Magazyn Literacki KSIĄŻKI

Już za miesiąc odbędzie się 9. Festiwal Pięknej Książki - Piaseczno, Ludzie, Książki - pod naszym patronatem 😀Do udziału w festiwalu zaproszono wyjątkowych wydawców, autorów, ilustratorów i ludzi związanych z książką.

Jak co roku zaplanowano ciekawy program wydarzeń: warsztaty, wystawy, spotkania z autorami oraz wydawcami, a także koncert i spektakl.

Organizatorzy: Biblioteka Publiczna w Piasecznie i Fundacja „ARKA” im. Józefa Wilkonia

Grzegorz Sowula recenzuje "Miejskie strachy. Miasto 15-minutowe, 5G i inne potwory" Łukasza Drozdy Krytyka Polityczna

W wakacyjnym numerze polecamy rozmowę z Piotrem Kępińskim, autorem książki "Rzym. Miasto nad miastami" Wielka Litera

A w wakacyjnym numerze przeczytacie o BIBLIOTECE MEDIEWISTYCZNO-NIDERLANDZKIEJ: – Na pierwszym regale trzymam wszystkie druki i źródła średniowieczne. Potem jest historia sztuki, oszklona szafka z moimi publikacjami, następnie historiografia i rozprawy historyczne, potem teoria literatury, retoryka, potem jest zakręt dla historii edukacji, cały regał dla Kochanowskiego, za biurkiem znowu skręt w lewo i otwiera się zaułek, w którym umieściłem całą swoją bibliotekę teatralną. Obok kominka – regał z literaturą niderlandzką, a w komodzie przy biurku – dwie półki folklorystyki, która była potrzebna do opracowania wyboru baśni niderlandzkich. Biblioteka jest z człowiekiem na stałe. To taka zewnętrzna pamięć - wyznaje Andrzej Dąbrówka, historyk literatury, mediewista, leksykograf, literat, językoznawca i tłumacz literatury niderlandzkiej

Dziś Światowy Dzień Miłośników Książek! Jak świętować? Oczywiście z dobrą lekturą 📚

Już 10 sierpnia w księgarniach IPN w całej Polsce rozpoczną się Dni Wydawnictwa IPN. To Trzecia edycja wydarzenia, które cieszy się wśród czytelników dużym zainteresowaniem. Śladem lat poprzednich, również w tym roku Wydawnictwo IPN przygotowało moc atrakcji i specjalną ofertę rabatową.

Odwiedzający będą mogli zakupić publikacje z 30 proc. rabatem, a wybrane tytuły w cenach od 5 zł.

Każdy, kto wyda min. 50 zł, będzie miał możliwość zakupu za 1 zł zeszytu ćwiczeń i łamigłówek z serii “Wojenna Odyseja Antka Srebrnego 1939-1946. Bitwa pod Monte Cassino 1944 r.”.

Księgarnie IPN w całej Polsce przygotowują: spotkania z autorami publikacji i rysownikami komiksów, pokazy filmowe, wystawy i konkursy.

Harmonogram Dni Wydawnictwa IPN:

10 sierpnia 2024 r. – WIELKA INAUGURACJA

· Białystok, ul. Warsztatowa 1A, godz. 10.00-18.00

· Bydgoszcz, ul. Teskowej 1, godz. 10.00-18.00

· Gdańsk, al. Grunwaldzka 216, godz. 10.00-18.00

· Kraków, ul. Czarnieckiego 3, godz. 10.00-16.00

· Lublin, ul. Staszica 22A, godz. 10.00-15.00

· Łódź, al. marsz. Józefa Piłsudskiego 5, godz. 10.00-18.00

· Poznań, ul. Rolna 45A, godz. 10.00-16.00

· Rzeszów, ul. Słowackiego 18, godz. 10.00-17.00

· Szczecin, al. Wojska Polskiego 5, godz. 10.00-16.00

· Warszawa, ul. Marszałkowska 107, godz. 10.00-18.00

· Wrocław, pl. Solny 8/9, godz. 14.00-20.00

10-24 sierpnia 2024 r. – sprzedaż we wszystkich księgarniach stacjonarnych IPN w całej Polsce

Audiobooki w niezależnych stacjonarnych księgarniach? Czemu nie! Brytyjska firma Spiracle Audiobooks oferuje cyfrowe wersje książek audio od niezależnych wydawnictw za pomocą kart z kodami QR. "Oferujemy wyselekcjonowane audiobooki z gatunków fiction i non fiction, które zachwycają, ekscytują, inspirują, zapadają w pamięć i są wyjątkowe, a które byłyby trudne do odkrycia przez algorytmy dużych platform z audiobookami" - informuje firma. Dochód ze sprzedaży kart z kodami jest dzielony między wydawcę, Spiracle i księgarza.

SkyShowtime Polska zapowiada serial „Dzień Szakala” z Eddiem Redmaynem, Lashaną Lynch i Úrsulą Corberó w rolach głównych.

Dziesięcioodcinkowa adaptacja oparta jest na przełomowej powieści Fredericka Forsytha i późniejszym, wielokrotnie nagradzanym filmie Universal Pictures z 1973 roku.

Serial będzie dostępny od 6 grudnia wyłącznie w tym serwisie.

💜Jest blisko czytelnika. Jest blisko autora i tekstu.
To jej największa siła.
Pierwszą okładkę dla Marginesów do książki Gustawa Holoubka "Wspomnienia z niepamięci" przygotowała Anna Pol. Stworzyła też projekt graficzny całej książki. Od tej chwili minęło szesnaście lat, a Ania Pol projektuje prawie wszystkie okładki i większość projektów graficznych dla Marginesów. Jest z nami od początku. To ona stoi za charakterystycznym i niepowtarzalnym stylem Marginesów: dla książek, stoisk targowych i opracowań reklamowych, strony internetowej i projektów wydawniczych.
💜💜Nigdy jej praca nie dotyczyła tylko Marginesów. Projektuje także dla wielu innych polskich wydawnictw. Stworzyła ponad 1000 okładek.
Jej projekt okładki do książki Teresy Torańskiej "Smoleńsk" (Wielka Litera) uznany został za jeden z najlepszych w historii polskiej grafiki okładkowej.
A Marginesach? No to wyliczamy, a to tylko niewielki kawałeczek: ikoniczna wręcz okładka biografii Anny Dymnej, serie: Hemingway, Anne czy klasyka powieści, projekty i okładki do: autobiografii Niedenthala, biografii Zofii Nasierowskiej, Panufnika, Ginczanki, Tyrmanda, Chotomskiej, Wilkonia, Sendlerowej, Cesarii Evory, Anny German, Holoubka, Majewskiego, Tove Jansson, Fridy Khalo, Gaudiego, Astrid Lindgren, powieści w seriach: Tove Jansson, Sylwia Plath, Thorwald, książki o sztuce Małgorzaty Czyńskiej, haftowane okładki do powieści Zośki Papużanki, rysowane do Ałbeny Grabowskiej, projekty o designie i seria PROJEKTANTKI, opracowania graficzne wierszy Zuzanny Ginczanki i Anny Świrszczyńskiej (pod redakcją Adama Pluszki), książki Tarantino, projekt serii ECO, książek kucharskich i dla dzieci. Wreszcie Mała Seria Biograficzna, a w niej między innymi "Ziemianki", "Iłła", "Służące" i "Chłopki". Właśnie "Chłopki" oraz biografia Sławomira Mrożka Anny Nasiłowskiej (Wydawnictwo Literackie) znajdują się w nominacjach do tegorocznej nagrody NIKE.
💜Rzadko mówi o sobie i swej pracy. Ale jest tak rozpoznawalna, że okładki Anny Pol nie pomylimy z innymi projektami. Jej prace mają wielką siłę, są zawsze częścią opowieści, częścią książki, bo ona przede wszystkim dostrzega czytelnika i jego potrzebę, a nie swoją. Skromna, bezpośrednia nie znosi artystycznego zadęcia i patosu, a ze swej pracy nie czyni wyjątkowego działania z którego zwierza się innym, nie tłumaczy swoich projektów w mediach społecznościowych, nie komentuje prac, bo szanuje czytelnika, zostawia mu przestrzeń i czas na lekturę, której dopełnieniem, czasami wskazówką jest właśnie okładka.
Ukończyła Akademię Sztuk Pięknych w Poznaniu, gdzie mieszka i pracuje. Poza projektowaniem okładek zajmuje się malarstwem i ilustracją, od kilku lat razem z Marianną Sztymą i Magdą Wolną Pol / Sztyma / Wolna tworzy kolektyw artystyczny, w ramach którego powstają autorskie kolekcje ceramiki i tkanin.
W komentarzu wywiad z Anną Pol dla Magazyn Literacki KSIĄŻKI.

Jej prace i całą działalność można obejrzeć na:
https://www.instagram.com/anna_pol_art/
https://www.facebook.com/polsztymawolna

Przed nami od dziś do niedzieli Plener Literacki w Gdyni w dniach 19-21 lipca w tradycyjnym miejscu na Bulwarze Nadmorskim im. Feliksa Nowowiejskiego i trzy dni inspirujących spotkań na Scenie, a wśród prowadzący redaktor naczelny Magazynu Literackiego KSIĄŻKI - Piotr Dobrołęcki

Sięgacie po powieści wizualne? Mimo że są wciąż niszowym gatunkiem, mają swoje unikalne miejsce w kulturze współczesnej, łącząc tradycje literackie z nowoczesnymi technologiami i estetyką. Visual novels początkowo były traktowane jako coś dziwnego i marginalnego, z czasem zdobyły swoje miejsce w kulturze, szczególnie w Japonii. Powieści wizualne wywodzą się z tekstowych gier komputerowych lat 70. i 80. Pierwsza uznana powieść wizualna, „The Portopia Serial Murder Case” (1983), zawierała wiele elementów typowych dla gatunku, takich jak pierwszoosobowa perspektywa i interaktywne wybory fabularne. Popularność anime w latach 80. i 90. przyspieszyła rozwój tego gatunku. Więcej o gropowieściach przeczytacie w artykule Tomasza Gardzińskiego w najnowszym Magazynie Literackim KSIĄŻKI

A czyją to domową bibliotekę opisała w najnowszym numerze Mirosława Łomnicka? 🤩Agnieszka Suchora zaznacza, że nie stosuje żadnego przemyślanego porządku na półkach, stara się, by w jednym miejscu stały książki z poezją, wszystkie tzw. teatralia ma na najniższych półkach za kanapą, bo już sięga po nie ogromnie rzadko, ale z kolei książki ze studiów teatralnych czy mediewistycznych stoją na najwyższych półkach. Całą jedną półkę zajmuje Boy i jego tłumaczenia, niżej stoją dramaty Szekspira, dalej trochę literatury z Czech, Niemiec, wiele pozycji Umberta Eco, dalej „Mitologia Greków i Rzymian” Zygmunta Kubiaka oraz „Mitologia” Jana Parandowskiego, na samym szczycie biblioteki „Jeżycjada” i seria o Harrym Potterze. - Czytam, żeby nie zgnuśnieć, tak jak dbam o zęby, myjąc je codziennie, tak dbam o higienę głowy, czytając - mówi bohaterka artykułu.

Książka Joanny Kuciel-Frydryszak „Służące do wszystkiego” Wydawnictwo Marginesy przekroczyła właśnie 💯 tys. sprzedanych egzemplarzy! Z tej okazji przypominamy wywiad na temat książki, który z autorką przeprowadził Tomasz Zapert

– Służąca to fach? Wypełniano tak rubrykę „zawód” w ankietach personalnych?

– Oczywiście. Kiedy przeglądamy księgi adresowe czy meldunkowe, widzimy, jak częsty był to zawód, szczególnie dla kobiet. Służba domowa w pierwszej połowie XX wieku była silnie sfeminizowana. W domach burżuazji służyli także mężczyźni – kamerdynerzy, lokaje. W domach mniej zamożnego mieszczaństwa, zwłaszcza po pierwszej wojnie światowej, zatrudniano jedną służącą – tak zwaną do wszystkiego – a oznaczało to, że musi zajmować się wszystkim – praniem, sprzątaniem, gotowaniem, pilnowaniem dzieci, zakupami, paleniem w piecu.

– Skąd się rekrutowały? Było to zajęcie doraźne czy wieloletnie?

– Były nimi z reguły dziewczęta wiejskie, dla których służba była szansą na wyrwanie się z biedy. Przyjeżdżały do miast i najczęściej nie wracały już do rodzinnych domów. Sporo pracowało tak długo, jak starczało im sił. Potem zwykle szły do przytułków. Maria Dąbrowska opisuje w „Dziennikach”, jak odwiedziła już po wojnie swoją służącą w przytułku, która zajmowała pokój z dwoma kobietami i wszystkie trzy były służącymi. Ale wiele rozstawało się z posadą służącej, gdy wychodziły za mąż, był to dla nich pewien etap w życiu. Bywało, że całe życie wspominały swoją służbę – miasto, wielki świat, kino, tramwaj. (...)

👉🏻https://rynek-ksiazki.pl/czasopisma/sluzba-dusza-i-cialem/

Książka „Przy rodzicach nie parlować. O polskich powrotach z Francji” (Wydawnictwo Czarne) autorstwa Aleksandry Suławy, została Ambasadorem Nowej Europy 2023. Gratulujemy! W numerze 3/24 Magazynu Literackiego KSIĄŻKI tak o książce napisała Mirosława Łomnicka: "Aleksandra Suława, dziennikarka, historyczka, reporterka, jest wnuczką reemigranta z Francji i doszła do wniosku, że historia jej dziadka Franciszka Suławy, urodzonego jako Francois w niewielkiej górniczej miejscowości Haillicourt, jest na tyle intrygująca, że warto podzielić się nią z czytelnikami. Obycie dziennikarskie i sprawność językowa sprawiły, że spod jej pióra wyszła ciekawa opowieść. O górnikach wracających po wojnie z Zachodu my, starsze pokolenie, wiedzieliśmy tyle, ile opowiadał nam Edward Gierek, najsłynniejszy chyba górnik, a później I sekretarz PZPR w latach 1970–1980, a opowiadał niewiele. Aleksandra Suława przywołuje i jego historię, wspomina też o strajku górniczym, w którym brał udział, by znaleźć się na czarnej liście nakazującej w 1934 roku opuszczenie Francji. Autorka zaczyna swą opowieść od czasów dużo wcześniejszych, gdy bieda w Polsce w latach dwudziestych XX wieku była tak wielka, że ludność masowo podejmowała desperacką decyzję o wyjeździe 'za chlebem' m.in. do Francji, ale i do Stanów Zjednoczonych, Belgii, Niemiec, Łotwy, Kanady, Argentyny, Brazylii. W każdym kraju czekała na nich inna rzeczywistość. We Francji – nie najgorsza. Polacy, lokowani w górniczych rejonach, szybko zdobywali status materialny wyższy, niż mieli ci, którzy zostali w kraju. Tam organizują się, jednoczą, tworzą stowarzyszenia, mają czas, by kultywować własne zwyczaje. Czują się tam dobrze"

Ogłoszono 20 nominowanych książek do Nagrody Literackiej Nike 2024:
📕Marta Abramowicz, „Irlandia wstaje z kolan", reportaż, Krytyka Polityczna,
📕Mikołaj Grynberg, „Jezus umarł w Polsce", rozmowy, Agora,
📕Genowefa Jakubowska-Fijałkowska, „Wiwisekcja", poezja, Instytut Mikołowski,
📕Natalia Judzińska, „Po lewej stronie sali", esej historyczny, Krytyka Polityczna,
📕Aleksander Kaczorowski, „Babel. Człowiek bez losu", biografia, Czarne,
📕Marzanna B. Kielar, „Wilki", poezja, Znak,
📕Barbara Klicka, „Reneta", powieść, W.A.B.,
📕Urszula Kozioł, „Raptularz", poezja, PIW,
📕Joanna Kuciel-Frydryszak, „Chłopki. Opowieść o naszych babkach", esej historyczny, Marginesy,
📕Małgorzata Lebda, „Łakome", powieść, Znak,
📕Ewa Lipska, „Wariacje Geldbergowskie", proza poetycka, Wydawnictwo Literackie,
📕Renata Lis, „Moja ukochana i ja", esej, Wydawnictwo Literackie,
📕Cezary Łazarewicz, „Na Szewskiej. Sprawa Stanisława Pyjasa", reportaż, Czytelnik,
📕Dorota Masłowska, „Mam tak samo jak ty", felietony, Wydawnictwo Literackie,
📕Anna Nasiłowska, „Mrożek. Biografia", biografia, Wydawnictwo Literackie,
📕Piotr Paziński, „Przebierańcy w nicości", esej, Nisza,
📕Andrzej Sosnowski, „Elementaże (1&2)", proza, Fundacja na rzecz Kultury i Edukacji im. Tymoteusza Karpowicza,
📕Ishbel Szatrawska, „Toń", powieść, Cyranka,
📕Marek Węcowski, „Tu jest Grecja. Antyk na nasze czasy", esej historyczny, Iskry,
📕Michał Witkowski, „Wiara. Autobiografia", autobiografia, Znak.

Jako dumny patron zachęcamy do udziału w konkursie!

Wydawnictwo Dwie Siostry – Jasnowidze Zapraszamy do udziału w międzynarodowym konkursie na projekt ilustrowanej książki dla dzieci JASNOWIDZE!

Polecamy wywiad z MARIE-HÉLÈNE LAFON, autorką „Źródeł” (tłum. Agata Krzak) Wydawnictwo Literackie

Uznałem, że moja poprzednia książka o Stefanie Starzyńskim była trochę przegadana, że być może za bardzo chwaliłem się wszystkim, co znalazłem. Pewne źródła wydały mi się mniej wiarygodne, czy pewni świadkowie. Skorzystałem więc z okazji, aby skonstruować tę opowieść od nowa, opowiedzieć ją trochę inaczej. I pełniej zrealizować ambicję, która zawsze mi przyświeca przy pracy nad biografią, żeby dotrzeć do człowieka, a nie tylko do postaci historycznej - z GRZEGORZEM PIĄTKIEM rozmawia PIOTR
DOBROŁĘCKI

Oto nasze Książki Miesiąca:
📕Jarosław Molenda „Przy stoliku w Czytelniku”, Prószyński i S-ka
📙Łukasz Barys „Małe pająki”, Wydawnictwo Literackie
📘Selja Ahava „Zanim mój mąż zniknie”, tłum. Justyna Polanowska, Aleksandra Wróblewska, Relacja
📗Wolfgang Templin „Józef Piłsudski. Od rewolucjonisty do marszałka”, tłum. Marek Zybura Wydawnictwo Bellona
Więcej w numerze 5/24

A w nowym numerze KSIĄŻKARY, KICIA KOCIA I PUCIO – TRZYMAJĄ SIĘ MOCNO! - czyli tekst dr Michała Zająca. "Podsumowując wydarzenia na polskim rynku książki dla niedorosłych, należy od razu i na wstępie stwierdzić, że szał (tak!) na czytanie wśród Young Adult trwa i nic nie wskazuje, aby miał się zakończyć. Jak długo jeszcze całkiem spora grupa polskich nastolatków utrzyma w centrum swojego życia książki i lekturę? Mody, jak powszechnie wiadomo, są nieprzewidywalne… Być może promotorzy czytania mogą więc tylko ze wzruszeniem szepnąć: Trwaj, chwilo, jesteś piękna..."

💣 Nagroda Specjalna im. Janiny Paradowskiej przyznawana jest od 2017 roku i ma na celu uczcić pamięć zmarłej Janiny Paradowskiej, wieloletniej przewodniczącej Kapituły Nagrody Wielkiego Kalibru. W tym roku to wyróżnienie trafiło w ręce Juliusza Machulskiego, znakomitego, legendarnego wręcz reżysera, który w ubiegłym roku zadebiutował powieścią „Wisząca małpa” (Wydawnictwo Sonia Draga). Gratulujemy!

I przypominamy, że jutro, tj. w niedzielę 9 czerwca o godz. 13.00, w ramach MFK 2024 w klubie PROZA | Wrocławski Dom Literatury odbędzie się spotkanie, w którym udział wezmą tegoroczni laureaci. Szczegóły tutaj ➡️ Nagroda Wielkiego Kalibru 2024 – laureaci/laureatki (MFK 2024). Zapraszamy!

Fot. Max Pflegel | MFK

💣 I oto rozstrzygnięcie, na które czekaliśmy od dobrych kilku tygodni: Nagroda Wielkiego Kalibru 2024 trafia do Agnieszki Gracy!

Jury w składzie Małgorzata Omilanowska (przewodnicząca), Bernadetta Darska, Anna Gemra, Anna Marchewka i Piotr Kofta, za najlepszą powieść kryminalną wydaną w roku 2023 uznało „Czarny poniedziałek” (Wydawnictwo AGORA). Gratulacje dla autorki i jej wydawcy!
Agnieszka Graca - pisarka, poza pamiątkową statuetką, otrzymała też nagrodę finansową wynoszącą 25 tys. zł, którą ufundował Prezydent Wrocławia Jacek Sutryk.

A już jutro, tj. w niedzielę 9 czerwca o godz. 13.00, w ramach MFK 2024 w klubie PROZA | Wrocławski Dom Literatury odbędzie się spotkanie ze świeżo upieczoną laureatką Nagrody Wielkiego Kalibru. Zapraszamy! Szczegóły tutaj ➡️ Nagroda Wielkiego Kalibru 2024 – laureaci/laureatki (MFK 2024)

Fot. Max Pflegel | MFK

Trwa Międzynarodowy Festiwal Kryminału Na scenie Jeffery Deaver

W najbliższy piątek 7 czerwca rozpoczyna się 8. Festiwal Książki Opole, którego jesteśmy patronem.

Autorów i wystawców będzie można spotkać na placu Wolności, na ul. Krakowskiej i w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Opolu.

W targach książki, które są „obowiązkową częścią” Festiwalu Książki, zapowiedziano udział 120 wystawców. Wśród wielu wydarzeń festiwalowych będzie kontynuowany cykl zatytułowany Zbrodnia na pokładzie”, podczas którego czytelnicy spotykają się na pokładzie statku, aby pływać po Odrze i spędzać czas z najpoczytniejszymi kryminałami. Przewidziano też koncerty, a wśród artystów, którzy pojawią się w Opolu będzie Organek.

Wśród gości, jacy zapowiedzieli udział w Festiwalu Książki w Opolu są: L**h Wałęsa, Jacek Bartosiak, Joanna Bator, Jacek Dehnel, Arkadiusz Radosław Fidler, Urszula Honek, Anna Kańtoch, Joanna Kuciel-Frydryszak, Piotr Milewski, Remigiusz Mróz, Grzegorz Piątek, Tomasz Raczek, Zbigniew Rokita, Maciej Siembieda, Andrzej Stasiuk, Piotr Tarczyński, Piotr Zychowicz, Jakub Żulczyk oraz Katarzyna Berenika Miszczuk i inne autorki z gatunku Young Adult.

Tak jak w poprzednich latach odbędzie się Panel Young Adult, podczas którego najpoczytniejsze autorki z tego gatunku spotkają się ze swoimi fanami. Przygotowywany jest też atrakcyjny program dla najmłodszych czytelników.

Dzień Dziecka to dobry moment, żeby oficjalnie ogłosić program Rabka Festival 2024.
Temat przewodni: Książki i marzenia zmieniają świat!
Przybywajcie!

📖Książka, która dzięki uprzejmości Fundacji Bunkatura wzbogaciła zasoby lubuskich bibliotek, zdobyła główną nagrodę w kategorii "Wydarzenie roku" w konkursie Nagroda Magellana👏
🏆Nagroda Magellana przyznawana jest od 2008 roku w celu uhonorowania najbardziej wartościowych publikacji turystycznych na polskim rynku wydawniczym.
📖"Tradycje kulinarne Polski" to pięknie wydana opowieść o kulturze kulinarnej i znaczeniu jedzenia. Książka wzbogacona została anegdotami, legendami oraz odniesieniami do literatury i sztuki. Uzupełnieniem całości jest rozdział o turystyce kulinarnej oraz proste przepisy na mniej znane dania z różnych części Polski. 1500 egzemplarzy drukowanych publikacji trafiło bezpłatnie do bibliotek i instytucji kultury w całej Polsce.
💻Książkę można pobrać bezpłatnie ze strony Fundacji Bunkatura - https://bunkatura.pl/tradycje-kulinarne-polski
✍️Autorką publikacji jest Magdalena Tomaszewska-Bolałek, badaczka kultury kulinarnej, kierownik Food Studies na Uniwersytecie SWPS. Zdobywczyni nagród kulinarnych w tym: Gourmand World Cookbook Awards, Prix de la Littérature Gastronomique, Diamond Cuisine Award i Nagrody Magellana.

Kuchniokracja

📷W sobotę na Międzynarodowe Targi Książki w Warszawie odbyła się gala wręczenia Nagród Magellana. Zapraszamy do obejrzenia fotorelacji (fot. Marytka Czarnocka z Autorzy Książek w Obiektywie)