සොබාදහමේ කැඩපත / Mirror Of Nature

We should respect to great ideas like this🍃💚

💚🌱

ලෝක තෙත් බිම් දිනය

අද පෙබරවාරි දෙවන දිනය ලෝක තෙත් බිම් දිනයයි.. විවිධාකාර වූ තෙත් බිම් අතුරින් මිරිදිය තෙත් බිම් යනු ජෛව විවිධත්වයෙන් පරිපූර්ණ භූමි ප්‍රදේශයි..

1971 පෙබරවාරි 2 දින ඉරානයේ රැම්සාර් නගරයේ අත්සන් තබන ලද සම්මුතියට අනුව ලෝක තෙත් බිම් දිනය අදට යෙදී පවති.. මේ වනවිට රටවල් 170කට අධික ප්‍රමාණයක් රැම්සාර් සම්මුතියට එකඟව අත්සන් තබා ඇත.. ශ්‍රී ලංකාවද ඉන් එක් රටකි.. ශ්‍රී ලංකාව රැම්සාර් සම්මුතියට අත්සන් තබන ලද්දේ 1990 ඔක්තෝබර් 15 වන දිනදීය..

ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රධාන රැම්සාර් තෙත් බිම් හයක් පවතී..

1 බුන්දල අභය භූමිය
2 ආනවිලුන්දාව අභය භූමිය
3 මාදු ගඟ
4 වංකාලයි අභය භූමිය
5 කුමන
6 විල්පත්තුව

මෙම තෙත් බිම් ගංවතුර පාලනය, රොන්මඩ තැන්පත් කිරීම, මත්ස්‍ය ගහනය පවත්වා ගැනීම, කුරුළු විශේෂ රැසක ජීවන චක්‍ර පවත්වා ගැනීමට දායක වීම, ජලය රදවා ගැනීම ආදිය සිදු කරන අතර සංචාරක කර්මාන්තය උදෙසා විශාල දායකත්වයක් සපයයි..

ශ්‍රී ලංකාවේ වූ මෙම සුවිශේෂී පරිසර පද්ධති දිනෙන් දිනම විවිධාකාර හේතුන් නිසා පරිහානියට ලක් වීම කණගාටුවට කරුණකි.. විශේෂයෙන්ම ආනවිලුන්දාව අභය භූමිය මේ මානව ක්‍රියාකාරකම් හේතුවෙන් වනවිට මුහුණ දී ඇති ගැටළු රාශියකි..

කෘෂිකාර්මික ඉඩම් උදෙසා භාවිතා කිරීම, ජෛව සම්පත් භාවිතය, පරිසර දූෂණය, කර්මාන්තශාලා වල අපද්‍රව්‍ය මෙම භූමි වලට බැහැර කිරීම, මහා පරිමාණ ව්‍යාපාර සදහා භූමිය භාවිතා කිරීම, ආක්‍රමණශීලී ජලජ ජීවී වගා සදහා භාවිතා කිරීම, ආදී විවිධාකාර ක්‍රියා හේතුවෙන් තෙත් බිම් දැඩි අවධානමකට ලක්ව ඇත..

ශ්‍රී ලංකාවේ පරිසර පද්ධති සියල්ලම දිනෙන් දිනම පාහේ අවධානමට ලක් වි ඇති සමයක තෙත් බිම් දිනය සමරන්නට වීම අභාග්‍යට කරුණකි..

✍️- Divya Indurangi Senanayaka©

ආක්‍රමණශීලී යෝධ නිදිකුම්බා ශාකය
----------------------------------------------------------------

ලෝකයේ හා ලංකාවේ දරුණුම ආක්‍රමණශීලී ශාක ලැයිස්තුවල ඉහලින්ම සිටින #යෝධ_නිදිකුම්බා ශාකය ලංකාවේ පරිසර පද්ධති වලත් සීඝ්‍ර ව්‍යාප්තියක් පෙන්වන, දේශීය ජීවී විශේෂ වලට දැඩි බලපෑමක් එල්ල කරන ශාකයක්.මෙය ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන් කියලත් උද්භිද විද්‍යාත්මකව කියලත් හඳුන්වනවා.

ආක්‍රමණශීලී යෝධ නිදිකුම්බා ශාකයේ නිජබිම වන්නේ දකුණු ඇමෙරිකාවයි.අද වනවිට ලෝකයේ නිවර්තන දේශගුණයක් පවතින සෑම රටකම පාහේ මෙය ආක්‍රමණශීලී ලෙස ව්‍යාප්ත වී අවසන්. මෙම ශාකය මුල්වරට ශ්‍රී ලංකාවෙන් හඳුනා ගැනුනේ 1977 වසරේදී බවයි වාර්තාවල දැක්වෙන්නේ.

යෝධ නිදිකුම්බා ශාකයක් උපරිම වශයෙන් මීටර් 06ක් පමණ උසට වර්ධනය වෙනවා.සාමාන්‍යයෙන් පොළොව මට්ටමට ඉහළින් දක්නට ලැබෙන සමාන ප්‍රමාණයේ කඳන් කිහිපයකින් සමන්විත කාෂ්ඨීය ශාකයක්.කඳ නොමේරූ යෝධ නිදිකුම්බා ශාකය කොළ පැහැයෙන් යුක්තයි.මේරූ ශාකය දුඹුරු පැහැයට හුරු වර්ණයක් ගන්නවා.සංයුක්ත පත්‍රවලින් සමන්විත වන මෙම ශාකයේ කඳෙහි මිලිමීටර 6ත් 10ත් අතර ප්‍රමාණයේ උල් කටු දැකගන්න පුලුවන්.මුදුන් මුල මීටර් 3.5ක් පමණ පොළව ගැඹුරට විහිදෙනවා.

පරාගණයෙන් අනතුරුව මෙම ශාකයේ සෑම පුෂ්ප මංජරියකම තද කොළ පැහැති කරල් 10ත් 20ත් අතර ප්‍රමාණයක් දක්නට ලැබෙනවා.එක් යෝධ නිදිකුම්බා ශාකයක් සිය සජීවී කාලය තුළදී බීජ 2000ත් 200,000ත් අතර ප්‍රමාණයක් නිපදවනවා. විශාල බීජ ප්‍රමාණයක් නිෂ්පාදනය කිරීමට සමත්වීම යෝධ නිදිකුම්බා ශාකය ශීඝ්‍ර ව්‍යාප්තියක් පෙන්නුම් කිරීමට ප්‍රධාන හේතුවක් වෙනවා.

යෝධ නිදිකුම්බා ශාකය පරිසර පද්ධතීන් තුළ සාර්ථක පැතිරීමක් පෙන්නුම් කරනවා.එම සාර්ථක ව්‍යාප්තිය සඳහාම වූ විශේෂිත අනුවර්තන කිහිපයක් මෙම ශාකයේ බීජවල දැකගන්න පුලුවන්⬇️

⭕බීජයකට වසර 30ක් පමණ කාලයක් පැලවීමේ ශක්‍යතාවයෙන් යුතුව
නිරුපද්‍රිතව පැවතිය හැකියි.

⭕බීජ කරල් කටු සහිතව පවතින බැවින් සතුන්ගේ ලෝමවල ඇලීමෙන් තැනින් තැනට ව්‍යාප්ත වීම.

⭕මෙම බීජ ආහාරයට ගන්නා ගවයන් වැනි සතුන්ගේ මාර්ගයෙන්ද බීජ ව්‍යාප්ත වීම.

⭕මෙම සතුන් බීජ ආහාරයට ගත්තද එම බීජවලට කිසිදු හානියක් සිදු නොවන නිසා වසුරු පිටකිරීමේදී ඒ සමග ව්‍යාප්තිය සිදුවීම.

⭕මෙම බීජ ඉතාම සැහැල්ලු ස්වභාවයකින් යුක්ත වන නිසා ජල මාර්ග වෙත බීජ වැටීමෙන් දිගු දුරක් මෙන්ම දිගු කාලයක් පාවී යාම තුළින් විශාල ප්‍රදේශයක ව්‍යාප්ත වීම.

⭕බීජ ප්‍රරෝහණය වීමෙන් පසුව ශාකය පරිණත අවධියට පත්වීම සඳහා මාස 3 - 4ක තරම් කෙටි කාලයක් ගතවීම.

මේ හේතු කාරණා නිසා යෝධ නිදිකුම්බා ශාක පරිසරය තුල ඉතාමත් ආක්‍රමණශීලී ලෙස ව්‍යාප්ත
ලංකාවේ ප්‍රදේශ ගණනාවක්ම මෙම ආක්‍රමණිකයාගේ ග්‍රහණයට ලක්වී අවසන්.මහවැලි ගඟ ආශ්‍රිත කලාපයේ පවතින ජලජ පරිසර පද්ධති ආශ්‍රිතව සුලභව මෙම ශාකය ව්‍යාප්ත වෙලා තිබෙනවා.කොත්මලේ ජලාශය ආශ්‍රිතව හෙක්ටයාර 41ක්, කොත්මලේ සිට පොල්ගොල්ල හැරවුම දක්වා හෙක්ටයාර 11.6ක්, පොල්ගොල්ල ජලාශය ආශ්‍රිතව හෙක්ටයාර 10ක් ද, වික්ටෝරියා ජලාශය ආශ්‍රිතව හෙක්ටයාර 200කට ආසන්න ප්‍රමාණයක්, සුදු ගඟ ආශ්‍රිතව හෙක්ටයාර 2ක් සහ බෝවතැන්න ජලාශය ආශ්‍රිතව හෙක්ටයාර 111ක් මෙම යෝධ නිදිකුම්බා ශාකය ආක්‍රමණය කර තිබෙන බව 2019 වසර අවසානයේ වාර්තාවල දැක්වෙනවා.

මෙම යෝධ නිදිකුම්බා ශාකය මෙරට පරිසර පද්ධති තුළට සංක්‍රමණය වීම හේතුවෙන් මේ වනවිට විශාල පාරිසරික බලපෑම් ප්‍රමාණයකට අපට මුහුණදීමට සිදුව තිබෙනවා. ඒවා නම්:-

⭕දේශීය ආවේණික ශාක හා සත්ත්ව විශේෂයන්ට ඉතා අහිතකර බලපෑම් මතු කිරීම.
⭕පරිසර පද්ධතීන්වල ප්‍රමුඛ ජීවියා බවට පත්වීම.
⭕ආහාර දාම සහ ආහාර ජාලයන් වෙත බලපෑම් එල්ල කිරීම.
⭕කෘෂිකාර්මික බිම් සහ ජලාශ ඉවුරු ආක්‍රමණය කිරීම.
⭕පසේ පෝෂණ තත්ත්වයන්ට හානි කිරීම.
⭕ජල මූලාශ්‍ර වෙත ප්‍රවේශවීමේ අපහසුතා නිර්මාණය කිරීම.
⭕පාරිසරික නිකේත තත්ත්ව විනාශ කිරීම.
.විදිහට මෙම ශාකයෙන් සිදුකෙරෙන බලපෑම් දක්වන්න පුලුවන්.

මෙම ශාකය මගින් සිදුවෙන දැඩි පාරිසරික බලපෑම මර්දනය කිරීම සඳහා මහවැලි අධිකාරියේ පාරිසරික සහ වන සංරක්ෂණ අංශය විසින්
ජෛව පාලන ක්‍රම අත්හදා බැලීම,
යන්ත්‍ර සූත්‍ර භාවිතා කරමින් යෝධ නිදිකුම්බා ශාකය මුලිනුපුටා දමා ගිනි තබා විනාශ කිරීම, දැනුවත් කිරීම මගින් ජනතා දායකත්වයද මේ සඳහා ලබාගැනීම යන ප්‍රධාන ක්‍රමවේද තුන අනුගමනය කරනවා.

ඔබ වෙසෙන ප්‍රදේශය ආශ්‍රිතව මෙම ශාකය දැකගත හැකිවුවහොත්, ඔබේ ප්‍රදේශය මීට පෙර ශාකය ව්‍යාප්ත නොවූ ප්‍රදේශයක් නම් ඔබට බලධාරීන්ව දැනුවත් කරන්න පුලුවන්.නිවැරදිව ශාකය විනාශ කිරීමට පහත ක්‍රමය භාවිතා කරන්න.

⭕ශාක මුදුන්මුල සමඟ ප්‍රවේශමෙන් ගලවාගන්න.(ශාකයෙහි කටු ශරීරයේ නොඇනෙන්නට වගබලා ගන්න)
⭕තද අව්වේ හොඳින් වේලන්න.
⭕ශාක කොටස්වලට හොඳින් ගිනිතබන්න.
⭕නොදැවී ඉතිරි වූ ශාක කොටස් අඩියක් පමණ ගැඹුරු වලක වලලන්න.

ඉතින් ආදරණීය පරිසර මිතුරනි,මෙම හානිකර ආක්‍රමණශීලී ශාකයෙන් ලංකාවේ සුන්දර පරිසර පද්ධතිය ආරක්ෂා කර ගැනීමට දායක වෙන්න ඔබට පුලුවන්.!

*ඡායාරූප අන්තර්ජාලයෙනි:

#සොබාදහමේ_කැඩපත


#ආක්රමණශීලී_ශාක_3
🌳🐾️❤️
#අපි_සැවොම_එක්වී_වනසතුන්ට_වනජීවයට_ආදරය_කරන_සමාජයක්_බිහිකරමු..!

නකල්ස් කුරු කටුස්සා
------------------------------------

මේ ලිපිය ශ්‍රී ලංකාවට ආවේණික ඒ වගේම වඳවීයාමේ දැඩි තර්ජනයට පත්වී සිටින නකල්ස් කුරු කටුස්සා, එහෙම නැතිනම් දුම්බර කුරු බෝදිලිමා ගැනයි.සත්ත්ව විද්‍යාත්මකව Cophotis dumbara කියලත් ඉංග්‍රීසියෙන් Knuckles pygmy lizard කියලත් මෙයාව හඳුන්වනවා.මේ කටුස්සාව හම්බෙන්නේ ලංකාවේ නකල්ස් රක්ෂිත ප්‍රදේශයෙන් විතරයි.

ශරීර ප්‍රමාණය ගත්තොත් වැඩිහිටි කටුස්සෙක්ගෙ දිග මිලිමීටර් 60 - 110 අතර ප්‍රමාණයක්.අලංකාර තොල් පෙදෙසකුත්,වර්ණ රටා යුගලකින් රටා ගැනුනු වලිගයකුත් මෙයාට තියෙනවා.අවට පරිසරයෙ හැටියට තමන්ගෙ වර්ණ ගලපගෙන වේෂාන්තරණය කරන්න මෙයා හරිම දක්ෂයි.

IUCN රතුදත්ත පොත මෙයාගෙ සංරක්ෂණ තත්ත්වය හැටියට සඳහන් කරන්නෙ වඳවීයාමේ දැඩි තර්ජනයට ලක්වූ(CR) සත්ත්ව විශේෂයක් කියලයි.ව්‍යාප්තිය සීමා වීමත් ව්‍යාප්ත වී සිටින නකල්ස් වනාන්තර ප්‍රදේශය විනාශ වෙමින් පැවතීමත් නිසා මේ සුන්දර කටුස්සා අපෙන් සදහටම සමුගන්න ළගයි.නකල්ස් ඇතුලු වනරක්ෂිත රැකගැනීමෙන් මෙවැනි සත්ත්ව සම්පත් ආරක්ෂා කරගැනීම පරිසරයට ආදරය කරන සැමගේ යුතුකමක්.

ඡායාරූපයේ අයිතිය මුල් හිමිකරු සතුයි.

✍️
#සොබාදහමේ_කැඩපත


#ලංකාවේ_කටුස්සන්
🌳🐾️❤️

ආක්‍රමණශීලී සැල්වීනියා ශාකය
-----------------------------------------------------

සැල්වීනියා ශාකය දකුණු ඇමෙරිකාව නිජබිම කරගත්ත ආක්‍රමණශීලී ජලජ ශාකයක්. ඉංග්‍රීසියෙන් Giant salvinia කියලත් විද්‍යාත්මකව Salvinia molesta කියලත් හඳුන්වනවා. සැල්වීනියා ගසට ජලය මට්ටමෙන් පහල පිහිටි තිරස් රෛසෝමයකුත් සහ පත‍්‍ර දෙකකුත් පිහිටල තියෙනවා.හිතකර මද උෂ්ණත්වය යටතේ ජලය හෙමින් ගලන ජලාශවල සැල්වීනියා ශාකය ඉතාම සීඝ්‍රයෙන් බෝවෙනවා.

දකුණු ඇමරිකාවෙන් විසිතුරු ජලජ ශාකයක් කියල ලෝකයට හඳුන්වාදෙන සැල්වීනියා ඇමරිකාවෙන් පිට වෙනත් රටවල ස්වභාවික පරිසරයට මුදාහැරුනාම ආක්‍රමණශීලී විදිහට ව්‍යාප්ත වෙන්න පටන් අරන් තියෙනවා.උතුරු ඇමරිකාවේ ජලාශවල, ඉන්දියාව, ඕස්ට්‍රේලියාව, දකුණු අප්‍රිකානු රටවල් වල මේ ආක්‍රමණශීලී ශාකය පැතිරෙමින් පවතිනවා.සැල්වීනියා ගස් 1939 අවුරුද්දෙදි ලංකාවට හඳුන්වා දීල තියෙන්නෙත් විසිතුරු ජලජ ශාකයක් විදිහටයි.අද වෙද්දි සැල්වීනියා ලංකාවෙ ස්වභාවික ජලජ පරිසර ආක්‍රමණය කරගෙන වර්ධනය වෙමින් දේශීය ජලජජීවීන්ට තර්ජනයක් වෙමින් පවතිනවා.

මේ ශාකයට පලසක් වගේ ඝනකමට ජලයෙ පැතිරීමට තියෙන හැකියාව නිසා ජලයට ලැබෙන ආලෝකය සහ ඔක්සිජන් මට්ටම් අඩු කරයි.ඒකෙන් දේශීය ජලජ ශාක සතුන් වලට ලොකු තර්ජනයක් එල්ල වෙනවා.මෙම ශාකය නිසා රොන්මඩ විශාල වශයෙන් ජලාශවල රැස්වෙනවා.ඒ නිසාත් ඉහල උත්ස්වේදන මට්ටම නිසාත් සිදුවන අධික ජල හානිය නිසා තෙත්බිම් පරිසර පද්ධති,ජලාශ ගොඩබිම් බවට පත් වෙනවා.ඒ වගේම ජලය ගලායන ඇලමාර්ග අවහිර කිරීමත් ජල විදුලිය නිපදවීමට බලපෑම් එල්ල වීමත් සිදුවෙනවා.ජලාශ වල කෙරෙන ධීවර කර්මාන්තයටත් මේක ලොකු තර්ජනයක්.මේ කියපු සැල්වීනියා නිසා සිදුවෙන හානි ලංකාවෙ වැව් වලට සිද්ද වෙලා තියෙන බව හොඳින්ම පේන කාරනයක්.

සැල්වීනියා ගස් පාලනය කරන්න විදේශ රටවල සමියා මල්ටිපිකලිස් නමෙන් හඳුන්වන සලබයාව ජෛව පාලන ක්‍රමයක් විදිහට මුදාහැරල තියෙනවා.ඒවගේම සිරෝටොබගස් සැල්වීනියා නමින් හඳුන්වන කුරුමිණියාත් පරිසරයට මුදාහැරල තියෙනවා.ලංකාව ඉන්දියාව ඇතුලු රටවල පෝලීනියා ඇකියුමිනාටා කෘමියා නිදහස් කලත් එයින් සාර්ථක ප්‍රතිඵල ලැබී නැහැ.

සැල්වීනියා වල්නාශක වලින් මර්දනය කරන්න අපහසු වුනත් ඇතැම් රටවල් ෆ්ලූරිඩන්,හෙක්සැනිනෝන් ඩිකැට් වගේ කෘමිනාශක වර්ග වලින් යම් තරමක් පාලනය කරනවා.කෘමිනාශක සඳහා විශාල මුදලක් වැය වීම නිසාත්,ජලය දූෂණය වෙන නිසාත් සාර්ථක ක්‍රමයක් හැටියට සලකන්නට බැහැ.

පැලෑටිය අතින් හෝ යන්ත්‍ර මඟින් ගලවා ඉවත් කිරීමෙන් මර්දනය කිරීම සාර්ථක ක්‍රමයක්.එහිදී කැබලි වෙන පැලෑටි කොටස්වලින් වර්ධනය තවත් වේගවත් වෙන්න පුලුවන් නිසා යාන්ත්‍රික ක්‍රම වලින් පාලනයෙදි ශාකය ප්‍රවේශමෙන් ඉවත් කිරීම වැදගත්.ලංකාවේ ස්වභාවික පරිසරයට තර්ජනයක් වන මේ ආක්‍රමණශීලී ශාක හඳුනාගන්න.අදාල බලධාරීන් දැනුවත් කරන්න.ඒවා ඉවත් කිරීමට සහය වී දේශීය ජීවී විශේෂ රැකගැනීමට දායක වෙන්න.

✍️
#සොබාදහමේ_කැඩපත


#ආක්‍රමණශීලී_ශාක
🌳🐾️❤️

කුණකටුවා / පොළොන් තෙලිස්සා
----------------------------------------------------------

කුණකටුවා සත්ත්ව විද්‍යාත්මකව "Hypnale hypnale" ලෙස හඳුන්වනවා. ගැමියන් විසින් කුණුකට්ටා, පොළොන් තෙලිස්සා වැනි නම් වලිනුත් හඳුන්වනවා. මේ සර්පයාව කුණකටුවා ලෙස හඳුන්වන්නේ ප්‍රතිකාර නොකලොත් දෂ්ඨ කල ස්ථානයේ මස් අස්ථිය දක්වාම කුණුවන නිසයි.

උස් කදුකරයේ ඇරුනම තෙත්, අතරමැදි, වියලි කලාප තුනේම ව්‍යාප්තිය පෙන්නුම් කරන සර්ප විශේෂයක්.අඩි දෙකක් පමණ දිගකට වර්ධනය වන කුඩා සර්ප විශේශයක් වන අතර නහයට ටිකක් ඉදිරියෙන් ඉහලට එසවී තිබෙන කුඩා ගැටිත්තක් දැකගන්න පුලුවන්..

මෙයාලගෙ විශේෂත්වය තමයි හිස අංශක 45ක් ඉහලට ඔසවාගෙන සිටීම.කොළරොඩු, පොල්ලෙලි අතර සැගවී කාලය ගතකරන මොවුන් හූනන් හිකනලුන්, මීයන් ආහාර ලෙස ගන්නවා..

ලංකාවෙ වැඩිම සර්ප දෂ්ඨන වාර්තා වෙන්නෙ මෙයාගෙන්.විෂ තත්ත්වය මද විෂ වුනත් මෙයාගෙ දෂ්ඨන වලින් මිනිසුන් මියගිය අවස්ථා වාර්තා වෙනවා.Solenoglyphus වර්ගයේ ඉදිරියට සහ පසුපසට සෙලවිය හැකි විෂ දල පද්ධතියක් සහිත මොවුන්ගේ විෂ වකුගඩු පද්ධතියට බලපානවා..

උග්‍ර විෂ නොවුනත් ඇතැම් ගැමියන් සිතා සිටින්නේ මොවුන් ඉතා විෂ සහිත සර්පයන් පිරිසක් ලෙසයි. එනිසා මොවුන් දුටු විගස තැතිගැන්මක් හා කෝපය ඇතිකරගෙන පහරක් ගසා සර්පයාව මරාදමන්නට ඔවුන් පැකිලෙන්නෙ නෑ.
කුණකටුවා ඒ විදිහට නිතරම මරාදමන සර්පයෙක්.

මේ ලිපිය කියවන ඔබ මොහොතකට සිතන්න.පරිසර සමතුලිතතාවයට විශාල දායකත්වයක් සපයන මෙවන් සර්පයින් දුටු සැනින් මරා දමන්නේ ඇයි?
⭕පළමුව සර්පයා ගැන අනිසි බියක් ඇති කර නොගන්න.
⭕ඉන් පසුව කෝටුවක වැනි දෙයක සහායෙන් සර්පයාව සුදුසු තරමේ බහාලුමකට ඇතුලු කරගන්න.
⭕සර්පයාව සුදුසු පරිසරයකට මුදාහරින්න.

සර්පයින් සුරැකීමට ඔබත් දායක වන්න.

✍️
#සොබාදහමේ_කැඩපත


ිෂ_සර්පයින්
🐍❤️

ආක්‍රමණශීලී ජපන් ජබර ශාකය
-------------------------------------------------------

ජපන් ජබර ශාකයේ නිජබිම නිවර්තන දකුණු ඇමෙරිකානු කලාපයයි. මේ ශාකය නිදහසේ පාවෙන ජලජ ශාකයක්.ඉංග්‍රීසියෙන් Water Hyacinth කියලත්, විද්‍යාත්මකව Eichhornia crassipes(එයිචෝර්නියා ක්‍රැසිපස්) කියලත් හඳුන්වනවා.බීජ වලිනුත් පඳුරු විදිහට බෝවෙමිනුත් ඉතා සීඝ්‍රයෙන් ජල පරිසර පද්ධති වසා ගන්නවා.දිග නටුවක් මත හැදෙන ජපන් ජබර මල් ලා නිල් පැහැයෙන් යුක්තයි.

මේ වෙද්දි ජපන්ජබර වල නිජබිම ඇරෙන්න අනිත් හැම රටකම ඉතාම ආක්‍රමණශීලී විදිහට ජපන් ජබර ශාකය වර්ධනය වෙලා.ලංකාවට ජපන් ජබර හඳුන්වා දෙන්නෙ 1905 අවුරුද්දෙ හොංකොං වලින්.ඒ විසිතුරු පැලයක් හැටියට.ඒත් මේ වෙද්දි මේක ලංකාවෙ ගොඩක් වැව්,විල්ලු වගේ ජලාශ්‍රිත ප්‍රදේශ වහගෙන පැතිරිලා තියෙනව දකින්න පුලුවන්.

මේ ජපන් ජබර ශාකය නිසා සිද්දවෙන හානි බොහොමයක් දක්වන්න පුලුවන්.ජලමාර්ග අවහිර කිරීම, ජලගැලීම් ඇතිවීමට හේතුවීම, ජල විදුලි උත්පාදනයට බාධා පැමිණවීම, දේශීය ජලජ ජීවීන්ට ආහාර සහ ඔක්සිජන් හිඟ වීමෙන් ඔවුන් තර්ජනයට ලක්වීම, ජල දූෂණය සිදුවීම, දේශීය ජලජ ශාක වල වැඩීමට බාධා ඇතිවීම,ජලජ සතුන්ව ආහාරයට ගන්නා වෙනත් සතුන්ටද ආහාර හිඟ වීම, ජලාශ ගොඩ වීම වගේ පරිසරයටත් මිනිසාටත් බලපාන හානි ගොඩක් මේ ජපන් ජබර ශාකය නිසා සිදුවෙනවා..

ශාකය පාලනය කිරීම ගත්තහම රසායනික ක්‍රම යොදාගෙන ශාකය පාලනය කිරීමෙන් රසායන ද්‍රව්‍යනිසා ජලදූෂණයත්, ජලජ ජීවී විශේෂ විනාශ වීම නිසාත් බොහෝ රටවල් ඉන් වැලකී සිටිනවා.නමුත් ඇතැම් රටවල් ජලයට එක් වීමෙන් අවම හානියක් ඇතිවෙන 'ඩිකැට්' නැමැති වල් නාශකයක් මගින් ජපන් ජබර සැලකිය යුතු තරම් පාලනය කරනවා.

භෞතික ක්‍රම යටතේ විවිධ යන්ත්‍ර සහ මිනිස් ශ්‍රමය යොදාගෙන ජබන් ජබර ගස් උගුළුවා දමනවා.විශේෂයෙන් අප්‍රිකාවේ එවැනි භෞතික පාලන ක්‍රම මගින් ශාකය පාලනය කරනවා.නමුත් කාරනා දෙකක් නිසා මේ භෞතික පාලනය අසාර්ථක ක්‍රමයක් වී තිබෙනවා.එකක් නම් ඊට වැයවෙන අධික වියදමයි.අනිත් කරුණ ශාකය උගුළුවනවාට වඩා වේගයෙන් ව්‍යාප්ත වීමත් උගුළුවා දැමීමේදී කැබලි වීම නිසා වර්ධන වේගය තවත් වැඩිවීම යි.

ජපන් ජබර පාලනයට රසායන සහ භෞතික ක්‍රම වලට වඩා සාර්ථක මෙන්ම ලාභදායී ක්‍රමයක් විදිහට ජෛව පාලන ක්‍රම දක්වන්න පුලුවන්.2006 වසරේ සිට කරපු පරීක්ෂණයක ප්‍රථිඵලයක් විදිහට 2010 වසරෙදි ලෝකයෙ රටවල් 20කට විතර "මෙගමෙලස් ස්කුටෙලරිස්" කෘමියාව මුදාහරිනවා.මේ කෘමියා ශාකයට හානිදායක ක්ෂුද්‍රජීවීන් බෝකරමින් කඳ ආහාරයට ගන්නවා.

නමුත් මේ භෞතික රසායනික සහ ජෛව පාලන ක්‍රම වලින් තවමත් සම්පූර්ණයෙන් ජපන්ජබර මර්දනය කරන්න හැකිවෙලා නැහැ.ලංකාවෙ ගොඩක් වැව් ගොඩවෙන්න හේතුවක් වෙලා තියෙන්නෙත් මේ ජපන්ජබර, සැල්වීනියා වගේ ජලජ ආක්‍රමණශීලී ශාක වල පැතිරීමයි.ලංකාවේ ව්‍යාප්ත වෙන ආක්‍රමණශීලී ශාක මර්දනයට වගකිවයුතු ආයතන සහ බලධාරීන් මීට වඩා අවධානයක් කටයුතු කරනවානම් ලංකාවේ වනජීවීන්ට දේශීය ශාක වල වල මතු පැවැත්මට මෙන්ම කෘෂිකර්මය වැනි මිනිස් කටයුතු වල දියුණුවටත් හේතුවේවි..

✍️
#සොබාදහමේ_කැඩපත


#ලංකාවේ_ආක්‍රමණශීලී_ශාක
#ලිපි_අංක_02
🌳🐾️❤️

ලංකාවට ආවේණික සමනලුන්
---------------------------------------------------

ලංකාවේ සමනල විශේෂ 245 ක් පමණ වාසය කරනවා. එම සමනලුන් කුල 6 කට බෙදෙනවා.

1️⃣Papilionodea (පැපිලියොනිඩේ) - ලිහිණි පෙඳ සමනල්ලු (15 )

2️⃣Pieridea(පියරිඩේ) - සුදු කළු වර්ණ සමනල්ලු (28)

3️⃣Nymphalidae(නිම්ෆලිඩේ) - බුරුසු පාද සමනල්ලු (68)

4️⃣Lycaenidae (ලයිසනිඩේ) - නිල් සමනලයින් ( 84)

5️⃣Riodinidae ‍(රියොඩිනිඩේ)- ලෝහමය සලකුණු ඇති සමනලයින් (01)

6️⃣Hesperiidae(හෙස්පෙරිඩේ) - පැණුම් සමනලයින් (49)

මේ සමනලුන්ගෙන් විශේෂ 23 ක් අපේ රටට ආවේණිකයි.⬇️

⭕පැපිලියොනිඩේ කුලය

1️⃣ Common Bird wing - සියොත් පියා Troides darsius

2️⃣ Ceylon Rose - හෙළ සෙව්වන්දියා Pachliopta jophon

⭕නිම්ෆාලිඩේ කුලය

1️⃣ Ceylon Tree Nymph - රජත පති - Idea iasonia

2️⃣ Ceylon Tiger - හෙළ ගෝමරයා - Parrantica taprobana

3️⃣ Blue Oakleaf - පිට නිල් කොළයා Kallima philarchus

4️⃣ Ceylon Tree Brown - හෙළ රුක් ගුරුවා - Lethe daretis

5️⃣ Ceylon Forester - හෙළ වන සරා- Lethe dynsate

6️⃣ Cingalese Bushbrown - හෙළ පඳුරු ගුරුවා - Mycalesis rama

7️⃣ Jewel Four-ring- නෙත් මිණි සෙව්වා- Ypthima singhala

8️⃣ Ceylon Palm Fly- හෙළ රතඹලයා- Elymnias singhala

⭕ලයිසනීඩේ කුලය

1️⃣ Ormistons oakblue- සිදුරු නිලයා- Arhopala ormistoni

2️⃣ Green's Silvarline - ශ්‍රීනිගේ රජ තාලියා - Spindasis greeni

3️⃣ Clouded Silverline - රජතාලියා - Spindasis nubilus

4️⃣ Ceylon Indigo Royal- හෙළ නීල පරමයා- Tajuria arids

5️⃣ Woodhouse Four Lineblue- වනස්නීලයා - Wacaduba ollyetti

6️⃣ Pale Ceylon Six Lineblue - හෙළ ඉරි නිලයා - Nacaduba sinhala

7️⃣ Ceylon Cerulean- හෙළ සෙරුලියා - Jamides coruscans

8️⃣ Milky Cerulean - සෙරුලියා - Jamides lateata

9️⃣ Ceylon Hedge Blue- ලක් ගොමු නිලයා - Udara lanka

⭕පියරිඩේ කුලය

1️⃣ Lesser Albatross- කුදු දිගු.පත් සමනලයා- Appias galene

2️⃣ One Spot Grass Yellow - තනි පුල්ලී තෘණ පීතයා - Eurema ormistoni

⭕හෙස්පෙරිඩේ කුලය

1️⃣ Black Flat- කාල කුණ්ඩිකා - Celaenorrhinus spilothyrus

2️⃣ Decrated Acc- සිති රාසියා - Thoressa decorata

මේ සමනලුන්ගෙන් විශේෂ 5ක් ගැන සොබාදහමේ කැඩපත තුලින් තොරතුරු සවිස්තරව ඉදිරිපත් කර අවසානයි. ඉතිරි සමනල විශේෂයන් ගැනත් ඉදිරියේදී කතා කරමු.

පහතින් දැක්වෙන්නේ Ceylon Tree Nymph(රජතපති) සමනලයාගේ ඡායාරූපයක්..

✍️
#සොබාදහමේ_කැඩපත


#ලංකාවේ_සමනලුන්
🦋❤️

ස්මිත්ගේ දිවිමකුළුවා
-----------------------------------

ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන් Smith's Tiger Spider කියලත්, සත්ත්ව විද්‍යාත්මකව Poecilotheria smithi (පොසිලොතෙරියා ස්මිති) කියලත් මේ දිවිමකුළුවාව හඳුන්වනවා.පොදු නාමය වෙන්නේ Yellow Backed Ornamental Tarantula යි.ස්මිත්ගේ දිවි මකුළුවා නමින් නම් කර තිබෙන්නේ මකුළුවන් පිළිබඳ විශේෂඥ ඇන්ඩෘ ස්මිත් මහතාට ගෞරව කිරීමක් විදිහටයි.

පිරිමි මකුළුවා ගැහැණු මකුළුවාට වඩා විශාලයි.ශරීරය සෙන්ටිමීටර 6 - 7 අතර දිගකින් යුක්තයි.පිරිමි මකුළුවා සෙන්ටිමීටර 4 - 6 අතර ශරීර විශාලත්වයකින් යුක්තයි.

ගැහැණු පිරිමි සතුන් දෙපිරිසටම කළු දුඹුරු පැහැයෙන් යුක්ත, රෝමවලින් ආවරණය වුන සිරුරක් හිමියි.පාදවල දිග සහ වර්ණ වෙනස මගින් ගැහැණු සතුන් පිරිමි සතුන්ගෙන් වෙන්කරල අඳුරගන්න පුලුවන්.

මේ දිවි මකුළුවාගේ ගහණය ඉතාම අවමයි.ලංකාවේ හරගම ප්‍රදේශයෙනුත් මහනුවර මාතලේ ප්‍රදේශවලිනුත් ඉතා සුළු වශයෙන් වාර්තාවෙනවා.මෙයාගෙ සංරක්ෂණ තත්ත්වය හැටියට IUCN රතු දත්ත පොත දක්වන්නෙ දැඩි ලෙස වඳවීයාමේ තර්ජනයට ලක්වූ(CE-Critically Endangered) සත්ත්ව විශේෂයක් කියලයි.ඒ කියන්නෙ ලංකාවට ආවේණික මේ දිවිමකුළුවා ලෝකයෙන් සදහටම සමුගන්න ආසන්නයි.

ලංකාවට ආවේණික ලංකාවේ විතරක් දැකගන්න ලැබෙන මේ සතුන්ව ආරක්ෂා කරගැනීම අපි හැමෝටම පැවරුනු යුතුකමක්. ඒ යුතුකම ඉටු කරමින් ලංකාවේ වනජීවී සම්පත රැකගන්න දායකවෙන්න ඔබටත් හැකිනම් ලංකාවේ පරිසරය වෙනුවෙන් ඔබ කරන ලොකුම සේවය එයයි.🌳🐾️❤️

✍️
#සොබාදහමේ_කැඩපත


#ලංකාවේ_දිවිමකුළුවන්
#ලිපි_අංක_02
#රැකගනිමු_අපේ_ජෛව_සම්පත්

ඇත්දළ පැහැ පාද ඇති දිවිමකුළුවා
---------------------------------------------------------

ලංකාවට ආවේණික දිවිමකුළු වර්ගයක් වන මෙම දිවිමකුළුවාව සත්ත්ව විද්‍යාත්මකව Poecilotheria subfusca(පොසිලොතෙරියා සබ්ෆස්කා) නමින් හඳුන්වනවා.ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන් නම් කරඇත්තේ Ivory Billed Ornamental Tarantula කියලයි. ලංකාවෙන් හමුවන දිවිමකුළුවන් අතරින් වර්ණවත් සහ විශාල දිවිමකුළුවෙක් කියල කියන්න පුලුවන්..

සාමාන්‍යයෙන් සිරුරේ දිග සෙන්ටිමීටර 7කට නොඅඩුයි. මොවුන්ගේ උදර ප්‍රදේශය කළු පැහැයට හුරුයි. උරස දම් පැහැය හා කහ පැහැයෙන් යුක්තයි. කකුල් අළු පාටින් යුතු අතර තැනින් තැන කලු සුදු වයිරම් තියෙනවා.ශරීරය පුරාම රෝමවලින් වැසී තියෙනවා.ගැහැණු සතුන්ගෙ කළු පැහැති සිරුරේ කැපී පෙනෙන කහ පැහැති දිගටි රේඛා දෙකක් තියෙනව. පිරිමි සතුන් ගැහැණු සතාට වඩා මදක් දුඹුරු පාටින් යුක්තයි.

මේ ඇත්දල පා ඇති දිවිමකුළුවා ලංකාවේ දුම්බර, මහනුවර, මාතලේ, නුවරඑළිය වගේ කඳුකර ප්‍රදේශවල ගස්බෙන, ගල් පර්වත ආශ්‍රිතවත්, සුළුවශයෙන් මිනිස් වාසස්ථාන ආශ්‍රිතවත් දකින්න පුලුවන්..

මේ දිවිමකුළුවාගෙ සංරක්ෂණ තත්වය විදිහට IUCN රතුදත්ත පොත කියන්නෙ වඳවීයෑමේ තර්ජනයට ලක්වූ(EN) දිවිමකුළු විශේෂයක් කියලයි. ඒ කියන්නෙ මෙයාල ලංකාවෙන් සදහටම සමුගන්න ළගයි😥

දිවිමකුළුවන් කියන්නෙ හිතාමතාම මිනිසාට පහර දෙන සතුන් පිරිසක් නොවෙයි. ඔවුන් බියට පත්වුනාම විතරයි මිනිසුන්ට දෂ්ඨ කරන්න පෙළඹෙන්නෙ. ඉතින් මේ සතෙක් නිවසෙන් හමුවුන ගමන් මරාදාල මේ සතුන්ගෙ ජීවිත අයිතිය උදුරගන්න එපා. මරන්නෙ නැතිව මේ සතුන්ට ජීවත් වෙන්න පුලුවන් පරිසරයකට මුදාහරින්න🙏

ලංකාවට ආවේණික ලංකාවේ විතරක් දැකගන්න ලැබෙන මේ සතුන්ව ආරක්ෂා කරගැනීම අපි හැමෝටම පැවරුනු යුතුකමක්. ඒ යුතුකම ඉටු කරමින් ලංකාවේ වනජීවී සම්පත රැකගන්න දායකවෙන්න ඔබටත් හැකිනම් ලංකාවේ පරිසරය වෙනුවෙන් ඔබ කරන ලොකුම සේවය එයයි.🌳🐾️❤️

✍️
#සොබාදහමේ_කැඩපත


#දිවිමකුළුවන්
#ලිපි_අංක_01

ලංකාවට ආවේණික මයිලගොයා

වඳවීයාමේ තර්ජනයට ලක්ව සිටින ලංකාවට ආවේණික තවත් සුන්දර කුරුල්ලෙක් ගැනයි මේ දිගහැරුම. ඒ මයිලගොයා එහෙම නැතිනම් මයිල පරෙවියා ගැනයි. ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන් Sri Lanka Wood Pigeon (ශ්‍රී ලංකා වුඩ් පිජන්) කියලත් සත්ත්ව විද්‍යාත්මකව Columba torringtoniae (කොලුම්බා ටොරින්ග්ටෝනි) කියලත් මෙයාව හඳුන්වනවා.

මයිලගොයාගේ ශරීරය ප්‍රමාණයෙන් පරවියෙකුට සමානයි. ඒත් පරවියාට වඩා දිග පෙඳයක් හිමි නිසාත් ශරීරයේ වර්ණ වෙනස නිසාත් පරවියාගෙන් වෙන්කරල පැහැදිලිවම අඳුරගන්න පුලුවන්. පෙඳයත් එක්ක ශරීරයේ දිග සෙන්ටිමීටර 35ක් විතර වෙනවා. හොට සහ ගෙල අවට අළු මිශ්‍ර සුදු පාටයි. පියාපත් නිල් පාටට හුරු දුඹුරු පාටක් ගන්නව. වැඩුන මයිලගොයින්ගේ බෙල්ලෙහි පැත්තක හරිම ලස්සන සුදු කළු වර්ණ රටාවක් දැකගන්න පුලුවන්.

කඳුකර ප්‍රදේශ නිවහන කරගත්ත මයිලගොයා මුහුදු මට්ටමේ ඉඳන් අඩි 1000 - 3000 දක්වා කලාපයේ ව්‍යාප්ත වී සිටිනවා. සිංහරාජය, මහනුවර, මාතලේ, බෙලිහුල් ඔය, හෝර්ටන් තැන්න, පට්ටිපොල, අඹේවෙල, හක්ගල, කඳපොල, සීතාඑලිය, සිංහරාජ, නමුණුකුළ, ශ්‍රී පාද රක්ශිතය වගේ කඳුකර ප්‍රදේශවලදී මෙයාලව නිරීක්ෂණය කරල තියෙනවා.

මයිලගොයාගෙ ආහාර වේලට පොඩි පොඩි කැලෑ ගෙඩි වර්ගත්, පලතුරුත් අයත් වෙනවා. වල් කුරුඳු ගස් වල ගෙඩි ආහාරයට ගන්නව කියලයි කුරුලු නිරීක්ෂකයන් කියන්නෙ. ආහාර බහුලව තියෙන ප්‍රදේශවල ජෝඩු විදිහට, සමහර වෙලාවකට පොඩි කණ්ඩායමක් විදිහටත් ආහාර සොයමින් සැරිසරනවා.

පෙබරවාරි - මැයි, අගෝස්තු - ඔක්තෝබර් කාලය මයිලගොයාගේ අභිජනන කාලයයි. වෙනත් දේශීය කුරුල්ලන්ගෙන් වැඩිදෙනෙක් එකවරකදි බිත්තර දෙකකට වඩා දැමුවත් මයිලගොයාගේ කිරිල්ලිය එකවරකට දාන්නෙ එකම බිත්තරයක් විතරයි. මයිලගොයාගේ ගහනය අඩුවෙන්න මේක එක හේතුවක්. නිතරම ගස් වල අතුපතරේ ගැවසෙන්න ප්‍රියකරන මයිලගොයා ඉඟිලෙන කොට අත්පොලසන් හඬක් වගේ ශබ්දයක් පිටවෙනවා.

IUCN රතු දත්ත පොත මයිලගොයාගේ සංරක්ෂණ තත්වය විදිහට දක්වන්නේ තර්ජනයට ලක්වූ(Vulnerable) කාණ්ඩයට ඇතුලත් කුරුල්ලෙක් කියලයි. ජාත්‍යන්තර කුරුළු සංරක්ෂණ ආයතනයෙ ඇස්තමේන්තුවට අනුව මේ වෙද්දි ලංකාවෙ මයිලගොයාගෙ ගහණය 2000 - 3000 ක් තරම් අඩු ප්‍රමාණයක් කියලයි වාර්තාවෙන්නෙ.

වනාන්තර විනාශය අනිත් හැම දේශීය කුරුල්ලෙක්ටම වගේ සුන්දර මයිලගොයාගේ මතු පැවැත්මටත් විශාල තර්ජනයක්. දිගින් දිගටම වන සම්පත වැනසුනොත් ලංකාවට ආවේණික මේ සුන්දර කුරුල්ලන් සදහටම අපව හැරයන දිනය වැඩි ඈතක නම් නෙවෙයි. ඒනිසා වනසම්පත රැකගැනීම අපි කාගෙත් යුතුකමක්. එයින් මේ කුරුල්ලන්ට තව බොහෝ කාලයක් ලක් මවගේ පරිසරය හැඩකරමින් ජීවත් වෙන්නට වරම් ලැබේවි..

✍️©👇
#සොබාදහමේ_කැඩපත


#ලංකාවට_ආවේණික_කුරුල්ලෝ
#ලිපි_අංක_04
🐦❤️

ක්‍රිම්සන් රෝස් සමනලයා
=====================

පැපිලියොනිඩේ කුලයෙ තවත් අලංකාර සමනලයෙක් ගැනයි මේ. ඉංග්‍රීසියෙන් Crimson Rose(ක්‍රිම්සන් රෝස්) කියල හඳුන්වන මේ සමනලයාව විද්‍යාත්මකව 'Pachliopta hector'(පැච්ලියොප්ටා හෙක්ටර්) කියල හඳුන්වනවා. මෙයා ඉන්දියාවෙත්, ලංකාවෙත්, බටහිර බුරුමයේ වෙරළ ප්‍රදේශ වලදිත් දැකගන්න පුලුවන්.

ඉන්දියාවෙ ව්‍යාප්තිය ගත්තහම බටහිර කඳුකරයේ, දකුණු ඉන්දියාවේ (කේරළ ප්‍රදේශය), නැගෙනහිර ඉන්දියාව ,බටහිර බෙංගාලය වගේ ප්‍රදේශ වල දකින්න පුලුවන්. වියළි කාලවලදී මෙයාව දකුණු ඉන්දියාවේ අඩි 8000 (මීටර් 2400) ක් පමණ ඉහල කලාප වලදිත් දැකගන්න පුලුවන්.

ලංකාවෙදි දකුණු පලාතේ ගාල්ලේ ඉඳන් පොතුවිල් දක්වාත්, හම්බන්තොට දිස්ත්‍රික්කයෙත්, මාතලේ දිස්ත්‍රික්කයෙත් උතුරු මැද පලාතෙත් දක්නට ලැබෙනවා. ඒ ප්‍රදේශ වලදි අවුරුද්ද පුරාම දැකගන්න පුලුවන්. මෙයා ශුෂ්ක වියලි දේශගුණයට කැමති නිසා උතුරු පලාතෙදිත් දැකගන්න පුලුවන්.

මේ සමනලයාව හඳුනාගැනීමේදී පිරිමි සමනලයගෙ ඉහළ පියාපත් යුවල කළු පැහැතියි. ඒ මැදින් සුදු පැහැ වර්ණ මෝස්තරයක් දකින්න පුලුවන්.. පහල පිහාටු යුගලයෙ කළු පසු බිම මැද අක්‍රමවත් රතුපැහැ මෝස්තර රටාවක් දැකගන්න පුලුවන්..
ගැහැණු සතාගෙ ශරීර ලක්ෂණ, වර්ණ සටහන් පිරිමි සතාගෙන් වැඩි වෙනසක් නෑ. හැබැයි පිරිමි සතාට වඩා ලොකුයි. කොහොම වුනත් පොදුවේ ශරීර වර්ණය දීප්තිමත් රතු කළු වර්ණ සංයෝජනයක් කීවොත් නිවැරදියි.

සමහර වෙලාවකට ක්‍රිම්සන් රෝස් සමනලයන් කොමන් රෝස් සමනලයන් එක්ක එකට ගැවසෙනව දකින්න පුලුවන්..

ක්‍රිම්සන් රෝස් සමනලයට බිත්තරයෙ ඉඳන් සමනලයෙක් වෙන්න (ජීවන චක්රය සම්පූර්ණ කරන්න ගත වෙන කාලය) දවස් 40–50 ක් අතර කාලයක් ගතවෙනවා.

බිත්තර කොමන් රෝස් දළඹුවට සමානයි. දවස් හතකින් දළඹු පැටවුන් බිහි වෙනව. ක්‍රිම්සන් රෝස්ගෙ දළඹුවාත් කොමන් රෝස් දළඹුවාට සමානයි. දම් - කළු කළු - දුඹුරු වගේ පාටක් ගන්නව. ශරීරයෙහි කටු වගේ සැර බූවක්(ශල්ක) තියෙනව. මේ දළඹුවා විෂ සහිත නිසා විලෝපිකයින් එයාව ගොදුරු කරගන්න කැමති නෑ.

ක්‍රිම්සන් රෝස් සමනල පිලවා රෝස පැහැයට හුරු දුඹුරු පැහැයක් ගන්නව. උදරය මත තිබෙන පියාපත් වැනි ව්‍යාජ පිහිටුම සුවිශේෂීයි.

මෙයාගෙ දළඹුවා සප්සඳ (Aristolochia) කුලයේ ඇරිස්ටෝලෝචියා ඉන්ඩිකා(Aristolochia indica) ඇරිස්ටෝලෝචියා බ්‍රැක්ටියෝලාටා (Aristolochia bracteolata) ගස් වලින් හා තොට්ටියා සිලිකෝසා (Thottea siliquosa) ගසෙනුත් යැපෙනවා. ඒ නිසා බිත්තර දමන්නේ ඒ ගස් මතයි..

විශේෂයෙන් 'ගඳපාන' මල් වල පැණි බොන්න මෙයා බොහොම ආසයි. ඒ නිසා හැන්දෑ කාලෙට ගඳපාන මල් පඳුරු සොයාගෙන පියාසරමින් සිටිනව බලන්න පුලුවන්..

ඡායාරූප අනුපිළිවෙල මෙහෙමයි.

1 - ගැහැණු සමනලයා
2 - පිරිමි සමනලයා
3 - එක් වීම
4 - බිත්තර
5 - බිත්තර වලින් දළඹුවන් බිහිවීම
6 - දළඹුවා
7 - පිලවා
8 - වැඩුනු සමනලයා

ඡායාරූප වල අයිතිය මුල් හිමිකරුවන් සතුයි..

✍️
#සොබාදහමේ_කැඩපත


#ලංකාවේ_සමනලයින්
#පැපිලියොනිඩේ_කුලය_ලිපි_අංක_04
🦋❤️

ආක්‍රමණශීලී කටකළු බෝවිටියා ශාකය
==========================
කටකළු බෝවිටියා ශාකය බූ බෝවිටියා සහ කාක බෝවිටියා යන නම් වලිනුත් හඳුන්වනවා. ඉංග්‍රීසියෙන්
Koster's curse කියලත් ශාක විද්‍යාත්මකව Clidemia hirta ලෙසත් නම් කර තිබෙනවා. මෙම ශාකයෙහි නිජබිම විදිහට සැලකෙන්නේ මධ්‍යම සහ දකුණු ඇමෙරිකානු ප්‍රදේශයි.

බහුවාර්ෂික පඳුරු වර්ගයක් වන මෙම කටකළු බෝවිටියා ගස් හිරු එළිය සහ පසෙහි සාරවත්බව අනුව අඩි සිට අඩි ක් දක්වා උසකින් යුක්තව වර්ධනය වෙනවා.ගසෙහි කඳ පත්‍ර වගේම ගෙඩිත් තද බූවකින් ආවරණය වෙලා තියෙනවා. මල් සුදු පාටයි. තද දම් පාටට හුරු ගෙඩියක් ඇතුලෙ බීජ100 ක් විතර අඩංගුයි. අවුරුද්දකට හොඳින් වැඩුනු ගසකින් බීජ 700,000 ක් විතර පරිසරයට මුදාහරිනවා.

මේ ගස් වර්ගය ලෝකයේ ගොඩක් රටවල් වලට වගේම ලංකාවටත් හඳුන්වා දෙන්නේ උද්‍යාන අලංකාර කරන්න භාවිතා කරන්න පුලුවන් විසිතුරු ගසක් විදිහටයි..

ඇමරිකාවෙන් පිට ඕස්ට්‍රේලියාව අප්‍රිකාව හා ආසියා කලාප වල වනබිම් වසාගෙන පැතිරෙන මේ ආක්‍රමණශීලී ශාකය ලෝකයේ භයානකම ආක්‍රමණශීලී ශාක 100 ලැයිස්තුවේ ඉහලින්ම සිටින ශාක වර්ගයක්..

ලංකාවේ තෙත් කලාපයේ තියෙන තෙතමනයෙන් යුතු දේශගුණය නිසා එහි මේ ශාකය හොඳ ව්‍යාප්තියක් පෙන්වනවා.

මේ ගස් වර්ගයෙන් පරිසරයට සිද්දවෙන ප්‍රධානම හානිය වෙන්නේ වනාන්තර වල බිම වසාගනිමින් ආවේණික දේශීය ශාක වල මතු පැවැත්මට තර්ජනයක් වීමයි..

ගසෙහි ගෙඩි ආහාරයට ගන්න කුරුල්ලන්ගෙන් ව්‍යාප්ත වෙන හින්ද ඒවා කිලෝමීටර් ගණනාවක් දුරට පැතිරෙනවා. ඒ වගේම මේ එක බීජයකට සජීවී තත්වය ආරක්ෂා කරගෙන වසර 12 ක් වගේ විශාල කාලයක් පසෙහි නිරුපද්‍රිතව පවතින්න පුලුවන්.

ශාකය පාලනය කිරීම ගැන කතා කලොත් මේ ශාකය පාලනය කිරීමට තවමත් නිශ්චිත ක්‍රමයක් නැහැ.ශාකය තිබෙන පරිසරයෙම පසට යටකරොත්,ගිනි තැබුවොත් එය කලින්‍ට වඩා වැඩි වේගයකින් වර්ධනය වෙන්න පුලුවන් කියලයි මේ ශාකය මර්ධනයට කරන්න පරීක්ෂණ පවත්වන අය කියන්නේ..

විදෙස් රටවල මේ ගස් පාලනය කරන්න රසායනික පාලන ක්‍රම විදිහට ට්‍රයික්ලොපයිර් වගේ වල්නාශක වර්ග භාවිතා කරනවා. ඒත් ඒක තාවකාලික පාලන ක්‍රමයක් විතරයි. ඒ වගේම ජෛව පාලන ක්‍රමයක් හැටියට සමහර රටවල ලියෝට්‍රිප්ස් යුරිචි කියන ගස් වර්ගය භාවිතා කරනවා..

ඒත් වල්නාශක භාවිතය තාවකාලික, මිල අධික ක්‍රමයක් වීම නිසාත් ජෛව පාලනය වෙනත් රටවල් භාවිතා කරන ජීවීන් අපේ රටට ආක්‍රමණශීලී වෙන්න ඉඩ තිබෙන නිසා උගුළුවා විනාශ කර ශාකයේ වැඩුනු අවස්ථාව පාලනය කිරීමෙන් ශාකය පාලනය කිරීම අපට කරන්න පුලුවන්.වැඩුනු ශාක විශාල බීජ ප්‍රමාණයක් පරිසරයට මුදාහැරල ශාකය ව්‍යාප්ත කරන්න දායක වෙන නිසා ශාකය බීජ නිපදවන්න තරම් පරිණත වෙන්න කලින් ගලවා වේලුනු පසු ගිනිතැබීම මඟින් ශාකයේ ව්‍යාප්තිය පාලනය කරන්න පුලුවන්..

ලංකාවේ දේශීය ආවේණික ශාක වලට තර්ජනයක් වෙන තවත් මේ වගේ ආක්‍රමණශීලී ශාක ගණනක් ව්‍යාප්ත වෙලා තියෙනවා. සොබාදහමේ කැඩපත ඒ ගැන ඉදිරියට විස්තර ගෙන එන්න සූදානම්. ආක්‍රමණශීලී ශාක මර්දනය කර දේශීය ශාක රැකගන්න ඔබත් දායක වෙන්න. ඒක අපේ රටේ ජෛව සම්පත් වෙනුවෙන් කරන ලොකු මෙහෙවරක්..

#සොබාදහමේ_කැඩපත


#ආක්‍රමණශීලී_ශාක_1

ශ්‍රී ලංකාවේ ව්‍යාප්ත වෙමින් පවතින ආක්‍රමණශීලී ජීවීන්
==================================

යම් රටක වනාන්තර සහ වනජීවී සම්පත් රැකගැනීමට ඒවා පිළිබඳව නිවැරදි අවබෝධයක් අවශ්‍ය වෙනවා.ඒ වාගේම ආක්‍රමණශීලී ශාක හා සත්ත්ව විශේෂ ගැන අවබෝධයක් තිබීමත් එයට ගොඩක් වැදගත්. ඉතින් ශ්‍රී ලංකාවේ පරිසර සංරක්ෂණය අරමුණු කරගෙන ලියවෙන #සොබාදහමේ_කැඩපත තුලින් එම ආක්‍රමණශීලී සත්ත්ව ශාක විශේෂ ගැන තොරතුරු ඉදිරිපත් කරනවා. එහිදී එක් ලිපියකින් එක් ආක්‍රමණශීලී ශාක හෝ සත්ත්ව විශේෂයක හඳුනාගැනීමට අදාල සම්පූර්ණ තොරතුරු සහ ඒවා මර්දනය කරන ආකාරය ඉදිරිපත් කෙරෙනවා. ආක්‍රමණශීලී ශාක ගැන ලියැවුනු මේ ලිපිය ඒ සඳහා ආරම්භයක් වශයෙන් පොදුවේ තොරතුරු දැක්වීමක්. ලිපියට තොරතුරු ලබාදීම සම්බන්ධයෙන් යශෝදා ඉන්දීවරී මහත්මියට කෘතඥතාව පලකරනවා..

ආක්‍රමණශීලී ආගන්තුක ශාක හා සත්ව විශේෂවල බලපෑම ඉතා විශාලයි. මෙම ජීවීන් රටක පරිසර පද්ධති වෙනස් කරන අතර ජෛව විවිධත්වය අඩු කරනවා. එය මඟින් ස්වභාවික පරිසර පද්ධතිවල පාරිසරික අගය අඩු වෙනවා. දේශීය විශේෂ සමඟ මුහුම් වීමේ හැකියාව මොවුන් සතු නිසා දේශීය ජාන සංයුතිය විකෘති වීමක්ද සිදුවනවා. එමෙන්ම මොවුන් රෝග වාහකයන් ලෙස ක්‍රියාකරන අතර, සමහර ආගන්තුක ආක්‍රමණශීලී ජීවීන් මිනිසාගේ ජීවිතයටද දැඩි තර්ජනයක්.

දේශීය නොවන ශාක හා සත්ව විශේෂ ගණනාවක් ඕනෑම රටක ව්‍යාප්ත වී තිබෙනවා. මේවායෙන් ඇතැම් ශාක සහ සත්ව විශේෂ එක් රටකින් තවත් රටකට අනවසරෙන් ගෙන්වා, ව්‍යාප්ත කරන ලද ජීවී විශේෂ වනවා. ආක්‍රමණික හෝ ආගන්තුක හෝ නීත්‍යානුකූල නොවන ආකාරයට ගෙන්වන අනවසර ජිවී විශේෂ ලෙස මේවා හඳුන්වන්න පුලුවන්. වර්තමානයේ මෙලෙස නීත්‍යානුකූල නොවන ආකාරයට මෙරටට ශාක සත්ව විශේෂ ගෙන්වීමෙහි වැඩීමක් දක්නට ලැබීම ශෝචනීයයි.

"ආක්‍රමණශීලී ආගන්තුක විශේෂ යනු ආර්ථිකයට, පරිසරයට හා සමාජ ජීවිතයට අහිතකර ‍බලපෑම් එල්ල කරන, වෙනත් භූගෝලීය ප්‍රදේශවලින් පැමිණි ජීවී විශේෂ වේ." නැතහොත් හඳුන්වාදීමකින් හෝ අහම්බෙන් හෝ තම ස්වභාවික වාසස්ථානයෙන් බැහැර ප්‍රදේශයක ව්‍යාප්ත වී, එහි ජෛව විවිධත්වයට තර්ජනයක් ඇති කරන ජීවී විශේෂ ලෙස ඒවා දැක්විය හැකිය. මේවා විශාල ගස්, පැළෑටි, පඳුරු, වැල්, පක්ෂීන්, මත්ස්‍ය විශේෂ, කෘමි සතුන්, ක්ෂූද්‍ර ජීවින් හෝ ඕනෑම වර්ගීකරණ මට්ටමකට අයත් විය හැකියි. කෘෂිකාර්මික ඉඩම්, වන වගා, ස්වභාවික වනාන්තර, අතහැර දැමූ ප්‍රදේශ, මාර්ග දෙපස මෙන්ම අභ්‍යන්තර ජලාශ, දිය පහරවල්, ඇළ වේලිවලද සමහර විට කරදිය ප්‍රදේශවලද මේ විශේෂ පැතිරි යා හැකියි.

ශ්‍රී ලංකාව කුඩා දිවයිනක් වුවද ජෛව විවිධත්වයෙන් ඉතාමත් පොහොසත්. ඒත් මෙම ස්වභාවික සම්පත ආක්‍රමණශීලි ආගන්තුක ජීවි විශේෂ ඇතුළු විවිධ ප්‍රභවයන් හේතුවෙන් තර්ජනයට ලක්වෙමිනුයි පවතින්නේ. මෙම ජීව විශේෂ වේගයෙන් වර්ධනය වන අතර, තරගකාරී ලෙස දේශීය විශේෂ ආක්‍රමණය කරනවා. ස්වභාවික විලෝපිකයකු නොමැති අවස්ථාවලදී, දේශීය විශේෂ ඉවත් කරමින් පරිසර පද්ධතිය වෙනස් කිරීමකට ලක්කරනවා. මොවුන්ගේ බලපෑම අතිවිශාල වන අතර, මෙම විශේෂ මඟින් පරිසර හානිය, මානව සෞඛ්‍ය පරිහානිය මෙන්ම මිනිසාගේ ජීවනෝපායන්ට සහ ආර්ථිකයටද බලපෑම් එල්ල වනවා.

ආක්‍රමණශීලී ආගන්තුක විශේෂ සහ ආක්‍රමණශීලී විභවයක් සහිත ආගන්තුක විශේෂ ලෙස ශ්‍රී ලංකාවේ දැනට ශාක විශේෂ 32ක් හඳුනාගෙන තිබෙනවා. මෙයට ප්‍රමුඛ ආක්‍රමණික විශේෂ සහ ආක්‍රමණශීලි විභවයක් ඇති විශේෂ ද ඇතුළත්. මේවා විවිධ හේතූන් මත මෙරටට හඳුන්වා දී ඇත. විසිතුරු පැළෑටි ලෙසින්, රාජකීය උද්භිද උද්‍යානයට හඳුන්වාදෙන ලද ශාක විශේෂ කිහිපයක්ද මීට අයත්. සමහර විශේෂ පර්යේෂණ කටයුතු සඳහාත්, පාංශු ඛාදනය වැළැක්වීමටත්, සත්ත්ව ආහාර ලෙසත් හඳුන්වා දී තිබෙනවා. අනෙකුත් හඳුන්වාදීම් සිදුව ඇත්තේ බීජ සහ ශාක අතු කැබලි සමඟ මිශ්‍ර වී හෝ වෙනත් ද්‍රව්‍ය මත වැටී අහඹු ලෙස පැමිණීමෙන්.

නරි වලිග, ගඳ පාන, වෙල් ආත්තා, ජපන් ජබර, කටු පතොක්, සැල්වීනියා, යෝධ නිදිකුම්බා, ගිනිතණ, මල් බටු, ඉපිල් ඉපිල් ශ්‍රී ලංකාවේ ආක්‍රමණශීලී ආගන්තුක ශාක විශේෂ කිහිපයක්.

ශ්‍රී ලංකාවේ සත්ත්ව විශේෂ 8ක් ආගන්තුක ආක්‍රමණශීලී ජීවීන් ලෙස දැනට හඳුනාගෙන තියෙනවා. ඒ ගොළුබෙලි විශේෂ 2ක්, මත්ස්‍ය විශේෂ 5ක්, එක් උරග විශේෂයක් වශයෙන්. මේ මත්ස්‍ය විශේෂ බොහොමයක් හඳුන්වා දී ඇත්තේ අභ්‍යන්තර ධීවර කර්මාන්තය දියුණු කිරීම උදෙසායි. අනෙකුත් සතුන් හඳුන්වා දී ඇත්තේ සුරතල් සතුන් විදිහටයි. මෙරට ප්‍රමුඛ ආගන්තුක ආක්‍රමණශීලී සත්ත්වයෙක් ලෙස ‘ටැංකි සුද්දා’ නැමැති මත්ස්‍යා දැක්විය හැකියි.. විසිතුරු මත්ස්‍ය කර්මාන්තය සඳහා ආනයනය කරන ලද මොවුන් මේ වන විට පහතරට තෙත් බිම් සහ මහවැලි ගං ද්‍රෝණියේ ව්‍යාප්ත වී සිටී. පතුල්වාසී ජීවියකු වන ටැංකි සුද්දා, දේශීය විශේෂවල බිත්තර ආහාරයට ගන්නවා. මේ මත්ස්‍ය විශේෂය මේ වන විට විශාල ලෙස ව්‍යාප්තව පවතිනවා.

දේදුනු ට්‍රවුට් 1889 වර්ෂයේදී මධ්‍යම කඳුකරයේ ඉහළ තැනිතලා ඔස්සේ ගලා බසින ඇළ මාර්ගවල මසුන් බිලී බෑමේ ක්‍රීඩාවට හඳුන්වා දුන් තවත් ආක්‍රමණශීලී ආගන්තුක මත්ස්‍ය විශේෂයක්. මොවුන් දේශීය කූනිස්සන් විශේෂ ආහාරයට ගනිමින් වැඩෙනවා. අප්‍රිකානු යෝධ ගොළුබෙල්ලා මෙරට නිරිතදිග ප්‍රදේශයේ තේ වගා ප්‍රදේශවලට හිතාමතාම හඳුන්වා දුන් සත්වයෙක් වනවා. මොවුන් රට පුරාම බෝග සහ දේශීය ශාක ආහාරයට ගන්නා බව දැකිය හැකියි. මන්නයා, ඇපල් ගොළුබෙල්ලා, රතු කන් ඉබ්බා, පුල්ලි මගුරා එවැනි තවත් සත්ව විශේෂ කිහිපයක්.

ආක්‍රමණික හෝ ආගන්තුක ශාක හා සත්ව විශේෂ රටෙන් රටට වෙනස් වෙන්න පුලුවන්. අපේ රටට මේවා ආගන්තුක ආක්‍රමණශීලි වුනත්, වෙනත් රටවලට එසේ නොවෙන්න පුලුවන්. එක් එක් රටවල පවතින දේශගුණ, පාරිසරික තත්ත්වයන් ආදිය සමඟ ඒවා වෙනස් විය හැකි වීම එයට හේතුවයි.

වෙනත් රටවලින් මෙරටට ශාක ගෙන්වීම ‘ ශාක ආරක්ෂණ පනත (Plants Protection Act) නැමැති නීතිය යටතේ සිදුවෙන අතර මෙය කෘෂිකර්ම දෙපාර්තමේන්තුව යටතේ ක්‍රියාත්මක වෙන පනතක්. ශාකයක් මෙරටට ගෙන්වීමට අවසර ඇත්තේ මේ පනත යටතේ කෘෂිකර්ම දෙපාර්තමේන්තුව විසින් නිකුත් කරන බලපත්‍රයක් ඇත්නම් පමණයි. එලෙස ශාක ආනයනය කළත්, ඒ සඳහා කොන්දේසි ගණනාවක්ද පනවා තිබෙනවා. එහිදී ඒවා අනිවාර්යයෙන් අනුගමනය කළ යුතුයි. ගුවන් තොටුපොළේදී ගුවන් භාණ්ඩ ගෙන්වන පර්යන්තයේදී ජාත්‍යන්තර නිරෝධායන කොන්දේසිවලට යටත්ව මේවා පරීක්ෂාවට ලක්කරනු ලබයි. එතැනදී අනුමැතිය ලබාදීම හෝ නොදීම, අනවසරෙන් ගෙන්වන ශාක අත්අඩංගුවට ගැනීම ආදිය සිදු කෙරෙනවා. මෙලෙස අවස්ථා කිහිපයකදීම පරීක්ෂාවට ලක්කර, අදාළ කොන්දේසිවලට යටත්ව අනුමැතිය ලබාගැනීමෙන් පසුව ශාක ගෙන්විය හැකිය. ශාකයක් ගෙන්වන විට එම ශාක සමඟ පස් වැනි කිසිදු අමුද්‍රව්‍යක් ගෙන්විය නොහැකියි. මේ සෑම දෙයක්ම සිදුවන්නේ ඉහත සඳහන් කළ ‘පැළෑටි ආරක්ෂක පනත’ යටතේය.

සතුන්ටත් මෙකී නීතිය පොදු අතර සතුන් ගෙන්වීමේදී සෞඛ්‍ය තත්ත්ව සහතිකයක් ලබාගැනීම අනිවාර්ය වෙනවා. මෙයට අදාළ වන්නේ ‘සත්ව නිරෝධායන පනත’ යි. මෙය සත්ව නිෂ්පාදන හා සෞඛ්‍ය දෙපාර්තමේන්තුව යටතේ සිදුවෙනවා. ගෘහාශ්‍රිත සතුන් හැර අනෙක් සතුන් ගෙන්වනවා නම් ‘වන සත්ව සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවෙන් අවසර ලබාගත යුතුමයි. ගෘහාශ්‍රිත සතුන් නම් ‘සුරතල් සතුන්’ නාමාවලිය යටතේ වෙනම අවසර පත්‍රයක් ලබාගත යුතු වෙනවා. ගුවන් තොටුපළේ ශාක නිරෝධායන මෙන්ම සත්ව නිරෝධායන ඒකකයේ නිලධාරීහු සිටින අතර රේගුව විසින් සහ මේ ඒකකය විසින් එවැනි දේ පරීක්ෂාව ලක් කිරීම සිදුකරනවා.

ශාක හෝ සත්ව ඕනෑම ආනයනයකදී පෙර සිටම අවසර පත්‍ර ලබාගෙන තිබිය යුතුයි. එහි සඳහන් වන්නේ මෙරට ගෙන ආ පසුව අවසර හෝ බලපත්‍ර ලබාගත නොහැකි බවයි. පැළෑටි ආරක්ෂණ පනත යටතේ නිරෝධායන සහතික ලබාගැනීම අනිවාර්ය කරුණක්. කෘෂිකර්ම නිරෝධායන නිලධාරීන් (Quarantine) විසින් ගුවන් තොටුපොළේදී පරීක්ෂා කර අනවසර ශාක සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කරනු ලබනවා. අනවසරෙන් ශාක හෝ සතුන් ආනයනය කර ඇති විටෙක රේගුව ඒවා පරීක්ෂා කර නිරෝධායන නිලධාරීන් වෙත භාර දෙනු ලබනවා. ඒ අනුව නීතිමය කටයුතු සිදුකරනවා.

මෙම ආක්‍රමණශීලී විශේෂ ස්වභාවික පරිසරයෙන් පිටතදී ආක්‍රමණශීලී වන බවට දිගු ඉතිහාසයක් ඇති අතර, විවිධ පරිසර පද්ධතිවල විශාල ලෙස ව්‍යාප්ත වීම,පුළුල් පරාසයක ආහාර ලබා ගැනීම, විශේෂිත වූ ආහාර සඳහා හැඩගැසී නොතිබීම. ඉතාමත් වේගයෙන් වර්ධනය වීම, දිගු කාලයක් ජීවත්වීමේ හැකියාව, ඉතාමත් ඵලදායි කාර්යක්ෂම ප්‍රජනනය හා සාර්ථක ව්‍යාප්තිය මෙම විශේෂ වල පොදු ලක්ෂණ විදිහට දක්වන්න පුලුවන්. මොවුන්ට දුෂ්කර තත්ත්වයන් එනම් ජලය සහ ආහාර නොමැතිව ජීවත්වීමේ හැකියාවක් ඇති අතර, එම තත්ත්වයන් දරා ගැනීම සඳහා අනුවර්තන බොහෝමයක් තිබෙනවා.

විශේෂම ලක්ෂණයක් නම් මේ ශාක හා සත්වවලට දේශීය විශේෂ අතික්‍රමණය කිරීමේ හැකියාව තිබීමයි. මේ නිසා දේශීය විශේෂ වඳ වී යාමේ තර්ජනයට මුහුණපානු ලබනවා.

ඉහත ශාක හා සත්ව විශේෂ ක්‍රම කිහිපයකින් මෙරටට ආනයනය කර ඇති අතර ඒවා මෙලෙස දක්වන්න පුලුවන්. හිතාමතාම මෙරටට හඳුන්වා දීම් ලෙස එනම් සුරතල් සතුන් කර්මාන්ත සඳහා, අභ්‍යන්තර ධීවර කර්මාන්තය සඳහා, විනෝදයට මසුන් ඇල්ලීම සඳහා, කෘෂිකාර්මික පළිබෝධක මර්දනයේදී ජෛව මර්ධක ලෙස සහ හොර ජාවාරම් මඟින් මෙරටට අනවසරෙන් සතුන් ගෙන ඒම විදිහටයි.. ඒ වගේම ගුවන් යානා සහ නැව්වල ඇති භාණ්ඩ අතර, ඉදිකිරීම් උපකරණ අතර සහ සංචාරකයන්ගේ ඇඳුම් පැළඳුම් අතර ඇමිණී හෝ සැඟවී අහඹු ලෙස පැමිණීම ද සිදුවෙනවා. ඊට අමතරව බොහෝ සෙයින් අනවසරෙන් ශාක සතුන් ගෙනෙන්නේ වෙළෙඳාම පිණිසයි. බලපත්‍ර ලබාගැනීම ඉතාම ලෙහෙසියෙන් පහසුවෙන් සිදුකළ නොහැකි බැවින්ද ඒ සඳහා කොන්දේසි නීති රෙගුලාසි ගණනාවකට යටත් වීමටද සිදුවන හෙයින්ද හොර රහසේ නීතියේ දෑස් වසා ශාක සත්තු ගෙන්වන ප්‍රමාණය වැඩි වී තිබීමට හේතුවක්.

මෙම ආක්‍රමණශීලී ජීවීන් රටක පරිසර පද්ධති වෙනස් කරන අතර ජෛව විවිධත්වය අඩු කරනවා. එමඟින් ස්වභාවික පරිසර පද්ධතිවල පාරිසරික අගය අඩු වීමත දේශීය විශේෂ සමඟ මුහුම් වීමේ හැකියාව මොවුන් සතු නිසා දේශීය ජාන සංයුතිය විකෘති වීමත් සිදුවෙනවා. එපමණක් නොව මොවුන් රෝග වාහකයන් ලෙස ක්‍රියාකරන අතර, සමහර ආගන්තුක ආක්‍රමණශීලී ජීවීන් මිනිසාගේ ජීවිතයටද දැඩි තර්ජනයක්. මෙම ශාක වනාන්තර තුළ ගිනි ගැනීම් හට ගැනීමටද හේතු වෙනවා. ජලාශ, අමුණු, ඇළවල්වල ජල බැස්ම අවහිර කිරීමද සිදුවෙනවා. මේ විදිහට ශාක සත්තු ආගන්තුක හෝ ආක්‍රමණශීලි ලෙස හෝ අනවසරෙන් මෙරටට ගෙන්වීම මඟින් ඉතා විශාල බලපෑමක් සිදුවන අතර, මොවුන් මෙරට ස්ථාපනය වූ පසු පාලනය කිරීම හා කළමනාකරණය දුෂ්කර වනවා මෙන්ම විශාල පිරිවැයක් දැරීමට ද සිදුවෙනවා.

අනවසරෙන් ගෙන්වන ශාක සතුන් හසු කර ගැනීමට රේගුව සතුව බලය පවතිනවා. මෙලෙස ගෙන්වන ශාක සතුන් රේගුව මඟින් පරීක්ෂා කර ඔවුන් ශාක හා සත්ව නිරෝධායන නිලධාරීන් වෙත යවනවා. ඔවුන් ඒවා පරීක්ෂා කර බලා නිදහස් කිරීමට සුදුසුද නැද්ද යන්න තීරණය කරනවා. නුසුදුසු හෝ අනවසරෙන් ගෙන්වන ශාක විනාශ කරනවා මෙන්ම ඇතැම් ඒවා ප්‍රතිඅපනයනය (Re-export) කරනවා.

දැනටමත් රේගුව මඟින් නීති විරෝධී ආනයනයන් අත්අඩංගුවට ගෙන වරදකරුවන්ට දඬුවම් දීම සිදුකළත් මේ වන විටත් මහා පරිමාණ පරිසර හානි සිදු වී හමාර බව මෑතකාලීන රේගු දත්ත හා වාර්තා අනුව පෙනී යනවා. මේවා වැළැක්වීමට ක්‍රියාකිරීම බලධාරීන් සතු වගකීමක්. සතුන් සහ පැළෑටි ආනයනය සහ අපනයන පාලනය කරන නීති පනත් කිහිපයක් විදිහට ආනයන සහ අපනයන පාලක පනත, රේගු ආඥා පනත, වන සත්ව සහ වෘක්ෂලතා ආරක්ෂක පනත, ධීවර ආඥා පනත, පැළෑටි ආරක්ෂක පනත, සත්ත්ව නිරෝධායන පනත, වන ආඥා පනත දක්වන්න පුලුවන්.

ආරක්ෂිත ජීවීන් ඇල්ලීම , ළඟ තබාගැනීම, ප්‍රවාහනය, වෙළෙඳාම නීතියෙන් තහනම් කර තිබෙනවා. ආනයනය හෝ අපනයනය සීමාකරන ලද සහ තහනම් කරන ලද ජීවීන් ආනයනය සහ ආපනයනය කිරීම සහ එසේ කිරීමට උත්සාහ කිරීමද බරපතළ වරදක්. මෙම නීති උල්ලංඝනය කරන්නන් සිර දඬුවම්, දඩ, අමතර අහිමි කිරීම්වලට යටත්වන අතර අදාළ භාණ්ඩ විනාශ කිරීම, රාජ සන්තක කිරීම සිදු කරනවා.

ඉහත ආක්‍රමණ වළක්වා ගැනීමට නම් අදාළ බලයලත් ආයතන හරහා මූලික පරීක්ෂා කිරීමකින් තොරව විසිතුරු සතුන් සුරතලුන් ලෙස විදේශ රටවලින් ගෙන ඒම, ආක්‍රමණශීලි ආගන්තුක සත්ත්ව විශේෂ ළඟ තබා ගැනීම, ප්‍රවාහනය හා බෝ කිරීම ආදිය නොකළ යුතුයි. ශාක හා සතුන් ආනයනය කරන නිසි ක්‍රමවේද හා නීතිරීතිවලට එකඟව බලපත්‍ර ඇතිව සිදුකළ යුතුයි. නීත්‍යානුකූලව සිදුකිරීම මඟින් අනවශ්‍ය තර්ජනයන්ට, දුෂ්කරතාවන්ට මුහුණ දීමට සිදු නොවේවි..

සොබාදහමේ කැඩපත තුලින් මින් ඉදිරියට ශ්‍රී ලංකා පරිසරයේ ව්‍යාප්ත වන ආක්‍රමණශීලී ශාක ගැනත්, ආක්‍රමණශීලී සතුන් ගැනත් තොරතුරු ගෙන එනවා. එවිට මේ ශාක හා සත්ත්ව විශේෂ නිවැරදිව හඳුනාගැනීමට ඔබට හැකිවේවි. ඔබ එම ශාක හෝ සතුන් ව්‍යාප්ත කිරීමෙන් වැලකෙනවානම්, ඒවා පිළිබඳව අන් අය දැනුවත් කරනවානම්, පරිසරයෙන් මෙම විශේෂයන් ඉවත් කිරීමට කටයුතු කරනවානම් එය සොබාදහමේ කැඩපත ලියන්නාගේ අභිමතාර්ථය සඵල වීමක්..

#සොබාදහමේ_කැඩපත



🌳🐾️❤️