Zahida Raees Raji

https://youtu.be/K-8ywj3RDmw
اے بلوچی لبزبلد یا ڈکشنری انت کہ ایشی ءِ تہ ءَ لھتے گال یا لبزانی مانا ءُ متلب دیگ بیتگ انت۔ اے تامُر یا ویڈیو پہ بلوچی مائینر فرسٹ سیمسٹر ء ُ بلوچی سرٹیفکٹ کورس ءِ نودربراں (شاگرداں ) اڈ کنگ بیتگ ۔
تامر ءِ اڈ کنوک، توار ءُ نبشتہ کار: زاھدہ رئیس راجی

ھرھما راجے کہ نزگند بیت ءُ دست ئِے مُدام برات ءِ گورجیگ ءَ بیت، آئی ءِ چم ھجبر دیردیست نہ کن اَنت کہ بہ چار اَنت آٛئی ءِ کش گورءِ مردم بزاں ھمساھگ چون انت یا پہ زوریں ھاکم کہ آئی ءَ وتی زونڈانی چیر ءَ کنگ ءَ پد یک کِرّے ءَ نشتگ ءُ تماشا چاران انت کہ اے راج چَہ وتی ماں وتی جنگءَ وھدے سرجمیں توان ءَ پھکءَ بہ کُٹین انت نوں گُڈی اُرش ءَ ما وت کن ایں ءُ انچوش کن ایں کہ ایشانی سر توار بہ کنت ءُ ایشانی آہ ءُ زاری ءِ اِشکُنگ ءُ گندگ ءَ اے دگہ سرجمیں دنیا کَر ءُ کور بہ بیت۔
بلوچ زوراکیں کُچکانی میان ءَ آ وھدءَ اوں کپتگ اَت کہ 30 سالی جنگ ئِے سرءَ اَت، دست ئِے ما یک دومی ءِ گورجیگ ءَ ات ءُ برات ءِ کوش ءَ چاکر ءُ گوھرام ھردوئین ءَ ڈنیگ وتی تہ ءَ ھوارکُت ءُ آسر ئِے انچوش بوت کہ توار کنوکانی جند گوں وتی مزنیں لشکرے ءَ درپہ در بوت۔
پدءَ اے راج ھما وھد ءَ ھم ھمے زوراکانی میان ءَ ات کہ انگریزاں میر مھراب خان شھید کنگ ءِ پندل سازوکیں بلوچانی ھمراھی ءَ ٹوپانی توجیلے سازات ءُ اے گُلزمین پہ دائمی وتی زونڈانی چیر ءَ ایر کُت، تاں چُنڈ چُنڈءَ وارت ئِے بہ کنت۔
بلوچ آ وھدءَ ھم ھمے میان ءَ اَت کہ گوں سلگتاں پَہ زور ھوار کنگ بوت ءُ انگت ھم ھمے میان ءَ اِنت کہ نوں ایشی ءِ سرءَ گوں بمب ءُ ٹوپاں گار کنگ ءِ رندءَ اِنت، بلے انگت مئے جاور ھما پیشگی پیم ءَ انت کہ دست ماں یک دومی ءِ گورجیگ ءَ مان داتگ ءُ اناگتہ بُست کن ایں کہ ما درست اے ٹوپ ءُ تیرانی دیمپان ایں، تُری ما ھرکُج ءَ بہ بئیں ءُ ھرکارے ءَ ھوار بہ بئیں۔
اے ساھت ءَ اگاں ما دیرچاری مہ کن ایں، مئے پد گار بنت۔ پمشکا ھُدایا بہ چار ات کہ دست ءَ چہ براتءِ گورجیگ ءَ بہ کش اِت ءُ یکمشت بہ بئیت، تاں گوشگ بہ بئیت کہ بلوچ یک بلائیں راجے، بلے وھد ءَ جتگ ۔ نتہ آیوکیں وھد مارا یکے ءَ اوں پھل نہ کنت

ھرکسے کراچی ءَ انت، گوں مارا ادءَ ھمراھداری بہ کنت، منتوار بئیں۔

آساپ ءِ جُست ءُ زاھدہ رئیس راجی ءِ پسّہ۔

آساپ ءِ جُست ءُ زاہدہ رئیسی ءِ پسّو - Asaap Online 1۔لبزانک ءِ نیمگا کدی ءُ چون اتکگ ئے ؟ لبزانک ابرم ءِ بہرے بوتگ پمشکہ وہدے کہ زندگی ءَ کسہ ءُ شعر اِشکُنگ بنا کُتگ، لبزاں دل ءَ جاگہ کُتگ، وہدے وانگ بنا کُتگ، ذہن ءَ پچ ...

چاک ءِ افسانہ کانفرنس ءُ بلوچی ءِ جھگیری
زاھدہ رئیس راجی
یک نومبر 2023 ءَ من گوں بازیں کاراں دزگٹ اتاں کہ عمران فاخر ءَ کال کُت ءُ بلوچی ءِ آزمانکارانی بابتءَ جُست پُر کُت۔ من کہ پسہ دات انت، آ وتی مول ءُ مُراد ءَ سر بوت کہ آئی ءِ استاد ءَ آئیءَ را گوشتگ کہ افسانہ کانفرنس ءَ بلوچی ءِ جھگیری ءَ بہ کنت بلے چوشکہ آئی ءَ باز سرپدی نیست پمشکا آ منی نام ءَ دیگ لوٹگءَ ات۔ من دراھینت کہ منی دزگٹی چہ ترا گیشتر انت، پہ دیوانءِ بھرزورگ ءَ دوبرپٹپول کنگ، نوک وانگ ءُ چیزے نبشتہ کنگ نہ بیت۔ ءُ دزگٹیانی سوب ءَ منی وتی جند ءُ لوگ ھم مرچاں بے دلگوشی ءِ اماچ انت پمشکا تو دگرے پرما۔ آ منّگ ءِ وڑءَ نہ ات ءُ گوشگ ءَ لگ ات کہ بانک صائمہ صمیم ترا کال کنت، اودءَ بس کموکے بلوچی آزمانکاری ءِ دپترءِ بابتءَ ترا گپ جنگی انت۔
من گوشت کہ اَگاں دیوان ءَ گوشتانک دیگی اِنت، من پدءَ اوں کسانے جُھدے کُت کناں بلے اگاں ڈسکشن سیشن ءِ بھر بوگی انت گُڑا من ءَ پھل بہ کن۔ پرچہ کہ چوشیں دیوانانی مھمانداراں وت ءَ ھچ تیاری ءِ زلورت نہ کپ ایت ءُ گیشتر چہ بُن گپ ءَ ڈن تچ انت۔ من ءَ انچو توان مان نیست کہ من وتی دراھیں کاراں یلہ بہ دیاں ءُ پَہ آھانی اے پنچ دَہ منٹ ءِ سیشن ئیگی وتءَ دزگٹ بہ کناں۔ آئی ءَ گوشت کہ انّاں ھچ چوشیں کسہ یے نہ بیت ۔ تو بس رزا بہ دئے من بانک صائمہ صمیم ءَ تئی نمبر ءَ دیاں۔ تو گوں آئی ءَ وت اے بابتءَ گپ بہ جن۔ وتی پروفائل ءَ من ءَ دیم بہ دئے کہ من آئی ءَ دیم ئِے دیاں تاں بہ چارایت ءُ ھما ھساب ءَ تئی سیشن ءَ بہ ٹھین ایت ۔
من وتی پروفائل دیم دات ءُ نیم روچ ءَ پد بانک صائمہ ءَ کال کُت۔ بانک ءَ گوں وشروھی ءَ گپ جَنگ بنا کُت۔ من بانک ءَ وتی مول ءُ مراد پدر کُت انت گُڑا آئی ءَ گوشت کہ تو مقالہ یے (پٹپولی نبشتانکے ) بہ نبیس۔ ترا دَہ منٹ دیگ بیت انت وتی گپ ءِ جنگ ءِ۔ چونائی ءَ جُست پُرسی دیوان ءَ ھم انچو گرانیں جُست نہ بنت کہ ترا سرجمی ءَ وتی لبزانکی دپتر پٹگ بہ کپ ایت۔ اے بس انچیں گپ رپ بنت گیشتر جُست ما تئی جند ءِ لبزانکی سپر ءِ بابتءَ کن ایں، جنیں آدمانی لبزانک ءِ تہ ءَ کار ءُ کرد ءِ گپ ءَ جن ایں۔ من دلجم بوتاں ءُ بانک ءِ گوشگ ءِ ردءَ من پَہ وتی پیپر نبسگءَ وتیگ ءُ باسک ءِ پُتینک پٹان کُت انت ءُ گوگل ءَ ھم کمے باز ھمراھداری کُت۔ چریشیءَ من چار تاکدیم ءِ گوشتانکے ٹھینت۔
ھپت نومبر ءَ بانک ءَ یک واٹس ایپ گروپے ٹھینت ءُ کانفرنس ءَ بھر زوروکیں دراھیں مردم ھوار کُت انت ءُ مئے درستینانی اکس وتی ھساب ءَ ڈیزائن کُت انت ءُ دیوان ءَ ایر کُت انت بلے ھجکہ من ھما وھدءَ بوتاں کہ منی سیشن ءِ سرنام دیست
”پاکستان کی دیگر زبانوں میں افسانہ اور تراجم ۔ “
ادءَ گپ ءُ تران بھرزوروکانی ردءَ منی نام ھوار ات۔
من بانک صائمہ ءَ پُرس ات کہ آئیءَ پرچہ من ءَ مقالہ نبیسگ ءِ گوشتگ ات ءُ اے مھماندار چے پیمءَ سرپد بیت کہ پہ بلوچی ءَ چے جُست کنگ لوٹ ایت۔ آئ ءَ گوشت کہ چہ تئی مقالہ ءَ ڈن ھچ نہ بیت، تو ھمیشی ءَ بوان۔
ایشانی دیوانجاہ چہ منی جاگہ ءَ سک دیر ات ءُ بے اولاکی ءَ مزنیں ھرچ درچ ئِے ھم سرءَ دات ءُ پہ واری 10 نومبر ءِ ادار چار ءَ کہ ما ایشانی دیوانجاہ ءَ سربوت ایں چاراں، دیوانجاہ ءِ تھنا دو ردانی تہ ءَ مردم نشتگ انت ءُ پُشت ءَ ھمک ردءَ سے یا چار مردم انت ءُ دگہ سندلی ھالیک انت۔
من ءُ کماش ھم شُت ءُ پُشتی نیمگءَ نشت ایں۔ کماش ءَ پُرس ات کہ تئی سیشن چے وھدءَ انت، من گوشت کہ ایشاں ادار پنچ داتگ۔ پدءَ جُست ئِے کُت کہ بانک صائمہ پیش ءَ ترا دیستگ؟ من گوشت کہ دیم پہ دیم ءَ وَ اناں بلے اکس ئِے دیستگ۔ پدءَ من گوشت کہ عمران فاخر ءِ بائد ات کہ آ وت ادءَ موجود بوت انت بلے آ ھم گوانکو ءَ چست کنگءَ نہ انت (رندءَ مالوم بوت کہ آئی ءِ نزیکیں مردمے ھما وھدءَ ماں نادراھجاہ ءَ بیران بوتگ ات ءُ آ ھمانگور دزگٹ ات پمشکا گوانکو چست ئِے نہ کُتگ) ءُ اے بانک ءَ ھم راہ ءَ گوانکو چست نہ کُتگ۔ بلے ھیر چارایں چے بیت۔
ھما سیشن کہ روان ات، اودءَ بانک ڈاکٹر تہمینہ اردو آزمانک ءِ بُندپتری سپر ءَ درشان کنگءَ ات۔ منی دل ڈڈ بوت کہ منی پیپر ءَ ھم من جُھد کُتہ کہ گیشتریں بلوچ ازمکارانی نام ءُ کاراں دیم ءَ بیاراں۔ پانزدہ بیست منٹ ءَ رند روانیں سیشن ءِ کُٹگ ءِ جار جنگ بوت ءُ پدءَ درستاں پہ چاہ بسکوٹ ءِ ورگءَ پُشتی نیمگءَ چک ترینگ ءُ روگ ءِ گوشگ بوت۔
سیشن ءِ بھر زوروکانی اکس گرگ بوگ ءَ ات ءُ مردم سرءَ شُلُک ات انت کہ تلوءِ دیم ءَ اوشتوکیں یک ھم مردمے گندگ نہ بوت۔ من لوٹگءَ اتاں کہ بانک صائمہ ءَ سھیگ بہ کناں کہ من اتکگ آں۔ چاراں وڑءُ پیم نیست، ما ھم پہ ناکامی پاد اتک ایں ءُ پہ وت ءَ چاہ ءُ بسکوٹ یاورت۔ وھدے دوبر اتک وتی سندلیانی سرءَ نشت ایں۔ بانک صائمہ صمیم مئے کش گورءِ مردماں گوں سلام ھلیکی ءُ وش آتکی کنگءَ ات ءُ انچوش منی سرءَ چم ئِے کپت۔ منی نزیک ءَ اتک۔ وش آتک کنگءَ پد گوشگ ءَ لگ ات کہ دیوان ءِ دیمدراھی مراگش دیر ءَ بنگیج بوتگ ات پمشکا دومی سیشن نوکی بیت ءُ مئے سیشن چہ آئی ءَ پد بیت انت بزاں شش ءَ رند بنا بیت۔
چَہ وھد ءِ ناکدری کنوکاں من ءَ چونائی ءَ اوں سک بد کئیت بلے نوں کہ ادءَ اتکگ اتیں، ھمک کارایشانی دست ءَ ات ءُ مارا اوپار کشگی ات۔
ادارہ شش نیم ءَ مئے سیشن بنگیج بوت۔ چاراں گوں من ءَ اے سیشن ءَ بھرزوروکیں مردماں یکے وَ پٹھانے ات کہ عمران فاخر ءِ استاد ات، دگہ سے مردین سندھی ءِ نامداریں پولکار ءُ ندکار ات انت ءُ یکیں من بلوچ اتاں۔
من دل ءَ گوشت کہ منی جاگہ ءَ بائد ڈاکٹر اے آر داد، ڈآکٹر رھیم مھر یا ڈاکٹر سُبورتوار کنگ بوت ایں کہ استادانی دیم ءَ استاد داشت کن انت۔ بلے ھیر نوں چارایں دیمءَ چے بیت انت۔
مراگش ءِ مھماندار ءَ پیسر ءَ چہ سندھی مرد ءَ جُست کُت کہ سندھی آزمانکانی ماں اردو ءُ ترینگ ءِ ربیت چون انت۔ آئیءَ آزمانکانی جُست ءِ پسہ ءَ شئیرانی رجانک ، پاک تاک ءِ رجانک ءُ گدارانی رجانک ءِ تران کنان ءَ گوشت کہ مارا سیاسی ھساب ءَ ایر جنگ بیگ ءَ انت ءُ اردو لبزانک مئے سندھی ءَ جاگہ نہ دیگ ءَ انت۔ من ءَ کندگےءَ گپت کہ اے گپ وَ مئیگ انت ءُ ایشاں وتی سرءَ زُرتگ۔ اے مرد ءَ کساس دَہ دوزاہ منٹ ءَ تران کُت۔
پدءَ مھماندار ءَ دیم منی نیمگءَ کُت ءُ جُست کُت کہ بانک زاھدہ بلوچی آزمانک کہ اردو ءَ ترینگ بیگ ءَ انت، آئی ءِ ربیت ءُ دیمروی ءَ تو چون گندگءَ ئے۔
من پسہ دات کہ بلوچی ءِ آزمانکاری چہ ھما وھدءَ بنگیج بیتگ، چہ ھما وھد ءَ بہ گرتاں روچ مروچی بازیں آزمانکے ماں اردو ءَ رجانک بوتگ، اے پڑءَ کارجتا جتائیں مردماں ھم کُتگ انت ءُ ادارھاں ھم کُتگ ءُ اے ربیت انوگیں وھدءَ یکشلہ برجاہ انت۔ بلے اگاں تو اے ربیت ءُ دیمروی ءِ جُست ءَ کن ئے گُڑا یک تبے مارا الم ءَ دلگوش کنگ لوٹ ایت۔ ماں بلوچی ءَ وھدے دری لبزانک یا کسہ یے ترینگ بیت، بلوچی وانوک آھاں جاہ ءُ بستار دینت بلے ھمے بلوچی آزمانک انت کہ وھدے اردو ءَ رجانک بیت مارا ماں اردو ءَ بلوچی لبزانک ءِ اردو وانوک نہ رس ایت۔ سیاسی گرءُ دار ءِ گپ ءُ سیاسی ھساب ءَ سندھی ءِ پُشت ءَ کنگ ءِ گپ سندھی استادءَ جتگ بلے اگاں بہ چار ات، سندھی لبزانک وھدے بلوچی ءَ ترینگ بیت، بلوچ ئِے وان ایت، جاہ ءُ بستار ئِے دنت، بلے ھمے بلوچی کہ سندھی ءَ اگاں ترینگ بہ بیت، وانوک ئِے نیست، ھمے چیز اردو ءِ تہ ءَ انت۔ اردو ءِ وانوک یا ندکار ھجبر بلوچی ءِ ماں اردو ءَ ترینتگیں لبزانک ءِ سرءَ گپ نہ جن اَنت۔ ھمے زوت ءَ منیر مومن ءِ کتابے یک پنجابی ءَ ماں اردو ءَ رجانک کُتگ بلے اردو قارئین یا وانوکاں آئی ءَ ھچ ارزشت نہ داتگ۔ چہ پنجابی ءَ اے وَ گوشگ نہ بیت کہ آئی ءِ رسانک آ پیم ءَ نہ انت کہ اردو وانوکءَ وتی نیمگءَ چک ات بہ کنت۔ سیاسی گرءُ دارءِ اگاں گپ جنگ بہ بیت گُڑا اے وَ بلوچی انت کہ ایشی ءِ کتابانی دانشجاہ ءَ برگ ءِ رزا نیست، کتابانی دُکاناں ایر کنگ ءِ رزا نیست، اے پیمءَ گوں کجام زبان ءِ لبزانک ءَ بوگءَ انت؟
مھماندار ءَ گوشت کہ بانک من ھم بلوچے آں خیر پور ءِ بلے گپ ماں سندھی ءَ جناں ءُ اے جاوراں ما درست سرپد ایں کہ بلوچ ندکار ھم بزگ ءُ وار انت کہ آ ھم چست کنگ بیگ ءَ انت ، بلے ادءَ گپ ایش انت کہ بلوچی لبزانک مارا ماں اردو ءَ نہ رس ایت پمشکا اے گستائی کہ یک اردو وانوکے بلوچی ءَ نزانت برجاہ انت۔ من گوشت کہ واجہ سید ھاشمی وَ سک دیریں رجانک بوتگ، منیر بادینی ، غنی پرواز ءُ دگہ بازیں کسہ ساچے ماں اردو ءُ ترینگ بوتگ انت بلے گپ پدءَ ھمودءَ کئیت اوشت ایت کہ وانوک اش کٛج انت۔ آئی ءَ گوشت کہ بانک جیڑہ ایش انت کہ بلوچی ءِ آزمانک مارا سر نہ بیت پمشکا کسے نہ زانت کہ بلوچی ءِ آزمانکارکے انت۔ من گوشت کہ بلوچی ءِ فکشن نویسانی بازیں ساچت ماں اردو ءَ رجانک بوتگ انت۔ اکادمی ادبیات ءَ بازیں کارے کُتگ، مھر گڑہ ءَ باز کار کُتگ، چہ فیس بُک ءَ من ءَ گوشگ بوتگ ات پہ رجانکاری ءَ ءُ من ھم کُتگ انت بلے مروچی ھمے اردو ءِ مُجلہ (تاکبند) کہ ایشانی تہ ءَ بلوچی ءِ ساچشت مان انت، آھاں وانوک نیست۔ من ادءَ بلوچ وانوکانی گپ ءَ نیاں، من ادءَ اُردو ءِ لس وانوک ءِ گپّءَ یاں۔دانکہ مئے لبزانک ءَ ماں اردو ءَ وانوک مہ رس ایت، آ کُج ءَ سرپد بنت کہ بلوچی ءَ چے نبشتہ بوگ ءَ انت۔
پدءَ مھماندار ءَ گوشت کہ بانک ما دوبر تئی گورءَ کائیں ءُ آ شُت پٹھان ءِ گورءَ۔ پٹھان ءَ آزمانک ءِ رجانکاری ءِ ربیت پُشت ءَ جت ءُ گوشت کہ مارا چوشکہ چہ اوگانستان ءَ کمک رس ایت پمشکا پشتو ءِ وانوک ءُ رجانکار سک باز انت ءُ مئے پشتو رجانکانی وانوک پشتون انت ؛۔ من ءَ کندگءَ گپت کہ اے وَ ھما گپ بوت کہ تئی لبزانک ءِ رجانک ءَ تئی وتی مردم وانگ ءَ انت۔ اردو ءِ جند ءِ وانوک کُج انت کہ آ تئی لبزانک ءِ سرءَ تران کُت بہ کن انت ءُ گستائی ءَ کم بہ کن انت۔
نوں مھماندار ءَ دومی سندھی استاد ءَ جُست کنگ بنا کُت ۔ اے واجہ کارءَ آزمانک ءُ لبزانک یک کرے ءَ کُت ءُ بنا بوت ماں سندھی ءَ پاک تاک ءِ رجانک ءَ ءُ پدءَ گوشگ ءَ لگ ات کہ سندھی ءُ ھندی ءَ تپاوت نیست۔ ماں ھندوستان ءَ سندھی دیم ءَ تر انت بلے پاکستان ءَ آ مسلمان کُتگ ءُ ھرچے کہ ھندوازم ءِ ستک ءُ اکیدہ انت درست سندھی میتھالوجی ءِ بھر انت بلے درست گار کنگ بوتگ انت ءُ سندھی ءِ ھک اردو ءَ جتگ ۔ اے مرد ءَ کساس 15 منٹ اردو ءُ سندھی ءِ تپاوتانی سرءَ تران کُت۔ ایشی ءَ کہ وتی گپ کُٹینت نوں ھاسیں مھمان کہ آ ھم سندھی ات، آئی ءَ ھم پسہ دیگ بنا کُت ءُ ماں سندھی ءَ نبشتھی لبزانک ءِ بابتءَ تران کُت۔ رِلی ءِ بابتءَ کسہ کُت کہ رِلی ءِ ارزشت ماں سندھی دودمان ءَ سک باز انت بلے وھدے اردو ءَ ترینگ بیت، آئی ءِ ھما مارشت اودءَ سر نہ بیت پمشکا اردو مارا جٹ زان انت ءُ ایر جن انت۔ کساس دَہ ءَ بہ گرتاں پانزدہ منٹ ءَ ایشی ءَ تران کُت۔ تلو ءِ کش ءَ جھلی نیمگءَ نندوکیں بانک صائمہ صمیم ءَ من ارتی ءَ چارگءَ اتاں ءُ سما کنگءَ اتاں کہ بانک ھم سندھی ءِ بابتءَ اِشکنگ ءَ پد سک گل انت ءُ زانگ بیگ ءَ انت کہ بلکیں اے بانک ھم سندھی انت۔
نوں مھماندار ءَ جار جت کہ وھد کم انت پمشکا ما تلو ءِ سرءَ مھماناں دگہ جُست پُرس نہ کن ایں البتہ نوں ماں مراگش ءِ چاروکاں بزاں ھال ءَ نندوکیں مردماں رزا دیاں کہ آ تلو ءِ سرءَ نشتگیں مردماں ھرچے کہ جُست کنگ لوٹ انت، بہ کن انت۔
ادءَ چار پنچ مردماں چہ سندھیاں جُست پُرس بنا کُت ء ُ یکے زھر ءَ پُر بوت دیم ءَ اتک کہ شما شیخ ایاز ءِ گپ ءَ ات بلے امر جلیل ءِ کرد ءَ گار کنگءَ ات ۔ اے گپ ءِ سرءَ ھم مجگیں باوستے بوت ۔ گُڈ سرءَ یک اردو گپ جنوکے ءَ گوشئے منی سرءَ بزگ بوت، چہ من ءَ گوشت ئِے کہ من ءَ وشی بوت کہ مزنیں استادانی میان ءَ یک نودربرے انچو وت بیسھی ءَ گوں اتکگ ءُ وتی گپ ءَ جنگ ءَ انت۔ بلوچ ندکاراں بلوچستان ءَ گرءُ دارے است ءُ ھتر ءِ تہ ءَ انت بلے شُگر انت کراچی ءَ چوشیں جاور نہ انت۔ من منتواری ءَ پد دراھینت کہ بانک گپ ایش انت کہ مئے بیگواھیں مردمانی ھال ءَ کسے سھیگ نہ انت۔ بلوچستان ءَ بل کراچی ءِ بلوچانی اوں جاور کم بد نہ انت۔ بانک ھبیبہ وَ ھمدءَ نندوک انت۔
دگرے ءَ گوشت کہ بانک اردو ءِ اھوالکارءُ ندکار ھم چست کنگ بوتگ انت۔ من گوشت کہ شما آھانی بابتءَ گپ وَ جت کن ات۔ مئیگانی بابتءَ گپ جنوک وت ھمے ویل ءِ آماچ بنت۔ گُڑا مھماندارسندھی بلوچ گوشگ ءَ لگ ات کہ چہ بلوچستان ءَ ڈن کسے اندری ھالاں سھیگ نہ انت پمشکا ھرکس وتی ٹپ ءَ پیش دارایت۔ بلوچ مردم بہ بنت یا بلوچی لبزانک بہ بیت درستاں گوں ماتوئی کرد پیشدارگ بوتگ ءُ بیگءَ انت۔ اے وڑءَ گوں دگہ کس ءَ نہ بوتگ بیدءِ بنگالیانی۔ من شُگر لوٹ ات کہ مھماندارءِ زبان ستر سندھی ات بلے گندگءَ بلوچ ءِ دردئِے پِر ات۔
دیوان کُٹ ات ءُ پدءَ گروپ فوٹو کشگ بوت۔ بانک نغمانہ شیخ منی گورءَ اتک کہ من آئی ءِ کتاب ءَ ماں بلوچی ءَ رجانک بہ کن آں۔ من پسہ دات کہ بانک منی گورءَ وھد نیست کہ چہ پیسرءَ منی گورءَ بازیں کارے سرمُچ انت۔ آئی ءَ گوشت کہ من ھچ نہ زاناں تو من ءَ مردمے بیار بہ دئے، آئی ءَ منی نمبر زُرت ءُ وتی نمبر ءِ سرءَ من ءَ مِس کالے دات کہ ایشی ءَ وتی گورءَ بہ دار۔ من کش گورءَ چارگءَ اتاں کہ باریں دیوان ءَ دگہ بلوچے اتکگ یا اناں۔ درءِ دپ ءَ جاھو ءِ یک گونڈویے دیم ءَ اتک کہ آ کراچی ءِ مزن شاہ دربرجاہ ءَ وانگ ءَ ات۔ آئی ءَ لھتے جُست پُرس کُت ءُ ھزارہ زبان ءِ ندکار ءُ شائرے دیم ءَ اتک۔ آئی ءَ دلبڈی دات ءُ منی اردو گالوار ءِ توسیپ کُت۔
نوں چہ دیوانجاہ ءَ درکپت ایں۔ کساس پانزدہ منٹ ءِ پند جنگءَ رند رکشہ یے گندگ بوت ءُ ھرچے آئی ءَ لوٹ ات ما دات ءُ لوگءَ سر بوت ایں۔ اے دگہ روچءَ چاراں دیوانجاہ ءِ اکس ءُ رپورٹ شنگ انت بلے یک جاھے ءَ ھم بلوچی ءِ جھگیری ھوار کنگ نہ بوتگ۔
دو گروپ فوٹوز مئے سیشن ءُ سیشن ءَ رندئیگ ات انت کہ آ واٹس ایپ ءَ وَ دیگ بوتگ ات انت بلے دگہ ایشانی ھمنچو رپورٹ کہ روتاکاں شنگ بوتگ انت، آھانی تہ ءَ بلوچی ءِ جھگیری ءِ نام توار ھم ھور نہ ات۔ کراچی ءُ اسلام آباد ءِ منی گیشتریں دیوانانی ھال وَ انچوش بوتگ ات کہ بید ءِ من دگہ درستانی اکس گون بوتگ ات انت ءُ باز وھدءَ ھمایانی ھم کہ آھاں ھچ مراگش ءَ بھر نہ زُرتگ پمشکا ھیلداراتاں۔ بانک صائمہ ءَ چوشکہ وتی کتاب ھم من ءَ داتگ ات۔
وھدے من آئی ءِ کتاب دیم ءَ پچ کُت سما کُت کہ مئے بلوچی ءِ نوک باھند چہ ایشی ءَ سک دیم ءَ انت۔ بانک ءِ وشبھتی ایش اَت کہ آئی ءَ مزنیں پُشتے گون اَت ءُ مئیگ چریشی ءَ زِبھر اَت انت۔ منی اے مارشت مروچی 13 روچ ءَ پد گیشتر مھکم بوت کہ چاک ءِ واٹس ایپی دیوان ءَ اردو ءِ مروچیگیں زمانگ ءِ نامداریں آزمانکارانی آزمانکُک ایر انت ءُ وانگ ءَ پد ھیراناں کہ اے اردو آزمانکاری ءِ کجام پھنات ءَ جاگہ کُت کن انت۔ اگاں آزمانکاری ایش انت گُڑا مارا چہ بلوچی ءَ دلپروش بیگ نہ لوٹ ایت۔

قاضی وتی ازم ءِ شاھیم ءَ زاھدہ رئیس راجی ءِ گوشتانک ماں لیاری ھال ءِ دیوان ءَ کہ بلوچ یکجہتی کمیٹی ءَ برجم داشت ات۔

Zahida Raees Raji||Mubarik Qazi Yageeri Dewan Lyari Karachi||History Maker Balochi Cameraman: Sherdil BalochAssistant Cameraman:Tariq AzizEdititing:Sarmad BalochOrganizer:Baloch Yakjehti Committee - Karachi Location:Lyari KarachiDate; Novem...

کازی ءِ دستونکءِ زمین ءَ پربستگیں دستونکے
شائر: زاھدہ رئیس راجی

واھگاں گوں دُچار باں بلکیں
وھدءِ چمّاں شُمار باں بلکیں

آ من ءَ رُژنے لیکگ ءَ تُرس ایت
ماھکان آں ، تَھار باں بلکیں

آگھیں واب سر رِچیت چمّاں
چَہ اُمیتاں چکار باں بلکیں

یا درآمد پہ کِشکے ءَ کِنزایت
یا وتیگاں، کِمار باں بلکیں

پَہ تیاب ءِ کنار ءِ اوشتوکاں
نِیل بومیں ندار باں بلکیں

اے کئی ڈاھے ات پَہ نادانی
بے میارءِ میار باں بلکیں

تو کزا ءِ رزا مَہ لوٹ پہ من
شپ نہ بوتاں، سَھار باں بلکیں

راج مھر انت یا مھر ءَ ھوش کُتگ
گُلزمین آں، کِشار باں بلکیں

سنگ سنگے زِمین ءِ واستیگ ءَ
سرگران اِنت ، پکار باں بلکیں

اے منی ھک ، ھرام بات ترا
دود پروشاں ، ھِلار باں بلکیں

تو سید رنگ ءِ پدگرئے کازی
من ھمے کشکاں گار باں بلکیں

راجی ءِ کرد ءِ چیرگیج مہ بُو
کوھے باں یا تلار باں بلکیں
30 اکتوبر 2023

٭٭٭٭٭

https://youtu.be/y48OemuOmlY?si=3eDv8vjrx9otu6v4
کازی ءِ پُرس ءِ پترءَ
زاھدہ رئیس راجی
ھرکسے دنیا ءَ اتکگ ، روگ ئِےالمی انت، بلے لھتے انسانی روگ نہ تھنا آھانی جند ءِ کھول ءُ نزیکیں مردماں تورین ایت، بلکیں آھانی سرجمیں راج ءَ اوں پدرد کنت۔چونائی ءاے تیزگامیں زمانگءَ انسانانی زند ءُ مرگ ءَ را ھچ جاہ ءُ بستار نیست ءُ چوشیں درورانی رسگ گران اِنت کہ یک انسانے ءِ بیرانیءَ سرجمیں راج یکپاریگہ پدرد بہ بیت، پُرس ءِ پتر ءَ پچ بہ کنت، ھزارانی کچ ءَ جنازہ ءَ کوپگ بہ دنت، ھمک روچ مردمانی مُچی یے آئی ءِ کبرءِ سروناں پہ پاتیہ ءِ وانگ ءَ سر بہ بیت، بازیں جاھاں غائبانہ نماز ِ جنازہ دیگ بہ بیت، بازیں جاھاں قران وانی کنگ بہ بیت، گوں آئی ءِ مھر ءُ یاتاں بندوکیں مھلوک ءِ ھمک کسان مزنیں شَھر ءُ میتگ ءُ بازاراں ھزارانی کچ ءَ بے تواریں روانکے برجم دارگ بہ بیت ، چراگ بالینگ بہ بیت، آئی ءِ پربستگیں سوت الھان کنگ بہ بنت، پہ آئیءَ ھمکروچ یاتانی دپتر پچ کنگ بہ بنت، پہ آئی ءِ کرد ءِ ساڑایگ ءَ دیوان ءُ مجلس ایرکنگ بہ بنت، تاک ءُ روتاک ءُ ماھتاک سیاہ کنگ بہ بنت، چاگردی رسانکدارانی تہ ءَ چہ ھپتگے ءَ گیش پُرس ءِ پتر پیچگ مہ بیت، اے ھستی بیدے مبارک کازی ءِ دگہ کسے نہ انت۔
پَہ سرجمیں گوشتانک ءِ گوشدارگءَ اے لنک ءَ بہ چارات

Zahida Raees Raji||Mubarik Qazi Condolence Refrence ||Arts Council Karaci||History Maker Balochi Qazi Baloch is a famous Balochi poet and a intellectual . He is au...

پُرسدانک
کمبر ءُ کازی دائم گیر کاینت
زاھدہ رئیس راجی

وھدے کمبرءِ شھیدی ءِ ھال سر بوت، ھُشک ءُ ھیران ءُ سنگ ءُ سیاہ اتاں کہ چے بوت، چون بوت، کے ءَ کُت؟ پرچہ کُت؟ مجگ ھچ کار ءَ نہ ات۔
اے بدیں ھال ءِ سرء نہ ستک بوت، نے باورے، زوت نیٹ پچ کُت کہ بہ چاراں کمبر بلکیں آن لائن اِنت ءُ اے بدیں ھال دگہ ھمنامے ءِ بہ بیت، بلے کلوھانی ردءَ کمبر ءِ نوکیں ھچ کلوھے نیست ات، بیدے ھما کلوھانی کہ سے چار روچ پیسرءَ کُتگ ات ئِے۔ پدءَ فیس بُک ءَ تالانیں آئ ءِ شھیدی ءِ اکساں، منی بے باوری، پہ زور باور کنائینت کہ نوں تئی اے برات پہ دائمی رپتگ ۔
بلے من ھردیں کہ کازی ماں دیوانان دیست، کمبر الّم ءَ گیر اتک، کمبر ءِ شیتانی ، آئ ءِ ستائینگ ، آئ ءِ دلبڈی درست گیر اَتک انت ءُ وھدے کازی ءِ نگاھانی تہ ءَ پُرس ات، اودءَ کمبر ءِ مھر ءُ شرپ اوں گندگ بوت۔ چریشی ءَ یک عقیدت ءُ اھترامے ءِ سیادی یے ودی بوت۔
کازی ءَ گوں اولی آشنائی چاگردی رسانکدراں بوت۔ برے واٹس ایپی گروپاں ءُ برے فیس بُک ءَ ءُ ھمے درگت ءَ آ باسک لبزانکی دیوان ءَ اوں ھوار بوت۔ ادءَ برے برے دگرانی پوسٹ ءِ چیر ءَ آئ ءِ چمشانک یا کمنٹس گندگ بوت انت۔
پدءَ یک انچیں وھدے اوں اتک کہ بازینے ءَ دیست کہ منی یک نبشتانکے ءِ باسک ءَ شنگ بوَگ ءَ رند کازی ءِ وال ءِ سرءَ منی بابتءَ ترندیں گپ ھبرے اوں نبیسگ بوت، چریشی ءَ من سک دلرنج بوتاں۔ پدءَ کازی ءِ نزیکیں مردماں من ءَ گوشت کہ بوت کنت کسے ءَ تئ بابتءَ آئ ءِ گوش پُرکُتگ ءُ دروگ بستگ، پمشکا تو اے گپّاں دل ءَ میار۔ من چارات کہ ھروھدءَ منی دیم ءَ چوشیں گپ ھبرے بئیت، منی زھن ءُ دل دگہ کارانی نیمگءَ دلگوش دات نہ کن انت ءُ وھد ھم زوال بیت، پمشکا من آئ ءِ آئ ڈی چہ وتی گورءَ در کُت بزاں انفرینڈ کُت۔
تاں اے وھد ءَ من مبارک کازی ھجبردیم پہ دیمی ءَ نہ دیستگ ات۔
زندگی ءِ اولی برءَ من دیم پہ دیم ءَ کازی گوادر ءَ دیستگ ات۔ سید ھاشمی ءِ سالروچ ءَ بھرزورگ ءَ من ءُ کماش گون ات ایں۔ شئیری دیوان ءِ بھر ءَ کازی گندگ بوت کہ آ تلو ءِ سرءَ، سرکپگ ءَ ات کہ اناگہہ ءَ چم ئِے منی کماش ءِ سرءَ کپت ءُ چَہ ھمودءَ دستاں سُرینان ءُ سلام ھلیک کنگءَ ات۔ یک نگاھے آئ ءِ منی سرءَ اوں کپت ءُ پدءَ دگہ نیمگءَ دلگوش بوت۔
اے وھدءَ آڈیٹوریم ءِ دروازگ ءِ نزیک ءَ من وتی کماش محمد سلیمان رئیسی ءِ کش ءَ جھل ءِ سندلیانی سرءَ اولی ردءَ نشتگ اتاں۔ کماش ءَ گوشت کہ کازی تئی سوب ءَ منی گورءَ نہ اتکگ ۔ ھمے درگت ءَ ناکو الی ایسا ءَ من ءَ کلوھے دیم دات کہ ترا پربندے وانگی انت ءُ دمانے ءَ رند تلو ءِ سرءَ منی نام توار پرکنگ بیت ءُ من شُت وتی دستونکے ونت ءُ ایرکپت آں کہ ڈاکٹر زینت ءَ من ء گوانک جت۔
ڈاکٹر زینت ڈائس ءِ دیم پہ دیم ءَ نندوک ات۔ بزاں ما راستی دروازگ ءِ دپ ءَ نندوک بوتگ ات ایں ءُ آ چپی دروازگ ءِ نزیکءَ ۔
آئ ءَ منی گوش ءَ گوشت کہ تو بیا منیگ ءُ زیا بلوچ ءِ میان ءَ بِہ نند کہ چوش مہ بیت کازی بئیت بہ نندایت۔ من بچکند ات ءُ آئ ءِ کش ءَ شُت نشت آں۔ آ گوشگ ءَ ات کہ کازی ھنوش انت ءُ ھمار اِنت ءُ اے جاور ءَ آ ھچ پجا نیارایت۔
وھدے من تلو ءِ سرءَ اوشتاتگیں کازی دیست کہ آ دیوان ءَ آیوکیں مردماں گوں وشگپی کنگ ءَ ات ءُ مردمانی گپ ءُ جُستانی پسہ دیگ ءَ ات ءُ ماں تلو ءِ سرءَ ناکو الی ایسا ءِ مُج اتگیں مُرک ءِ نگیگیں جاورانی گندگءَ گوں من کازی ءِ نگاھانی پُرسگ بنا کُت۔ سما کُت کہ آ انچو ھنوش اوں نہ انت کہ کس ءَ پجّا میار ایت۔ رند ءَ منی چمان اے اوں دیست کہ کازی چہ تلو ءَ ایر کپتگ ءُ کماش ءِ گورءَ اتکگ ءُ آئ ءَ گلائش کنگ ءَ اَت۔
پدءَ شئیری مراگش ءِ ھلاسی ءَ رند دیوان برجم داروکانی نگیگی ھم دیست کہ آ کازی ءِ آھگ ءَ گوں وش وش نہ ات انت ءُ استاد داد ءِ سرءَ زھرءَ پُر ات انت کہ آئ ءَ زانتگ کازی ھنوش انت پرچہ مراگش ءَ یاورتگ ات ئِے۔
یک نیمگے ءَ منی گورءَ چاگردی رسانکدر ءِ سرءَ کازی ءِ ھما ترندیں پوسٹ ات ءُ دومی نیمگءَ اے مردمانی وڑ وڑیں گپ ءُ ھبر، ایشاں من ءَ چہ اے درستیں چست ایراں ، یک کر بیگ ءِ شور دات۔
۱۱ نومبر ۲۰۱۸ ءَ ماں فقیر کالونی ءَ نوکاپ لبزانکی دیوان ءَ زالبولانی چاگردی کرد ءِ سرءَ مراگشے ایر کُتگ ات ءُ من بھر زورگ ءَ اتاں کہ اودءَ کازی اوں اتک۔ کازی مردینانی ردءَ گوں کماش ءُ دگہ سنگتاں گون ات، مراگش ءِ گُڈسرءَ کازی تلو ءِ سرءَ ھاسیں مھمان ءِ جھت ءَ توار پر کنگ بیت۔
کازی بلوچ چاگرد ءِ جنیں آدمانی بابتءَ گوں سنگینی ءَ گپ ءَ ات ءُ آْئ ءِ ھما اکس کہ منی دیم ءَ گوادر ءَ نکش بوتگ ات بدل بوان اَت کہ اناگہہ ءَ آئ ءَ زاھدہ رئیسی ءِ لبزانکی کارانی توسیپ ءُ ستا کنگ بنا کُت۔ من سٹّے کُت ءُ گوں ھُشک ءُ ھیرانی ءَ آئ ءَ چاران بوت آں ءُ وت ءَ چہ وت ھجالت ھم چہ اے ھجالتی ءَ من آئ ءِ منتواری اوں نہ کُت۔
مراگش ءِ ھلاسی ءَ پد وھدے من وتی چادر ءِ زورگ ءَ جھل ءِ تبک ءَ اتکگ اتاں کہ ھمے درگت ءَ کازی اوں پت ءُ دگہ لبزانکی مردمانی ھمراھی ءَ جھل ءَ ایر کپتگ ات۔ آ تچک ءَ منی گورءَ اتک، من سلام کُت ءُ آئ ءَ ھلیک گپت ءُ منی سرءِ سرءَ دست ئِے سمارات ءُ گوشگ ءَ لگ ات کہ تو سلیمان ءِ چُک ئے بزاں منی چُک ئے ۔ تئ لبزانکی کاراں منی دل سک وش کُتگ ۔ ھمے پیمءَ برجاہ بہ دار ئِے۔
من مارات کہ بلکیں کماشءَ آئ ءَ منی بابتءَ گپ ھبرے کُتگ۔ بلے وھدے کماش ءَ گوشت کہ تئ کارانی بابتءَ من گوں کازی ءَ ھچ نہ گوشتگ منی ھیرانی گیشتر بوت کہ اگاں مبارک کازی ایش انت کہ چہ وت ءَ کسترین ءَ انچو ساڑائیت گُڑا آ کے اَت کہ چہ کازی ءِ نام ءَ من ءَ ڈوبارگ ءَ اَت؟
۲۰۱۹ ءَ وھدے عندلیب گچکی ءِ کتاب کُلی ءِ دیمدرائی ءِ دیوان ءَ کازی توار کنگ بوت کہ بئیت عندلیب ءُ اے دیوان ءِ بابتءَ دو گپ بہ جنت، کازی ءَ گپ گپ ءَ اناگہہ ءَ گوں سنگینی ءَ زاھدہ رئیسی ءِ توسیپ کنگ ءُ دلبڈی دیگ بنا کُت۔
اے وھد ءَ ھم من جھل ءَ سندلیانی سرءَ کازی ءِ دیم پہ دیم ءَ نندوک ات آں ءُ کازی منی نیمگءَ چارگ ءُ گپ ءَ ات ءُ من چہ ھجالت ءَ سرچست کنگ ءَ نہ اتاں۔ اے دوئیں مراگشانی تہ ءَ کازی ءَ وتی شخصیت ءِ سنگینیں پھنات من ءَ پیش داشتگ ات ءُ من منتواری گرگ ءِ وام وتی سرءَ لڈان ءُ بے توار اتاں کہ مراگش ءَ رند کازی ءَ من ءَ توار کُت کہ بیایاں ءُ گوں آئ ءَ اکسے بہ کش آں ءُ من ھما مردم اتاں کہ من بازیں باسکے آ وھد ءَ اکس کشگ ءِ مکن کُتگ ات بلے کازی مکن کنگ نہ بوت۔
چد ءُ پد من وتی وانگ ءُ تھیسز ءُ دگہ زند ءِ جنجالاں انچوش مان گش اتگ اتاں کہ بازیں دیواناں ھوار بوت نہ کُت ءُ من چہ دراھیں چاگردی رسانکدراں اوں وت ءَ یک کر کُتگ ات بلے کازی ءَ وھد وھد ءِ سرءَ باسک لبزانکی دیوان ءَ پوسٹانی چیر ءَ کمنٹ دیگ برجاہ داشتگ ات ءُ آئ ءِ بازیں کمنٹے ءَ آئ ءِ زانت ءُ سرپدی پدر ھم بوان بوت۔
بلے بیا کہ ھمے زوتاں چاگردی رسانکدر گوں زاہ دیوکاں پُر بوت ءُ زاہ دیوکانی مزنیں کچے ھما فیک آئ ڈیزئیگ ات کہ آھاں کازی ءَ گوں کُنّت اَت۔ ھمے درگت ءَ میر ساگر ءَ قاضی ءَ گوں گپ ءُ تران ءُ لبزانکی جُست پُرسانی سلسلہ یے بنگیج کُتگ ات، من ءَ گوانک ئِے جت کہ ادءَ ھوار بہ باں۔ اے لبزانکی گپ ءُ تران انت ءُ ھمک لبزانتے وتی ھیال ءُ لیکہ ءَ ھوار بہ کنت ،گُڈ سرءَ آ ایشاں کتابی دروشمے دنت۔
من میر ساگر تچک ءَ مکن کُت ءُ گوشت کہ من ءَ زاہ ءِ اوپار نیست ءُ چہ من ءَ گیش منی لوگ ءِ مردماں نیست۔ ءُ مروچاں ھال ایش انت کہ کسے کازی ءِ نام ءَ پہ شَرّی بِہ گپت ، آ زاہ وارت، کسے کازی ءِ پربندے دیم ءَ بیارایت ، زاہ وارت، کسے کازی ءِ گپانی پلامرزی ءَ بہ کنت آ زاہ وارت، شمئے اوپار ءَ سد سلام انت کہ انچو زاہ ورگءَ رند ھم کارءَ اِت۔
آئ ءَ من ءَ سرپد کنگ ءِ جُھد کُت کہ ما وَ علم ءُ زانشی گپ ءُ تران کن ایں تاں نوک دربراں رھشونی بہ رس ایت ۔ زاہ دیوک تاں کد چوش کن انت۔ من پسہ ات کہ مئے نیمگءَ زاھانی بیر جنگ ءُ مِڑگ انت پمشکا گنتریں شدّتے مہ بیت ، من ءَ وتی دیوان ءَ ھوار مہ کن۔ بلے ھو۔ من شمارا الم ءَ وانان ءُ دربراں۔ بلے دزگٹیاں من ءَ موہ نہ دات کہ اے سلسلہ ءِ دراھیں گپ ءُ تراناں بوان آں۔
ھمے درگت ءَ یک روچے کماش ءِ گورءَ ماں واٹس ایپ ءَ نبشتانکے آتک کہ آئ ءَ من ءَ دیم دات ءُ چارگ ءِ گوشت۔ من چاراں اے نمدی ءَ میرساگر ءَ گوں مبارک کازی ءَ تران کنگ ءَ انت۔ منی چم وتی نام ءِ سرءَ وَ کپت بلے من کہ یک چکاسے ءِ تیاری ءَ دزگٹ اتاں اے نبشتانک ھم باندا وانگ ءِ نیمون ءَ یلہ دات۔
پدءَ یک دیوانےءَ اسحاق خاموش ءَ گوں دوچار کپتاں آئ ءَ گوشت کہ ” بانک کازی ءَ تئ بابت ءَ وش نبشتہ کُتگ۔ آ راست گوش ایت۔ “
من سٹّے کُت کہ اے نبشتانک یا نمدی منی دیم ءَ وَ گوستگ، بلے باندات ءِ نیمون ءَ یلہ داتگ ات ءُ دوبر چارگ اوں شموشتگ ۔
وھدے دوبر وانگ بنا کُت، گنتر ھجالت بوت آں کہ مبارک کازی ءَ وَ پیسریگیں پیم ءَ من ءَ چہ منی بستار ءَ گیش ساڑائیتگ ءُ بلوچی لبزانک ءَ جاھے دیگ ءِ جُھد کُتگ۔ نوں پہ من ءَ لازم ات کہ من کازی ءِ منتواری ءَ المءَ بہ کن آں ءُ نوکی جیڑگ ءَ اتاں کہ نمدی یے کازی ءِ نام ءَ نبشتہ بہ کن آں ءُ میر ساگر ءَ بہ دیاں کہ آ کازی ءَ دیم ئِے بہ دنت کہ ھمے درگت ءَ برات ھاسل نور ءَ کازی ءِ بیرانی ءِ پوسٹے من ءَ دیم دات ءُ من سنگ سیاہ اتاں کہ کازی ءِ رنگیں مھروانیں انسان ءِ منتواری ءِ وام انگت منی سرءَ ات ءُ آئ ءَ مارا پہ دائمی یلہ دات۔
کمبر ءَ اوں چہ وتی شھادت ءَ لھتے روچ ساری ءَ من ءَ چہ منی بستار ءَ گیش ساڑاتگ ات ءُ منتواری ءِ وام منی سرءَ لڈاتگ شُتگ ات ءُ کازی ءَ ھم انچوش کُت۔
مروچی کازی ءِ بیرانی ءَ سیمی روچ انت ءُ من جیڑگءَ آں کہ بلوچی لبزانک ءَ اگاں کسے ءَ زرنگے پُشتے مہ بیت، آئ ءِ نام توار ءَ وَ چونائ ءَ اوں کسے نہ گپت۔ من بلکیں کمے بھتاور اتاں کہ نہ زرنگیں پُشتے است ات ءُ نے کہ منوگرے، یکیں کازی ات کہ چہ روگ ءَ چیزے روچ پیسر وتی مھروانیں دانکے پہ من ءَ شات کُت انت ءُ من ءَ وژنام ئِے کُت۔
کمبر ءُ کازی ءِ ارواہ آسودگ ءُ شات بات انت ءُ تاں بلوچی لبزانک ھست انت اے نام ابدمان بات انت۔
۱۸ ستمبر ۲۰۲۳

لچّہ : مئے تب ءِ موسمانی کہ رندءَ کپ ئے

لچّہ کار: زاھدہ رئیس راجی

مئے تب ءِ موسمانی کہ رند ءَ کپ ئے،
چَہ وت ءَ رَد کپ ئے
اے تب ءِ پُشدرءِ تھل ءُ تُرپشیں کُتہ کاریانی سپر،
یک دمان ءِ نَہ انت
اے تب ءِ درچکے ءَ برکُتگ اُمرے ءَ
آپ داتگ زیان ءِ ھمک موسم ءَ

تو پَہ وشنودی ءَ ، سربُری کسّہ ءُ داستانانی ساچوک ءِ کارست بئے،
لبز لبزاں کمایان ءُ گواچینی مارشتاں سَرگوز کن ئے

چون جیڑ اِت کناں؟

ھرکُج ءَ چرپی یے دیستگ ئے رپتگ ئے
یک دمے، سِیتّے ءَ ، چَہ وت ءَ سِستگ ئے
مئے تب ءِ پُشت ءُ رند ءَ کپ ئے، رد کپ ئے

مئے تب ءِ ریشگے!
گوست ءِ گواچین ءَ پیوست بیتگ مُدام

وش ءُ سک ءِ میان ءِ دماناں بِہ پُرس،
اَھد ءِ زوراکیانی ھمک کسّہ ءَ
کینگیں براتے ءِ براتوی کِردے اَت
توکہ آبیل ءُ کابیل ءَ سرگوز کن ئے، کے میاریگ بیت؟
مار پَشکءَ بِہ بیت یا کہ آستونگ ءَ
اے کزا ءَ رزایے ستر گون بیت
سر کہ ساٹگ بِہ بیت، جنت سد سالے ءَ
گوست ءِ چیرگیجی ءِ دپترءَ پچ بہ کن
گرانیں بُٹّانی چِیرءَ لگتمالیں راجانی دلّار،
ھجبر درآمد نہ اَت

راجدپتر چہ تو بودناکیں تب ءُ پگرے ءِ لوٹ کنت
لوٹ پَہ چاڑی ءِ
لوٹ گواچینی ءِ
لوٹ سنگینی ءِ
لوٹ پَرّیچی ءِ
لوٹ دیرگِندی ءِ
لوٹ جھولانکی ءِ
لوٹ بُرزیں، چہ استال ءُ ماہ ءِ گُرابانی ھمراھی ءِ
لوٹ ھرموسم ءِ نوکیں گامگیجی ءِ
لوٹ باندات ءِ پدریچ ءِ رُژنائیں امروز ءِ وشھالی ءِ

وھدے تئی اوں تب ءُ مئیل ءِ لوٹ ءُ گُزر
مسکیں ھاک ءَ گوں پیوست ءُ ھمگرنچ بیت
نوں رزا بیت ترا

نوں رزا بیت ترا مئے تب ءِ موسمانی کہ رند ءَ کپ ئے
ھچ وڑ ءَ رد نہ بئے، الم ءَ جاہ کپ ئے۔

5 ستمبر 2023
٭٭٭٭

پٹپولی نبشتانک: بلوچ،دپتر،زبان:رودرآتک زانتانی کرد۔ زاھدہ رئیسی
Role of Orientalists: Baloch, Balochi and Balchistan.
پہ نبشتانک ءِ ایرگیجگ ءَ ادءَ بہ چارات:
https://baask.com/archive/role_of_orientalist_intermof_baloch_history_language_by_zahidaraeesi/

Abstract
This paper is an attempt to discuss the role of orientalists in
the promotion of Balochi language and literature. How did
the orientalists come to Asia, in particular, to Balochistan
and what were their intentions behind coming to Balochistan
and the regions around Balochistan. This paper discusses
the the aims and objectives of the orientalists regarding
Balochistan, who visited the region as businessmen, traders,
geologists and linguists. They in loved with the local
population studied them and made plans regarding them. In
this regard they did much for Balochi language and
literature such as the collections of Balochi classical poetry
and the works on Balochi language and its grammar.
Key Words: Balochistan, Orientalists, Balochi Language, Balochi Grammar

Article Details
How to Cite
Zahida Raiesi. (2022). بلوچ،دپتر،زبان:رودرآتک زانتانی کرد. Balochistaniyat - Annual Research Journal of Balochi Academy, 9, 12–30. Retrieved from https://balochistaniyat.balochiacademy.org/index.php/journal/article/view/30

بلوچ،دپتر،زبان:رودرآتک زانتانی کرد۔ زاھدہ رئیسی | Baask.com بلوچ،دپتر،زبان:رودرآتک زانتانی کرد۔ زاھدہ رئیسی Baask.com Posted on May 25, 2022 by Zahida RaeesiAugust 10, 2023 بلوچ،دپتر،زبان:رودرآتک زانتانی کرد۔ زاھدہ رئیسی Role of Orientalists: Baloch, Balochi and Balchista...

گوں یاگی چابھار یوٹیوب چینل ءَ زاھدہ رئیس راجی ءِ گُلگدارءِ دومی ءُ گُڈی بَھر:

banok zahida raees raji golgedar domi bahr #بلوچستان #بلوچی ...

باسک لبزانکی دامگ ءِ بلوچی ڈیجیٹل کتابجاہ ءِ لھتے ندارگ۔ ادءَ سر بیگءِ کشک ایش انت:
http://baask.com/archive/

گوں یاگی چابھار یوٹیوب چینل ءَ زاھدہ رئیس راجی ءِ گُلگدارءِ اولی بھر

banok zahida raiss Raaji golgedar avali bahr #بلوچستان #بلوچی ...

”مھر ءِ ھنکین“، کھُدا عبدالغفور ءِ کتاب ءِ دیمدراھی ءِ دیوان۔
جاگہ: مھرگھر،لیاری کراچی
روچ ءُ وھد : یک شنبہ 3 جون 2023
گوشتانک دیوک:
زاھدہ رئیس راجی، ڈاکٹر رمضان بامری، ماسٹر ندیم، مُلا غلام رسول کلمتی

جارچین: سانی سید

دیوانءِ پاگواجہ : مُلا غلام رسول کلمتی

سلام ءُ دروت ءُ دراہ باتی پہ شما!
من زاھدہ رئیسی چہ دل ءَ جھولانک ءَ، شُمئے بزاں سید ھاشمی ریفرنس کتابجاہ ءِ کارمستر ءُ کارگشادانی منتواراں کہ شما نہ تھنا من ءَ اے ھاسیں روچءِ دیوان ءَ پَہ گوشتانکی بھرءَ بَھر زورگ ءَ لوٹ ات بلکیں من ءَ اے شرپ ءُ ازت ھم بکشات کہ اے سال ءِ صبا داد منی نام ءَ کُت ءُ من ءَ دات۔
وژنام بات اِت
گوں نیکیں واھگاں
کستر
زاھدہ رئیس راجی

بلوچی دربرجاہ۔ بلوچی کش آب۔ دومی بَھر۔ پولکار، نبشتہ کار ءُ وانینوک۔ زاھدہ رئیس راجی

chapter 5, balochi vowels -part 2 by Zahida Raees Raji Learn Balochi Grammar, Chapter 5, Balochi vowels, Part2, in Balochi, Urdu and English by Zahida Raees Raji #بلوچی #...

سرگوست : بیا چورن بھا کن ایں (سیمی ءُ گُڈی بھر)
نبشتہ کار: زاھدہ رئیس راجی
ھیر پدءَ بانک ھانیہ کنول ءَ من ءَ لھتے یوٹیوب ءِ تا مُردیم دات انت کہ ھروھدءَ موہ رس ایت ایشاں بہ چار ءُ پدءَ من ءَ گوں رھوت بہ کن۔ من ترا پہ کانفرنس کال ءَ زوراں تو مئے سوجکار ءَ اے دراھیں گپّاں بہ گوش کہ تو من ءَ گوشتگ اَنت ءُ ھمے داب ءَ کہ اے تامُرانی تہ ءَ دگہ جنک وتی سوبمندی ءَ درشان کنگءَ انت تو ھم بہ کن۔
دمانے ءَ رند من آئی ءِ لنک پچ کُت انت چاراں سوجکار گوں لھتے جنکاں ویڈیو کانفرنس کنگءَ اِنت ءُ جنکانی سوبمندی ءِ داستاناں مھلوک ءَ پیشدارگ ءَ انت۔نوں من ءَ سرترگءَ گپت کہ من دزّ نہ گپت، دزّ ءَ من ءَ گپت۔ھما دمان ءَ من بانک ءَ توارے دیم دات ءُ تچک ءَ گوشت کہ پہ تامُر ءِ اڈ کنگ ءَ گوں شما ھمراھداری کُت نہ کن آں۔آئی ءَچارات کہ چوش مہ بیت اے بہ تچ ایت ، گُڑا پہ منی دارگ ءَ دراھینت ئِےکہ ھرکسے تامُر اڈ کنگ نہ لوٹ ایت، آئی ءِ توار زورگ بیت۔من گوشت کہ شر انت بانک ، ھروھدءَ گِش آں گوں شما ھال اھوال کن آں۔
ھمے درگت ءَ منی ھما دزگھار کہ چہ بندری ءَ من ءَ اولی روچءَ زنگ ئِے جتگ اَت ءُ وتی کار ءِ دزگرگ ءِ ھال ئِے سر کُتگ اَت، آئی ءِ لوگ واجہ ءِ توار بندے منی گورءَ اتک کہ تئی دزگھار ءَ ھما نوکیں کار دست گپتگ، آ چہ آئی ءَ بینک ءِ اکاؤنٹ نمبرءَ لوٹگ ءَ انت ءُمنی دل جَنَگءَ انت کہ اے فراڈ مہ بنت، گھار !تو وتی دزگھار ءِ ھال ءَ بہ گر۔
ادءَ اے گپ ءَ گوشگ لوٹ آں کہ چہ پسہ دیگ ءَ پیش منی ھیل انت کہ اسل کسّہ ءَ زانگ ءِ جُھد ءَ بہ کن آں۔ چوشکہ مروچاں گیشتریں مھلوک ءِ دین ایمان وتی فیس بُک ، انسٹاگرام ءُ واٹس ایپ ءِ اسٹیٹس نوکازگی انت۔پمشکا من تچک ءَ دزگھار ءِ اسٹیٹس ءَ شُت آں۔ چاراں اودءَ ھم انچیں تامُر ایر انت کہ مارا مئے ٹریننگ ءِ اولی روچءَ سلائیڈانی دروشم ءَ پیش دارگ بوتگ اَت۔ مئے داب ءَ آئی ءَ ھم گوشگ بیتگ ات کہ پہ اے کار ءِ دست مان دیگءَ شمئے سرءَ بازینے ایراد گرایت ءُ شمئے جند ءِ لوگ ءِ مردم شمارا نئیل انت کہ باپار بہ کن ات ، بلے بہ چارات! کسی گپّاں گوش مہ دار اِت۔
دمانے ءَ من کسّہ ءِ آسرءَ سر بیت آں کہ منی دزگھار ھم ھما دا ب ءَ رپینگ بیتگ کہ بانک ھانیہ کنول ءَ من ءَ چہ لنکڈ ان ءَ شوھاز اتگ ءُ کنسلٹینسی ءِ نام ءِ سرءَ رپینگ ءِ لانک بستگ۔
نوں بانک ھانیہ چار روچ انت ودار ءَ انت کہ زاھدہ من ءَ آڈیو کانفرنس ئیگی وھد بہ دنت ءُ من بانک کنول ءِ دراھیں کلوھاں سرگوز کنگ ءَ آں کہ زھنی ایمنی چہ درستاں دیم ءَ تر انت۔بلے لیزگیں مردماں ابرت نیست ، آ چہ سھور ءَ پد کلوہ پہ کلوہ انت کہ تو کدی وھد دئے۔
اے سرگوست ءِ ھمراھی ءَ دگہ یک گپے دلگوش کرز ایت کہ بلوچستان ءِ بازیں بانُکے ایشانی پیمیں مردمانی چاپ ءَ کپتگ، آھاں وتی زرّ باپار ءِ نام ءَ داتگ ءُ سنگاری ساز ءُ سامان پہ بھا زُرتگ، اگاں نہ جنین ءُ چکانی گُد پُچ چہ ایشاں گپتگ، اگاں نہ دگہ بھائی ازباب زُرتگ ءُ اکس اش وتی واٹس ایپ ءُ انسٹا گرام ءِ اسٹیٹساں جتگ انت کہ بھا بہ بنت، بلے اپسوز ایشاں زوروک نیست۔
ادءَ پدءَ ھما گپّہ جن آں کہ ھمائی ءَ چورن بھا کنگ ءِ ھنر گون ، آئی ءَ نپ چست کُتگ بزاں وتی زر گوں نپ ءَ کٹ اتگ ،بلے ھمایاں کہ وانگجاھانی استاد بیتگ اَنت یا نبشتہ کار بیتگ انت یا دوچگر بیتگ انت، یا لوگی جنیں آدم کہ آھانی گورءَ دگہ کارے امرے نہ بیتگ ءُ لوٹ اتگ ات کہ دست وتی پندول ءَ بہ بیت، آھاں بازیں مالی تاوانے چہ ھمے ادارھانی ءُ ھمے سیلزاینجنٹانی وسیلہ ءَ رس اتگ۔
منی سرگوست ءِبُنی مول ءُ مُراد ایش انت کہ فار ایوَر کمپنی ءَ بانک بینش ءُ پاور ایگل کمپنی ءَ بانک کنول ءِ دابیں چورن بھا کنوک دست کپتگ انت کہ آ ٹریننگ ءِ وسیلہ ءَ زھن سازی کن انت ءُسادائیں مردماں گلائین انت کہ شما باپار ءِ بندات ءَ چہ مارا بہ کن ات کہ مئے ازباب دستانی دست ، زورگ بنت، شمئے ھرچ کُتگیں زر پدءَ شمارا رس انت،بلے منی راج مَہ شموش ایت کہ اے بانکاں وت ءَ وَ کمیشن رس ایت، پروموشن رس ایت، ماہ ءِ سرءَ پگار ھم رس ایت بلے اگاں اے گرانی ءَ گران کیمتیں ازباب بھا مہ بنت، سالانی سال ایر بہ بنت گُڑا مارا شمارا چے رس اِیت؟
الم ءَ بہ جیڑ ات ۔
منتوار
٭