Open Monumentendag Zoetermeer

7, 8, 9, 10 en 11 oktober een heel lang weekend Duursamen!

NB: Deze locatie staat wel in het programmaboekje vermeld maar is door omstandigheden GESLOTEN tijdens Open Monumentendag.

Locatie in beeld: Savelsbos
Adres: Savelsbos 1-318
Bouwperiode: 1974
Architect: Architectenbureau Leo de Jonge architecten / Era woningindustrie – J.P. van Eesteren

Savelsbos is één van tien flats die losjes verspreid staan in het parkachtige landschap van de Bossenbuurt-Oost.
De flats en de buurt zijn typisch producten van het naoorlogse functionalisme dat werd gekenmerkt door grootschalige systeembouw.
Opvallend was de zorgvuldige inpassing van het parkeren in de buurt in de vorm van gestapelde parkeerdekken of enkele parkeerdekken met weelderige daktuinen.
Leo de Jonge, één van de aartsvaders van Zoetermeer, was bij het ontwerp van alle flats betrokken, danwel als architect, dan wel als adviseur.

Als enige flat heeft Savelsbos in Meerzicht nog de parkeergarage met een dak dat is ingericht als recreatieve daktuin, met bosschages, bloemperken, een ligweide, boomranden, zitbanken, een speeltuin, een vijver, terrassen en talloze wandelpaden. De daktuin biedt een mooi uitzicht en de bewoners kunnen een waakzaam oog houden op de spelende kinderen.
Een plek waar u, als u er niet woont, nooit komt..

Meer informatie:
https://www.openmonumentendag.nl/monument/savelsbos/

Savelsbos Savelsbos is één van tien flats die losjes verspreid staan in het parkachtige landschap van de Bossenbuurt-Oost. De flats en de buurt zijn typisch producten van het naoorlogse functionalisme dat werd gekenmerkt door grootschalige systeembouw. Opvallend was de zorgvuldige inpassing van het parkeren...

Locatie in beeld:Daktuin Forum Stadhuis
Adres:Stadhuisplein 1
Bouwperiode: 2022
Architect: LG Architecten, Urban Jungle

Op een plat dak van het stadhuis is sinds kort een ‘vierkleuren’dak gerealiseerd.
Groen: planten, klimaat, biodiversiteit.
Blauw: waterberging.
Geel: energieopwekking.
Rood: ontmoeting en gezonde werkplekken.

Hier ziet u de vele mogelijkheden die een plat dak kan bieden.
Laat u tijdens de rondleiding inspireren.

Voor een rondleiding moet u reserveren via de website van het architectuurpunt: https://www.architectuurpuntzoetermeer.nl/agenda/daktuin-forum-stadhuis-open-monumentendag/

Meer informatie:
https://www.openmonumentendag.nl/monument/daktuin-forumstadhuis/

Daktuin ForumStadhuis Op een plat dak van het stadhuis is sinds kort een ‘vierkleuren’dak gerealiseerd. Groen: planten, klimaat, biodiversiteit. Blauw: waterberging. Geel: energieopwekking. Rood: ontmoeting en gezonde werkplekken. Hier ziet u de vele mogelijkheden die een plat dak kan bieden. Laat u tijdens de rondle...

Locatie in beeld: Stadstuin De Warande
Adres: Warande 18-42 Zoetermeer
Bouwperiode: 1986-1987
Architect: Ad ten Ham, Niek Roozen

Rondleidingen om 12.00 en 13.00 uur, verzamelpunt op hoek Noordwaarts-Warande

Midden in het drukke stadscentrum van Zoetermeer ligt een groene oase: stadstuin De Warande.

Als tegenhanger van het drukke winkelgebied hadden de ontwerpers van het nieuwe stadscentrum bedacht dat er ook stillere gebieden moesten komen.
De Warande is een uniek, compact stadspark dat zijn charme ontleend aan zijn bijzondere ligging: namelijk op de rand van de boven- en benedenstad.
Wandel en laat u informeren over dit bijzondere park.

Meer informatie:
https://www.openmonumentendag.nl/monument/stadstuin-de-warande/

Stadstuin De Warande Midden in het drukke stadscentrum van Zoetermeer ligt een groene oase: stadstuin De Warande. Als tegenhanger van het drukke winkelgebied hadden de ontwerpers van het nieuwe stadscentrum bedacht dat er ook stillere gebieden moesten komen. De Warande is een uniek, compact stadspark dat zijn charme ont...

Locatie in beeld: Wilhelminapark
Adres: tussen Dorpsstraat en Julianalaan 1, Zoetermeer
Bouwperiode: ca. 1950
Architect: Bijhouwer, Koolwijk, Brinkgreve

Bij HGOS, Dorpsstraat 132, is een info-flyer over het park verkrijgbaar.

Aan de rand van de Dorpsstraat en Buurvaart, aan de voet van de Oude Kerk, ligt het Wilhelminapark. Het is een ontwerp van landschapsarchitect prof. Bijhouwer in de Engelse landschapsstijl, aangelegd in 1950-1951. Het park is klein, slechts 1,5 ha, maar door de glooiingen, de vijver en bomen ontstaat er een idee van ruimte. Voor de beplanting heeft tuinarchitect Van Koolwijk, een medewerker van Bijhouwer, gekozen voor inheemse soorten die passen in het Zuid-Hollandse landschap.

Het Wilhelminapark was oorspronkelijk gedacht als plantsoen. Na de oorlog ontstond het idee van een bevrijdings- en herdenkingspark, ter nagedachtenis van Zoetermeerse oorlogsslachtoffers en drie Amerikaanse militairen. Centraal in het park ligt het gedenkmonument 1940-1945, ook een ontwerp van Bijhouwer. De oudtestamentische voorstellingen zijn van de beeldhouwer Geurt Brinkgreve. In 1998 is het Indië-monument geplaatst, een roodmarmeren gedenksteen met inscriptie. Verstopt in het voetpad langs het water liggen 16 bronzen plaquettes met gedachtenwolkjes over oorlog en vrede. Het is een ontwerp van de Zoetermeerse Yvonne Grevers.

Aan de rand van het park is een aantal fraaie woonhuizen gelegen waaronder het modernistische woonhuis aan de Julianalaan1. Het is een ontwerp van Jan Rietveld, de zoon van Gerrit Rietveld.

Meer informatie:
https://www.openmonumentendag.nl/monument/wilhelminapark-4

Wilhelminapark Aan de rand van de Dorpsstraat en Buurvaart, aan de voet van de Oude Kerk, ligt het Wilhelminapark. Het is een ontwerp van landschapsarchitect prof. Bijhouwer in de Engelse landschapsstijl, aangelegd in 1950-1951. Het park is klein, slechts 1,5 ha, maar door de glooiingen, de vijver en bomen ontstaa...

Locatie in beeld: Stadsboerderij Balijhoeve
Adres: Kurkhout 100, Zoetermeer
Bouwperiode: Bouw t.b.v. de Floriade in 1992. Uitbreiding 2021
Architect: Gemeente Zoetermeer, R. Goutier

Stadsboerderij De Balijhoeve is gebouwd voor de wereldtuinbouwtentoonstelling Floriade die in de periode april-oktober 1992 in Zoetermeer gehouden is. Een groot deel van het Floriadeterrein is onderdeel geworden van de wijk Rokkeveen, maar het deel waar De Balijhoeve in staat is nog steeds onbebouwd en onderdeel van de oorspronkelijke inrichting van de Floriade.

De Balijhoeve heette in 1992 Stadsboerderij 2000 en was een inzending van de Stichting Kinderboerderijen Nederland (SKBN) die met deze stadsboerderij wilde laten zien hoe kinderboerderijen in de toekomst zouden kunnen functioneren. De Stadsboerderij 2000 werd gepresenteerd als de kinderboerderij nieuwe stijl die beslist niet alleen bedoeld was voor kinderen, maar zeker ook voor volwassenen. Na de Floriade kreeg de boerderij de huidige naam, genoemd naar het aangrenzend bosgebied De Balij.

In 2022 is De Balijhoeve verbouwd naar een ontwerp van gemeentearchitect Ralph Goutier om nog beter dienst te kunnen doen als sociaal ontmoetingspunt in de wijk. Het hoofdgebouw is gerenoveerd en uitgebreid. Daarnaast kan de kinderboerderij gebruikt gaan worden als bijeenkomstruimte en is er een kleinschalige, maatschappelijk verantwoorde horecavoorziening gekomen.

Meer informatie:
https://www.openmonumentendag.nl/monument/stadsboerderij-balijhoeve/

Stadsboerderij Balijhoeve Stadsboerderij De Balijhoeve is gebouwd voor de wereldtuinbouwtentoonstelling Floriade die in de periode april-oktober 1992 in Zoetermeer gehouden is. Een groot deel van het Floriadeterrein is onderdeel geworden van de wijk Rokkeveen, maar het deel waar De Balijhoeve in staat is nog steeds onbebouwd...

Locatie in beeld: Kunstgarage Franx
Adres: Vlamingstraat 1, Zoetermeer
Bouwjaar oorspronkelijk: werkplaats met woonhuis 1923 hal 1950 Bouwjaar nieuwbouw: 2021
Architect: van Herwijnen

De werkplaats met woonhuis is oorspronkelijk in de periode 1923-1928 tot stand gekomen naar een ontwerp van timmerman P.J. van Herwijnen. Van Herwijnen bouwde de panden Vlamingstraat 1-7 voor zijn familie. Zelf woonde hij op nummer 7. Nummer 1-3, een autowerkplaats met bovenwoning, bouwde hij in 1923 voor zijn zwager Dirk Franx. De werkplaats bevond zich aanvankelijk achter het woonhuis. In 1940 is de werkplaats vergroot en vernieuwd.

Bijzonder is dat Dirk Franx naast garagehouder ook uitvinder was. In 1929 bouwde hij een door een propellermotor aangedreven ijsslee. Hierdoor was het ook tijdens strenge winters mogelijk om de goederen makkelijk over het ijs te vervoeren. Een replica van deze ijsslee, een kunstwerk van de Zwitzer Moritz Ebinger, staat op de hoek van de Vlamingstraat en het fietspad naar het Burgemeester Aptrootpark.

Vlamingstraat 1-3 is in 2021 geheel in oorspronkelijke stijl en volume herbouwd en herbergt nu Kunstgarage Franx, voorheen Terra Arts. In de grote hal van de werkplaats worden nu tentoonstellingen georganiseerd en zijn drie werkplaatsen voor kunstenaars en een educatieruimte ondergebracht.



Meer informatie:
https://www.openmonumentendag.nl/monument/kunstgarage-franx/

Kunstgarage Franx De werkplaats met woonhuis is oorspronkelijk in de periode 1923-1928 tot stand gekomen naar een ontwerp van timmerman P.J. van Herwijnen. Van Herwijnen bouwde de panden Vlamingstraat 1-7 voor zijn familie. Zelf woonde hij op nummer 7. Nummer 1-3, een autowerkplaats met bovenwoning, bouwde hij in 192...

Locatie in beeld: Morgensterkerk
Adres: Nassaulaan 1a, Zoetermeer
Bouwperiode: 1964
Architect: W. Wissing

De Morgensterkerk is gebouwd om ruimte te bieden aan de Hervormde kerkgangers die wegens een grootscheepse restauratie de Oude Kerk een tijd lang niet konden gebruiken. Naast ruimtegebrek was er ook sprake van een forse groei van Zoetermeer na de aanwijzing tot groeikern in 1962. De nieuwe kerk werd in 1964 vlakbij de oude gebouwd.

Het rechthoekige gebouw met plat dak bestaat uit een onder- en een bovenbouw en rust op 96 betonnen pijlers.

In de korte zijden zijn grote raamvlakken aangebracht. Ook is lichttoetreding mogelijk via verspringende gemetselde coulissen in de hoekpunten, waartussen glazen bouwstenen zijn aangebracht. Het raamvlak aan de kant van het bejaardencentrum bestaat uit betonnen rechthoekige vormen die gevuld zijn met gekleurd glas. In de naar de weg gekeerde lange gevel is een morgenster ingemetseld, eveneens gevuld met gekleurd glas.

Meer informatie:
https://www.openmonumentendag.nl/monument/morgensterkerk/

Morgensterkerk De Morgensterkerk is gebouwd om ruimte te bieden aan de Hervormde kerkgangers die wegens een grootscheepse restauratie de Oude Kerk een tijd lang niet konden gebruiken. Naast ruimtegebrek was er ook sprake van een forse groei van Zoetermeer na de aanwijzing tot groeikern in 1962. De nieuwe kerk werd...

Locatie in beeld: Buurttuin Zoete Aarde
Adres: Broekwegzijde 195
Jaar van aanleg: 1946

Het verhaal van buurttuin Zoete Aarde is een prachtig verhaal over betrokken gebruikers en bezoekers van een oude boomgaard.

De boomgaard, zo vertelt ons de geschiedenis, werd aangeplant door de jonge Jan Berg. Hij begon hiermee in 1946. Hij
deed dit als zelfstandig knecht van Piet Huisman die een modern boerenbedrijf aan de Voorweg had en ook grond bezat aan de Broekweg.

Jan Berg woonde al een tijdje in de bedrijfswoning (het witte huis) bij de boomgaard toen hij in 1970 zowel eigenaar was geworden van het huis met de tuin, als van de voorheen gepachte boomgaard die tot de ‘tocht’ liep. Hij kwam in 1955 uit Zoeterwoude met zijn gezin bij het bedrijf wonen. Er waren toen al vijf kinderen. Aan de Broekweg 2a werden nog eens drie kinderen geboren.

Een prachtige tijd beleefde het gezin Berg hier, tot in augustus 1976 met de rigoureuze rooi werd begonnen. Er moest immers gebouwd worden. Het tot dan toe agrarisch dorp Zoetermeer
stond aan de vooravond van een enorme groei. Weilanden veranderden in korte tijd in woonwijken.

Een deel van de boomgaard van Jan Berg bleef behouden als wijktuin Broekweg. In deze tuin staan oude fruitbomen. Het gaat om half hoogstam- fruit, appels (Goudrenetten) en peren. Met name de perenrassen zijn ‘ouderwets’. Soorten handperen die nu niet meer in de supermarkt verkrijgbaar zijn.

Buurttuin Zoete Aarde wordt nu gerund als een veelzijdig stadslandbouwbedrijf door een groep van zo’n 70 vrijwilligers, veelal buurbewoners, en is het hele jaar door geopend voor huurtuiniers en de wekelijkse buurtsoep op woensdagmiddag 12.00 uur. Wanneer het weer het toe laat zijn tuin en terras
dagelijks geopend tussen 10.00 en 16.00 uur.

Meer informatie:
https://www.openmonumentendag.nl/monument/zoete-aarde/

Zoete Aarde Het verhaal van buurttuin Zoete Aarde is een prachtig verhaal over betrokken gebruikers en bezoekers van een oude boomgaard. De boomgaard, zo vertelt ons de geschiedenis, werd aangeplant door de jonge Jan Berg. Hij begon hiermee in 1946. Hij deed dit als zelfstandig knecht van Piet Huisman die een m...

Locatie in beeld: Hof van Seghwaert
Adres: Gaardedreef 169 / Zegwaartseweg bij 60
Jaar van aanleg: 1954 / 2014

Het land aan weerszijden van de Zegwaartseweg was vroeger grotendeels eigendom van landheren en -vrouwen, vermogende
lieden die hun kapitaal in grond hadden belegd.

De meeste boeren pachtten de grond, zoals bijvoorbeeld Jaap Dogterom. Als weeskind kwam hij in huis bij zijn tante en oom Van den Hoek aan de Zegwaartseweg 31 (Het Wapen van Zoetermeer). Zijn neef Jan van den Hoek overleed jong en zo kon Jaap met zijn vrouw Maria Bos de boerderij overnemen.

Bij het bedrijf hoorde ook land in de Palensteinse polder en twee zoons van Jaap begonnen daar een bedrijf. Jan Dogterom een tuinderij aan Zegwaartseweg 60a en Niek Dogterom in 1954 een boomgaard aan Zegwaartseweg 60b. Niek Dogterom liet daar in 1956 een huis bouwen met koelcellen en een sorteerruimte
voor het fruit. Zijn boomgaard strekte zich uit van de Zegwaartseweg tot de Dwarstocht (het huidige Tochtpad).

Door de aanleg van de wijk Seghwaert vanaf 1970 verdween 2/3 van de perenboomgaard. Het laatste stuk boomgaard was tot 2010 verpacht aan een fruitteler. Daarna is de boomgaard verwaarloosd tot buurtbewoners in 2014 de stichting Hof van Seghwaert oprichtten om er een wijktuin van te maken. In september
2015 konden de eerste peren weer worden geoogst. Sindsdien zijn een wijngaard, moestuin, stiltetuin en kindernatuurtuin aangelegd.

Het Conferencehuis dient als winkel, werk- en vergaderplaats. Op 13 juli 2019 is er een brug in gebruik genomen, zodat de hof nu ook vanaf de Zegwaartseweg bereikbaar is. “Je leven lang leren” is een belangrijke pijler van de Hof van Seghwaert. Iedereen kan iets, samen kan je alles!

Meer informatie:
https://www.openmonumentendag.nl/monument/hof-van-seghwaert/

Hof van Seghwaert Het land aan weerszijden van de Zegwaartseweg was vroeger grotendeels eigendom van landheren en -vrouwen, vermogende lieden die hun kapitaal in grond hadden belegd. De meeste boeren pachtten de grond, zoals bijvoorbeeld Jaap Dogterom. Als weeskind kwam hij in huis bij zijn tante en oom Van den Hoek....

Locatie in beeld: Speelboerderij Het Buitenbeest
Adres: Voorweg 93
Bouwjaar: 1811

Aan de rand van Meerzicht, tussen het Belvedèrebos
en de Voorweg, ligt speelboerderij Het Buitenbeest.
Dit is de oudste kinderboerderij van Zoetermeer. De boerderij
is in 1811 gebouwd voor de familie Van den Bosch en tot in de zeventiger jaren in gebruik geweest als boerderij. Het is
een langhuisboerderij. Dat wil zeggen dat het woonhuis en de stal zich onder één doorlopende kap bevinden.

De boerderij is in 1967 aangemerkt als rijksmonument. In 1977 zijn er in opdracht van de gemeente restauratiewerkzaamheden uitgevoerd en in 1978 is de boerderij een kinderboerderij geworden. Kinderen kunnen hier kennis maken met allerlei dieren, waaronder Oudhollands vee en zeldzame pluimveerassen.

In 2016 is de hooischuur gerestaureerd. De boerderij met
voortuin, de twee schuren en de kippen, geven een goed beeld van een boerenerf. Om die reden is de boerderij in 2017 genomineerd voor de Jan van der Spekprijs, bedoeld voor een persoon of instelling die zich inzet voor het Zoetermeerse erfgoed.

Achter de boerderij, aan het Belvedèrebos 273, zijn een kinderdagverblijf en een buitenschoolse opvang gevestigd. Het is een nieuw robuust gebouw met laag reikende flauw hellende daken, die aan de tuinzijde over gaan in een plantenkas. De daken zijn gedeeltelijk begroeid. Het totale complex omvat ook een natuurspeelterrein en een wijktuin. De kinderen van zowel het
kinderdagverblijf als de buitenschoolse opvang kunnen taken uitvoeren in de kassen en op de boerderij en leren op die manier over de dieren en de natuur.

Meer informatie:
https://www.openmonumentendag.nl/monument/boerderij-het-buitenbeest/

Boerderij Het Buitenbeest Aan de rand van Meerzicht, tussen Belvedèrebos en de Voorweg, ligt speelboerderij Het Buitenbeest. Dit is de oudste kinderboerderij van Zoetermeer. De boerderij is in 1811 gebouwd voor de familie van den Bosch en tot in de zeventiger jaren in gebruik geweest als boerderij. Het is een langhuisboerde...

Locatie in beeld: Watertoren De Tien Gemeenten
Adres: Derde Stationsstraat 369
Bouwjaar: 1927-1928
Architect: A.H. Wegerif i.s.m. C. Visser en A.H. Goldberg

Tien gemeenten hadden in 1921 plannen voor een waterleiding vanaf de Wassenaarse duinen met een watertoren in Zoetermeer.

Begin jaren negentig van de vorige eeuw werd de watertoren buiten gebruik gesteld. De toren is van binnen indrukwekkend door zijn leegte. Een ijzeren trap met betonnen bordessen leidt naar boven tot aan het reservoir. Een steile trap door het reservoir komt uit in de ruimte onder het betonnen koepeldak.

U kunt de watertoren nu nog beklimmen maar dat is voor het laatst. Het gebouw krijgt binnenkort een nieuwe functie. De plannen daarvoor kunt u ook bekijken.

Meer informatie:
https://www.openmonumentendag.nl/monument/watertoren-de-tien-gemeenten/

Watertoren De Tien Gemeenten Tien gemeenten hadden in 1921 plannen voor een waterleiding vanaf de Wassenaarse duinen met een watertoren in Zoetermeer. Begin jaren negentig van de vorige eeuw werd de watertoren buiten gebruik gesteld. De toren is van binnen indrukwekkend door zijn leegte. Een ijzeren trap met betonnen bordessen....

Locatie in beeld: Erasmus College
Adres: Van Doornenplantsoen 31
Bouwjaar 1972-1976
Architect: J. Van den Broek en J. Bakema

Bij een nieuwe stad horen ook nieuwe scholen. Daarom werd aan de noordkant van de wijk Palenstein een zone voor middelbare scholen gepland. In de jaren zeventig verrezen hier vier scholen: een lagere technische school, een landbouwhuishoudschool, een mavo en een school voor Havo en VWO, het Erasmus College.

Het schoolgebouw voor het Erasmus College werd in de
jaren 1972-1975 ontworpen door het beroemde architectenbureau Van den Broek en Bakema uit Rotterdam en in 1976 gebouwd. Bij het ontwerp is uitgegaan van een paviljoenachtige opzet met drie hoofdvolumes voor de aula, de gymzalen en de leslokalen. De gebouwdelen worden op de eerste verdieping met elkaar verbonden door middel van luchtbruggen.

Van den Broek en Bakema zijn bekend van hun ontwerpen van de Lijnbaan in Rotterdam en de Aula van de Technische Universiteit in Delft. Zij ontwierpen vanuit de modernistische traditie: verschillende functies worden ondergebracht in een eigen volume. Dit sloot ook aan op de principes van het Daltononderwijs.

In de vormgeving wordt afgeweken van de strakke geometrie
die het modernisme kenmerkt. Ronde vormen hebben hun intrede gemaakt in de afgeronde hoeken van de bouwdelen, de ronde traphuizen en de rechthoekige bovenlichten van de eerste verdieping met afgeronde hoeken.

Het Erasmus College is meerdere keren verbouwd. De drie oorspronkelijk vrijstaande volumes worden nu op de begane grond verbonden door nieuwbouw.
Er zijn o.a. een atrium, een kantine, een theaterzaal en extra lokalen
toegevoegd. De oorspronkelijke indeling van de school is verdwenen, maar de hoofdopzet en de vormgeving van Van den Broek en Bakema is nog wel duidelijk herkenbaar.

Meer informatie:
https://www.openmonumentendag.nl/monument/erasmus-college/

Erasmus college Bij een nieuwe stad horen ook nieuwe scholen. Daarom werd aan de noordkant van de wijk Palenstein een zone voor middelbare scholen gepland. In de jaren zeventig verrezen hier vier scholen: een lagere technische school, een landbouwhuisschool, een mavo en een school voor Havo en VWO, het Erasmus Coll...

Locatie in beeld: Stadsmaquette
Adres: Boerhaavelaan 11 (IBM-gebouw)
Bouwjaar: 1970-2000
Ontwerper: Afdeling Stedenbouw gemeente Zoetermeer

Ook te zien op deze locatie:
- Geschiedenis van de Zoetermeerlijn
- Expositie over architect Jan Sterenberg
- Film "Zitkuilen, Schrootjes en Punaises"
- Schetsmaquette De Entree

Maquette van Zoetermeer
Om de groei van de nieuwe stad Zoetermeer nauw gelet te kunnen volgen is door de afdeling Stedenbouw van de gemeente dertig jaar lang gewerkt aan een maquette van alle delen van de stad. Deze stadsmaquette was lange tijd te zien onder een glasplaat in de vloer van het stadhuis. Na 2000 werd besloten over te stappen naar het maken van luchtfoto’s om de groei van de stad vast te leggen. De maquette werd verstopt onder vloer en kwam in 2017 bij de verbouwing tevoorschijn. Ambtenaren Ralph Goutier en Henk Blaauwgeers en Schatbewakers Willem Hermans en Alcuin Olthof hebben de maquette toen voor sloop behoed. Sinds 2019 wordt het gerestaureerd door vrijwilligers en is nu te zien tijdens Open Monumentendag in het IBM-gebouw.

De geschiedenis van de Zoetermeerlijn
Deze nieuwe spoorlijn is niet alleen uniek door het materieel, de ‘Sprinter’, maar vooral door de integratie met de groeistad Zoetermeer. In een expositie wordt aandacht besteed aan allerlei aspecten: de plannen, de bouw, het materieel, het traject, de stad en de reizigers. Er is veel te zien: foto’s, documenten, attributen, modellen en een video.

Jan Sterenberg
Deze architect bouwde veel in de wijk Meerzicht, onder andere de zogenoemde dekwoningen. Deze expositie geeft inzicht in zijn werkwijze en oeuvre.

Zitkuilen, schrootjes en punaises
Deze film toont het wonen in de jaren zeventig.

Schetsmaquette van De Entree
Deze maquette geeft een globaal inzicht in nieuwe woongebied rond de Afrikaweg.

Meer informatie:
https://www.openmonumentendag.nl/monument/stadsmaquette/

Stadsmaquette Maquette van Zoetermeer Om de groei van de nieuwe stad Zoetermeer nauw gelet te kunnen volgen is door de afdeling Stedenbouw van de gemeente dertig jaar lang gewerkt aan een maquette van alle delen van de stad. Deze stadsmaquette was lange tijd te zien onder een glasplaat in de vloer van het stadhui...

Locatie in beeld: Voormalig Monuta rouwcentrum
Adres: Van Aalstlaan 24
Bouwjaar: 1976
Architect: N. van der Stelt

Het gebouw aan de Van Aalstlaan heeft tot 2016 als rouwcentrum gefunctioneerd.

Een rouwcentrum was in de jaren zeventig een nieuw type gebouw. Door de toenemende ontkerkelijking ontstond de behoefte aan een neutrale ruimte om afscheid te nemen in plaats van een kerkelijk gebouw.

Een rouwcentrum ontwerpen was geen gemakkelijke opgave, want er waren zowel publieke, collectieve ruimten als intieme ruimten nodig en daarnaast ook technische faciliteiten.
Hoewel aanvankelijk gedacht was dat de jonge stad Zoetermeer een heel laag sterftecijfer zou hebben, werd door de gemeente ondanks de toekomstige opbaarcapaciteit van het ziekenhuis en de bejaardentehuizen, toch een behoefte aan opbaarruimten berekend. Van drie in 1976, vier in 1980, naar uiteindelijk zes opbaarkamers met uitbreiding voor nog eens zes: een gemiddelde van drie opbaarkamers per wijk.

De gemeente vroeg vervolgens stichting Monuta het rouwcentrum op te richten. Afgesproken werd dat Monuta de enige in de branche in de gemeente zou worden en blijven, maar dat
het rouwcentrum wel aan anderen ter gebruik zou worden gesteld.

De Amersfoortse architect Nic van der Stelt kreeg de opdracht het Zoetermeerse rouwcentrum te ontwerpen. Van der Stelt werd beïnvloed door de zogenaamde de Kleinschaligheidsbeweging die zich afkeerde van de megalomane architectuur en stedenbouw van de jaren ’50 en ’60, waarvan de naastgelegen wijk Palenstein een voorbeeld was. Hij ontwierp een structuralistisch, paviljoenachtig laag gebouw dat werd opgetrokken in ambachtelijke baksteen. De stijl verwijst naar de Scandinavische baksteenarchitectuur uit
de jaren ’50-70 en heeft invloeden van de antroposofie.
Van der Stelt bouwde meer dan 15 rouwcentra, o.a. in Bussum, Soest en Bunschoten.

Meer informatie:
https://www.openmonumentendag.nl/monument/voormali-rouwcentrum-monuta/

Voormalig rouwcentrum Monuta Een rouwcentrum was in de jaren zeventig een nieuw type gebouw. Door de toenemende ontkerkelijking ontstond de behoefte aan een neutrale ruimte om afscheid te nemen in plaats van een kerkelijk gebouw. Een rouwcentrum ontwerpen was geen gemakkelijke opgave, want er waren zowel publieke, collectieve r...

Locatie in beeld: Pelgrimskerk
Adres: Eerste Stationsstraat 86
Bouwjaar: 1932
Architect: B.W. Plooij

De Pelgrimskerk is GESLOTEN.
Daarom is dit jaar een 3D Virtuele tour gemaakt:
https://www.ardito.eu/3d-model/pelgrimskerk-zoetermeer/fullscreen/

De Gereformeerde Kerk in Zegwaart had sinds 1867 een kerkgebouw en pastorie in de Dorpsstraat. Toen deze kerk te klein werd, zijn in 1932 de Pelgrimskerk en de pastorie aan de Eerste Stationsstraat gebouwd. Beide zijn een gemeentelijk monument sinds 1991.
De kerk wordt in Zoetermeer ook wel de Boterkerk genoemd, omdat veel vroegere gemeenteleden boterhandelaren waren en de
kerk grotendeels is gefinancierd met in de boterhandel verdiend geld. Het is een ontwerp van de architect B.W. Plooy in een zakelijk expressionistische stijl die doet denken aan de stijl van de Amsterdamse School. Kenmerkend zijn de grote elkaar kruisende daken en de paraboolvormige torenspits. Behalve een fietsenstalling werd ook een paardenstal bij de kerk gebouwd, omdat gemeenteleden nog met paard en wagen naar de kerk kwamen. Beide zijn inmiddels verdwenen.
Binnen overspant een fraai houten kruisgewelf de ruimte. De
kerk heeft een sfeervolle lichtinval door hoge glas-in-loodramen. De banken zijn nog in de originele staat: blank gelakt met zwarte contrasterende zittingen, leuningen en biezen.

Meer informatie:
https://www.openmonumentendag.nl/monument/pelgrimskerk/

Pelgrimskerk Zoetermeer - Ardito Fotografie

Locatie in beeld: Molen De Hoop
Adres: Eerste Stationsstraat 37a
Bouwjaar molen: 1897

Sinds de Middeleeuwen staat op deze plaats al een korenmolen. De Eerste Stationsstraat heette dan ook oorspronkelijk de Molenweg. De locatie was zo gekozen dat gebouwen en hoge bomen de windvang niet beperkten.

De huidige molen dateert uit 1897 en is gebouwd, nadat de vorige
was afgebrand. Het is een ronde stellingmolen, waarvan de kap met de wieken kan worden gedraaid: een bovenkruier. De molen staat hoger dan de omgeving en heeft een stelling, een
gaanderij, van waaraf de molenkap kan worden
gedraaid, zodat deze goed op de wind staat.

De molen is ook virtueel te bezichtigen:
https://www.ardito.eu/3d-model/molen-de-hoop-zoetermeer/fullscreen/

Meer informatie:

https://www.openmonumentendag.nl/monument/molen-de-hoop-30/

Molen De Hoop Sinds de Middeleeuwen stond op deze plaats een korenmolen. De weg heette dan ook oorspronkelijk de Molenweg. De locatie was zo gekozen dat gebouwen en hoge bomen de windvang niet beperkten. De huidige molen dateert uit 1897 en is gebouwd, nadat de vorige was afgebrand. Het is een ronde stellingmolen...

Locatie in beeld: ’t Nieuwe Huis
Adres: Dorpsstraat 132
Bouwjaar: ca. 1850

Dit gebouw is bij velen bekend als Wasserij De Witte Top. Uit archiefonderzoek blijkt dat het perceel al sinds de Middeleeuwen wordt gebruikt.

Eén van de bekende Zoetermeerders die hier gewoond heeft, is
Isaac Molenaar, de latere notaris van Zoetermeer. Zijn grafsteen is de oudste grafsteen in Zoetermeer en is op haar plek eind 2015 hersteld. Kenmerkend aan het woonhuis is de tuitgevel met fijne muurankertjes. De rode pui is later toegevoegd.

Sinds 2017 is het Historisch Genootschap gevestigd in de Dorpsstraat 132.
Het pand is normaal op maandagavond, woensdagmiddag en zaterdagmiddag open voor het publiek. Op die dagen worden gasten ontvangen met de meest uiteenlopende vragen over genealogie en de historie van Zoetermeer.
Ook worden er tentoonstellingen georganiseerd.
‘s Avonds komen de werkgroepen samen en wordt er onderzoek gedaan naar familiegeschiedenissen (genealogie) of de Zoetermeerse geschiedenis.
Om dit onderzoek te kunnen doen is het makkelijk als je oude handschriften kan lezen. Er wordt dus ook geoefend in het lezen van oude handschriften (paleografie) bij de werkgroep lastige letters. De filmwerkgroep maakt films
over historische onderwerpen in Zoetermeer en zet oud filmmateriaal over op nieuwe dragers. De vrijwilligers leren zo steeds weer nieuwe dingen over Zoetermeer en krijgen nieuwe vaardigheden.

Meer informatie:
https://www.openmonumentendag.nl/monument/t-nieuwe-huys/

’t Nieuwe Huis Dit gebouw is bij velen bekend als Wasserij De Witte Top. Uit archiefonderzoek blijkt dat het perceel al sinds de zeventiende eeuw wordt gebruikt. Kenmerkend aan het woonhuis is de tuitgevel met fijne muurankertjes. De rode pui is later toegevoegd. Sinds 2017 is het Historisch Genootschap gevestigd....

Locatie in beeld:
Chinese Evangelische Kerk Geloof, Hoop en Liefde

Adres: Antigoneschouw 33
Bouwjaar: 1976
Architect: J. Hoogstad

Oorspronkelijk heette dit kerkgebouw op de hoek van de Broekwegschouw en de Antigoneschouw De Olijftak. Het is in 1976 ontworpen door de bekende Rotterdamse architect Jan Hoogstad (1930-2018) in opdracht van de Gereformeerde Kerk van Zoetermeer en een typerend voorbeeld van de kerkbouw in de jaren zeventig.

In tegenstelling tot daarvoor werden kerkgebouwen toen niet meer op een prominente plek in een stad, dorp, wijk of buurt gebouwd, maar voegden zich onopvallend in hun omgeving. De Olijftak sluit qua vormgeving en materiaalgebruik aan bij de omliggende woningen in De Leyens. Alleen de klokkentoren verwijst naar de bijzondere functie van het gebouw. In het interieur is de
kapconstructie een zeer kenmerkend element.

De grondvorm van de kerkzaal is een kubus die naar het oosten is afgeschuind. Citaat van architect Jan Hoogstad:
“Voor de afschuining van de kubus heb je constructie nodig. Deze ruimteconstructie ‘zakt’ tot 2.26 meter boven het verhoogde liturgisch centrum; daar wordt de maat letterlijk begrijpbaar. Alle overige toegepaste maten verhouden zich in een gulden-snede-reeks tot deze 2.26 meter.”

Tot 2014 was de kerk in gebruik bij de Protestante Gemeente in Zoetermeer. Hierna is de kerk in gebruik genomen door de Chinese Evangelische kerk Geloof, Hoop en Liefde.

Meer informatie:

https://www.openmonumentendag.nl/monument/chinese-evangelische-kerk-hoop-geloof-en-liefde/