Liyana Care

Baga Ayyaana Ireechaan isin gahe💫

Liyana Care Liyana digital healthcare solutions is a technology-based healthcare company founded by medical doct

The world is moving towards digitization. Our center, Liyana Digital Healthcare Solutions, as the first licensed telemedicine company in Ethiopia, is working tirelessly towards realization of digital healthcare service delivery.

We would love to thank Safaricom Telecommunications Ethiopia in becoming part of this journey. We had such a great session with the employees after presentation of a webinar by our experienced psychiatrist Dr.Selam.

We look forward to a fruitful partnership.

👩‍⚕️በእድሜ የገፉ እናትዎ/አባትዎ ጤና ያሳስቦታል? የጤንነታቸውን ጉዳይ ለመከታተል ጊዜ ማግኘት አልቻሉም? ያሉበትን የጤና ሁኔታ እንዲሁም መደረግ ያለበትን ጥንቃቄ እና የሚወስዱትን እያንዳንዱን መድሀኒት በቤትዎ ሆነው በሞባይል ስልክዎ መከታተል ይፈልጋሉ? እንግዲያውስ ሊያና ዲጂታል ሄልዝ ኬር ሶሉሽንስ መፍትሄ ይዞሎት መጥቷል፡፡

👉በየ2 ሳምንት አንዴ በቤትዎ የሚደረግ የሀኪም ክትትል

👉በየ2 ሳምንት በስፔሻለሊስት እንዲሁም በሰብ ስፔሻሊስት የሚደረግ የርቀት ህክምና (virtual consultation)

👉ነጻ የስነአዕምሮ(psychiatry) ማማከር አገልግሎት

👉በወር አንድ ጊዜ የሚደረግ አስፈላጊ ላብራቶሪ ምርመራ

👉በፈለጉት ጊዜ በመደወል በፈለጉት የጤና ጉዳይ ላይ የሚሰጥ ማብራሪያ እና የምክር አገልግሎት

📌እነዚህን ሁሉ አገልግሎቶች በወር አንድ ጊዜ ብቻ እጅግ ተመጣጣኝ የሆነ ክፍያ በመክፈል ማግኘት ይችላሉ፡፡

------------------------------------------------
ለተጨማሪ መረጃ ወደ 7755/+251910202776 ይደውሉ፡፡

ቴሌግራም፡ t.me/ldhsethiopia
መተግበሪያችን: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.liyanadigitalhealth.liyanacare
https://apps.apple.com/us/app/liyana-care/id1572231448

Liyana Healthcare Plc. LIYANA Healthcare Plc. (Yanet Medicals and Pharmaceuticals) is an integrated healthcare solutions company located in Hawassa, Ethiopia.

🏃🏻‍♂️⏰ ለሚወዱት የሚያበረክቱት በጭራሽ ሊያመልጦት የማይገባ ልዩ አጋጣሚ!

📌ሊያና ዲጂታል ሄልዝ ኬር ሶሉሽንስ በኢትዮጵያ የመጀመሪያው የቴሌህክምና ማዕከል እንደሆነ ይታወቃል፡፡ ድርጅቱ አገልግሎቱን ከጀመረ ጊዜ አንስቶ በተለይም በኮቪድ ወቅት ከፍተኛ ቁጥር ያላቸውን ታካሚዎች በማገልገል ምስጋናን አትርፏል፡፡

🔸እንደተለመደው ሊያና በአይነቱ ለየት ያለ ፕሮግራም ይዞላችሁ መጥቷል፡፡ በቤትዎ በእድሜው የገፋ ወይም በተለያዩ ችግሮች ምክንያት መንቀሳቀስ የማይችል የቤተሰብ አባል እንዲሁም ስኳር߹ግፊት߹ኩላሊት߹ጉበት እና የመሳሰሉት ህመሞች ላሉባቸው ሰዎች በወርሀዊ ቋሚ ክፍያ ብቻ የሀኪሞች ክትትል ማግኘት ይችላሉ፡፡

📎ፕሮግራሙ የሚያካትተው፡-

👉በ 15 ቀን አንዴ በቤትዎ የሚሰጥ የሀኪሞች አገልግሎት

👉በወር አንዴ ስፔሻሊስቶችን/ ሰብስፔሻሊስቶችን በርቀት የማማከር አገልግሎት(virtual consultation)

👉በወር አንዴ አስፈላጊ የላብራቶሪ ምርመራዎችን የማድረግ ዕድል

👉በማንኛውም ቀን በተመቾት ሰዓት ሀኪሞችን በስልክ የማማከር አገልግሎት

🔹እነዚህን ሁሉ ያካተተ አገልግሎት በወር አንድ ጊዜ ብቻ ክፍያ በመፈፀም ያገኛሉ፡፡

------------------------------------------------
📞ለተጨማሪ መረጃ ወደ 7755 ወይም +251910202776 ይደውሉ፡፡

ቴሌግራም፡
መተግበሪያችን: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.liyanadigitalhealth.liyanacare
https://apps.apple.com/us/app/liyana-care/id1572231448

ቴሌግራም፡ t.me/ldhsethiopia
መተግበሪያችን: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.liyanadigitalhealth.liyanacare
https://apps.apple.com/us/app/liyana-care/id1572231448

ድንገተኛ የፊት መጣመም (Bell’s Palsy) ምንድን ነው?

👉አንዳንዴ ሰው መጋኛ መታው ወይም መጋኛ ፊቱን አጣመመው ሲባል እንሰማለን።

🔸ድንገተኛ የሆነ የፊት መጣመም (bell's palsy) የምንለው በአንድ በኩል የሚገኘውን የፊት ጡንቻዎች በማስነፍ ወይም በማዛል ግማሽ ፊታችን እንዳይታዘዝ የሚያደርግ ህመም ነው።

📌ፊታችን ቀስ በቀስ ወይም በድንገት ሊጣመም ይችላል።

🔹ከጭንቅላታችን የሚነሱ 12 የጭንቅላት ነርቮች (cranial nerves) አሉ፡፡ከነዚህ ውስጥ አብዛኞቹ ነርቮች የፊታችንን እንቅስቃሴ ያዛሉ፣ይቆጣጠራሉ።

📎ከአንጎል ከሚነሱት 12 ነርቮች አንዱ የሆነው ሰባተኛውነርቭ (facial nerve) ሲቆጣ ወይም ሲያብጥ ቤልስ ፓልሲ (Bell’s palsy) ይከሰታል።

♦️ይህ ችግር በማንኛውም የእድሜ ክልል ሊከሰት ይችላል።

አምጪ ምክንያቶች

👉ቤልስ ፓልሲ ይህ ነው የሚባል አምጪ ምክንያት አልተገኘለትም። ነገር ግን ሰባተኛው ነርቭ (facial nerve) በቫይረስ ምክንያት በሚመጡ ኢንፌክሽኖች ምክንያት ሲቆጣ ህመሙ ይከሰታል ተብሎ ይታሰባል።

⚠️አጋላጭ ሁኔታዎች

❗️ነፍሰጡር እናቶች እንዲሁም የላይኛው የመተንፈሻ አካል ኢንፌክሽን፣ስኳር፣ደም ግፊት እና ከመጠን በላይ ውፍረት ያለባቸው ሰዎች ለዚህ ህመም ተጋላጭ ናቸው ተብሎ ይታሰባል።

ምልክቶች

👉ድንገተኛ የሆነ በአንድ በኩል ብቻ የሚከሰት የፊት መድከም ፣ መስነፍ

👉መሳቅ ፣ፈገግ ማለት፣ እና ሌሎች የፊት እንቅስቃሴዎች ለማድረግ መቸገር

👉የፊት መውደቅ፣ ጉንጭ በአየር እየተሞላ መቸገር

👉የአፍ በአንድ በኩል መውረድ፣ በግንባር መኮሳተር አለመቻል

👉የፊት መደንዘዝ ፣ የአንድ አይን መከደን አለመቻል፣ የምራቅ መዝረክረክ፣

👉ራስ ምታት፣ ጣእም ለማጣጣም መቸገር፣ የእንባ እና የምራቅ መጠን መለወጥ ሊኖሩ ይችላሉ።

👉ወደ 80% የሚሆኑት በሽተኞች ምልክቶቻቸው በጥቂት ሳምንታት ውስጥ በተወሰነ መልኩ ይቀንሳሉ ተብሎ ይታሰባል። ምልክቶቻቸው ሙሉ በሙሉ እስኪጠፉ ሳምንታት ወይም ወራቶች ሊፈጅ ይችላል። የተወሰኑ ሰዎች ላይ ደግሞ የህመሙ ምልክቶች እስከ ህይወት ዘመን ሊቆዩ ይችላሉ።

🔍ምርመራ

🖌የጤና ባለሙያው ከታካሚው ታሪክ ከወሰደ እና አካላዊ ምርመራ ካደረገ በኋላ አጋላጭ ምክንያቶችን ለማወቅ የደም ናሙና ምርመራ (ለምሳሌ፡- የስኳር፣ የኤች አይ ቪ ፣የኮሌስትሮል ምርመራ) ߹ ኤም አር አይ (MRI) ߹ ሲቲ ስካን (CT scan) ወይም ኤልክትሮማዮግራፊ (Electromyography) ሊያዝ ይችላል።

👩ህክምናውስ?

🩺ሰዎች ይህ አይነት ችግር ሲያዩ ወዲያውኑ የጤና ተቋም ውስጥ መታየት ይጠበቅባቸዋል።

💊መድሀኒቶች(ለምሳሌ፡-የህዋሶችን መቆጣት የሚቀንሱ መድሀኒቶች (Corticosteroids)߹ ፀረ ቫይረስ (antiviral) መድሀኒቶች እንዲሁም አካላዊ ህክምና (physical therapy) ቤልስ ፓልሲን ለማከም ይጠቅማሉ፡፡ ህመሙ በጣም ከተባባሰ ደግሞ የቀዶ ጥገና ህከምና ሊያስፈልግ ይችላል።

📌የፊዚዮቴራፒ ህክምና እጅግ ጠቃሚ የሆነ የቤልስ ፓልሲ ህክምና አካል ነው።

🔹በዚህ ህመም ምክንያት የሚመጣ የአይን ድርቀትን ለመከላከል ማታማታ አይንን ሸፍኖ መተኛት አስፈላጊ ነው።

------------------------------------------------
ለተጨማሪ መረጃ ወደ 7755 ይደውሉ፡፡

ቴሌግራም፡ t.me/ldhsethiopia
መተግበሪያችን: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.liyanadigitalhealth.liyanacare
https://apps.apple.com/us/app/liyana-care/id1572231448

ሀይድሮሴፋለስ( Hydrocephalus)

👉ሀይድሮሴፋለስ በአንጎል ውስጥ እና በአንጎል ዙሪያ ብዙ ፈሳሽ ሲጠራቀም የሚፈጠር ህመም ነው፡፡ ይህ ህመም የሚከሰተው በአንጎል እና ህብለሰረሰር ውስጥ እና ዙሪያ የሚገኝ ፈሳሽ (cerebrospinal fluid) በብዛት ሲመረት߹ የፍሰቱ መንገድ በተለያዩ ምክንያቶች ሲዘጋ ወይም መልሶ ወደ ሰውነት መመጠጥ ሳይችል ሲቀር ነው፡፡

📌ሀይድሮሴፋለስ በማንኛውም እድሜ ሊከሰት ይችላል፡፡ አብዛኛውን ጊዜ ግን ይህ ህመም የሚታየው ከ 1 ዓመት በታች ያሉ ህፃናቶች እና ከ60 ዓመት በላይ ያሉ አዋቂዎች ላይ ነው፡፡

⚠️አምጪ ምክንያቶች

❗️በአንጓል እና ህብለሰረሰር ውስጥ እና ዙሪያ የሚገኝ ፈሳሽን እንቅስቃሴ የሚያግዱ ህመሞች
ለምሳሌ፡-ዕጢዎች߹ሲፈጠሩ ጀምሮ ያሉ የአንጎል እክሎች እና በአደጋ ምክንያት የሚከሰት የአንጎል ጉዳት( በጭንቅላት ላይ የሚደርስ አደጋ ጠባሳ በመፍጠር እንዲሁም የጭንቅላትን ውስጣዊ ቅርፅን በመቀየር በአንጎል ውስጥ የሚገኝ ፈሳሽን እንቅስቃሴ ያስተጓጉላል)

❗️የአንጎል ፈሳሽ ምጠት መቀነስ
እንደማጅራት ገትር ያሉ ኢንፌክሽኖች ሲፈጠሩ ወይም በጭንቅላት ጉዳት ምክንያት በአንጎል ውስጥ ደም ሲኖር የአንጎል ህዋሶች መቆጣት(inflammation) ይከሰታል፡፡ በህዋሶች መቆጣት ምክንያት የሚኖር የህዋሶች እና የተለያዩ ኬሚካሎች መስተጋብር ደግሞ የጭንቅላት ፈሳሽ ምጠትን ይቀንሳል፡፡

❗️የአንጎል ፈሳሽ ከመጠን በላይ መመረት
እንደማጅራት ገትር ያሉ ኢንፌክሽኖች የአንጎል ፈሳሽ ከመጠን በላይ እንዲመረት በማድረግ ለሀይድሮሴፋለስ ያጋልጣሉ፡፡

ምልክቶች

🔹የሀይድሮሴፋለስ ምልክቶች እንደታማሚው የእድሜ ሁኔታ ይለያያሉ፡፡

👶በዚህ ህመም የተጠቁ ህጻናቶች አንጎላችው ውስጥ የሚፈጠረው ግፊት በጭንቅላታቸው መካከል ያለው ክፍተት ላይ ጫና በማሳደር የጭንቅላታቸው አጥንቶች በጣም እንዲራራቁ ስለሚያደርግ የጭንቅላታቸው መጠን ይጨምራል፡፡ ከዚህ በተጨማሪ የአይን ብሌን ወደታች መሄድ߹ማስመለስ እና ማንቀጥቀጥ የመሳሰሉት ምልክቶች ሊኖሯቸው ይችላሉ፡፡

👨አዋቂዎች ላይ ደግሞ ሀይድሮሴፋለስ እንደ ራስምታት߹ማሰመለስ߹የእርምጃ መዛባት߹ሽንት መቆጣጠር አለመቻል እንዲሁም መርሳትን ሊያስከትል ይችላል፡፡

🔍ምርመራ

🔸የጭንቅላት አልትራሳውንድ- ይህ ህመም ያለባቸውን ህፃናት ለመመርመር አብዛኛውን ጊዜ መጀመሪያ የሚሰራ ምርመራ ነው፡፡ አልትራሳውንድ የአንጎል ፈሳሽ የሚጠራቀምባቸውን የአንጎል ክፍሎች መጠን ያሳያል፡፡ ከዚህ በተጨማሪ እንደ የአንጎል ክፍሎች መድማት ያሉ ሀይድሮሴፋለስን ሊያመጡ የሚችሉ ችግሮችን ያሳያል፡፡

🔹ኤም አር አይ(MRI)- ይህ ምርመራ በሀይድሮሴፋለስ ምክንያት በአንጎል ውስጥ የፈሳሽ መጠራቀም እንዳለ ለማየት እና የሀይድሮሴፋለስ አምጪ ምክንያቶችን ለመለየት ይጠቅማል፡፡

👩ህክምና

🩺ሀይድሮሴፋለስን ለማከም የሚጠቅሙ ሁለት ዋና ዋና የቀዶጥገና መንገዶች አሉ፡፡

✂️የመጀመሪያው የቀዶጥገና አይነት ቬንትሪኩሎፔሪቶኒያል ሸንት(ventriculoperitoneal shunt) ሲባል የአንጎልን ፈሳሽ ከአንጎል አካባቢ ወደ ሆድ አካባቢ የሚገኝ ሽፋን እንዲተላለፍ የሚደረግበት ዘዴ ነው፡፡ ይህ ዘዴ የአንጎል ፈሳሽ በቀላሉ ወደ ደም ተመጥጦ በሽንት እንዲወገድ ያደርጋል፡፡

✂️ሁለተኛው የቀዶጥገና አይነት ኢንዶስኮፒክ ሰርድ ቬንትሪኩሎስቶሚ(endoscopic third ventriculostomy) ሲሆን የአንጎል ፈሳሽ የሚጠራቀምበት ክፍል ላይ ቀዳዳ በመፍጠር የአንጎል ፈሳሽ በቀላሉ እንዲንቀሳቀስ የሚደረግበት ዘዴ ነው፡፡

------------------------------------------------
ለተጨማሪ መረጃ ወደ 7755 ይደውሉ፡፡

ቴሌግራም፡ t.me/ldhsethiopia
መተግበሪያችን: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.liyanadigitalhealth.liyanacare
https://apps.apple.com/us/app/liyana-care/id1572231448

ህመም የማይሰማቸው ሰዎች

🤔ምርጫ ቢሰጠን አብዛኛዎቻችን የህመም ስሜት ባይኖረን ደስ ይለናል፡፡ ሁኔታውን ግን በማስተዋል ብናስበው የህመም ስሜት አስፈላጊ እንደሆነ ይገባናል፡፡

🔹የህመም ስሜት የሌለው ሰው አጥንቱ ቢሰበር߹ በእሳት ቢቃጠል ወይም ትርፍ አንጀት ቢይዘው አይሰማውም፡፡ ይህ ደግሞ ሰዎች ምንም አይነት የመታመም ምልክት ሳያሳዩ የኢንፌክሽን߹ የሰውነት ክፍሎች ከፍተኛ ጉዳት እንዲሁም የሞት ሰለባ እንዲሆኑ ያደርጋል፡፡

👉የህመም ስሜት ሰውነታችን ራሱን ከሚጎዱ ነገሮች የሚጠብቅበት የማስጠንቀቂያ ስርዓት ነው፡፡ ስለዚህ የህመም ስሜት በጣም አስፈላጊ ነገር ነው፡፡

📌ከዘረመል ጋር በተያያዙ ችግሮች ምክንያት የህመም ስሜት ህዋሶች በትክክል መስራት ሳይችሉ ሲቀር የህመም አለመሰማት በሽታ ይከሰታል፡፡

👳ምልክቶች

📎የህመም አለመሰማት በሽታ የተለያዩ አይነቶች ሲኖሩት ምልክቶቹም እንደ አይነቶቹ ይለያያሉ፡፡ የሚከተሉት ይህ ህመም ያለበት ሰው ሊያሳያቸው ከሚችሉ ምልክቶች ውስጥ ዋነኞቹ ናቸው፡፡

👉ህመም እንዲፈጠር የሚያደርግ ነገር (ለምሳሌ፡- መቆረጥ߹መቃጠል ወይም መወጋት) ቢያጋጥምም የህመም ስሜት አለመሰማት

👉ማላብ አለመቻል

👉ማሽተት አለመቻል

👉አይናችንን የሆነ ነገር ቢነካንም ማርገብገብ አለመቻል

🔍ምርመራ

💠የህክምና ታሪክ እና አካላዊ ምርመራ(ለምሳሌ፡- መርፌ ሲወጋ የማያለቅስ ህፃን ወይም ሰውነቱ ላይ ከፍተኛ ጉዳት ኖሮ ምንም አይነት ህመም እንዳልተሰማው የሚገልፅ ሰው)

📌የዘረመል ምርመራ

🏩ህክምና

❌የህመም አለመሰማት በሽታን የሚያድን መድሀኒት የለም፡፡

✅ይህ በሽታ ያለባቸው ሰዎች በየጊዜው ሰውነታቸው ላይ የደረሰ ጉዳት እንዳለ ለማወቅ ራሳቸውን በደንብ ማየት አለባቸው፡፡

💊በጥናት ላይ ያለ አንድ መድሀኒት ይህ ህመም ያለባቸው ሰዎች ሰውነት በተፈጥሮ የሚያመርተውን ከፍተኛ መጠን ያለው ህመም የሚቀንስ ኬሚካል እንዳይመረት በማድረግ እነዚህ ሰዎች ህመም እንዲሰማቸው ለማድረግ ችሏል፡፡

------------------------------------------------
ለተጨማሪ መረጃ ወደ 7755 ይደውሉ፡፡

የውሀ አለርጂ ያለባቸው ሰዎች አሉ?

💧የሰው ልጅ ኑሮ ውሀን መሰረት ያደረገ ነው፡፡ ውሀን በእለት ከእለት እንቅስቃሴዎቻችን ውስጥ እንጠቀመዋለን፡፡ በሚገርም ሁኔታ ይህ ትልቅ የተፈጥሮ ስጦታ ለአንዳንድ ሰዎች የችግር መንስኤ ሊሆን ይችላል፡፡

👉የውሀ አለርጂ ቆዳ ከውሀ ጋር ንኪኪ ሲፈጥር የሚከሰት የቆዳ መቆጣት ነው፡፡

🔹እ.ኤ.አ በ 2020 የተደረገ ጥናት እንደሚያሳየው በአለማችን ውስጥ 100 የሚሆኑ የውሀ አለርጂ ያለባቸው ሰዎች አሉ፡፡

🔸ጥናቶች እንደሚያሳዩት ብዙ ጊዜ የውሀ አለርጂ የሚከሰተው በጉርምስና ወቅት ወይም የጉርምስና ወቅት ልክ እንዳለፈ ባሉት ጊዜያት ውስጥ ነው፡፡

ምልክቶች

👉የውሀ አለርጂ ምልክቶች የቆዳ መቅላት߹ማቃጠል߹ማሳከክ እና መቁሰል ናቸው፡፡ አንዳንድ ጊዜ ደግሞ እንደ ትንፋሽ ማጠር ያሉትን ምልክቶች ሊያካትቱ ይችላሉ፡፡

🔹የውሀ አለርጂ ምልክቶች የሚታዩት ታማሚው ውሀ ከነካ በኋላ ባሉት ጥቂት ደቂቃዎች ሲሆን ታማሚው ከውሀ ጋር ያለውን ንክኪ ካቆመ ከ 30-60 በሚሆኑ ደቂቃዎች ውስጥ ምልክቶቹ ይጠፋሉ፡፡

⚠️አምጪ ምክንያቶች

❗️የውሀ አለርጂ ትክክለኛ አምጪ ምክንያት እስካሁን አይታወቅም፡፡

❗️ነገር ግን አንዳንድ ተመራማሪዎች ውሀ ቆዳ ላይ ያሉ አለርጂ አምጪ ንጥረነገሮችን በማሟሟት አለርጂ ሊያስነሳ እንደሚችል ያስባሉ፡፡ ሌሎቹ ደግሞ የውሀ አለርጂን የሚያስነሳው ውሀ እራሱ ሳይሆን ውሀ ውስጥ የሚጨመሩ እንደ ክሎሪን ያሉ ኬሚካሎች እንደሆኑ መላምት ይሰጣሉ፡፡

🙄የውሀ አለርጂ ያለባቸው ሰዎች ውሀ መጠጣት ይችላሉ?

💠አብዛኛዎቹ የውሀ አለርጂ ያለባቸው ሰዎች ምንም የህመም ስሜት ሳይሰማቸው ውሀ መጠጣት ይችላሉ፡፡ የዚህም ምክንያት የውሀ አለርጂ የሚቀሰቀሰው ውሀ ቆዳን ሲነካ ስለሆነ ነው፡፡

🤔የውሀ አለርጂ ያለባቸው ሰዎች ገላቸውን መታጠብ ይችላሉ?

👉የውሀ አለርጂ ያለባቸው ሰዎች ቶሎ ቶሎ እንዳይታጠቡ ይመከራል፡፡ በውሀ ፋንታም በአልኮል የተሰሩ ማፅጃዎችን ሊጠቀሙ ይችላሉ፡፡

📎ለውሀ አለርጂ የሚሰጡ መድሀኒቶችን መውሰድ ታማሚው በውሀ በሚታጠብበት ጊዜ ምልክቶቹ እንዳይነሱበት ያደርጋል፡፡

🔍ምርመራ

🔹የውሀ አለርጂ በህክምና ታሪክ እና በአካላዊ ምርመራ ይታወቃል፡፡ ከዚህም በተጨማሪ የሞቀ እና የረጠበ ጨርቅ የታማሚው ቆዳ ላይ ለ 20 ደቂቃ በማስቀመጥ እና የአለርጂ ምልክቶች ያሳይ እንደሆነ በመመልከት አንድ ሰው የውሀ አለርጂ እንዳለበት ማወቅ ይቻላል፡፡

👩‍⚕️ህክምና

🩺ከውሀ አለርጂ ሙሉ በሙሉ መዳን አይቻልም፡፡ የውሀ አለርጂ ምልክቶችን ለማስታገስ የሚጠቅሙ አንዳንድ መድሀኒቶች ግን አሉ፡፡ የሚከተሉት ዋና ዋናዎቹ ናቸው፡፡

💊የሚዋጡ መድሀኒቶች- እነዚህ መድሀኒቶች ሂስታሚን የሚባል በአለርጂ ጊዜ የሚለቀቅ ኬሚካል እንዳይለቀቅ እና በትክክል እንዳይሰራ በማድረግ የውሀ አለርጂ ምልክቶች እንዳይኖሩ ያደርጋሉ፡፡

🖌የሚቀቡ መድሀኒቶች- ክሬሞች ውሀ ቆዳን እንዳይነካ በማድረግ የውሀ አለርጂ ምልክቶች እንዳይነሱ ያደርጋሉ፡፡

🔹የብርሀን ህክምና- ይህን የህክምና አማራጭ የምንጠቀመው የሚዋጡም ሆነ የሚቀቡ መድሀኒቶች የታማሚውን ምልክቶች መቆጣጠር ሲያቅታቸው ነው፡፡ የብርሀን ህክምና የቆዳ የላይኛው ክፍል እንዲወፍር በማድረግ ውሀ ወደ ቆዳ በደንብ መግባት እንዳይችል ያደርጋል፡፡

------------------------------------------------
ለተጨማሪ መረጃ ወደ 7755 ይደውሉ፡፡

ቴሌግራም፡
መተግበሪያችን: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.liyanadigitalhealth.liyanacare
https://apps.apple.com/us/app/liyana-care/id1572231448

ቴሌግራም፡ t.me/ldhsethiopia
መተግበሪያችን: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.liyanadigitalhealth.liyanacare
https://apps.apple.com/us/app/liyana-care/id1572231448

የዲጂታል ጤና ሳምንት እና አለም አቀፍ የአዕምሮ ጤና ቀን

ዲጂታል ሄልዝ እና ቴሌ ህክምና

👉በሀገራችን የዲጂታል ጤና ሳምንት ከመስከረም 30̗ 2015 ዓ.ም እስከ ጥቅምት 4̗ 2015 ዓ.ም ይከበራል፡፡ የበዓሉ ዋና መርህም ዲጂታል ሄልዝን በመጠቀም የጤና አገልግሎቶች ለሁሉም ሰዎች ተደራሽ እንዲሆኑ እናድርግ የሚል ነው፡፡

📌በተመሳሳይ መልኩ አለምአቀፍ የአዕምሮ ጤና ቀን ሁሉም ሰው የአዕምሮ ጤና እንዲኖረው ለሚደረጉ ጥረቶች በአለም አቀፍ ደረጃ ቅድሚያ ሊሰጥ ይገባል በሚል መርህ ትላንት መስከረም 30̗ 2015 ዓ.ም ተከብሮ አልፏል፡፡

🔸ዲጂታል ጤና ቴሌ ህክምናን߹ ዲጂታል የጤና መረጃ መያዣዎችን߹ የጤና መረጃ የሚሰጡ መተግበሪያዎችን እና ሌሎች የጤና አገልግሎቶችን ያካትታል፡፡ ስለዚህ ቴሌ ህክምና የዲጂታል ጤና ንዑስ ክፍል ነው፡፡

🖌ቴሌ ህክምና ቴክኖሎጂን በመጠቀም የህክምና አገልግሎት በርቀት የሚሰጥበት የህክምና ዘርፍ ነው፡፡

ከቴሌሜዲሰን የምናገኛቸው ጥቅሞች

👉እንግልት እና አላስፈላጊ ወጪን መቀነስ

👉ወደ ጤና ተቋማት ብንሄድ ሊይዙን ከሚችሉ እንደ ኮቪድ ካሉ ተላላፊ ህመሞች መጠበቅ

👉በቀላሉ ስፔሻሊስቶችን እና ሰብ ስፔሻሊስቶችን ማግኘት

👉በተመቸን ጊዜ የህክምና አገልግሎት ማግኘት

👉ከአላስፈላጊ የትራንስፖርት ወጪዎች መዳን

👉በማህበረሰቡ መገለል የሚደርስባቸው ህመምተኞች ካሉበት ሆነው ህክምና እንዲያገኙ ያስችላል

🧠ቴሌ ሄልዝ እና አዕምሮ ህክምና

📌ቴሌ ሄልዝ ከሌሎች የህክምና ዘርፎች በአንፃሩ የስነ አዕምሮ ህክምናን ለመስጠት የተመቸ ነው፡፡ ታካሚዎች የስነ አዕምሮ ህክምናን የሚያገኙበት ምቹ ሁኔታ ይሰጣል፡፡

🔸ከዚህም በተጨማሪ ታካሚዎች በአካል ተገኝተው መግለፅ የሚፈሯቸውን የስነአዕምሮ ህመም ምልክቶች ሳይቸገሩ ለመግለፅ ያግዛቸዋል፡፡

👉ማዕከላችን ሊያና ዲጂታል ሄልዝ ኬር በኢትዮጵያ የመጀመሪያው የቴሌሚዲሰን ድርጅት ነው፡፡ አገልግሎቱን መስጠት ከጀመረበት ጊዜ ጀምሮ እስካሁን ድረስ ጥራት ያለው አገልግሎት ለብዙ ደንበኞች ሰጥቷል፡፡

🔹ድርጅቱ ከ70 በላይ ስፔሻሊስት እና ሰብ ስፔሻሊስት ሀኪሞች ያሉት ሲሆን እና ከ20 በላይ በሆኑ የህክምና ዘርፎች አገልግሎት ይሰጣል፡፡ በሊያና ዲጂታል የርቀት ህክምና ማዕከል ህክምና ለማግኘት መተግበሪያችንን(Liyana Care) ከጉግል ፕሌይ ስቶር ወይም አፕ ስቶር አውርደው ከፈለጉት ሀኪም ጋር ቀጠሮ ማስያዝ ይችላሉ፡፡

📌 የዲጂታል ጤና ሳምንትን አስመልክቶ ሊያና ዲጂታል ሄልዝ ኬር ከመስከረም 30̗ 2015 ዓ.ም እስከ ጥቅምት 4̗ 2015 ዓ.ም የሚቆይ ነፃ ስፔሻሊስት ሀኪሞችን የማማከር መርሀ ግብር አዘጋጅቷል፡፡

ይህ ዕድል ሳያመልጦት ቶሎ ይጠቀሙበት!

------------------------------------------------
ለተጨማሪ መረጃ ወደ 7755 ይደውሉ፡፡

ቴሌግራም፡ t.me/ldhsethiopia
መተግበሪያችን: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.liyanadigitalhealth.liyanacare
https://apps.apple.com/us/app/liyana-care/id1572231448

ቀዶጥገና እየተሰራ ሰዎች ሊነቁ ይችላሉ?

👉ለታማሚዎች የሚሰጠው ማደንዘዣ እንደ ቀዶ ጥገናው አይነት߹ የታማሚው ዕድሜ እና የጤና ሁኔታ ይለያያል፡፡ አንዳንድ የቀዶጥገና አይነቶች ከፊል ማደንዘዣ ሲያስፈልጋቸው አንዳንዶቹ ደግሞ ያለ ሙሉ ማደንዘዣ አይሰሩም፡፡

📌ሙሉ ማደንዘዣ አንድ ሰው ራሱን እንዳያውቅ߹ ህመም እንዳይሰማው እና ጡንቻዎቹ እንዲፍታቱ ያደርጋል፡፡

🔸ምንም እንኳን ሙሉ ማደንዘዣ የተሰጣቸው ሰዎች በቀዶ ጥገና ጊዜ የመንቃት እድላቸው በጣም ዝቅተኛ ቢሆንም ከ1000 ሰዎች ውስጥ አንዱ ወይም ሁለቱ በቀዶ ጥገና ጊዜ ሊነቁ እንደሚችሉ ጥናቶች ያሳያሉ፡፡

📎በቀዶ ጥገና ጊዜ መንቃት (anesthesia awareness) የሚከሰተው ሙሉ ማደንዘዣ ተሰጥቶት በቀዶ ጥገና ላይ ያለ ታካሚ በቀዶ ጥገናው ጊዜ የነበሩ ክሰተቶችን ማገናዘብ እና ማስታወስ ሲችል ነው፡፡

🔹አብዛኛዎቹ በቀዶ ጥገና ጊዜ የሚነቁ ታማሚዎች ህመም አይሰማቸውም፡፡ መንቀሳቀስ አለመቻል߹የመታፈን ስሜት እንዲሁም በቀዶ ጥገና ክፍል ውስጥ የተባሉ ነገሮችን ማስታወስ አንድ ሰው በቀዶ ጥገና ጊዜ ከነቃ ሊያጋጥሙት የሚችሉት ነገሮች ናቸው፡፡

📌አንድ ሰው በቀዶ ጥገና ጊዜ ሲነቃ የሚከሰቱ ምልክቶች አብዘኛውን ጊዜ ከ 5 ደቂቃ ያነሰ ቆይታ ነው ያላቸው፡፡

⚠️አጋላጭ ምክንያቶች

❗️የታማሚው ሰውነት ለማደንዘዣዎች የሚሰጠው ምላሽ ከተለመደው ወጣ ያለ ሲሆን( በተለይ ሱስ ያለባቸው ሰዎች ላይ ይስተዋላል)

❗️ከዚህ በፊት በቀዶ ጥገና ጊዜ ነቅቶ የሚያውቅ ሰው

❗️ትክክለኛ ያልሆነ የማደንዘዣ መጠን ሲሰጥ

❗️ማደንዘዣዎቹን የሚሰጠው ማሽን ሲበላሽ

🩺ህክምና

🔹በቀዶ ጥገና ጊዜ የሚነቁ ሰዎች መንቃታቸው ከታወቀ የማደንዘዣቸው መጠን እንዲጨመርላቸው ይደረጋል፡፡

🔸በቀዶ ጥገና ጊዜ የነቁ ሰዎች ከመጥፎ ትውስታዎች ጋር የተያያዘ ጭንቀት እና ፍርሀት ካጋጠማቸው የስነ አዕምሮ ህክምና አገልግሎት ሊሰጣቸው ይገባል፡፡

✅መከላከያ መንገዶች

🔸ለሀኪሞች ትክክለኛ የሆነ የጤና መረጃ መስጠት

👉የማደንዠዣ ማሽኖች በትክክል መስራታቸውን በየጊዜው ማጣራት

🔹የማደንዣ መድሀኒቶች ለታካሚዎች ከመሰጠታቸው በፊት መጠናቸው ትክክለኛ መሆኑ ደጋግሞ ማረጋገጥ

👉ሰዎች ሲነቁ የሚያሳዩ የአንጎል መቆጣጠሪያ መሳሪያዎችን በቀዶ ጥገና ጊዜ መጠቀም

------------------------------------------------
ለተጨማሪ መረጃ ወደ 7755 ይደውሉ፡፡

ቴሌግራም፡ t.me/ldhsethiopia
መተግበሪያችን: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.liyanadigitalhealth.liyanacare
https://apps.apple.com/us/app/liyana-care/id1572231448

🩸ደም ማነስ(ክፍል 2)

🤔ባለፈው ክፍል ደም ማነስ ከቀይ የደም ህዋሶች ቁጥር መቀነስ ወይም ሄሞግሎቢን ከተሰኘው ንጥረ ነገር መቀነስ ጋር እንደሚያያዝ አይተን ነበር።

✴️ዛሬ ደግሞ ስለ ደም ማነስ ቁጥራዊ መረጃ፣መንስኤ፣ምልክቶች፣ተጋላጭ የማህብረሰብ ክፍሎችና ህክምና እናያለን።

❇️ቁጥራዊ መረጃ

🔹እንደ ዓለም ጤና ጥበቃ ድርጅት መረጃ በዓለም ላይ ካሉ ሰዎች 25 ፐርሰንቱ ወይም ከአራት አንዱ ሰው የደም ማነስ በሽታ አለበት፡፡ እንዲሁም 42% ያህል የሚሆኑት ከ 5 አመት በታች የሆኑ ህጻናት እና 40% ያህል የሚሆኑት ነፍሰ ጡር እናቶች የደም ማነስ ችግር እንዳለባቸው ገልጿል።

❇️ለደም ማነስ ተጋላጭ የሆኑ የማህበረሰቡ ክፍሎች

▪️ሴቶች 🧑:- በወር አበባ ወቅት ደም ስለሚፈሳቸው በብረት እጥረት ምክንያት ለሚከሰት ደም ማነስ ተጋላጭ ናቸው። 🤰🏽ነፍሰ ጡር ሴቶችም የቫይታሚን ቢ ዓይነት በሆነው በፎሌት (ፎሊክ አሲድ) የበለጸገ ምግብ ካልተመገቡ ለበሽታው ተጋላጭ ይሆናሉ።

▪️ልጆች👶🏾፦ የተመጣጠነ ምግብ የማይመገቡ ልጆች።

▪️አትክልት ብቻ የሚመገቡ ሰዎች

▪️ፅኑ ታማሚዎች፦ ካንሰር፣ ኤች.አይ.ቪ...

❇️መንስኤ

ደም ማነስን የሚያመጡ ሶስት ዋና ዋና ምክንያቶች አሉ፦

1.በጣም የታወቀው የደም ማነስ መንስኤ በተመጣጠነ ምግብ እጥረት የሚመጣው ነው፡፡ በተለይም የብረት እጥረት (iron deficiency) ዋነኛው ምክንያት ነው፡፡ ከዚህ በተጨማሪ የቫይታሚን B9 (ፎሌት) ፣ ቫይታሚን B12߹ ቫይታሚን A እጥረት እንዲሁም ሌሎች ምክንያቶች ለዚህ ህመም ሊያጋልጡ ይችላሉ። እነዚህ ንጥረ ነገሮች ሰውነታችን በቂ የሆነ ቀይ የደም ሴል (ህዋሳት ) እንዲያመርት የሚያግዙ ናቸው። በተጨማሪም ቲቢ እናበጥገኛ ህዋሳት ምክንያት የሚመጡ በሽታዎች እነዚህ ንጥረ ነገሮችን በመጋራት ወይንም እንዳንጠቀማቸው በማድረግ ደም ማነስን ሊያስከትሉ ይችላሉ፡፡

2.ቀይ የደም ህዋሳት በተለያዩ ምክንያቶች ቶሎ ቶሎ የሚሞቱ ከሆነ፤ ለምሳሌ አንድ ሰው በኤች.አይ.ቪ/ወባ ከተያዘ ለዚህ ችግር ይጋለጣል።

3.ብዙ ደም በመፍሰሱ የተነሳ በሰውነታችን ውስጥ ያሉት ቀይ የደም ሴሎች መጠን ሲቀንስ

❇️ምልክቶች
በጣም ጥቂት የቀይ የደም ሴሎች ካሎት ወይም በቂ የሄሞግሎቢን መጠን ከሌሎት ደምዎት ወደ ሰውነት ሕዋሳት ኦክስጅንን የማጓጓዝ አቅሙ ይቀንሳል። በዚህም ምክንያት የተለያዩ ምልክቶች ሊታዩ ይችላሉ፡፡ እነዚህም፦

👉ከመጠን ያለፈ ድካም😰

👉የእጅና የእግር መቀዝቀዝ🥶

👉አቅም ማጣት🥴

👉የቆዳ መገርጣት

👉ራስ ምታት እና ማዞር🤯

👉 የደረት ሕመም፣ ፈጣን የልብ ምት፣ የትንፋሽ መቆራረጥ😵💫

👉የጥፍር መሰነጣጠቅ

👉የምግብ ፍላጎት አለመኖር🤮

👉የትኩረት ማጣት – በተለይ ህጻናት ላይ ትምህርት የመማር አቅማቸውን እና የማስታወስ ችሎታቸውን ይጎዳል።

❇️ህክምናው

🔹የአይረን( እጥረት ያለባቸዉ ሰዎች በእንክብል መልክ የሚሰጥ አይረን በመውሰድ ወይም አይረን የያዙ ምርቶችን ከምግብ ጋር ቀላቅለው በመመገብ ንጥረ ነገሩን ማግኘት አለባቸው።

🔹እርጉዝና የሚያጠቡ እናቶች ደግሞ ለደም ማነስ በጣም ተጋላጭ ስለሆኑ የአይረንና የፎሌት እንክብሎችን መጠቀም ይኖርባቸዋል

🔹ድንገት በደረስ አደጋ ወይም በልጅ መውለድ ወቅት በሚፈስ ከፍተኛ የደም መጠን ምክንያት የሚከሰት የደም ማነስ ለሕይወት አስጊ ሊሆን ይችላል። በዚህ ወቅት ደምን የመተካት ሕክምና አስፈላጊ ሊሆን ይችላል፡፡

🔹የአንጀት ውስጥ ጥገኛ ተዋሲያን ካሉ እነሱን የተለያዩ መድሀኒቶች በመጠቀም ማስወገድ በደም ማነስ ከመያዝ ሊጠብቀን ይችላል፡፡

🚩አይረን ይዘታቸው ከፍተኛ የሆኑ ምግቦች ለምሳሌ:-

👉ቀይ ስጋ 🥩

👉አሳ 🐟

👉ባቄላ 🫘

👉ጥቁር ጎመን🥬

👉ዱባ ዘሮች🥒

👉ጉበት

👉ብሮኮሊ🥦

👉አተር የመሳሰሉት የደም ማነስን ለመከላከል ይጠቅማሉ ።

------------------------------------------------
ለተጨማሪ መረጃ ወደ 7755 ይደውሉ፡፡

ቴሌግራም፡ t.me/ldhsethiopia
መተግበሪያችን: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.liyanadigitalhealth.liyanacare
https://apps.apple.com/us/app/liyana-care/id1572231448

አፍንጫ ላይ የወጣ ብጉርን ማፍረጥ ለሞት ሊዳርግ ይችላል?

👉ብጉር የትኛውም የሰውነታችን ክፍል ላይ ቢወጣ ማፍረጥ አይመከርም፡፡ ምክንያቱም ብጉሩን ሳንነካ ብንተወው በራሱ በጥቂት ቀናት ውስጥ ይጠፋል፡፡ ነገር ግን ትክክለኛ ባልሆነ መንገድ ብናፈርጠው ለኢንፌክሽን እና ለጠባሳ ሊያጋልጠን ይችላል፡፡

⚠️በተለይ ደግሞ የፊት አደገኛ ሶስት ማዕዘን (danger triangle of the face) ተብሎ የሚጠራው አካባቢ ላይ የወጣ ብጉርን ማፍረጥ ስር ለሰደዱ የጤና ችግሮች እና ሞት ሊያጋልጥ ይችላል፡፡

🔸የፊት አደገኛ ሶስት ማዕዘን (danger triangle of the face) ተብሎ የሚጠራው አካባቢ ከአፍንጫ መነሻ እስከ አፍ ሁለት ጥጎች ያለውን ቦታ የሚያካልል ነው፡፡

❗️ትክክለኛ ባልሆነ መንገድ አፍንጫን መበሳት߹ የአፍንጫ ፀጉርን መላጨት እንዲሁም በዚህ ሶስት ማዕዘን ላይ የሚገኝ ብጉርን ማፍረጥ በፊት አደገኛ ሶስት ማዕዘን ላይ ለሚፈጠር ኢንፌክሽን ሊዳርጉ ይችላሉ፡፡

🔹ሶስት ማዕዘኑ አካባቢ የሚገኙ የደም ስሮች ወደ አንጎል ከሚሄዱ የደም ስሮች ጋር ግንኙነት ስላላቸው እዚህ አካባቢ የሚፈጠር ኢንፌክሽን በቀላሉ ወደ አንጎል ሊዛመት እንዲሁም ሰውነታችን ኢንፌክሽኑን ለመቆጣጠር በሚያደርገው ጥረት ምክንያት በሚፈጠር የደም መርጋት ለስትሮክ߹ ለእይታ መታወክ እንዲሁም ለሞት ሊያጋልጠን ይችላል፡፡

📌ምንም እንኳን አፍንጫ ላይ የወጣ ብጉርን በማፍረጥ ምክንያት የሚመጡ የጤና መዘዞች ያልተለመዱ ቢሆኑም ሊያጋጥሙ ግን ይችላሉ፡፡

👩ስለዚህ የፊት አደገኛ ሶስት ማዕዘን ላይ ብጉር ሲወጣ ብጉሩን በእጃችን ባለመንካት ጥንቃቄ ልናደርግ ይገባል፡፡ ከዚህ በተጨማሪ የብገሩን የመጥፋት ሂደት ለማፋጠን ንፁህ ጨርቅ ሙቅ ውሀ ውስጥ ነክረን ከ 10-15 ደቂቃ ለሚሆን ጊዜ ብገሩ ላይ ልናደርግበት እንችላለን፡፡ ብጉሩ ደግሞ በጣም እያሳሰበን ከሆነ የቆዳ ሀኪሞችን አማክረን መድሀኒቶችን በመጠቀም ብጉሩን ማጥፋት ይቻላል፡፡

------------------------------------------------
ለተጨማሪ መረጃ ወደ 7755 ይደውሉ::

ቴሌግራም፡ t.me/ldhsethiopia
መተግበሪያችን: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.liyanadigitalhealth.liyanacare
https://apps.apple.com/us/app/liyana-care/id1572231448

📞ዶክተር 23 አመቴ ነው፡፡ ከህፃንነቴ ጀምሮ ሸረሪት በጣም እፈራለሁ፡፡ ማየት ቀርቶ ሳስበው ራሱ ልቤ በጣም ይመታል ፡፡ በቅርብ ጊዜ ስራ ቦታ ላይ በዚሁ ምክንያት ራሴን ስቼ ወደኩ፡፡ ምን ትመክሩኛላችሁ?

Specific phobia (ስፔስፊክ ፎቢያ)

🥹አብዛኞቻችን እስከ ሞት ድረስ የምንፈራው አንድ ነገር አለን።

🔸ፎቢያ የምንለው የስነ አዕምሮ ህመም ከመጠን በላይ የሆነ እና ምክንያታዊ ያልሆነ ፍርሃት ሲሆን የፍርሀት ስሜቱ አንድ የተወሰነ ነገር ወይም ሁኔታ ከሚያስከትለው ትክክለኛ አደጋ ጋር የማይመጣጠን እና ጠንካራ ነው ።

📎ልዩ ፎቢያዎች በጣም ከተለመዱት የጭንቀት ህመሞች መካከል ናቸው።

🔹 የተወሰኑት ፎቢያዎች ከሌሎች የጭንቀት መታወክ ዓይነቶች ጋር አብረው ሊከሰቱ ይችላሉ።

የተለመዱ የልዩ ፎቢያ ምድቦች

📌የሁኔታዎች ፍራቻ:-
አውሮፕላኖች፣ የታሸጉ ቦታዎች ወይም ወደ ትምህርት ቤት መሄድ መፍራት እና የመሳሰሉት

📌የተፈጥሮ ፍራቻ:-
የነጎድጓድ፣ጨለማ ወይም ከፍታ ፍርሀት

📌የእንስሳት ወይም ነፍሳት ፍራቻ:-
የውሻ፣ሸረሪት፣አይጥ፣እባብ እና የመሳሰሉትነገሮች ፍራቻ

📌 የመርፌ፣ አደጋዎች ወይም የሕክምና ሂደቶች ፍራቻ :-
የደም፣ መርፌ ወይም አደጋ የመሳሰሉት ነገሮች ፍርሀት

📌ሌሎች
መታነቅ፣ ማስታወክ፣ ከፍተኛ ድምጽ ወይም ጩኸት ያሉ ነገሮችን መፍራት

የጋራ ምልክቶች

👉ለፍርሀትዎ ምንጭ ሲጋለጡ ወይም ስለዚያ ሲያስቡ ወዲያውኑ ከፍተኛ ፍርሃት፣ ጭንቀት እና ድንጋጤ የመሰማት ሁኔታ

👉ፍርሃትዎ ምክንያታዊ ያልሆነ ወይም የተጋነነ ቢሆንም መቆጣጠር ግን አለመቻል

👉ሁኔታው ወይም ነገሩ በጊዜ ወይም በአካል ወደ እርስዎ ሲቃረብ የፍርሀት መጠኖ እየጨመረ መሄድ

👉ነገሩን ወይም ሁኔታውን ለማስወገድ እና ፍርሀቱ በሚከሰትበት ቦታ ላይ ላለመገኘት የተቻለውን ሁሉ ማድረግ

👉በፍርሃትዎ ምክንያት መደበኛ የእለት ከእለት ስራ ለመስራት መቸገር

አካላዊ ምላሾች እና ስሜቶች:-

👉ላብ፣ ፈጣን የልብ ምት፣ የደረት አካባቢ ጭንቀት ወይም የመተንፈስ ችግር

👉የማቅለሽለሽ፣ የማዞር ወይም ራስን የመሳት ስሜት

በልጆች ላይ የሚታዩ ምልክቶች

👉መጮህ እና መነጫነጭ፣ ሙጥኝ ብሎ ማልቀስ፣ ወይም ከወላጆች ጎን ለመራቅ ወይም ወደ የሚፈሩትን ሁኔታ( ነገር) ለመቅረብ ፈቃደኛ አለመሆን

🩺ህክምና

🔸ስፔስፊክ ፎቢያ በጣም ከተለመዱት የጭንቀት እና ፍርሀት ህመሞች መካከል አንዱ ነው።

📎ሁሉም ፎቢያዎች ህክምና የሚያስፈልጋቸው አይደሉም።

👉ስፔስፊክ ፎቢያ ህክምና የሚያስፈልገው በዕለት ተዕለት ሕይወትዎ ላይ ተጽህኖ ካሳደረ ነው።

👩ለአብዛኛው ስፔስፊክ ፎቢያ አይነት በጣም ጥሩ ሕክምና የሚባለው የተጋላጭነት ሕክምና ተብሎ የሚጠራው የሳይኮቴራፒ ዓይነት ነው።

በሳሮን መስፍን (የስነ አዕምሮ ባለሙያ)
------------------------------------------------
ለተጨማሪ መረጃ ወደ 7755 ይደውሉ፡፡

ቴሌግራም፡ t.me/ldhsethiopia
መተግበሪያችን: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.liyanadigitalhealth.liyanacare
https://apps.apple.com/us/app/liyana-care/id1572231448

🩸ደም ማነስ(Anemia)-ክፍል አንድ

❇️ብዙ ሰዎች ደም ማነስ(anemia) ከደም ግፊት መቀነስ(hypotension) ጋር ሲመሳሰልባቸው ይታያል፡፡ ነገር ግን ሁለቱ የተለያዩ ናቸው።

🔹ደም ማነስ በቀይ የደም ህዋሶች ቁጥር/መጠን መቀነስ ምክንያት ወይም ሂሞግሎቢን(በደም ህዋሶች ውስጥ የሚገኝ ኦክስጅን የሚሸከም ፕሮቲን) መቀነስ ምክንያት የሚከሰት ህመም ሲሆን የደም ግፊት እንዲቀንስ ሊያደርግ ይችላል፡፡ ነገር ግን ደም ማነስ ያለባቸው ሰዎች በሙሉ ደም ግፊታቸው ዝቅ ያለ ነው ማለት አይደለም🙅🏽‍♂️

🚩ዛሬ ስለ ቀይ የደም ህዋስ ስራዎች በጥቂቱ አይተን በሚቀጥለው ክፍል ደግሞ ስለ ደም ማነስ በስፋት እንነጋገራለን።

😲በሰውነታችን ውስጥ ወደ 25 ትሪሊዮን ገደማ የሚጠጉ ቀይ የደም ህዋሶች እንዳሉ ይገመታል፡፡

🏭ቀይ የደም ሴሎች የሚመረቱትና የሚያድጉት በመቅኔያችን ውስጥ ነው:: ሙሉ በሙሉ ካደጉ በኋላ ወደ ደም ውስጥ ይለቀቃሉ፡፡ ይህም ሂደት ሰባት ቀናት ያህል ይወስዳል።

🎡በደም ውስጥ ያሉ ቀይ የደም ሴሎች ኦክስጅንን ከሳንባ ወደ ተለያዩ የሰውነት ክፍሎች ይወስዳሉ።

🤸🏾‍♂️ቀይ የደም ሴሎች ደቃቅና ተጣጣፊ በመሆናቸው ካፒላሪ ተብለው በሚጠሩት ጠባብ የደም ቧንቧዎች ውስጥ እንኳን ማለፍ ይችላሉ።

🔹ቀይ የደም ህዋሶች ኦክስጅንን ወደተለያዩ የሰውነታችን ክፍሎች ካደረሱ በኋላ ካርቦን ዳይኦክሳይድን ተቀብለው በትንፋሽ እንድናስወጣው ወደ ሳንባችን ያደርሳሉ። ከዚያም ቀይ የደም ሴሎች ዳግመኛ ከሳንባችን ኦክስጅን ይቀበላሉ፤ በዚህ መንገድ ሂደቱ ይቀጥላል።

🩸ቀይ የደም ህዋሶች ኦክስጅንን የሚሸከም ሄሞግሎቢን የተባለ ፕሮቲን ይይዛሉ። እነዚህ ህዋሶች ደማቅ የሆነ ቀይ ቀለማቸውን የሚያገኙት ከዚሁ ሄሞግሎቢን ከተባለው ፕሮቲን ነው።

🕘የቀይ የደም ህዋሶችዕድሜ 120 ቀን ገደማ ነው፤ ህዋሶቹ ዕድሜያቸውን ሲጨርሱ በጣፊያ እና ጉበት አማካይነት ይወገዳሉ። የብረት ማዕድን እና ሌሎች ህዋሶቹ ውስጥ ያሉ አንዳንድ ንጥረ ነገሮች ግን ዳግመኛ ጥቅም ላይ ይውላሉ።

ይቀጥላል…

------------------------------------------------
ለተጨማሪ መረጃ ወደ 7755 ይደውሉ፡፡

ቴሌግራም፡ t.me/ldhsethiopia
መተግበሪያችን: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.liyanadigitalhealth.liyanacare
https://apps.apple.com/us/app/liyana-care/id1572231448

Appendicitis (የትርፍ አንጀት መቆጣት)

👉 Appendicitis (የትርፍ አንጀት መቆጣት) ምንድን ነው?

🔸ትርፍ አንጀት ማለት በትልቁ አና በትንሹ አንጀት መካከል በቀኝ የሆድ ክፍል የታችኛው ክፍል የሚገኝ አካል ነው።

📌ትርፍ አንጀት በአማካኝ ከ6-9 ሴ.ሜ ርዝመት ያለው አካል ነው:: አልፎ አልፎ ደግሞ እስከ 30 ሴ.ሜ ድረስ ሊደርስ ይችላል፡፡

📎አፔንዲሳይተስ( Appendicitis) ማለት የትርፍ አንጀት መቆጣት ነው::

👉በምን ይመጣል?

🔹ይህ በሽታ ትክክለኛ መምጫው አይታወቅም። ነገር ግን የሚከተሉት ተጋላጭነትን ይጨምራሉ።

📌በትላትሎች ምክንያት በሚመጡ በሽታዎች መጠቃት

📌በባክቴሪያ ምክንያት በሚመጡ በሽታዎች መጠቃት

📌በቤተሰብ ተመሳሳይ ችግር ከነበረ

👉 ምልክቶች

🔸 የሆድ ህመም በመጀመሪያ እንብርት አከባቢ ይሰማ እና ከዛ ወደ ቀኝ የሆድ የታችኛው ክፍል ይዞራል።

❗️ማቅለሽለሽ እና ማስመለስ

📎 ትኩሳት

📌የምግብ ፍላጎት ማጣት

🔹 አልፎ አልፎ ደግሞ የሰገራ ወይም ጋዝ የማስወጣት ችግር፣ሆድ ድርቀት እና ተቅማጥ ሊከሰቱ ይችላሉ።

📎በእርግዝና ጊዜ ህመሙ ወደላይ ከፍ ብሎ ሊሰማ ይችላል እና ችግሩ ቶሎ ላይታወቅ ይችላል።

👉 ሲወሳሰብ ምን ይከሰታል?

⚠️መፈንዳት (rupture)

⚠️ኢንፌክሽኑ ቶሎ ሳይታከም የሚፈጠር ጠጣር ነገር (appendicular mass)

⚠️ የመግል ስብስብ (appendicular abscess)

⚠️የተሠራጨ ኢንፌክሽን (sepsis)

👉ምን መደረግ አለበት?

🏩ወደ ሕክምና ተቋም በአስቸኳይ በመሄድ እና ቀዶ ሕክምና በማድረግ በትርፍ አንጀት ምክንያት የሚመጡ ዉስብስብ የጤና ጉዳቶችን ማስቀረት ይቻላል።

------------------------------------------------
ለተጨማሪ መረጃ ወደ 7755 ይደውሉ

ቴሌግራም፡ t.me/ldhsethiopia
መተግበሪያችን: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.liyanadigitalhealth.liyanacare
https://apps.apple.com/us/app/liyana-care/id1572231448

በእድሜ የገፉ ሰዎች ላይ የሚታዩ ለውጦች

👨🏾የሰው ልጅ ከሚያጋጥሙት ተፈጥሯዊ የለውጥ ሂደቶች ውስጥ አንዱ እርጅና ነው፡፡ እርጅናን ማስቀረት ባይቻልም በእድሜ ምክንያት ሊከሰቱ የሚችሉ የጤና እክሎችን ግን ማዘግየት ወይም ማስቀረት ይቻላል፡፡

✍️አንድ ሰው እድሜው እየገፋ ሲሄድ የሰውነት ክፍሎቹ የሚያሳዩትን ለውጦች እንደሚከተለው አድርገን መመልከት እንችላለን፡፡

👵🏻1.ቆዳ እና ፀጉር

❗️እድሜ እየጨመረ ሲሄድ የቆዳ የመለጠጥ አቅም እየቀነሰ ስለሚሄድና የቆዳ ዕጢዎች በቂ ቅባት የማምረት ችሎታቸውን ስለሚያጡ ቆዳ እየደረቀ እና እየተጨማደደ ይመጣል፡፡

👉መፍትሄ፡- የፊትን ወዝ የሚመልሱ ቅባቶችን እና የፀሀይ መከላከያ ቅባቶችን መጠቀም

✅እድሜ ሲጨምር ለጸጉራችን ቀለም የሚሰጡት ህዋሶች ስለሚሞቱ ፀጉራችን መደበኛ ቀለሙን በማጣት ግራጫ ወይም ነጭ እየሆነ ይሄዳል፡፡

💪2.አጥንት እና ጡንቻዎች

❗️እድሜ በገፋ ቁጥር አጥንቶች መጠናቸው እየቀነሰ߹እየደከሙ እና ጥንካሬያቸውን እያጡ ይመጣሉ፡፡ በዚህ ምክንያት ቁመታችን ከተለመደው አጠር ሊል ይችላል፡፡ ጡንቻዎችም እየደከሙ ስለሚመጡ የመተጣጠፍ ችሎታችን እየቀነሰ ይመጣል፡፡

👉መፍትሄ፡- በቂ ካልሲየም እና ቫይታሚን ዲ ማግኘታችንን እርግጠኛ መሆን

✅አጥንቶችን እና ጡንቻዎችን የሚያጠነክሩ የአካል ብቃት እንቅስቃሴዎችን ማድረግ

🧀🌭3.ምግብ የመፍጨት ስርዓት

❗️አንድ ሰው እድሜው እየገፋ በሄደ ቁጥር ምግብን ለማንቀሳቀስ የሚደረጉት የጡንቻ መኮማተሮች መጠን እየቀነሰ ስለሚሄድ ምግብ ረዘም ላለ ጊዜ አንጀት ውስጥ ይቆያል፡፡ ይህ ደግሞ ብዙ ውሀ ከምግቡ እንዲመጠጥ በማድረግ የሆድ ድርቀት እንዲከሰት ያደርጋል፡፡

👉መፍትሄ፡- ብዙ ጥራጥሬ߹ አትክልት እና ፍራፍሬ መመገብ

✅በቂ የአካል ብቃት እንቅስቃሴ ማድረግ

🫀4.የደም ዝውውር ስርዓት

❗️እድሜ እየገፋ ሲመጣ የደም ስሮች የመለጠጥ አቅማቸውን እያጡ ስለሚመጡ የደም ግፊት በሽታ እና ሌሎች የደም ዝውውርን የሚያውኩ ህመሞች የመከሰት ዕድላቸው ከፍ እያለ ይመጣል፡፡

👉መፍትሄ፡- ኮሌስትሮልን የሚጨምሩ ምግቦችን መቀነስ

✅አትክልት እና ፍራፍሬን በብዛት መመገብ

➡️በቂ የአካል ብቃት እንቅስቃሴ ማድረግ

5.ፊኛ

❗️እድሜ እየጨመረ ሲሄድ ፊኛ የመለጠጥ አቅሙን ስለሚያጣ ቶሎ ቶሎ መሽናት ሊያጋጥም ይችላል፡፡

👉መፍትሄ፡- መደበኛ የሆነ መፀዳጃ ቤት የመሄድ ልምድ እንዲኖር ማድረግ እና ቀስ በቀስ መፀዳጃ ቤት በምንሄድባቸው ጊዜዎች መካከል ያሉትን ሰዓቶች እየጨመሩ መምጣት

✅ሽንት መቆጣጠር አለመቻልን ለመቀነስ የሚረዱ የአካል ብቃት እንቅስቃሴዎችን ማድረግ

👁👂6.አይን እና ጆሮ

❗️እድሜ እየገፋ ሲመጣ የአይን ሌንስ የመለጠጥ አቅሙ ስለሚቀንስ ቅርብ ያሉ ነገሮችን የማየት ችሎታ እየቀነሰ ሊመጣ ይችላል፡፡

👉መፍትሄ፡- በአይን ሀኪም የታዘዙ መነፅሮችን መጠቀም

❗️ከእድሜ መግፋት ጋር ተያይዞ በሚከሰት የነርቭ እና የውስጣዊው የጆሮ ክፍል ለውጥ ምክንያት የመስማት ችሎታም ሊቀነስ ይችላል፡፡

👉መፍትሄ፡-ከፍተኛ ድምጾች ካሉባቸው ቦታዎች መራቅ

✅የመስማት መቀነስ ካለ በጆሮ ሀኪም መታየት እና ክትትል ማድረግ

------------------------------------------------
ለተጨማሪ መረጃ ወደ 7755 ይደውሉ::

ቴሌግራም፡ t.me/ldhsethiopia
መተግበሪያችን: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.liyanadigitalhealth.liyanacare
https://apps.apple.com/us/app/liyana-care/id1572231448

ስቲቨንስ ጆንሰን ሲንድሮም (Stevens-Johnson-Syndrome) እና ቶክሲክ ኢፒደርማል ኔክሮላይሲስ(Toxic Epidermal Necrolysis)

🔹ይህ በሽታ በአብዛኛው የሚከሰተው አንድ ሰው መድሃኒት በሚወስድበት ጊዜ በሚፈጠር አደገኛ የሆነ የሰውነት መልስ (reaction) ነው።

🔹ዋና መገለጫዎቹም በጣም በከፋ መልኩ የቆዳችን ሴሎች መሞት እና የላይኛው የቆዳ ሽፋን ሙሉ በሙሉ ተወግዶ ዉሃ የቋጠሩ ቁስለቶች መፈጠር ነው።

🔹 ህመሙ የአይን ፣ የአፍ እና የመራቢያ አካላትን የሚሸፍነውን ሽፋን (mucous membrane) ነው ከ 90 በመቶ በላይ የሚሆኑ ታማሚዎች ላይ የሚያጠቃው።

🔹ብዙውን ጊዜ ሁለት ወይም ከዚያ በላይ በሆኑ የሰውነት ክፍሎች ላይ ይከሰታል።

🔹 የተለያዩ መድሀኒቶች (ለሚጥል በሽታ የሚወሰዱ እና ኤን ኤስ ኤድስ(NSAIDS) ) እና ማይኮፕላስማ ኒሞኒያ (Mycoplasma pneumonia) በተባለ ባክቴሪያ የሚመጣ ኢንፈክሽን በሽታው እንዲባባስ ያደርገዋል።

◾️ምልክቶቹም፤

▫️የሰውነት መቆጣት (ቁስለት)

ቁስሎቹ ከመከሰታቸው ከ1-3 ቀናት በፊት ትኩሳት ፣ የሰውነት መድከም እንዲሁም የመገጣጠሚያ ላይ የህመም ስሜት ሊያጋጥም ይችላል

▫️በፍጥነት ሰውነት የሚወር ሽፍታ

የተጎዳውን የቆዳ ክፍል በ ፐርሰንት ማስላት አስፈላጊ ነው።

▫️የተጠቃው ክፍል ከ 10% በታች ከሆነ ስቲቨን ጆንሰን ሲንድሮም ይባላል።

▫️የተጠቃው ክፍል ከ 10-30% ከሆነ ደግሞ የሁለቱ ቅልቅል ይሆናል።

▫️የተጠቃው ክፍል ከ30% በላይ ከሆነ ደግሞ ቶክሲክ ኢፒደርማል ኔክሮላይሲስ ይባላል።

▫️አንድ ሰው በዚህ በሽታ የተያዘ መሆኑን ከጠረጠርን የወሰዳቸው መድሃኒቶች ካሉ መጠየቅ አስፈላጊ ነው።

ከዚህ በተጨማሪ ደግሞ የታማሚው ሰውነት ድርቀት ▫️እንዳያጋጥመው ፈሳሽ መስጠት እና የሚወስደውን መድሃኒት እንዲያቋርጥ ማድረግ እና ሃኪም የሰጠውን መድሃኒት በአግባቡ እንዲወስድ ማድረግ ይመከራል።

▫️በመድሀኒት ምክንያት ለዚህ ህመም የተጋለጠ ታማሚ መድሃኒቱን በጭራሽ ደግሞ እንዳይወስድ የመድሀኒቱን ስም በወረቀት ጽፎ መስጠት ጠቃሚ ነው።

------------------------------------------------
ለተጨማሪ መረጃ ወደ 7755 ይደውሉ

ቴሌግራም፡ t.me/ldhsethiopia
መተግበሪያችን: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.liyanadigitalhealth.liyanacare
https://apps.apple.com/us/app/liyana-care/id1572231448

👨🏽ስለ ኪንታሮት ታውቃልህ?
🤵አዎ ፊት ላይ የሚወጣው?
👨🏽እሱም አለ፤ግን ፊንጢጣ ላይ ስለሚከሰተውስ?
🤵ስለሱስ አላውቅም ምንድነው?

❇️የፊንጢጣ ኪንታሮት(Hemorrhoids)

በፊንጢጣ አካባቢ የሚገኙ የደም ቧንቧዎች ሲያብጡ የሚፈጠር በሽታ ነው። ይህ የሚፈጠረው በፊንጢጣ አካባቢ የሚገኙ ደም ስሮች ላይ ግፊት በሚጨምርበት ጊዜ ደም ወደ ስሮቻችን ይገፋና ስለሚያብጡ ነው፡፡

ሁለት ዓይነት ኪንታራቶች አሉ ፡፡ እነርሱም ውስጣዊ እና ውጫዊ ተብለው ይከፋፈላሉ፡፡

🔻ውስጣዊ ኪንታሮት:- በፊንጢጣ ውስጥ ይገኛል ፡፡ማየትም ሆነ መዳሰስ አንችልም፡፡ ስለዚህ ምቾታችንን አይነሳንም፡፡ ነገር ግን በምንፀዳዳበት ጊዜ ህመም እና ማቃጥል ይኖረዋል፡፡

🔻ውጫዊ ኪንታሮት:- በፊንጢጣዎ አካባቢ በሚገኝ ቆዳ ላይ ይገኛል፡፡ እናም የማሳከክ ወይም የመድማት ሁኔታ ይኖራል፡፡

🔔በሚያዚያ 12 2013 በጎንደር ዩንቨርስቲ ኮምፕረሄንሲቭ ስፔሻላይዝድ ሆስፒታል ሰሜን ምዕራብ ኢትዮጵያ የቀዶ ጥገና የተመላላሽ ህክምና ክፍል የተደረገ ጥናት እንደሚጠቁመው ከ403 የጥናቱ ተሳታፊዎች መካከል 53ቱ የኪንታሮት በሽታ ያለባቸው ሲሆን በአጠቃላይ ስርጭቱ 13.1% ነው።

🔹 በጥናቱ መሰረት በወንዶች እና በሴቶች ላይ ያለው የኪንታሮት ህመም ስርጭት እንደቅደም ተከተላቸው 18.8% እና 7.7% ነበረ።

🔹በሴቶች ላይ ከተከሰቱት የኪንታሮት በሽታዎች ውስጥ 11 (68.7%) የሚሆኑት የተከሰቱት አንድ እና ከዚያ በላይ የወለዱ ሴቶች ላይ ነው።

🔰መንስዔዎቹ

👉ሠገራን ሲያስወግዱ ለረጅም ጊዜ ማማጥ😬

👉ለረጅም ሰዓታት በመፀዳጃ ቤት መቀመጥ⏱

👉ለረጅም ጊዜ የቆየ የሆድ ድርቀት እና ተቅማጥ

👉ከመጠን ያለፈ ውፍረት🍔

👉እርግዝና ፦ በወሊድ ጊዜ ማማጥ በፊንጢጣ አካባቢ ውጥረት ስለሚጨምር ለኪንታሮት የሚኖረውን ተጋላጭነት ይጨምራል፡፡🤰🏽

👉የፋይበር መጠኑ የቀነሰ ምግብ መመገብ

👉ለረጅም ጊዜ ከባድ እቃዎችን ማንሳት🏋🏽

👉ለረጅም ጊዜ የቆየ የልብ እና ጉበት በሽታ

⚠️ምልክቶቹ

📌ስንፀዳዳ የሚከሰት ደም መፍሰስ🩸

📌በፊንጢጣ አካባቢ የማሳከክና የመቆጣት ሁኔታ

📌በምንፀዳዳበት ወቅት ከፍተኛ ሕመም መሰማት😩

📌ስንቀመጥ ሕመምና ምቾት ማጣት🙄

📌ሰገራ በሚጠረግበት ጊዜ በመጥረጊያው ላይ የደም እንጥፍጣፊ ማየት🧻

📌በሽንት ቤት መቀመጫ ላይ የደም ጠብታዎች ማየት🚽

📌በፊንጢጣ አካባቢ የተቆጣጠሩ እብጠቶች

📌በፊንጢጣ አካባቢ እንደ መጅ ያለ እብጠትእባጭ /ሊኖር ይችላል

📌ብዙ ሰዓት ስንቀመጥ እና ብዙ መንገድ ስንጓዝ የማቃጠል የማሳከክ ስሜት

💊ህክምናው

የምግብ ለውጥ በማድረግ በቀላሉ ማስተካከል ይቻላል። በየዕለቱ የሚመገቡት ምግብ ዉስጥ ፍራፍሬ🍎፣ አትክልቶችና🥬 ጥራጥሬዎችን 🫘ያካትቱ ፡፡ እነዚህ ምግቦች ከፍተኛ የሆነ ፋይበር ስላላችው ሰገራን በማለሰለስ በቀላሉ እንዲወገድ ያደርጋሉ።

🖇በተጨማሪም

•የመፀዳዳት ወይም ሽንት ቤት የመቀመጥ ስሜት ሲሰማዎት ቶሎ ወደ ሽንት ቤት ይሂዱ

•ፈሳሽ በብዛት ይውሰዱ - በቀን ከስምንት እስከ አስር ብርጭቆ ውሃ ይጠጡ🚰

•ከተፀዳዱ በኋላ በውሃ መታጠብ (ደረቅ የሆነ የመፀዳጃ ወረቀትን አለመጠቀም)

•ትንሽ ለብ ባለ ውኃ ውስጥ ትንሽ ጥሬ ጨው🧂 ጨምረው ለ 10 ደቂቃ ያክል ፊንጢጣን መዘፍዘፍ🛀🏿 ህመሙን ያስታግሰዋል እናም እብጠት ካለው ይቀንሳል

•የአካል ብቃት እንቅስቃሴ ማዘዉተር⛹🏿♂

•ነፍሰጡር(እርጉዝ) ከሆኑ በዳሌዎ አካባቢ ያለውን የደም ፍሰት ውጥረት ለመቀነስ በጐንዎ ይተኙ

• ሲፀዳዱ አለማማጥ

•ሰገራ በጣም ከደረቀ የሰገራ ማለስለሻ መድሐኒቶችን መጠቀም ይቻላል፡፡ ሆኖም ግን ለረዥም ጊዜ መጠቀም የለብንም፡፡

•ሆድ ድርቀትን ለመከላከል ከላይ የጠቀስናቸውን የምግብ ዓይነቶች ማዘውተር በጣም ይረዳል።

✳️አብዛኛውን ጊዜ ኪንታሮትን ማከም እና በቀዶ ጥገና ማስወገድ ግድ የሚሆነው ኪንታሮቱ ትልቅ እና ውስጣዊ ሲሆን ነው፡፡

------------------------------------------------
ለተጨማሪ መረጃ ወደ 7755 ይደውሉ፡፡

ቴሌግራም፡ t.me/ldhsethiopia
መተግበሪያችን: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.liyanadigitalhealth.liyanacare
https://apps.apple.com/us/app/liyana-care/id1572231448

ለምፅ ከአንድ ሰው ወደ ሌላ ሰው ሊተላለፍ ይችላል?

🔸ለምፅ( vitiligo) የቆዳ ቀለምን የሚያመርቱ ህዋሶች(melanocytes) በተለያዩ ምክንያቶች እንከን ሲኖራቸው የሚከሰት ህመም ነው፡፡

📎ይህ ህመም 1% ያህል የሚሆነውን የዓለም ህዝብ እንደሚያጠቃ ሲታሰብ በብዛት የሚከሰተው ቡናማ ወይም ጥቁር የቆዳ ቀለም ያላቸው ሰዎች ላይ ነው፡፡

👉ለምፅ ከታመመ ሰው ወደ ሌላ ሰው በንክኪ አይተላለፍም፡፡

⚠️አምጪ ምክንያቶች

📎የለምፅን አምጪ ምክንያቶች በእርግጠኝነት መዘርዘር ባይቻልም ብዙ ጥናቶች ግን የሚከተሉት ነገሮች እንደ አምጪ ምክንያቶች ይጠቅሳሉ፡፡

❗️አውቶኢሚዩን ዲስኦርደርስ( Autoimmune disorders)- እነዚህ ህመሞች ያሉባቸው ሰዎች የሰውነታቸው የበሽታ መከላከል ስርዓት የራሳቸውን ህዋሶች በማጥቃት ለህመም ይዳርጋቸዋል፡፡ ይህ የተዛባ በሽታ የመከላከል ስርዓት የቆዳ ቀለምን የሚያመርቱ ህዋሶችን (melanocytes) በሚያጠቃበት ጊዜ ለምፅ ሊከሰት ይችላል፡፡

❗️በቤተሰብ ውስጥ በለምፅ የተያዘ ሰው መኖር

❗️በኬሚካሎች ወይም በፀሀይ ቃጠሎ ምክንያት የሚደርስ የቆዳ ጉዳት

ምልክቶች

🔸የቆዳ ቀለም መጥፋት

🔹ያለጊዜው የሚከሰት የሽፋሽፍት߹ የቅንድብ߹ የፂም እንዲሁም የፀጉር መንጣት

🔍ምርመራ

📎አብዛኛውን ጊዜ ለምጽ የሚታወቀው ታማሚው ለሀኪሙ በሚነግረው የህክምና ታሪክ እና ሀኪሙ በሚያደርገው አካላዊ ምርመራ ነው፡፡

🩺ህክምና

✅አብዛኛውን ጊዜ በለምፅ ምክንያት የሚፈጠር የቆዳ ቀለም ችግር ሙሉ በሙሉ ማስተካከል አይቻልም፡፡ ነገር ግን ከ 10 እስከ 20 % የሚሆኑት የለምጽ ታማሚዎች በህክምና ታግዘው የሰውነት ቀለማቸውን ሙሉ በሙሉ ሊያገኙ ይችላሉ፡፡

📌የለምፅ ታማሚዎች በለምፅ የተጠቃው ቆዳቸውን ከሌላው ቆዳቸው ጋር ለማመሳሰል ሜካፕ መጠቀም ይችላሉ፡፡ የፀጉር ቀለም መቀየር ያጋጠማቸው ታማሚዎች ደግሞ የፀጉር ቀለም መቀባት ይችላሉ፡፡

👩በለምፅ የተጠቃ ሰው ቆዳ ወደ ተፈጥሯዊ ቀለሙ እንዲመለስ ለማድረግ ከሚረዱ ህክምናዎች መካከል የሚከተሉት ይገኙበታል፡፡

💊የበሽታ መከላከል አቅምን የሚቀንሱ መድሀኒቶች

👉የብርሀን ህክምና

✂️የቆዳ ንቅለተከላ ህክምና

💊ትክክለኛ የቆዳ ቀለም ያለውን የሰውነት ክፍል በማንጣት በለምፅ የተጠቃውን ቆዳ የሚያስመስሉ መድሀኒቶች

👉ቆዳን ቀለም የሚሰጡ ሴሎች(melanocytes ) ከቆዳ በተጨማሪ በአይን ውስጥ ይገኛሉ፡፡ ስለዚህም የለምፅ ታማሚዎች ለአይን ህመም ተጋላጭ ሊሆኑ ይችላሉ፡፡ ስለሆነም የለምፅ ታማሚዎች መደበኛ የሆነ የአይን ክትትል ሊያደርጉ ይገባል፡፡

🔸በለምፅ የተጠቃው ቆዳ በፀሀይ እንዳይጎዳ ሰንስክሪን (sunscreen) መጠቀም ይመከራል፡፡

------------------------------------------------
ለተጨማሪ መረጃ 7755 ይደውሉ፡፡

ቴሌግራም፡ t.me/ldhsethiopia
መተግበሪያችን: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.liyanadigitalhealth.liyanacare
https://apps.apple.com/us/app/liyana-care/id1572231448

🚩ልጄ ኦቲዝም እንዳለበት እንዴት አውቃለሁ ?

✴️ኦቲዝም በህፃናት የነርቭ እና የእድገት ሁኔታ ላይ ከፍተኛ ችግር የሚፈጥር ህመም ሲሆን ታማሚው ልጅ ከሰዉ ጋር የሚያደርገዉን ግንኙነት እና የመግባባት ችሎታን /ክህሎት/ ይጎዳል፡፡

❇️ኦቲዝም አንድ በሽታ ሳይሆን የተለያዩ መገለጫ ያላቸው ከአእምሮ እድገት መዛባት ጋር የተያያዙ ችግሮች የጋራ ስም ነው።

♦️ማርች 26̗ 2021 ላይ በወጣው የበሽታ መቆጣጠሪያ እና መከላከያ ማእከል (ሲዲሲ) ሪፖርት መሰረት 8 ዓመት ከሞላቸው 54 ህጻናት መካከል አንዱ የኦቲዝም ተጠቂ ነው።

📎መንስዔው ምንድን ነው?

የኦቲዝም መንስዔ ምን እንደሆነ አይታውቅም። ግን ለዚህ ችግር ተጋላጭ የሚያደርጉ ሁኔታዎች አሉ፡፡ እነዚህም፦

🔻የልጅዎ ፆታ፡- ከሴቶች ይልቅ ወንዶች እስከ አራት ጊዜ እጥፍ ያህል ተጋላጭ ናቸዉ፡፡

🔻 በቤተሰብ ዉስጥ መሰል ችግር ከነበረ፡- በቤተሰብ ዉስጥ መሰል ችግር ያለበት ልጅ ያላቸዉ ቤተሰቦች ቀጣይ የሚወልዷቸዉ ልጆች ላይ ኦቲዝም የመከሰት እድሉ ከፍተኛ ነዉ፡፡

🔻ያለቀናቸዉ በሚወለዱ ህፃናት ላይ፡- የመወለጃ ጊዜያቸዉ ሳይደርስ በ26 ሳምንታትና ከዚያ በታች የሚወለዱ ህፃናት ላይ የመከሰት እድሉ ከፍተኛ ነዉ።

🔻የወላጆች እድሜ፡- ተጨማሪ ጥናቶች የሚያስፈልግ ቢሆንም እድሜቸዉ ከገፉ ወላጆች የሚወለዱ ህፃናት ከሌሎች አንፃር ችግሩ ሊከሰትባቸዉ ይችላል፡፡

📣በአሁኑ ጊዜ በጄኔቲክ እና አካባቢያዊ ምክንያቶች ጥምረት ሊከሰት ይችላል ተብሎ የሚታመን ሲሆን በእርግዝና ወቅት እንደ አልኮሆል ወይም ኮኬይን ላሉት አንዳንድ ንጥረነገሮች መጋለጥ የህፃኑን በኦቲዝም የመያዝ እድል እንደሚጨምር ታውቋል ፡፡

የኦቲዝም ዋና ዋና ምልክቶች ምንድን ናቸው?

1.ቶሎ አፍ አለመፍታት ወይም የእድሜ እኩዮቻቸው የሚናገሩትን ያክል አለመናገር ፣ የሰውነት ምልክቶችን አለመጠቀም

2. በሚናገሩበት ግዜ ቃል ከማውጣት ይልቅ በምልክት መግለፅን መፈለግ

3. ነገሮችን ሁሌ አንድ ዓይነት እንዲሆኑ መፈለግ በጣም ትንሽ እንኳን ለውጥ አለመፈለግ /ለውጥ አለመፈለግ/

4.ተደጋጋሚ የሆነ የአንድ አካል እንቅስቃሴ ማድረግ

5. ጓደኛ ያለመኖር በብቸኝነት ወይም ጭር ያለ ቦታን መምረጥ ።ከእድሜ እኩዮቻቸው ጋር ከመጫወት ይልቅ ብቻቸውን ለመጫወት መፈለግ

6. ለፈገግታ፣ ለሳቅ ወይም ለሰዎች ስሜት መልስ ለመስጠት ዝግጁ አለመሆን (ወላጆችም ሆኑ ሌሎች ሰዎች ለሚያሳዩት ፈገግታ፣ቁጣ ወይም ሌላ አካላዊ እንቅስቃሴ ምላሽ አለመስጠት)

7. የሌሎች ሰዎችን ስሜት አለመረዳት

8. ለነገሮች ያላቸው ፍላጎት በጣም ትንሽ ወይም ጠባብ መሆን/ብዙ ግዜ አንድ ነገር ላይ ብቻ ማተኮር

9.በጣም ፈጣን እና ቀዥቃዣ መሆን ወይ በጣም ቀስ እና ዝም ማለት

10.እጅን በተደጋጋሚ ማወዛወዝ

11. ጭንቅላትን ከግርግዳ ፣ ከመስታውትና ከሌሎች ግኡዝ አካላት ጋር ማጋጨት

12. አይን አይን እያዩ ማውራት አለመቻልና ስማቸው ሲጠራ አለመመለስ።

💊ሕክምና
በአሁኑ ጊዜ ለዚህ መታወክ የታወቀ ሕክምና የለም ሆኖም ግን ለኦቲዝም ተጠቂዎች የሚሰጠው ህክምና አላማው የኦቲዚም ምልክቶችን በመቀነስ ያላቸውን ችሎታ መደገፍ ነው። ከነዚህም ውስጥ የመግባባት ክህሎት እና የባህሪ ለዉጥ ህክምናዎች እንዲሁም ቤተሰብ ተኮር ህክምና በዋነኝነት ይጠቀሳሉ። እነዚህ ህክምናዎችን በማጣመር የልጁን የመግባባት፣የቋንቋና የባህሪ ለውጥ ችግሮችን ደረጃ በደረጃ መቀነስ ያቻላል፡፡

------------------------------------------------
ለተጨማሪ መረጃ ወደ 7755 ይደውሉ፡፡