Human Rights and Justice for Indigenous People of Vietnam

Lao động Việt Nam mất mạng ở Ả Rập Xê Ut (for English scroll down)
Siu H Xuân, sinh năm 2003 người sắc tộc J’rai ở Buôn Tơ Zoa, Xã Cư Amung, Huyện Ea Hleo, Tỉnh Đăk Lăk. Vào tháng 8 năm 2018, em bị một số người là mặt đến đón tận nhà và gia đình không biết em đã đi đâu. Nhưng mãi đến 3 tháng sau em H Xuân gọi điện thoại cho mẹ thông báo là em chuẩn bị lên máy bay sang Ả rập xê út, lúc gọi điện thoại em chỉ khóc và tắt máy lên máy bay.
Sau một thời gian làm việc ở Ả rập xê út em vẫn thường xuyên gọi điện thoại về cho gia đình, lúc nói chuyện qua điện thoại với em thì gia đình mới biết em được công ty VINACO cơ sở ở Tỉnh Thanh Hóa đưa đi xuất khâu lao động và công ty này cũng đã tự động sửa lại tất cả giấy tờ tùy thân ngày tháng năm sinh của em để cho đủ hơn 18 tuổi từ sinh năm 2003 lên đến 1996.
Gia đình mất liên lạc với em từ ngày 29 tháng 6 năm 2021, và ngày 18 tháng 7 năm 2021 thì gia đình nhận được tin báo từ người của công ty VINACO là em H Xuân đã tử vong tại Ả rập xê út vì bệnh suy tim, và sau đó thì cũng chính nhân viên công ty lại báo em chết vì lý do khác là có một loại vi rút ăn vào tim và phổi dẫn đến tử vong. Nhưng trong quá trình tìm hiểu của gia đình từ những người bạn thân của em những người đang làm việc gần với chỗ em làm ở Ả rập xê út thì các bạn đấy cho biết là em H Xuân có gọi điện thoại cầu cứu các bạn vào ngày 16 tháng 7 năm 2021 vì em đang bị gia đình gia chủ nơi em làm việc bạo hành, đánh đập ngược đãi; em bị nhà chủ bắt làm việc quá giờ, bỏ đói không cho ăn uống. Trong khi bạn bè chưa kịp giải thoát cho em thì em đã tử vong ngày 18 tháng 7 năm 2021 (gia đình đang giữ chứng cứ gồm video được bạn bè gửi cho gia đình lúc em bị nhà chủ đánh).
Hiện xác của em H Xuân vẫn trong ở nhà Xác bên Ả rập xê út, mẹ em đang đau đớn cầu xin phái công ty VINACO giải quyết, kèm theo lời cầu cứu là những hình ảnh em H Xuân nhưng phía công ty không trả lời lời thỉnh cầu của gia đình.
Siu H Xuan, born 2003, of J’rai ethnic, from Buon To Zoa village, Cu Amung commune, Ea Hleo district, Dak Lak province. In August 2018 Miss H Xuan was kidnapped by a group of strangers at her own home, and her family had no idea where she was taken to. It took until 3 months later that Miss H Xuan called her mom to inform that she was on her way to fly to Saudi Arabia, where Miss H Xuan could only cry and then hung up to enter the plane.
While working in Saudi Arabia Miss H Xuan would regularly call her family on the phone - during the conversations her family learnt that Miss H Xuan was taken by the VINACO company’s branch in Thanh Hoa province to export her for her labor, in which the company also falsified her personal documents including her date of birth from in 2003 to all the way back in 1996 in order to feign her age to be more than 18 years.
Her family lost contact with Miss H Xuan on 29th June 2021. On 18th July 2021 her family was informed by the VINACO company that Miss H Xuan passed away in Saudi Arabia due to a heart failure. After that, another staff member from this very company also called to inform the family about her death, this time claiming that a heart and lungs infesting virus killed Miss H Xuan. However, during Miss H Xuan’s family’s own investigations, they found out from the close friends of those who are also working close by where Miss H Xuan used to work in Saudi Arabia, that Miss H Xuan reportedly called the nearly Vietnamese workers for help on 16th July 2021 as she had been physically abused, maltreated, forced to overwork, and starved by her host family. Before the nearby Vietnamese workers could save her, Miss H Xuan unfortunately passed away on 18th July 2021. The family is currently possessing the video evidence of the physical abuses Miss H Xuan endured under the hands of the host family, as sent by her friends.
Miss H Xuan’s remains are still in Saudi Arabia. Her mother painfully pleaded the VINACO company to deal with the matter, showing them the pleas for help and the video evidence of Miss H Xuan’s ordeals, but the company never responded to her family’s requests.

P/S: Thông tin và hình ảnh do gia đình cung cấp
Nguồn: CAMSA International

https://www.ohchr.org/EN/Issues/IPeoples/EMRIP/Pages/Session13.aspx

OHCHR | 13th session/ Regional meetings of the Expert Mechanism on the Rights of Indigenous Peoples The 13th session of the Expert Mechanism on the Rights of Indigenous Peoples, initially scheduled to take place from 8 to12 June 2020, was postponed to take place from 30 November to 4 December due to the COVID-19 outbreak.

I. The Mennonite Evangelicals of the Hre Ethnic Minority Community are dealing with severe damages after the number 9 storm on 28 October 2010
This is the heartbreaking scene faced by the Mennonite Evangelicals of the Hre Ethnic Minority Community from Lac Ha hamlet, Long Son commune, Minh Long district, Quang Ngai province. On 28 October 2020, the number 9 storm blew up the roofs of 17 houses and one Church. According to Pastor Dinh Uy, there are currently up to 17 families in his Congregation are without homes and having to share residence with other relatives in the village. Reportedly 17 families including 17 women and more than 20 children are struggling with hardship after the storm.
According to Pastor Dinh Uy, the community of his Church has yet to receive any aids from the government nor any charitable organization. The life of this community, especially the aforementioned 17 families, are pushed further into destitute after the storm, who are pleading for supports from their fellow Christians and other good Samaritans. Furthermore, the chapel where the Evangelicals of the local Congregation worship is also heavily damaged, where most of the roof and religious devices and documents were destroyed, putting a halt to their spiritual life. Yet, many believers maintain their faithfulness to God and continued their worship at the Church by covering the roof with a canvas in providing a temporary place of worship for the religious community. They are pleading for supports so that their Church can be renovated into the place for worshipping God it once was to the community.
The damage to the community of the Lac Ha hamlet is estimated to be VND 51 000 000 according to Pastor Dinh Uy and the families whose roofs were blown off. They are in urgent need of supports from inside and outside the country in restabilizing their lives.
We would like to quote the statement by Pastor Dinh Uy as follow, consisting of the costs of renovations for the religious residents, and a number of images of the damage to this community.
1/ The Statement by Pastor Dinh Uy
The Statement on the Damage by the Storm number 9 on 28 October 2020
Sincerely addressed to the fellow Vietnamese inside and outside the country.
Dear fellow Vietnamese,
On 28 October 2020, storm number 9 has caused damage to our area as follows:
We the community from the Vietnamese Mennonite Evangelicals, consisting of 40 households, 17 of whose roofs have been blown off by the storm, as well as that of our place of worshipping God. We are still unable to renovate any of these. The accounts of the damage including images are provided by the community and families as follows.
We appreciate your kindness and generosity in helping us pulling through this challenging time. May God bless you all with Grace. Amen.
Quang Ngai, 5 November 2020
Signed by Pastor in charge, Dinh Uy
2/ The cost of the renovation of the Church:
1. 8 rafters 5x10x VND 352 000vnd = VND 2 816 000
2. 16 rafters 5x10x VND 300 000 = VND 4 800 000
3. 2 boxes of metal shackles x VND 80 000 = VND 160,000
4. 10 meters of stainless steel corrugated iron tole x VND 92 000 = VND 1 104 000
5. 109 pieces of stainless steel corrugated iron tole x VND 92 000 = VND 10 028 000
6. 1000 bricks x VND 1 500 000 = VND 1 500 000
7. 15 bags of concrete x VND 80 000 = VND 1 200 000
8. 1 pack of floor cover x 500,000vnd = 500,000vnd
9. 2 trucks of sand x VND 300 000 = VND 600 000
10. 2 Hex washer head seft – drilling x VND 70,000 = VND 140, 000
11. 12.5 iron bars x VND 250 000 = VND 1 250 000
12. 6.30 kg of iron x VND 17 000 = VND 510 000
13. 1 bucket of paint x VND 500 000 = VND 500 000
14. Cost of hiring construction workers: VND 5 000 000
Total cost: VND 30 108 000
The Congregation of the Mennonite of Minh Long district, Quang Ngai province, sincerely hopes for the prayers from the children of God. Amen.
3. List of the households with blown off roofs and the renovating costs (by the number of stainless steel corrugated iron tole needed):
1. Dinh Van Duc: 20 sheets x VND 60 000 /sheet = VND 1 200 000
2. Dinh Duong: 30 sheets x VND 60 000 /sheet = VND 1 800 000
3. Dinh Xa: 15 sheets x VND 60 000 /sheet = VND 900 000
4. Dinh Bun: 15 sheets x VND 60 000 /sheet = VND 900 000
5. Dinh Thi Tup: 30 sheets x VND 60 000 /sheet = VND 1 800 000
6. Dinh Van Bao: 40 sheets x VND 60 000 /sheet = VND 2 400 000
7. Dinh Beo: 20 sheets x VND 60 000 /sheet = VND 1 200 000
8. Dinh Danh: 10 sheets x VND 60 000 /sheet = VND 600 000
9. Dinh Nga: 40 sheets x VND 60 000 /sheet = VND 2 400 000
10. Dinh Thi Trang: 10 sheets x VND 60 000 /sheet = VND 600 000
11. Dinh Nha: 20 sheets x VND 60 000 /sheet = VND 1 200 000
12. Dinh Nong: 20 sheets x VND 60 000 /sheet = VND 1 200 000
13. Dinh Doc: 10 sheets x VND 60 000 /sheet = VND 600 000
14. Dinh Bach: 10 sheets x VND 60 000 /sheet = VND 600 000
15. Dinh Thi Dau: 20 sheets x VND 60 000 /sheet = VND 1 200 000
16. Dinh Thi Moi: 10 sheets x VND 60 000 /sheet = VND 600 000
17. Dinh Thi Tuyet: 20 sheets x VND 60 000 /sheet = VND 1 200 000
Total number of tole sheets needed: 350 sheets
-> 350 sheets x VND 60 000 /sheet = VND 21 000 000
Hope for your prayers
II. Updates on the situation of the family of Mr. A Nguc and Mrs. Y Moi (of J’rai ethnic), whose house was damaged by the number 9 storm
Recently, on 26 October 2020, the invasion of the number 9 storm has caused significant damages to the family of Mr. A Nguc and Mrs. Y Moi, whose roofs were completely blown off, while the house’s frames are also destroyed. Their family received VND 12 million in poverty aids from the authority, but this amount is still insignificant to the actual renovation cost including reroofing the house.
Currently, the couple and their children are temporarily residing with the maternal in-laws, in a small running down the house. For almost two weeks Mrs. Y Moi has had to work far away from home in another province in order to provide for the family after the storm. Their family is hoping for supports from kind-hearted people so that their house can be renovated, and their children can return to normal life at school.
The 5 children of this couple:
1. Eldest daughter: Y Le Ne, born 2006
2. Y Le Ni, born 2008
3. Y Lu Ciy, born 2012
4. The fourth son: A Le O, born 2014
5. A Lu Y, born 2018
The image of the family house after the roof got blown off by the storm.
Please see the photos below. Feel contacting inbox if you want to help.
Cre: H Biap Krong

Christians Montagnards mentioned!

Government Restrictions on Religion Rise Globally In 2018, the global median level of government restrictions on religion – that is, laws, policies and actions by officials that impinge on religious beliefs and practices – continued to climb, reaching an all-time high since Pew Research Center began tracking these trends in 2007.

A man of Ede ethnic got arrested on the suspicion of conspiring to overthrow the government

Mr. Y Tup Knul, born 21 May 1970, resided at Buon Ecam village, Buon Trap town, Krong Ana district, Dak Lak province. On 6 October 2020 at 9:00 AM, he was apprehended by 3 public security officers at his own residence. The name of one of the officers was reported to be Y Jon Knul, of the public security office of Buon Trap town, while the family could not get the identity of the other 2 officers.
Mr. Y Tup Knul was arrested on the suspicion of conspiring to overthrow the government, according to the notification of temporary detention provided to his wife, Mrs. H Do Bya on 7 October 2020, from the Department of Security and Investigation of the Dak Lak province. The notification of temporary detention was only provided to the family after Mr. Y Tup Knul had already been detained for 1 day, and currently the family has no further details on his whereabouts or how he is.
Mr. Y Tup Knul also has an older brother, Mr. Y Ngun Knul, who also used to be imprisoned for his struggle for indigenous religious freedom and human rights in Vietnam. Mr. Y Ngun Knul was arrested in April 2004, charged with 18 years sentence, and was released in February 2020. Now the younger brother Y Tup Knul is also arrested with much of the details remaining unknown.

An act of kindness by an Israeli, donating snacks and fruit juice to the Vietnamese Montagnard refugees and asylum seekers community in Thailand.
On Sunday 27 September 2020, Mr. T M, a Jewish expat residing and working in Thailand, managing a series of Kosher restaurants in Bangkok, including J C. Mr. M traveled to four different communities of the Vietnamese Montagnard refugees and asylum seekers in Bangkok, to donate some of the confectionery, dry food, and fruit juice products from his restaurants as an expression of kindness and support.
Mr. M hopes to continue his support towards these communities in the future. Due to the recent pandemic that resulted in mass unemployment and loss of income, these refugees and asylum seekers face even more challenges in providing for their families and paying for their accommodations and are in dire need of assistance more than ever before.
This is an expression of humanity that transcends the barriers of nationality and culture, from an Israeli to the Vietnamese Montagnard people, showing that their voices are heard and that they are not forgotten. Mr. M and his co-workers expressed the desire for further involvement in visiting and donating for the Vietnamese Montagnard refugees and asylum seekers communities in Bangkok.

p/s: The individual name is covered due to his own security concern

Apply if you are interested!

Call for Applications - OHCHR Are you a journalist, blogger, or a media worker integrating gender and/or covering women’s rights issues in Asia? Are you interested in reporting on gender e

Cùng tìm hiểu bản tuyên ngôn về quyền của người bản địa.

United Nations Declaration on the Rights of Indigenous Peoples | United Nations For Indigenous Peoples The United Nations Declaration on the Rights of Indigenous Peoples (UNDRIP) was adopted by the General Assembly on Thursday, 13 September 2007, by a majority of

In the morning of 23 July 2020, at 8:00 AM, Mr. Y Qui Bdap and Pastor Y Khen Bdap had to come to the office of Cu Kuin District Public Security, Dak Lak province, to meet the Security Team according to what was written in the invitation letter as 'work session in ensuring the security and order of the area' as sent to both of them on 22 July 2020. They were both invited for the same reason, Time of commencement of the session is 15 min different between them.

During the work session, the security team of the Cu Kuin district public security did not discuss anything about what was written in the invitation letter. Instead, the security team investigated them about their meeting with the American Delegation of Representative (in charge of politics and human rights) in Dak Lak and Gia Lai on 16 and 17 of June 2020. They also alleged Mr. Y Qui Bdap and Pastor Y Khen Bdap of ‘making false allegations against Vietnam to the world, and participating in human rights activities’. Mr. Y Qui Bdap does participate in a course about human rights and Vietnamese laws but did not admit to making false allegations against Vietnam to the world.

The security officers exhibited a foul and threatening attitude throughout the investigation, traumatizing Mr. Y Qui Bdap into mental distress that was so severe he lost his appetite, from which he excused himself from coming to the session in the afternoon of the same day and said would come the following morning instead. Pastor Y Khen Bdap also excused himself from coming to the afternoon session of the same day for the reason for his ill health. Hearing the excuse of Mr. Y Qui Bdap, the security officer Y Binh Nie threatened to use other measures, including threatening to kill Mr. Y Qui Bdap right during the ensuing session in the morning inside the public security office, but another security officer Y Bek Hmok stopped officer Y Binh Nie and proposed that Mr. Y Qui Bdap was to return to the afternoon session of the same day for continuing the investigation. Mr. Y Qui Bdap told them: ‘I have already told you what was needed to be told. Whatever else you want you to know just contact the American Representative for more details.’
In the afternoon of the same day, not seeing the two men returning as appointed to meet with the security team of the Cu Kuin district public security, at around 3pm of the same day the domestic affair department PA02 consisting of a team of 7 officers traveled in a seven-seated vehicle to where Mr. Y Qui Bdap and Pastor Y Khen Bdap were residing in the Buon Ea Khit village, Ea Bhok commune, Cu Kuin district, Dak Lak province to apprehend the two men and take them to the district public security office. When they arrived at the house of Mr. Y Qui Bdap where he refused to follow them, the public security responded with a threat: ‘If you [in a derogative way] don’t go, would you rather die right in your own home? Or would you prefer a prolonged death? If you want a prolonged death then come with us.’ – as one of the 7 officers from the domestic affair department PA02 used death threat against Mr. Y Qui Bdap in pressuring him into going with them. But his family and the Congregation protected him from being taken away. Hence the domestic affairs department PA02 said they would continue to come to Mr. Y Qui Bdap to apprehend him without informing the exact date and time.

UN Special Rapporteur contacts

OHCHR | Human Rights: A Media Guide to the new UN independent experts (2020) GENEVA (8 May 2020) – The United Nations Human Rights Council appointed in March, at its 43d session, 12 new independent experts to its fact-finding and monitoring mechanisms. Currently, there are 56 mandates: 44 thematic ones and 12 mandates related to countries and territories, with a total of 8...

New dead case took place in police custody
The victim was a sentence serving prisoner, he was interrogated three days constantly got beaten and hit by electricity device for playing gambling among his friends in the cell for fun yet the police killed him as if he committed a serious unforgivable crime.

Xin mời các bạn cùng ký tên để chấm dứt chế độ cộng sản Tq

Stop Communist China Sign our petition to stop the Chinese Communist government’s deception and manipulation. We need Congress to act NOW to prevent China’s growing influence.

A music teacher was sentenced 11 years in the prison and 5 years probation today.

He was arrested for teaching his class a song named "trả lại cho dân" roughly, translate "return to the people".

Xin mời quý vị, anh chị em đang cư trú tại Mỹ để dành 2 phút thời gian của mình, đọc và ghi danh ủng hộ dự luật nhân quyền cho Việt Nam, trong đó đề cập đến việc bảo vệ chặt chẽ qquyền của người bản địa.
Nếu quý vị không ký trực tiếp được, xin hãy gửi thông tin của quý vị cho chúng tôi trong phần chat để chúng tôi ghi danh cho quý vị.

Ơi ayong amai adei, brei drei kỵ be hlăm hla Form anei căng iêu mthưr kơ knuk kna Amerik tụ ư klei bhiăn răng mgang anak buôn sang ti Highlands.

👉 Just take your 2 mins to fill the form!
Form to sign: https://forms.gle/PYhZY6fVu6aykzJA7

HLA POK IÊU MTHƯR KNUK KNA AMERIC TU Ư KLEI BHIĂN RĂNG MGANG KƠ ANAK CƯ CHIĂNG (SECTION 10) 1383Write-to-Congress Sign up Form - In Support of Vietnam Human Rights Act H.R. 1383 Phiếu Ghi danh Tham gia Kêu gọi Quốc hội Mỹ Thông qua Dự luật Nhân quyền Việt Nam Trong chương 10 có bộ luật bảo vệ và giúp phát triển cho người thiểu số!

But opens for China.

Việt Nam denies entry from UK and Schengen countries over COVID-19, starting March 15 The decision will be effective for 30 days, starting March 15, the foreign ministry said.

Check this out. There is much more stories like this out there

From their lips... Asylum seekers speak

when people think it was not that serious until it happened like this and it's too late.

PRESS RELEASE: REPATRIATED VIETNAMESE BLOGGER RECEIVES 10 YEAR SENTENCE | APRRN BANGKOK, 12 March 2020: The Asia Pacific Refugee Rights Network (APRRN) remains deeply concerned about the case of Truong Duy Nhat, a Radio Free Asia (RFA) blogger who sought asylum through the UNHCR office in Thailand. According to RFA, Nhat was arrested by Thai authorities on 26 January 2019, one....

Mining giant given millions in grant by Coalition from fund for Indigenous disadvantage Fortescue Metals, Wesfarmers and the Brisbane Broncos NRL team received grants approved by Nigel Scullion

Wish people do aware of indigenous people statelessness in their territory in Vietnam

"If we turn our back on people fleeing persecution and conflict, we get separated from our own humanity," says our Goodwill Ambassador Cate Blanchett. ⁣ ⁣ Her new show @statelesstvofficial is set in Australia and explores what it means to be a refugee and losing one's home and identity. ⁣ ⁣ Thank you, Cate, for being such a fierce advocate for forcibly displaced and stateless people around the world. The show was premiered at @berlinale last week. ⁣ ⁣ #stateless #statelesstv #australia #CateBlanchett #CateBlanchettDaily #refugees #WithRefugees

A big threat for indigenous people as the government of Vietnam tend to isolate 630 Vietnamese those who returning from Wuhan suspected of having Covid-19 in Indigenous’ territory.

Một mối đe doạ lớn cho người bản địa khi chính quyền Việt nam đưa 630 người Việt từ vùng bệnh Vũ Hán trở về nước bị nghi ngờ nhiễm dịch Covid-19, cách ly tại vùng đất thuộc về người bản địa.
Trên thực tế, vùng Tây Nguyên không hề có điều kiện chống nhiễm dịch tôt. Các bệnh viện còn thiếu trung tâm dành riêng cho khu cách ly đặc biệt. Vậy 630 người này sẽ được cách lý tại cơ sở nào?

630 người từ vùng dịch Covid-19 được đưa vào Đắk Lắk và Đắk Nông cách ly Sẽ có 630 công dân Việt Nam trở về từ các nước có dịch Covid-19 được đưa vào Tây Nguyên để cách ly, trách lây lan dịch virus corona.

The Gialai provincial authorities chopped a civilian fruitful coffee garden without comprehensive ownership hand over. The family- victims were imperatively shared a recorded video recording while demolishing was taking place on the internet.

Gia Lai: Chính quyền cưỡng chế cà phê đang chín mà không thông báo? Nhiều người dân vô cùng bức xúc khi xem clip ghi lại cảnh chính quyền

Even though he signed, comply it or not is Xi’s

Trump Signs Bill Backing Hong Kong Protesters, Defying China Donald Trump signed a bill into law that expresses U.S. support for Hong Kong protesters, a move that will strain relations with China and further complicate the president’s effort to wind down his trade war with Beijing.

Người dân bán hàng nước vỉa hè ở Sài Gòn tại các công viên như: Phạm Ngọc Thạch, 23/9, 30/4, Tao Đàn..., bị luật pháp cấm tuyệt đối từ cuối năm 2011 đầu năm 2012 đến nay. Các quy luật cấm bán hàng rong treo đầy trên cây tại các công viên. Thế nào giờ lại đòi thu tiền người dân, liệu họ có tiền để nộp không? Trong khi luật pháp đã cấm họ buôn bán.

What Is There for Refugees and Asylum Seekers? - Người Tị Nạn và Tìm Kiếm Tị Nạn Được Gì?

-Kéo xuống để đọc tiếng Việt-

I wrote this article 3 months ago but had not gotten a chance to post it. However, due to the recent manslaughter of 39 Vietnamese people who tried to migrate into England in a dossier, I decided to post this article now.

I want to mention a number of situations in this writing. The first person is Mr. Y Boh Nie, AKA Ama Rim, born 2 August 1975 of Ede ethnicity. He had an early awareness of the danger of losing liberty, the humiliation of having one's own culture and language being eradicated.

Mr. Y Boh Nie first stepped foot into religious activism during the early 2000s. When the Montagnard people are deprived entirely of the rights of a citizen, when their lands and means of livelihood are stolen, they lose their hope of living. Religion becomes the last remaining happiness they can enjoy.

Yet such freedom of religion was also taken by the Vietnamese authority. In order to fight for such faint hope, there have been many Montagnard people sacrificed their lives getting imprisoned, having their efforts being labeled as treason when they themselves could not understand their actual charges.

Mr. Y Boh Nie was arrested on 21 February 2002, after attending the demonstration for religious freedom on 10 February 2002. Perhaps everybody would know about this demonstration by just mentioning, being one of the first and biggest demonstrations in Vietnam where all the participants were from different ethnic minorities in Central Highlands.

Mr. Y Boh Nie was sentenced for 8 years imprisonment for the charge of 'undermining the policy for unity' according to the Penal Article 116. After the sentencing, he was transferred to North Vietnam to serve his sentence where he was detained in Block A of Nam Ha Detention Centre, Ba Sao commune, Kim Bang district, Ha Nam province. It was the intention of the authority to separate the prisoner from the family to hinder their prison visits and prisoner care using geographical distance. Once served his 8 years of sentence in which 8 months were reduced, Mr. Y Boh Nie was released on 26 May 2009.

On 25 May 2015, Mr. Y Boh Nie finally took his family to Cambodia to seek asylum, no longer being able to endure the continuous harassment and summons from the authority, the actions that deprived him of his freedom of movement; the authority did not even approve him of traveling to his crop for making a living. Before deciding to take his family away to seek asylum, Mr. Y Boh Nie was continuously troubled and beaten up by the authority.

Even his use of identification documents was forcibly altered by the authority due to their fear of him possessing the evidence of his imprisonment. As reported by his family, when Mr. Y Boh Nie was released from prison and went to re-issue his documents, the authority forced him to use an impostor identity under the name Y Nieng Nie with the intention of hiding the traces of their wrongdoings towards him.

On 18 July 2019 at 22:45 Mr. Y Boh Nie passed away from a comorbidity of a number of conditions including endocarditis, coagulative necrosis, kidney inflammation, hemorrhoid; he also experienced hemorrhage on the tips of his fingers and nostrils which even his treating doctors in Cambodia had no idea what kind of condition would lead to such symptoms.

When it comes to the confinement and torture inside Vietnamese prisons, its brutality is well-known by the people. Mr. Y Boh Nie after being released traveled to Sai Gon to treat a number of conditions, but due to his injuries being left untreated for so long back when he was imprisoned, he could not survive beyond 44 years old, leaving behind his wife and 4 children in Cambodia. His wife due to grief and longing for her husband had cried for days and months. She then registered to repatriate back to Vietnam in September 2014 after 4 years of exile in Phnompenh. However, after being comforted by her loved ones, she had a second thought and decided to stay in Cambodia after all.


The second person I want to mention if Mr. Ksor Prui, born in 1958, an Evangelical of J'rai ethnicity from Dap village, Ayun Pa commune, Phu Thien district, Gia Lai province. After the Revolution, having witnessed the religious persecution of his people under the hands of the authority, Mr. Ksor Prui had risked himself being imprisoned many times for his activism for religious freedom and human rights for his fellow local indigenous people.

Mr. Ksor Prui was arrested 3 times by the Vietnamese public security, among which the last arrest was on 13 September 2004, for his activism in freedom of religion. He was sentenced for 7 years for the charge of 'disturbing the order and peace' and 'undermining the grand unity policy for the people' according to the 1999 Penal Article 87. He was then detained at the Xuan Phuoc detention centre, Phu Yen province, until 5 July 2007 when he was pardoned to be released before the due date. However, his family could not recall the dates of his previous 2 arrests and releases.

After being released from prison in 2007, the authority continued the probation on him, harassing him everyday, limiting his freedom of movement, which greatly hindered his ability to care for his family, communication with his local religious community, On 10 June 2018 Mr. Ksor Prui left his family to seek asylum in Thailand. After a few months of residing in Thailand, Mr. Ksor Prui was riding a bike to receive food aid when he was hit by a car driven by a Thai person. He sustained a broken arm while the perpetrator fled from the scene. Unable to afford the medical fee, Mr. Ksor Prui was unable to go for regular checkups on his cast, leading his fracture to become infected, from which he was hospitalized despite his lack of money.

At 23:15 on 8 June 2019 at the Phra Nang klao Mr. Ksor Prui shed his last breath, dying from Hepatitis B as well as many other untreated injuries. According to his doctor, these injuries were sustained all the way back when he was tortured by the Vietnamese public security during his arrests. As a consequence of these untreated injuries, Mr. Ksor Prui's health deteriorated rapidly once he got infected from his recent fracture. Mr. Ksor Prui left behind his wife, 53, and son, 18, living in a run-down room for rent, they came to Thailand after knowing that Ksor Prui in serious illness.

These 2 men are just a few among many other refugees and asylum seekers who lost their lives, having lived lives with gloomy future without seeing any light of freedom that they have long yearned for. The question lingers about how many more people would continue to lose their lives before they could find a more stable life in a more peaceful place? When at the moment of their deaths their hearts are still heavily burdened by a sense of unjust, by their unending physical and psychological pains?

The 39 victims who lost their lives in Belgium while on their way to England received great attention from the media and the public, whose families receive a wave of condolence, words of comfort and sympathetic farewells to the lives lost. But what about the refugees and asylum seekers who lost their lives in silence? How many would be able to understand the loss experienced by their families? Would there be anybody who comes to visit and comfort them? Would the world want to know how their lives turn out to be after their loved ones passed away? It would not surprise me at all when people risk their lives, paying a hefty price for their own freedom, for a better future, when situations like these happen way too often as time passes uncaringly

Tôi viết bài này cách đây khoảng 3 tháng trước, nhưng chưa có dịp đưa lên mạng. Và qua vụ án mạng xảy ra với 39 người Việt nhập cư sang Anh từ Bỉ trong thùng xe container, nên quyết định đưa bài viết lên.
Có vài số phận mà tôi muốn viết trong bài. Người đâu tiền là ông Y Boh Nie, hay còn gọi là Ama Rim, sinh ngày 8 tháng 2 năm 1975 thuộc sắc tộc Eđê, ông là người sớm nhận thức được việc mất tự do nguy hiểm đến thế nào, bị xóa bỏ văn hóa, ngôn ngữ sẽ hổ thẹn ra sao. Ông bước chân vào con đường đấu tranh cho tự do từ năm đầu 2000 cụ thể trong lĩnh vực tôn giáo. Vì đối với người Thượng mà nói toàn bộ các quyền của một công dân đã bị mất hoàn toàn, họ không còn hy vọng sống khi môi trường sống của họ không còn nữa, và tôn giáo chính là niềm vui sống còn sót lại đối với họ. Nhưng tự do ấy cũng bị chính quyền Việt Nam tước đoạt, để giữ được niềm hy vọng le lói chút ít đó không ít người Thượng đã bỏ mạng sống của họ để ngồi tù vì bị gán các tội trạng vươn tầm quốc gia, ngay cả bản thân họ còn không hiểu tội danh đấy là như nào?
ông Y Boh Nie bị bắt vào ngày 21 tháng 2 năm 2002, sau khi tham gia biểu tình đòi tự do tôn ngày 10 tháng 2 năm 2002. Nói về cuộc biểu tình này chắc ai cũng biết, vụ biểu tình lớn nhất đầu tiên ở Việt nam và biểu tình viên đều từ các sắc dân thiểu số ở Tây Nguyên. Ông bị bắt và bị kết án 8 năm tù giam với tội danh “phá hoại chính sách đoàn kết” tại điều 116 của bộ luật hình sự. Sau khi kết án ông bị chuyển ra Bắc để thi hành án phạt tù và đã bị giam tại trại giam Nam Hà - Khu A thuộc xã Ba Sao, huyện Kim bảng, tỉnh Hà Nam. Chính quyền tách ông xa khỏi gia đình để gây cản trợ cho gia đình thăm nuôi tù. Hoàn thành xong án phạt tù 8 năm và được giảm án 8 tháng, ông Y Boh Nie được trả tự do vào ngày 26 tháng 5 năm 2009. Và vào ngày 25 tháng 5 năm 2015, ông đưa gia đình sang Cambodia để tị nạn vì không chịu được cảnh tiếp tục bị chính quyền sách nhiễu và thường mời làm việc dẫn đến việc ông mất tụ do đi lại ngay cả việc đi làm ngoài rẫy cũng không được chấp thuận bởi chính quyền địa phương. Trước khi quyết định đưa gia đình đi tị nạn ông liên tục bị chính quyền đánh đập và gây khó dễ. Ngay cả giấy tờ tùy thân cũng bị chính quyền thay đổi và ép sử dụng thông tin khác vì sợ ông có bằng chứng chứng minh việc ông bị bắt đi tù là sự thật. Được gia đình cho biết sau khi ra tù, ông Y Boh Niê đi làm lại giấy tờ thì chính quyền ép ông sử dụng giấy tờ giả với cái tên là Y Niêng Nie để hòng che giấu tội ác.
Ngày 18 tháng 7 năm 2019, lúc 22:45 phút ông Y Boh Nie qua đời vì bệnh nhiễm trùng tim, máu đông lên não, viêm thận, bệnh trĩ và có triệu chứng ra máu ở các đầu ngón tay và mũi mà ngay cả những vị bác sĩ ở Cambodia điều trị cho ông cũng không biết ông mắc chứng bệnh gì. Cảnh giam cầm và tra tấn trong nhà tù Việt nam thì ai cũng đều biết. Ông Y Boh Nie sau khi được ra trại, ông có chữa trị ở Sài Gòn vài lần nhưng vì thương tích quá lâu nên để lại di chứng nhiều dẫn đến việc ông phải qua đời ở tuổi 44, để lại vợ và 4 đứa con ở Cambodia. Vợ ông vì quá buồn tủi và nhớ chồng đã khóc rất nhiều tháng ngày. Sau đó bà đăng ký về Việt Nam vào tháng 9 năm 2019 sau 4 năm lưu vong ở Phnom Penh. Nhưng bà quyết định ở lại khi được trấn an bởi những người quen.
Người thứ hai là ông Ksor Prui sinh năm 1958, là một tín đồ đạo Tin Lành người J’rai tại Làng Dap, xã Ayun Pa, Huyện Phú Thiện, Tỉnh Gia Lai. Sau giải phóng vì phải chứng kiến việc chính quyền đàn áp người dân, và bắt bớ tôn giáo ông Y đã phải nhiều lần đi tù vì đấu tranh đòi tự do tôn giáo và quyền con người cho người bản địa nơi ông sinh sống.
Ông bị công an cộng sản Việt Nam bắt 3 lần, nhưng lần bị bắt cuối cùng là ngày 13 tháng 9 năm 2004, vì hoạt động đấu tranh cho sự tự do tôn giáo. Ông bị kết án 7 năm tù với tội danh “gây mất trật tự an ninh và chống phá chính sách đại đoàn kết dân tộc” điều 87 bộ luật hình sự năm 1999, và bị giam tại trại giam Xuân Phước Tỉnh Phú Yến. Đến ngày 5 tháng 7 năm 2007 ông được đặc xá thả tự do trước thời hạn . Còn hai lần đầu gia đình không nhớ ông ấy bị bắt vào năm nào và được thả vào năm nào?
Sau khi được thả tù về năm 2007, chính quyền tiếp tục quản chế, giới hạn việc đi lại, gây khó khăn trong sinh hoạt gia đình, không cho tiếp xúc với cộng đồng tôn giáo, và bị sách nhiễu hằng ngày, ông Ksor Prui phải rời bỏ gia đình để sang Thailand tị nạn vào ngày 10 tháng 6 năm 2018. Sau khi ở Thailand được vài tháng, ông đạp xe đạp đi nhận gạo trở giúp và bị một người Thái chạy phương tiện ôtô quẹt vào người ông gây tai nạn gãy tay và người gây tai nạn đã bỏ đi, nhưng vì không có tiền để thăm khám thường xuyên và sau khi cắt bột băng bó, vết thương bị nhiễm trùng ông phải nằm viện mà không có tiền đóng viện phí.
Vào lúc 11:15 tối ngày 8 tháng 6 năm 2019 tại bệnh viện Phra Nang Klao ông Ksor Prui qua đời vì bệnh viêm gan B và do nhiều chấn thương cũ (nên khi bị nhiễm trùng tình trạng sức khỏe của ông ấy đi xuống trầm trọng) được bác sỹ cho hay – các chấn thường cũ này từ lâu rồi. Người nhà kết luận là do công an Việt Nam tra tấn khi ông bị bắt. Hiện tại ở Thailand ông để lại vợ 53 tuổi và con trai 18 tuổi, sống trong một căn phòng cho thuê tồi tàn, họ sang Thailand khi biết ông bị bệnh nặng.
Hai người đàn ông trong bài viết này chỉ là số ít người tị nạn phải bỏ mạng giữa chừng trong hiện tại mù mịt chưa được nhìn thấy ánh sáng tự do thuộc thể. Trong tương lai chúng ta không thể đoán được sẽ có bao nhiêu người tiếp tục ra đi trong khi họ chưa nhìn thấy được cuộc sống an yên ở một nơi bình an hơn? Ra đi khi trong lòng vẫn còn nặng trĩu ấm ức, nổi đâu thể xác và tâm hồn.
Số nạn nhân 39 người mất mạng ở Anh được nhiều người, và phương tiện truyền thông biết đến, họ được chia sẻ nổi buồn, an ủi gia đình, gửi tặng những câu tiễn biệt đầy thương cảm. Thế còn những mạng sống của người tị nạn chết lặng lẽ thì sao? Mấy ai hiểu được sự mất mát của gia đình họ? Có ai tới thăm hỏi họ không? Thế giới có muốn biết cuộc sống của gia đình những người ấy sau khi họ chết ra sao? Nên tôi không lấy làm lạ khi nhiều người phải bỏ mạng sống, phải trả cái giá rất đắt cho tự do, cho một tương lai đẹp đẽ hơn, vì có quá nhiều cảnh như thế diễn ra cùng dòng thời gian chạy hằng ngày.

Cre: HBiap Krong