uitziet maar eigenlijk een heel zachtaardig karakter heeft, heeft hij in het Nederlands 'een klein hartje'. In het Vlaams heeft hij 'een hart van peperkoek'.


Foto: Canva

rode wijnglas/ rodewijnglas?

Als je wilt weten of je combinaties van bijvoeglijke naamwoorden en zelfstandige naamwoorden aan elkaar of los schrijft, kijk dan waar het bijvoeglijk naamwoord iets over zegt.
Zegt het iets over het zelfstandig naamwoord dat er direct op volgt (in dit geval zegt ‘rode’ iets over ‘wijn’), dan schrijf je alles aan elkaar. Zegt het bijvoeglijk naamwoord iets over het tweede zelfstandig naamwoord (in dit geval ‘glas’), dan schrijf je het los van elkaar.

Foto: Shutterstock/ChristianChan

Hoe het Vlaams en het Nederlands hetzelfde lijken, maar soms toch nét verschillend zijn.

Een Nederlander heeft het over een ‘sinaasappel’. Een Vlaming heeft het over een ‘appelsien’. (Wel wordt het vooral gebruikt in de spreektaal en in de informele schrijftaal. In de formele schrijftaal wordt ook in het Vlaams ‘sinaasappel’ gebruikt.)

‘Je kan’ of ‘je kunt’?

Het is allebei correct.

Wel zijn er in Nederland mensen die ‘je kunt’ netter taalgebruik vinden dan ‘je kan’. Het argument is dat ‘je kan’ te informeel is. In België wordt dat onderscheid niet gemaakt. Hetzelfde geldt voor ‘je zal’ / ‘je zult’ en ‘je wil’ / ‘je wilt’.

Wie is hier blij mee😉?

'Groter als' is in de Nederlandse taal helemaal niet meer fout 'Hen' e 'hun' of 'groter dan' en 'groter als'. Het kan allemaal gewoon in de Nederlandse taal.

Vanaf vandaag mag ik gaan samenwerken met dit mooie collectief van schrijfcoaches. Maak kennis met de tekstologen!

(website: detekstologen.be)

https://youtu.be/YqspwCZk30g

maak kennis met de tekstologen We stellen u graag alle veertig tekstologen voor.

Gaat-ie als marshmallow of als koekje de Dikke Van Dale in? https://www.vandale.nl/melocake
Ruud Hendrickx

De hand op de knip houden

Een tijdje geleden kreeg ik een vraag van een Vlaamse vriendin. Wat betekende "de hand op de knip houden"? Was dat een typisch Nederlands gezegde? Tsja...

"De hand op de knip houden" wil zeggen: zuinig zijn met geld; geen geld meer uitgeven. Iets waar Nederlanders in Vlaanderen wel om bekend staan 😉.


Foto: Canva

Bij deze/bij dezen?

Je komt het vaak tegen in zakelijke, formele teksten. Maar hoe schrijf je het eigenlijk? Om die vraag te beantwoorden, moeten we terug in tijd.

Vroeger werd in het Nederlands gebruik gemaakt van naamvallen. Het voorzetsel 'bij' hoorde in het rijtje van voorzetsels, waarop de derde naamval volgt en dus kreeg 'deze' de uitgang -n.
In de loop van de tijd verviel langzaam maar zeker het gebruik van naamvallen. Vandaar dat we tegenwoordig zowel 'bij deze' als 'bij dezen' goed rekenen.


Foto: Shutterstock/ChristianChan

Toosten

Een nieuw huis, een examen gehaald, een verjaardag. Allemaal goede redenen om een fles open te trekken en een goed glas te drinken. Wat zeg je dan als je een toost uitbrengt?

"Proost!" zul je vooral in Nederland horen. In Vlaanderen is "Santé!" of "Schol!" gebruikelijker.


Foto: Canva

Deleten: gedelete of gedeletet?

�De tweede vorm is juist.

�Om dit uit te leggen, eerst nog even een korte herhaling van 't kofschip' of 't fokschaap'. Hoe je het ook noemt, het gaat om een ezelsbruggetje om te bepalen of het voltooid deelwoord van een regelmatig werkwoord eindigt op 'd' of 't'. Dat doe je als volgt:

�Eerst bepaal je de stam van het werkwoord: hele werkwoord min -en/-n. Komt de laatste letter van de stam die je uitspreekt (dus niet die je schrijft!) voor in 't kofschip'/'t fokschaap', dan eindigt het voltooid deelwoord op 't'. Zo niet, dan eindigt het op 'd'.

�Kijken we naar 'deleten', dan wordt de stam 'delete'. De laatste letter die we uitspreken is de 't'. Die komt voor in het ezelsbruggetje. Je schrijft dus het voltooid deelwoord als 'gedeletet'. Wel spreek je het uit als 'gedieliet' 😉.


Foto: Shutterstock/ChristianChan

Met je ... in de boter vallen?

Iemand gaat voor het eerst naar het casino en wint direct de jackpot. Is het een Nederlander, dan valt hij met zijn neus in de boter. Is het een Vlaming, dan valt hij met zijn g*t in de boter. 😉


Foto: Canva

'driedubbel'/'drievoudig'?

Je zou zeggen dat het 'drievoudig' moet zijn. Toch mag 'driedubbel' ook.

Genootschap Onze Taal heeft daar de volgende verklaring voor:

"Veel mensen vinden het niet logisch dat driedubbel ‘driemaal’ betekent. Dubbel is immers hetzelfde als tweemaal: dan zou driedubbel 3 × 2 = 6-maal zijn. Maar taal is geen wiskunde. En ook geen logica. Een ouder iemand is niet ouder dan een oud iemand, een loodgieter doet weinig meer met lood en drie keer meer en drie keer zo veel betekenen in de praktijk vaak hetzelfde."

Ik zal zelf toch sneller 'drievoudig' gebruiken. Jullie?


Foto: Shutterstock/ChristianChan

Friet/patat?

Een Vlaming eet 'friet' of 'frieten', een Nederlander eet 'patat'.

Dat wordt vaak gedacht. Maar de 'friet/patatgrens' ligt net iets anders. Beneden de rivieren in Nederland hebben ze het over 'friet', daarboven hebben ze het over 'patat'.

Voor de Nederlanders onder ons: heeft een Vlaming het over een 'patat' dan heeft hij het over wat in het Nederlanderlands een 'aardappel' heet'. 😉

Zoek je iemand die je tekst kan optimaliseren voor de Vlaamse of de Nederlandse markt? Ik kan je daarbij helpen!.


Foto: Polina Tankilevitch via Pexels

u hebt/u heeft?

Twijfel je ook welke van de twee de juiste schrijfwijze is? Het antwoord is simpel: ze zijn allebei goed!

'U' is van oorsprong een derde persoon enkelvoud, net zoals 'hij' en 'zij'. Vandaar 'u heeft'. Tegenwoordig wordt 'u' meer gezien als een tweede persoon enkelvoud (jij/je) en dus mag 'u hebt' ook.

Als je een tekst schrijft, is het wel belangrijk dat je voor een van de twee vormen kiest en die consequent gebruikt.


Foto: Shutterstock/ChristianChan

Oud en Nieuw? oud en nieuw?

De tweede schrijfwijze is volgens de officiële spellingregels de juiste. Alleen de namen van officiële feestdagen (Nieuwjaar) schrijf je met een hoofdletter. Gaat het over verkorte vormen (oud en nieuw) of woorden die van de officiële benamingen zijn afgeleid (nieuwjaarsdag) dan schrijf je die met een kleine letter.


Foto: Shutterstock/ChristianChan

Hoe goed ken jij de dt-regel? Hoe goed ken jij de dt-regel? Ik kon 10 van de 10 vragen juist beantwoorden. Kan jij het beter doen? Test het uit op VRT NWS.

Het paard van Sinterklaas

Wist je dat de trouwe metgezel van Sinterklaas in Nederland anders heet dan in Vlaanderen? In Nederland luistert het naar de naam Ozosnel, in Vlaanderen naar de naam Slechtweervandaag.

De Vlaamse naam ontstond toen Sint aan een van zijn hulpjes vroeg hoe ze zijn paard zouden noemen. Piet had de vraag niet goed verstaan en antwoordde: 'Slecht weer vandaag, Sinterklaas'...


Foto: Canva/hansslegers

Waarom schrijf je 'allergieën' en 'bacteriën'?

Eindigt een woord op -ie en ligt in het enkelvoud de nadruk op de laatste lettergreep, dan eindigt het meervoud op '-ieën'. Kijk maar naar:

allerGIE ➡️ allergieën

Ligt de klemtoon niet op de laatste lettergreep, dan wordt de uitgang in het meervoud '-iën'. Het volgende voorbeeld laat dit duidelijk zien:

bacTErie ➡️ bacteriën


Foto: Shutterstock/ChristianChan