چیروک و سەرهاتیێت ژیانــــێ

ئەگەر تو یێ ژ رسقێ خو نەرازی بی دێ ئەڤە ب سەرێ تە هێت ئەی مروڤ..
ل سالا 1958 سەروکێ چینێ فەرمانەك دا کو هەمی جورێن چیچکا بهێنە کوشتن ژبەرکو ئەو دەخل و دانێ جوتیاران دخون و بەرهەمێ نافخو کێم دکەن‌!
و ب کریار فەرمانا وی هاتە ب جهـ ئینان و هەر ئێکێ پتر چیچک کوشتبان دهاتە خەلات کرن،
دبێژن خودێ دەرسەک نیشا وان دا دا بو هەر کەسەکی ببیتە وانە. ئەرێ چل وان مروڤا هات ئەویت چیچک کوشتین و چ چێبو

پشتی هینگێ ئێکسەر کولی زێدەبوون ئەوێن وان چیچکا دخارن و بەروبومێ چاندنێ گەلەک بێ سەر و بەر کر و ژناف بر و بو ئەگەرێ مرنا ۱٥ملیون مروڤا ژبرسادا ل ساڵا 1961.
ئەڤ رزقێ لسەر عەردی خودێ یێ دای و تێرا هەمیا هەیە، نابیت کەس مایێ خو دکارێ خالقێ مەزن دا بکەت، سبحان الله

سنور دهوکی ١٩٩٩

ده وله مه نده ک بتنی دگه ل هه فژیناخو دباژیره کئ دژیا وچ زاروک نه بون وچ جاران هاریکاریا که سئ یامادی نه دکر!
به روفاژی قه صابه ک هه بو گوشت بئ به رامبه رداخه لکی ..
جاره کی خه لکی گوته زه لامئ ده وله مه ند بوچی توهاریکاریا خه لکی ناکه ی ماتو پارا بوکئ کوم دکه ی ته چ زاروک نینن.... زه لام دابه رسف ده ت و بیژیت که س مایئ خومن نه که ت هین هه رن گوشتئ خویئ به لاش وه رگرن...
روژ بو روژئ خه لکی پتر که رب ژئ فه دبون تاروژه کئ نساخ بو و که سئ سه ره داناوی نه کر حه تا مری .... ده مئ مری که س نه چوسه ر زیاره تا هه فژینا وی زیده تر که س نه چو....
روژا دیف دا قه صابی گوشت به لاش نه دا که سئ خه لکی گوت بوچی تو ئەڤرو گوشتی به لاش ناده ی ...
قه صابی گوت او زه لامئ پیش هه وه فه پاره دان دهی یئ مری از مه جبور نینم گوشتی بئ به رامبه ر بده م...........

چ جارا نابیت ده ربارئ چ که سا خرابی به حس بکه ین یان بریارئ سه ر که سایه تیاوی بده ین هەتا نە نیاسین.
✍✍سنور بەرواری ١٩٩٩

ڤر ڤرر ڤررر درەڤی .
سندوقا وی ددەستادا درەڤی و خو لتەنشتێن خەلكی ددان ،
من هزر كر دزیا ئێكی كریە یان ژی ئێك یێ دهێت دێ وی شەلینیت ،،
ئێ خالو هێدی تو بو. درەڤی ؟
كوركی ئاخفتنا خو گوت : من. بەردە دێ سندوقا من بەن ، چو و دەرباز بو بوری دناڤ ژنكا دا ،
دوو زەلام هاتن هەر ئێك ژ یێ زەلامتر من هزر كر دێ داعشەكی گرن وەسا دبێهن هەلدای بون پاشی دەركەفتن زەلامێت بەلەدیێ ،، هەتا نێزیك بوین شنی من زانی كو یێ دراهیلنە وی زاروكێ خودانێ سندوقا ئاڤێ ،
پاشی من زاروكەكێ دی دیت بحێجەتا ئاڤەكێ من گوتێ بو دراهێلنە هەوە ؟
گوت هەكە بابێ من زەنگین با وی ژی نە دراهێلا من 😢
باشە هندی ئەو قازانج بكەت دێ پێنج هزار بنە قازانجێ وی باشە ئەو پێنج هزارا چلێ بكەت ؟
چ پێ بكریت ،؟
خارنێ یان ڤەخارنێ بو مال یان ژی كریا خانی یان حەقێ كەرهرەبێ یان ژی حەقێ دختورەكی ؟
راستە ئەڤە زاروكێن فەقیرانە ئەون یێن هەمی رەزالەت لڤی وەلاتی لسەر ڤێ ئاخێ دیتین ،
دێ ڤێجا هوین ژی بناڤێ رێكخستنا باژێری بەلا خو ژ هەژارا ڤەكەن ،



بابەت ڤەگوهاستیە

رێز و سلاڤ هەڤالێت عەزیز...
هەر کەسەک یئ ئازادە کومێنتێ لدیف دلێ خو بنڤێسیت بەلێ پا مخابن ئینسانێت هوسا ئەف تەکنولەجیایە لبەر دەستێت وانا بیت .
ئەف کومێنتا د رسمی دا هین د بینن کەسەک بێژیتە من تو بەس جابا کچکا ددەی. کا بلا هەمی جاب بدەن کا کیش کچکە من نەگوتبیتێ برا ئان خشکا من. ئان من بێ رێزیەک بەرامبەر کربیت وللە هەمی وەکی خشکێت منن ... من چ جارا ب چاڤەکێ دی نە سەحکریە چ ئەندامێت ڤی پەیچی.. ئەگەر ئەس یێ وان شولا بم ئەس پەیچێت هوسا چیناکەم دا دگەل کچکا باخڤم گەلەک رێکێت دی یێت هەین بەس الحمداللە دەیکو بابێت من یێت وەغەر کری ئەس گەلەک باش یێ پەرەوردە کریم سپاس بو وان ...
مەسەلا حەژێکرنێ ژی کەسەک نینە حەژێ کرنێ نەکەت و چ شەرم تێدا نینە
الحمداللە من خوشتڤیا خو یاهەی ژبلی وێ کچکێت دنیایێ هەمی خشکێت منن....
هیڤیدکەم هین ژدل جابدەن کا کەنگی من بێ رێزی بەرامبەر کەسەکی کریە کومێنتێ دا بنڤێسن چنکی ئەو کابرایە ژی متابعا کومێنتا دکەت دا راستی بو دیاربیت...
دبارە رێز و سلاڤ بو هەمی هەڤالا .. خشکو برایێت من یێت مەزنن هین هەمی...

سنور دهوکی ١٩٩٩

ئەز شیب تە ناکەم حەتا تو دەیکا خو ژمال نەدەرێخی !!!!
دگەلمەدابن ژبو خاندنا ڤێ چیروکا کاریگەر...
.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
گەنجەک چوو خازگینیێت کچەکێ .... کچکێ گوتێ ئەز یا رازیمە بس ب مەرجەکێ ... دەیکا تە بلا نیک مە نەبیت دێ دەیکا خو ژمال دەرێخی !!!
ئەو گەنجە ژی ما حێبەتی و بێدەنگ بوو ...... پاشی ئەو گنجە چوو نیک ماموستایێ خو و گوتێ بەری سالەکێ بابێ من یێ مری و دەیکا من خزمەتا مە دکەت و جلکێت مە دشوت .... و ئەز حەش کچەکێ دکەم ئەز چوم بخازم شەرتێ وێ ئەو بو ئەز دەیکا خو ژمال دەرپێخم !!!!
گوتێ ماموستا تو د بێژی ئەز چ بکەم ؟؟؟
ماموستای گوتێ .... ئەز دێ داخازەکێ ژتە کەم و پاشی دێ بوتە بێژم کا دێ چکەی !!
وی گەنجی گوتێ داخازا تە چیە ؟
ماموستای گوتێ داخازا من ئەوە تو بچیە مال و دەستێت دەیکا خو بشوی و پاشی سباهی وەرە نیک من دێ بوتە بێژم کا دێ چکەی !!
ئەو گەنجە چوو مال و دەستێت دەیکا خو شیشتن .....روندک دیڤ روندکێ ژ چاڤێت وی گەنجی هاتن چونکی جارا ئێکێ بو دبینیت دەستێت دەیکا وی هەمی یێت شەق شەق بوین و زڤر بوین ژبەر شیشتنا جلکا !!!
و وەختێ ئاڤ ل دەستێت دەیکا خو دکر دەستێت وێ د لەرزین ژبەر ئێشانێ 😢
پشتی دەستێت دەیکا خو شیشتین وی گەنجی نەشیا حەتا روژا پاشتر خو بگریت هەر وێگاڤێ تەلەفونا ماموستیێ خو کر و گوتێ ،، سوپاس بوتە ماموستا تە یا درست نیشا من دا ئەز دەیکا خو نا فروشم ژبەر چ کەسا چونکی وێ ژیانا خو هەمی یا تەرخانکری بو من و پاشەروژا من ..!
سنور بەرواری ...١٩٩٩...

دا پێکڤە ڤێ چیروکا کاریگەر بخوینین داكو هه رده م
ليبورين ده ف مه هه بيت چونكه ئه م نزانين كا پشتى
چركه كا دى دى چ هيته رويدان.. پەشیمان نابی ژ خاندنا ڤێ چیروکێ

دەیکا وی یا ژێ عێجزە .
ڤیا دەیکا خو گرنژینیت پسیار ژێ کر :
دێ چ شیڤ ئامادەکەی دادێ ؟
دەیکێ بەرسف دا : ژەهرێ
کوڕ گرنژی وگوت :
بێ گومان خو ژەهر بیت ژ دەستێن تە تاما ژەهرێ دێ یاخوشبیت
دەیك : لڤێرێ نەمینە .
کوڕ : بلا بەس پیچەکێ گرنژە
دەیك: من بهێلە وهەرە دا زادی چێکەم
کور : هەتا ڤی ئاستی تە کەرب شمنڤەدبن .؟
دەیك : من نەڤێت سەروچاڤێت تە ببینم تو رێزێ لمن ناگری
کور : دێ بلا دادێ ئەس عێجزبوم شیڤێ دگەل وە ناخوم
دەیك : ژەهرێ بخو
کوڕ :دێ باشە دەیکا من یا خوشتڤی ئەڤە ئەس چووم
کور دەرکەت داکو دیاریەکێ بو دەیکا خو بینیت ئەوی دزانی دلێ دەیکا یێ نازکە و بێ گومان دێ لێبورین هەبیت .
پشتی 2 دەمژمێرا ......
دەیك : کا سفرا زادی دانن
پاشی دەیکێ هزرکر 🤔
دبیت من دلێ وی هێلابیت ؟
دێ چەوا زادی خوین ئەو نەیێ ئامادەیە ؟
دبیت بومن گونەهـ بیت کوڕێ من ژ دەرڤە مینیت برسی ؟
سفرا زادی بێ کورێ من چ خوشی تێدا نینە .
کچ : دادێ زادی دانم .؟
دەیك : ئەرێ زادی دانە و تلەفونا برایێ خو بکە بێژێ نوکە بهێتەڤە بەلێ هشیاربە نەبێژێ دادێ یا وەگوتی داکو بهێت داخازا لێبورینێ شمن بکەت و رێزێ لمن بگریت .
کچ تلەفونێ دکەت بەلێ .. تلەفون یا گرتیە .!!!
دەیك : خێربیت خودێ بپارێزیت سلامەتی بزڤریت ☝
پشتی چەند دەمژمێرا کور زڤری مال بەلێ چەوا زڤری .؟.
پشتی ل جامعێ هاتیە شیشتن .
پاشی لناف کفنێ سپی وەرکری .
پاشی گوتن دا ببەین مالێ دەیکا وی خاترا خوە ژێ بخازیت
ب مخابنیڤە کور ب رویدانەکا دل تەزین گیانێ خوە ژ دەستدا
هەوارا دەیکێ یا مەزن ئەوبو دگوت :
دادێ قوربان هلو تویێ برسی من ئەو زادێ چێکری ئەوێ تو حەژێدکەی 😢
✍✍سرود دهوکی١٩٩٩

ئەو #ژنا هزار #زەلام داینه کوشتن

جوانترین ئافرەت د مێژوویا مرۆڤایەتیی دا کو هەتا نوکه چ ئافرەت نەگەهشتینه جوانیا وێ و دووبارە ژی نابیت ل دویڤ ئاخڤتنیت میژوو نڤیسا هەروەسا ل دویڤ ئاخڤتنیت ئەدیب و نڤیسەریت ئەغریقی هومیروس .
جوانیا ڤێ ئافرەتێ بو ببو بەلا هەمی پاشاییت وی سەردەمی هەروەسا زوربەیا سەرکردیت سەربازی پیکول دکرن کو بکەنە هەڤژینا خو بەلێ پاش سەرکردە (منیلاوس) هەلبژارد، ئەڤ ئافرەتە ژ هەڤژینێ خو رەڤی چوو باژیرێ (تەڕوادە) ببو ئەگەرێ دروست کرنا شەرێ ۱٠ سالیی یێ تەروادە کو هزار زەلام تیدا هاتنه کوشتن پشتی شەر دوماهیک هاتی هەر ئەڤ ئافرەتە بو ئەگەرێ کوشتنا پاشا(بریام) و ئەمیر(هکتور).
پاش ئەڤ ئافرەتە زڤری دەڤ هەڤژینی خو یێ کەڤن زاروکەک بو ناڤی وی کرە (هرمیون).
✍✍ سرود دهوکی ١٩٩٩

سـەرهاتیەڪا راسـتە قـیـنـە ڪو پزیشڪەك ڤــە دگـێـریـت گەل هـاریـڪارێ وی ...

نـوژدارەڪێ پـسـپور ب نەخـوشـیـێـت دلـی ڤـە دگـێـریت و دبـێـژیـت : روژەڪێ نوبا مـن بـۆ ل نـەخـوشـخـانـێ و گـەنـجەك ب ایـسـعـافـێ ئـیـنان نـەخـوشـخـانـێ و ژیـێ وی ناڤـبـەرا 16 بـۆ 17 سالان بـۆ رەوشـا وی گـەلەك خـراپ بـۆ ئـەڤـێـت گـەل هاتـبـون گـوتن ئەم ل مـزگەفـتـێ ل هـێـڤـیـا بـانـگـێ سـپـێـدێ بـویـن و ئـەڤـی گـەنـجـی قـورئان دخـانـد و دەمـا بانـگ هـاتـیـە دان ئـەڤ گـەنـجـە رابـو داڪو قـورئانـێ دانـیـت جـهـێ وێ بـەلـێ پیـچەڪێ ژ پـێـرڤـە راوسـتـا و پـاش ل ئـەردی ڪەفـت و بـێ هـوش بـۆ مـە ژی پـەیـوەنـدی ب ایـسـعـافـێ ڪر و ئـەم گەل هـاتـیـن نـە خـوشـخـانـێ ، نـوژدار دبـێـژیـت مـن پـشـڪنینا وی ڪر مـن زانـی جـەلـتەیەڪا ب هـێـز ل دلـێ وی دایـە لـەوا مـن داخـاز ژ هـاریـڪارێ خـۆ ڪر زیـڪا ب چـیـت هـندەك تـشـتـێـن پـێدڤـی بـیـنـت ژ بـۆ چـارەسـەریـێ پـاش چـەنـد دەقـەیەڪا هـاریڪارێ وی دزڤـریـت و دبـیـنـت ئـەوی گـەنـجـی دەسـتـێ نـوژداری یـێ گـرتـی و نـوژداری گـوهـێ خـو یـێ بـری بـەر دەڤـێ وی و گەنج هـنـدەك تـشـتا دبـێـژیـت نـوژداری و پستە پستێ دڪەت و پاش ڪێمەڪێ مـە دیـت ئـەوی گـەنـجـی دەسـتـێ نـوژداری بـەردا و گـوت " أشهد أن لا إله إلا الله و أشهد أن محمداً رسول الله " هـەتا گەنج تەمام بویـی و مـر ..

پاشـی نـوژدار ی ڪرە گــری !

ئـەو ڪەسـێـت وێرێ هـەمـی سـەرسـورمان بـون ڪو ئەڤە ئـێـڪەم ڪەس نینە دمریت بـەر دەسـتـێ نـوژداری !

مــە پـسـیـار ژ نـوژدار ی ڪر بـوچـی تـە ڪرە گـری بـو ڤـی گـەنـجـی ئـەوی چ دگـوت بـەر گـوهـێ تـە ژ بەری بمریت ؟

نـوژدار ی گوت : گـوتە مـن نـوژدار ێ دلـی خـوە مـانـدی نـەڪە ئـەز مـریـمـە والله ئـەز ب ڤـان چـاڤـێـت خـو فــریـشـتـا ( مەلائیڪەتا ) دبـیـنـم ! ئـەز جـهـێ خـو ژی دبـیـنم د بــەحــەشـتــێـدا ! پاشـی دەسـتـێ مـن بـەر دا .. !
بابەت.ڤەگوهساتیە

ئه‌گه‌ر تو نه‌شێی سفرا هه‌ژاره‌كی پربكه‌ی !!!
سفرا خو نیشا هه‌ژارا نه‌ده‌ ..

دەیکا ئەدیسونی چ گووتە زاروکێ خو دەمێ ژ قوتابخانێ ھاتی دەرئێخستن .

ئەدیسون زڤری مالێ و کاغەزەک دناڤ دەستێت وی دابوو کرە دەستێ دەیکا خودا و گوتێ : ئەڤە ماموستایێ منێ دای من گوتێ بلا دەیکا تە بتنێ بخوینت . دەیکا وی ب روندک ڤە ئەو کاغەزە بوو کورێ خو خاند و تێدا نڤیسیبوو ( زاروکێ وە گەلەک زیرەکە ئەف قوتابخانە بوو وی بچیکە فێربوونا وی ب ستویێ خوڤە بگرن)
چەند سالەک دەربازبوون دەیکا وی چو بەر دلوڤانیا خودێ و ل وی دەمی ئودیسون مەزنترین داھێنەرێ سەردەمێ خوبوو روژەکێ ئەدیسونی دناڤ کوگەھێت یادگاریێت خودا پێاسەدکر دناڤ دیوارەکێ دا کاغەزەک دیت و خاند لسەر نڤیسیبوو (زاروکێ وە بێ مێشکە ئەم ژ سوبە پێڤە قەبول ناکن ل قوتابخانا مە بخوینت) ئەدیسون گەلەک گری و د یادگاریێت خودا نڤیسی " توماس ئەلفا ئەدیسون زاروکەکێ بێ مێشک بوو دەیکا وی ئەو کرە پەھلەوان و زانا "

هەشت ڕاستی د ژیانا مه‌دا🤗

١-د ڤێ دنیایێ دا كه‌س دگه‌لته‌ راست نینه‌ ژبلی ده‌یكا ته‌

٢-كەسێن هه‌ژار د بی هه‌ڤالن

٣-خەڵك حەش و بیرئینانا مروڤن باش ناكه‌ن،

٤-خەڵك ڕێزێ ل پارا دكرن نه‌ك كه‌سان

٥-ئەو كەسێ ژهه‌میا پتر تو دڤی پری هه‌میا ته‌ دئیشینیت

٦-ڕاستی گه‌له‌ك بساناهی یه‌ به‌لێ ده‌مێ ته‌ دڤێت روون بكه‌ی گه‌له‌كا بزحمه‌ته‌

٧-ده‌مێ زه‌وق و دلێ ته‌ یێ خوش بیت تو زه‌وق ژ سترانێ جدكه‌ی به‌لێ ده‌مێ تو یێ دل ته‌نگ تو د رامانا وی ستران دگه‌هی

٨-دوو تشت ته‌ پێناسه‌ دكه‌ن د ژیانی دا
ئیكه‌م:-ئارامیا ته‌ ده‌مێ ته‌ چ تشت نه‌بن
دووه‌م:-بارودۆخێ ته‌ده‌مێ ته‌ هه‌می تشت هه‌بن

هیڤیە جهێ مفای بن❤🌷❤
ئەدمێن سرود دهوکی

ئافرەت د رەمەزانـێ دا ..
بەری دەمێ پاشیڤێ ژخەو رادبیت خوارنێ ئامادە دکەت
وروژێ هەمیێ ب زاروک وکاروبارێن مالێ ڤە
پاشی ئامادەکرنا خارنێ بو مەغرەب
گەرما تەباخێ و بێھنا خارنێ و ئاگر و غاز و وەستیان
زەلاتێ چێدکەت شرینی و شەربەتا ئامادەدکەت
ل دەمێ فتارێ دا خارنێ ددەتە زاروکێن خو
پاشی ئامانا دشوت
روژا پاشتر ب ھەمان شێوە ئەڤ ھەمی کارە دوبارە دبنەڤە
ئەو ئافرەتە دایکا تەیە یان خیشکاتەیە یان خێزانا تەیە
نەرم نیان و لەبێ و بەلێ بە دگەل دا
ب ئاخفتنێت رەق و داخازیێت زور و نەدجھێ خودا زێدەتر بارێ وێ گرانتر لێ نەکە
رەخنەکرن ل خارنا وێ زێدەتر نەوەستینە
خودێ هێزەکا زێدە بدەتە وان وژیێ وانرێژ بکەت یارب

ڤه گۆهاستیه تۆژی هه میئ بخینه 😜😂 پيرەمێرەک هەمی رەمەزانا

30 مێويژ دکرنە د بەريکا خو دا و چەند روژەک ژ رەمەزانێ چووبا

ئێک د خوار داکو ب زانيت چەند روژ ژ رەمەزانێ ماينە ، روژەکێ

شەلوالێ خو د هەلاويسيت و پيرەژنا وی ژی سوتفە دەستێ وێ ڤ

شەروالێ وی دکەڤيت و دبێژن ، (وەی ئەز کورەببم من نەدزانی

حەجی هند حەزژ مێويژا دکەت) و پيرەژنا وی دچيت و تژی بەريکا

وی مێويژ دکەت ، پشتی چەند روژەکا حەجی ل ناڤ جماعەتەکێ يێ

روينشتی بو و وان گوتێ مام حەجی چەند روژ ماينە بو جەژنێ ، ئەو

ژی دەستێ خو د کەتە د بەريکا خو دا و دبينيت کو بەريکا وی يا تژيە

ژ مێويژا 😲 ، دبێژيت ( بخودێ ب حسابا مێويژا بيت هەوە ئەڤ سالە جەژن نەديت ) 😂😂

رەڤینا مەزن !!

29 سەربازین بریتانی ل نۆڤمبەرا ساڵا 1917ێ ل یەک ژ زیندانێن ئەڵمانیا دەست ب کۆلانا تۆنێلەکێ کرن داکۆ ب رەڤن
کولانژی ب کەفچکێن چایێ و دەستی هند ئامرازێندی هاتنە پەیداکرن ژ وی دەمی دەست ب کۆلانا تۆنێلەکێ کرن تاکۆ 24 ئەیلۆلا 1918ێ د بەردەوام بوون ل سەر ڤێ هەوڵێ تاکۆ ئەنجام ب دەستڤە هاتی و کارین ب ڕەڤن
لێ ژ سەرجەمێ وان 29 کەسان دیسان 19 ژ وان هاتنە دەستەسەرکرن ڤە و 10هێندنژی کارین خوە بگهینن وڵاتێ هۆلەندا ( پۆل بەریکهیل ) یەک ژ وان رزگاربوویان بوو یێن کۆ کاری ژ زیندانێن ئەڵمانیایێ ب ڕەڤە، د پەرتۆکا خوە دا یا کۆ ب ناڤێ ( مەزنترین ڕەڤین ) باس ل هەوڵێن رەڤینا خوە دکە و هەموو هوورکایێن چەوانییا کولانا تۆنێلێ تێدا بەحس کرینە

جۆن ستۆرێچ، دەرهێنەر و ئەکتەرێ سینەمایا ئەمریکی ل ساڵا 1963ێ ئەو پەرتۆک کریە فلم ب ناڤێ ( Great Escap )) کۆ دەما وێ 172 خۆلەکە و کۆژمێ 4 ملیۆن $ لێ هاتینە مەزاختن، لێ بەرهەمئانینا ڤی فلمی دەنگڤەدانەکە مەزن ل پەی خوە ئانی و تەماشەڤانەکە زێدە پەیداکر و بۆ خوەدی چەندی خەلاتێن نافخوە و بیانی و جیهانی
ئەڤەژی لینکێ فلمی یە >>>>
https://www.youtube.com/watch?v=6zwW7iWinrk&list=PLMDordv5pDT4ci1Im1Fp9VhcsqAqnigC4

زانـیـاری ل سـەر ئـەلــهــۆ ی یان سـەقـەر ی ..

" ب ئـنـگـلیـزی دبـێـژنـێ ( Eagle ) دەڤەرێت بادینان پتر دبێژنێ ( سـەقـەر ) یان ( ئـەلـهـۆ ) و دەڤەرێن سورا دبێـژنـێ ( هه‌ڵۆ ، هکور ، ئەلە ، هولی ، ئەیلۆ ، سپر ، کورت ، سەرکنەك ) ب عەرەبی ( نـسـر ) ..

" پـتــر ژ 60 جـورێـت ئـەلـهـۆ یـا هــەنـە د جیـهانـێـدا پـتـریـا وانا ل ئاسـیـا دژیـن تایـبـەت ئـەفـریـقـا ..

ئـەلـهــۆ دژیانا خـو هـەمـیـێ دا ئـێـك هـەڤـژیـنێ بـۆ خـو هەلـبـژێرت تا دووماهیێ ل گەله و هـێـلیـنا خـۆ ل جـهـەڪێ گـەلەك بـلـنـد درسـت دڪەن پتریا وانا دوو هێڪا دڪەن و شەش حـەفـتـیـا یان هـەشـتا دمیـنن سـەر هـێـڪان ، هـندەك ژ وان 14 سالا دژیـن و هـندەك ژی تا 30 سالیێ و سەر دا د راسـتـی دمـیـنـت سـەر دەڤـەرا لـێ دژیـن ژی ئـەگـەر ڪەش و هـەوا گـونـجایی بـت و خـارن زور بـت ل وی دەمی بیت پتر ژ 30 سالا بـژین ..

خـارنا ئـەلـهـۆ ی گـوشـتـە گەلەك جارا ماسـیـا و تـەیـرڪا و ڪێـڤـریـشـڪا و مارا و جـردا و ریـڤـیـا نـێـچـیـر دڪەت ..هتد

ئـەلـهـۆ یـێ زێـریـن ئـەوا ب ئنـگـلیزی دبـێـژنێ Golden Eagle دەمـا دفـریـت لـەزاتیا وی دگـەهـیـتـە ( 150 تا 200 میلا - miles ) د ئـێـك سـەعـەتـێـدا ئـەگەر 200 مـیـلا بـڪەیـن مـەتـر دێ بـیـتە ( 321869 مـەتـر - metres ) ب ڤـێ چـەنـدێ دبـیـتە یـێ دووێ بـۆ لـەزاتـیـێ دجـیـهـانـێدا و ڪێشا لەشـێ وی ناڤـبـەرا ( 3 تا 7 ) ڪێلو یان دایە و درێژیـا چـەنـگـێت وی ناڤـبـەرا ( 1.8 بـۆ 2.34 ) مـەتـرا دایە ..

ژ بـەر زیـرەڪی و چـەلەنـگیـا ئـەلـهـۆ یی گـەلەك وەلات لوگویـێ ئەلهویی دانـنـە سـەر پارا یان دڪەنە لوگویێ حزبەڪێ ..

پـسـیـارەك تـە هـەبـیـت و تـە دڤـێـت بـزانـی ل سـەر ئـەلـهـۆ ی ل ڪومـێـنـتـێ بـنـڤـێـسـە و هـەڤـالـێ بـەرسـڤـێ دزانن بـلا ریــپلایی بڪەن ↓

ئـەو ئـەلـهـۆ یـێ دوێـنەیی دا دیار ناڤـدارە ب ( ئـەلـهـۆیـێ زێـریـن - Golden eagle )

بوچی ٥/١ هاتیە هەلبژارتن وەک جەژنا کرێکارا ؟؟
سەرهاتیەکا خەمگین 😔😔

ل دەستپێکێ :: ئەڤ روژە ل هەمی کرێکاران پیروزبیت خودێ هەر هێزێ بدەتێ :
بەرسڤ /// ⬅⬅⬅ ل سالا ١٨٨٦ کرێکارێت ... شیکاگو ... ل ئەمریکا رابوون ب خرڤەبونەکێ و مانگرتنەکێ و تێدا داخازکر دەمژمێرێت کاری بهێنە کێمرکرن کو روژێ بتنێ ٨ دەمژمێربن ئەڤ مانگرتنە ل روژا ٥/١ تاکو ٥/٤ ڤەکێشا و ب شێوەکێ ئاشتیانەو ئێمناهی ... پارێزگارێ شیکاگو ژی رازی بو کومبونەکێ دگەل کرێکارا و خودانێت کارا گرێدەت و تێدا رازیبونا خو دیارکر کو دەمژمێرێت کاری بهێنە کێمکرن وەک حەقەک بوکرێکارا وان ژی بهێنڤدان دڤێت ... پشتی چوونا پارێزگاری ب چەند خولەکەکان پولیس هاتن و کومبون و خرڤەبوناوان ب هێزاخو کرە ئاژاوەو ( فوضى ) ..کرێکاراژی پسیارکر وەرێک دامە خرڤەبون و کومبونێ بکەین بوچی هین نوکە هێزا خو ل مەدیاردکەن .. هوسا گرژی و ئالوزی دروست بوو و ژنشکەکێڤە بومبەک ( قنبلة ) پەقی و کەسێ نەزانی کێ پەقاند ل روژێت دیفدا روژنامەڤا هوسا دیارکر کو کرێکارا بومبەک پەقاند و ئارامی تێکدا .... ب ڤی رەنگی نونەرێت کرێکارا هەمی گرتن و حکمێ سێداەدانێ داناسەر ... پاشی حکمێ ٧ ژوان کێمر بو زیندانکرن حەتاحەتایێ ( مؤبد ) ... وئێک ژ کرێکارا خوکوشت و ٤ ژی هاتنە سێدارەدان پشتی ١١ سالا دەمێ پارێزگارێ شیکاگو کەتیە سەر تەختێ مرنێ شنی وژدانا وی لڤی و دا دیارکرن کو پولیسان ئەو بومبە پەقاند بوو ... بڤی رەنگی کرێکاران داخوازا دوبارەکرنا دادگەهێ کر ... و ئەوێت هاتینە زیندان کرن هەمی هاتنە ئازاد کرن ...ژ بەرڤێ چەندێ و ژ هینگێ وەرە بریارهاتیەدان ٥/١ ببیتە جەژنا کرێکارا ..

کێ ئەف شێوێ ( coca cola ) نڤیسی یە ؟ ئەرێ راستە ئەف شێوێ نڤیسینێ ب پێچەوانە دبیت (لا محمد لا مکە)

پشتی ل سالا ١٨٨٦ ل ویلایەتا جورجیا . نوژدار ( John Stith Pemberton - جۆن ستیث پیمبرتۆن ) چەند مادەیەک تێکەل کرین ئەو ڤەخارنا (کوکا کولا) ژێ دروست کر و رابوو ب فروتنا وێ ڤەخارنێ ل دەرمانخانا خو بناڤێ (Jacobs) نوژداری ژمێریارەک ھەبوو دگەل ھندێ باش نڤیس ژی بوو ئەوی ژمێریاری ب خەتێ خو لسەر ئێکەم کاغەز نڤیسی (Coca Cola) و ھەتا نوکە چەندین سال دەربازبوون ھەر ئەو شێوازێ نڤیسینێ یێل سەر .

کەس نەبێژت رامانا وێ کێمکرنا ئاینێ ئیسلامێ یە .
چونکی گەلەک دبێژن ئەگەر ناڤێ کوکا کولا بەرو ڤاژی بخینی دبیتە ..لامحمد لا مکە..چ راستی ژبو ڤی ناڤی ئو بو کێمکرنا چ دیانەتا نینە..

ل فــرەنـسـا ، ڪچەڪێ دڤیا شـیـپ پارێـزەرەڪێ ب ڪەت بـەلـێ دەیـڪا وێ دژی ڤـێ چـەندێ بـۆ و دگوت ئەو پارێزەر یـێ هەژارە بەلێ ڪچێ هەر دڤیا شی ب پارێزەری ب ڪەت ، لـەوا دەیـڪا وێ ڪچا خوە د ژورەڪا بـچـیـك دا زیـنـدان ڪر ، بـۆ مـاوێ ( ۲٥ ) سـالا داڪو شیپ پارێزەری نەڪەت .. !

ژێدەر و بـۆ پـتر زانیـاریا هەرە ڪومێنتا ئێڪێ ↓

رۆژەکێ سەرۆک کۆمارێ ئەفریقیا باشۆر ژبوی نانخارنێ دگەل هەڤالێن خۆ د چیتە خارنگەهەکێ

پشتی کۆ ل سەر مێزەکێ رۆنشتین، ل نێزیک وان زەلامەک ژی رۆنشتی بوو، لێ هەوڵ ددا رۆخسارێ خۆ ل وان ڤەشێریت داکۆ وی نەبینن!

ماندێلای گوتە یەک ژ پاسەوانێن خۆ هەرە گازی وی زەلامی بکە و مێهڤان کە سەر مێزا من

کابراژی ب شەڕم و ترسڤە د ئێت سەر میزێ و دگەل سەرۆک کۆماری نانێ د خوت

پشتی کۆ ئەو زەلا ژ رێستۆرانتێ د چیتە دەر، یەک ژ هەڤالێن ماندێلای د ڤێت ب زانیت کا ئەو زەلام کی بوو سەرۆکی مێهڤان کری؟؟

د بەرسڤدا د بێژیت" ئەڤە پاسەوانێ تایبەتیێ وێ ژوورێ بو یاکۆ ئەز تێدا زیندانکری، هەر جارەکا گەلەک تێهنی دبوم، من داخوازا ئاڤێ کربا، ل شونا ئاڤێ، ئەڤ کەسە دا بەنتەرۆنێ خۆ ئینیتە خار و دا د ناڤ شفشاڕا میزیتە ب من ڤە !!!

هەڤاڵێن ماندێلای ب بهیستنا ڤێ چیرۆکێ گەلەک تۆرە دبن
دەما کۆ ژێ پسیار دکەت، پا بوچ تە مێهڤان کر؟؟؟

نیلسۆن ماندێلا دبێژیت" دەما کو ئەم چوینە دناڤا خارنگەهێ دا ئەو زەلام گەلەک ب ترس و شەرم هاتە پێش چاڤ، ئەو وسا تێگەهشت کۆ رەنگە تۆلا وان رەفتارێن وی دەمی ژێ ڤەکەم"!!

هەروسا د بێژیتن" لێخوش بوون ژ وان کەسێن ئەم ئێشاندین، مەزنترین ئێشانە ژبوی وان"

ب ڤی شێوەی بوو کۆ نیلسۆن ماندێلای مێژوویەکا پری سەروەری و دەست کەفت تۆمار کر، کۆ بو هەتا هەتا دێ ناڤێ وی مینیت
✍📖سنور دهوک ١٩٩٩

ئەرێ تودزانی !!!

ل سالا 1985 دەمێ ئێراق و قەتەر یاری کری، ل دوماهیێ هەلبژارتیێ ئێراقێ ب سەرکەفت ل سەر هەلبژارتیێ قەتەر، جەماوەرێ ئێراقی رژیانە ناڤ یاریگەهێ ب ئالایێ عیراقێ، لێ یاریزانەکێ قەتەرێ هێرش کرە سەر وی کەسی ئەوێ ئالایێ عیراقێ هەلگرتی و سفکاتی ب ئالایێ عیراقێ کر و بن پێ کر

دەنگ و باس گەهشتنە بەغدا سەدام حسێنی، سەدامی سەعەت سفر دیار کر بو هێزێن ئاسمانی ژبو هێرش کرنێ ل سەر قەتەرێ و بریار دا د ماوێ 24 دەمژمێرا دا دڤێت هەمی دبلۆماتکارێن عيراقێ وی وەلاتی ب جێ بهێلن

کێمتر ژ دوو دەمژمێران حکومەتا قەتەرێ ئالایێ عیراقێ ل سەر یاریگەها دەوحەیا پایتەخت بلند کر

کوچکا سەروکاتیا قەتەرێ ب فەرمی داخازا لێبورینێ ژ گەل و حکومەتا ئێراقێ کر

"بوزانین وێنە یێ وی سەردەمی یە"
✍📖سنور دهوک ١٩٩٩

ناڤێ ڤی کابرایی ( جامع محمود المطری ) ه ، خەلکێ یەمەنێ یە ، ماوێ نەهــ سالا پسۆلا کارەبێ بۆ نەهات بوو ، پشتی وی بریاردایی پێداچوونێ دڤێ چەندێ دا بکت بۆ وی دیار بوو کۆ پسۆلا وی یا دانایە سەر ناڤێ وەزارەتا ئەوقافێ و ئەوان ئەو پارە یێ پێش ویڤە دایی ژبەرکۆ وان وەسا هزرکریە کۆ ئەو ناڤ ناڤێ مزگەفتەکێ یە !!

دێ هەرە سەیدایێ جامع تە چ هەبوو 😁😁😁

✍📄سنور دهوکی.١٩٩٩

بابەتەک لسەر بەنداڤا دوکان.
بەنداڤا دوکان ئێکە ژ مەزنترین بەنداڤ ل کوردستانێ و عیراقێ

بەربەستا دوکان. بەرێ بناغێ وێ ل سالا 1954 ل لایێ مەلکێ عیراقێ. مەلک فەیصەل.هاتیە دانان..

د ناڤ بەرێ بناغەی دا مەلک فەیصەلی ..فلسەکێ عیراقی کریە د ناڤدا .وەک هێمایەک..ئەوژی بێ قیمەت ترین پارێ وی سەردەمی بو ل عیراقێ
ئەو بەربەستە ل سالا (1954) دەست پێ کریە
و ل سالا (1956) ب دوماهیک هاتیە ژ لایێ کومپانیەکا فەرەنسی ب ناڤێ ...دومێز بالوت...ب سەر پەرشتیا هەردو کومپانیێت ئەمریکی ب ناڤێ ..بنی دیکن و کورلی

ئەڤ بەربەستە خەرجیا وێ (14)ملیون دینارێت عیراقی یێت وی سەردەمی لێ هاتینە مەزاختن

روژا هەر کرێکارەکی لسەر بەنداڤێ کار دکر روژا وی ب (٢٥) فلسابو...
. دا بهێینە شێوازێ هونەری یێ بەنداڤێ
.١..بەرزیا دیوارێ بەربەستێ(١١٦.٥)مەترە
.٢..بەرزیا بەربەستێ ب تمامی (٢٦٠) مەترە
.٣..بەرزیا بەربەستێ ژ بلنداهیا ئاستێ دەریای .(٥١٦ )مەترا بلند ترە ژ رویێ ئاستێ دەریای
.٤..روبەرێ وی جهێ بەنداڤ ڤەگرتی ..(11690.).کیلومەترێت دوجایە..ئانکو ٢ جارا هندی باژێرێ هەولێرێ یە
.٥..هێزا سکرێ بەنداڤێ ..(6.8.).ملیار مەترێت دوجا یێت ئاڤێ یە..
هیڤیە جهێ مفای بیت ئەڤ بابەتە..
سرود دهوکی ١٩٩٩

ملیاردێر ریتشارد برانسون
خودانێ کومپانیا فروکان و چەندین کومپانیێن دی کو نێزیکێ 360 تایان بخووڤە دگریت
روژەکێ بسەرەدان چوو ئێک ژ تایێن کومپانیا خوو
دیت ئێک ژ کارمەندێن وی یا پال دای و نڤستی وەکی دبێژن (متلبس) گرت!!!

ھەر زووی رابوو وێنەک دگەل گرت و بەلاڤکرو لسەر نڤێسی؟؟؟

(ژبوو ھندێ کو کومپانیا مە ل رێزا ئێکێ بمینیت
کارمەندێن مە زور وەستیانێ بخووڤە دبینن
نوکە ژی پشتی ماندبوون و وەستیانەکا مەزن
ئەف کارمەندێ مە پیچەک بێھنا خو ڤەددەت)

بڤێ کریارێ ڤیانا وی فەرمانبەرانی بخوو راکێشا پشتی ئەو وێنە ھاتیەنە دیتن
و ھەر وەسا رێز و باوەریەکا تایبەت ژلایێ کارمەندێن ویڤە لێ ھاتە گرتن ژبەر ھەلویستێ ویێ جوان...

"وەکو سەرکردان ھزربکە"

ھندەک ھەنە تە بریندار دکەن ب اخلاقێ خوو
و ھندەک ژی ھەنە تە دەرمان دکەن ب اخلاقێ خوو

ھونەرێ ئاخفتن و گوتنێ خالا سەرکەفتنێ یە...
*رێڤەبرن ھونەرە 👇
*سەرکەفتن ژ ڤالاھیێ ناھێتن
بابەت ڤەگوهاستیە ژ پەیچێ.. نەوەی نویێ بادینان....

ئەڤەژی ئێکە ژ هونەرێ بەرسڤدانێ
چار قوتابیانێن زانکویێ پێکهاتن کر کو بێژنە دکتورێ خو تاهێرا تورومبێلا وان دهی پەنجەر بو لەومان پێفە مژیل بون و ل وان بو درەنگ و ئەزمون نە خاندیە داکو دکتور بو ئەزمونێ تاجیل بکەت و هوسان کر دکتوری ژی ئەزمون بو وان چارا تاجیل کرە پشتی چار روژا
ل روژا ئەزمونێ هەر جار برنە هولەکا مەزن هەر ئێک برە کوژیەکێ هولێ و پسیار دانە فێ پسیار ب فی شێوەی بون
پسیارا ئێکێ
کیش تاهێرا تورومبێلێ پەنجەر ببو
۱ یا راستێ یا پشتێ
۲ یا راستێ یا سنگی
۳ یا چەپێ یا پشتێ
٤ یا چەپێ یا سنگی

پسیارا دووێ
ج جورێ سەیارێ بو؟

پسیارا سێیێ
ل کیرێ ب درستی سەیارە پەنجەر بو

پسیارا چارێ
سەعەت جەند بو دەمێ پەنچەر بوی

تێبینی دفێت بەرسفێن وە هەر چارا بتمامی وەکی ئێکن بن ئەگەر دێ سفرێ دەمە وە هەر چارا و وەلی امرێ وە داخازکەینە کولیێ دا بێنە شەرمزارکرن
تێبینیەکا دی من بەوەرناما دکتورایێ بو جانی نە ینایە دەر .

ئورشەلیم یان قودس (ب ئینگلیزی: Jerusalem، ب عەرەبی: القُدس، ب عیبری: יְרוּשָׁלַיִם)
قودسێ گرنگیەکا زورا هەی لایێ دینی و ئابوری ڤە و هێزا روژهەڵاتا ناڤەراستە و پایتەختێ فەلەستینێ .
زمانێ عەرەبیێ دا ب چەند ناڤێن دی دهێتە نیاسین وەکی: بیت المقدس ، القدس الشریف ، وأولى القبلتين ، و لایی (جیا) ڤە دهێتە نیاسین (ئۆرشەليم)

ئورشەلیم
יְרוּשָׁלַיִם (Yerushalayim)

القُدس (al-Quds)

أُورشَلِيم (Ūrshalīm)شار

قودسێ مێژوویەکا کەڤن یاهەی و هندەک سەرچاوادا بەحس لێ هاتیەکرن دەوروبەرێت ساڵا (٣٠٠٠ )پ.ز بو جارا ئێکێ ژمارەیەکا خەلکی لێ ئاکنجی بونە و دەستپێکا دروست بونا قودسێ یە ....
قودسێ گرنگیەکا زورا هەی بو هەرسێ ئاینان: یهودیا و مەسیحیا و ئیسلامیا ....
گرنگیا وێ بو یەهودیا دزڤریتە سەردەمێ پێغەمبەر (داود) دەمێ رزگارکری و دکەتە پایتەختێ (شانشینا ئیسرائیلیا) دەوروبەرێت ساڵا (١٠٠٠)پ.ز و پاش (سولەیمانێ) کورێ وی ئێکەم پەرستگەها (جیا) ئاڤادکەت
و دیڤ هزروبیرێت (جیا )خزینەک و سامانەکی مەزن یل بن هاتیە ڤەشارتن و دیڤ هندەک بەلگا بەحس دکەن دەمێ هێرشێت (خاچپەرستان) ئەڤ خزینە هاتیە دیتن و پاش یا بریە (ئەوروپا) و ناڤێ خو یێ کریە (سیارچاکێت پەرستگەها) و پاش ب رێکا وێ خزینێ شیان خو بگەهینە دەسهەڵاتەکا گەلەکا بهێز......
گرنگیا وێ بو (مەسیحیا) دزڤریتەڤە بو هندێ ل دیڤ ئنجیلێ پێغەمبەر (عیسا) ل سەر گرێ (کالاڤار) نزیک قودسا کەڤن خاچێ ڤە هاتیە هەلاویستن و هاتیە بلندکرن بو عەسمانا و پاش دیف وێ پەیمانا نوی هاتیە بەحسکرن (سانت هێلانە) ئەو خاچە دهێتە دیتن ل ناڤ قودسێ بەری (٣٠٠) ساڵا .....
گرنگیا وێ بو موسلمانا دزڤریتە سەردەمێ پێغەمبەر (محمد) (س.خ) لوێرێ دگەل (جبریل) دچیت بو عەسمانا و پشتی هینگی دزڤریتەڤە و گرنگترین جهێت قودسێ :(مزگەفتا ئەقسا) و (قبة صخرة) و كەنیسا گورێ پیروز .....
و دیڤ هندەک بەڵگا بەحسێ هندێ کری کو ئەوا (سولەیمان) ئاڤاکری پەرسگەه نەبوو و ئەو بتنێ چیروکەکا (جیا) یە. و گەلەک جهێن دی بەحسێ کری برەنگەکێ دی (واللە یعلم وانتم لا تعلمون).
قودس دیڤ مێژووەکا دیر و درێژ (٢) دووجار هاتیە خرابکرن (٢٣) جارا هاتیە دورپێچکرن (٥٢) جارا روبەروی هێرشان بویە (٤٣) جارا دەست بسەردا هاتیە گرتن ......

دیڤ ئەوا (تەوراتێ)بەحس کری ئەڤ قودسە ژلایێ (شامێ کورێ نوح) هاتیە ئاڤاکرن و خەلک لێ ئاکنجی بویە ...
پاش مرنا (سولەیمان) شانشینا ئیسرائیلیا دابەش دبیت بو دوو پارچا پارچا باکور و پارچا باشور و قودس دبیتە پایتەختێ پارچا باشوری و .....
پاش ژ لایێ (بابلیان) ڤە ب سەرکردایەتیا (نبوخذ نصر) تێتە داگیرکرن و قودس دهێتە هەرفاندن و (جی) ئاوارەدبن و پتریا وان دبنە بەندە ...
و قودس دگەل عەردی راست دبیت و هەر دوێ هێرشێ دا گومان دهێتەکرن کو ئەو (١٠ )لەوحێت موسای بەرزەببن کو یاسا بو (جیا) تێدا هاتبونە نڤیسین و پشتی چەندین ساڵا ل (بابل) ژ لایێ (٧٠ حاخام) ێ (جی) کتێبا (تەلموود) هاتە نڤیسین و (جیا) دەست هاڤێتە بەدلکرنا (تەلموودێ) و پشت گوهاڤێتنا پەیاما راست و دروستا خودێ ...
پشتی ٥٠ ساڵا پاشایێ هەخامەنشی(کورشی مەزن دامەزراندنا ئیمبراتوریەتا هەخامەنشی) رێک دا (جی)ین بابل بزڤرنە ڤە بو قودسێ و دەست بهاڤێژنە ئاڤاکرنا باژێرێ (قودسێ) و پاش قودس دوبارە چەند جارەکان توشی داگیرکرنێ بوو ڤە ژ لایێ (رومانیا) ڤە و پاش روخاندنا ئیمبراتوریەتا (روما) و دابەشبوونا قودسێ بەر بەشێ (رومایا روژهەڵات) کەفت رامانا ئیمبراتوریا (بیزەنتی) و ل وی دەمی قودس هەمی ببو مولکێ (مەسیحیەتێ) ....
بەلێ پشتی هینگی ژ لایێ فارساڤە(ساسانیا) دهێتە داگیرکرن و ژدەستێ (رومێ) تینە دەر....
پشتی (١٥) ساڵا جارەکا دی دکەڤیتە دەستێ (رومێ) وبڤی رەنگی دمینیت هەتا کو دهێتە رزگارکرن ژلایێ ئیسلامێ ڤە .
پاشێ (عمر بن الخطاب) دبیتە خەلیفە و فەرمانێ دەتە (عمر بن العاص) و (أبو عبيده بن الجراح) هەرن بو قودسێ و پەیاما ئیسلامێ تێدا بەڵاڤ بکەن پشتی دگەهنە قودسێ نەشێن بچنە ژورڤە ژبەر دیوارێت دەورو بەرێت وێ ولوی دەمی (ابو عبیدە) نامەیەکێ دهنێریت بو خەلکێ قودسێ بەلێ خەلکی خو گێلکر و پیتە پێنەدا و بو جارا دوێ نامێ دهنێریت بەلێ جارا سیێ قودس هاتە دورپێجکرن و ژبەر بەردەوامیا دورپێچکرنێ ژلایێ سوپایی موسلماناڤە سەروکێ قەشا ب ناڤێ (سفرونیوس) دبێژیت ب چ رەنگا قودسێ نا کە مە دەستێ کەسێ دا ژبلی (عمر بن الخطاب) پاش (عمرو بن العاص) ئەڤێ داخازیا (سفرونیوس) فرێدکەت بو (عمر بن الخطاب) ئەوژی دچیت بو قودسێ و دگەل (قەشا) پەیمانەکی چێدکەن کو ئازادبن لسەر دینێ خو بەرامبەر دانا باجێ و وەکی هەر کەسەکێ ئاسای رەفتار دگەل بهێتەکرن و پشتی هینگی رێک هاتەدان (جی) ژی بزڤرنە قودسێ و هەر وەکی (مەسیحیا) ئازادبن .....
و پاش (عمر بن الخطاب) دەست هاڤێتە لێگەریانا جهێ (مزگەفتا ئەقسا) و بوێ رێیا کو قورئانێ بەحس کری و وەکی ئەواپێغەمبەری (س.خ) بو بەحسکری و بو ماوەیکی کورت شیان جهێ وێ ببینن و فەرمان دا مزگەفتەکا دی ل جهێ وێ ئاڤابکەن و پاش ژ لایێ خەلیفێت دی یت (ئومەوی) و (عەباسی) بهێتە نیژەنکرن و ئێک ژ مێژوو نڤیسێت عەرەبا دبێژیت کو (عبد الملک بن مروان) مزگەفتا (قبة صخرة) ئاڤاکریە رەنگێ وێ کرە رەنگێ زێری ژبوی هندێ دا بهێتە جوداکرن ژ کەنیسێت لناڤا قودسی ئەو ژی ساڵا (٦٦) کوچی و جهێ مزگەفتێ ژهەمیا دیارترە ...
و پاش لسەر داخازیا (پاپا ئوریانێ دووێ) هەڵمەتا خاچپەرستیی دەستپێدکەت کو ئارمانجا سەرەکیا (پاپایا) ئەڤ باژێرە بوو ئارمانجا پاشایا دەولەتا موسلمانا و ئارمانجا شەرکەرا پاقژبون ژ گونەها و سامان بوو ژبەر هندێ مەسیحیت (ئەوروپا) ساڵا (١٠٩٩) هێرشێ دکەنە سەر قودسێ و ب هێرشا (خاچ پەرستێت ئێکێ) ناڤدارە و پاش دورپێچکرنێ دەست بسەردا دگرن و داگیردکەن هەر دەستپێکا دچنە ناڤا قودسێ نزیکی (٧٠) هزار کەسا دکوژن و گەلەک جها دسوژن و دوێ هێرشێ دا چەندین کتێب و جهێت بها ژناڤ چوون پاش نزیکی (٨٠) ساڵا ل ساڵا( ١١٨٧) سەرکردێ کورد (صلاحدین ئەیوبی) شیا قودسێ ژ دەستێ (خاچ پەرستا) رزگاربکەت پاش شەرێ بناڤودەنگ (حەتین) کو شیا هێرشا (سێ) یا خاچ پەرستا ب تمامی بشکێنیت و سەرکردێ وێ (ریشالد شێردڵ) رەڤی بو وەڵاتێ خو و جارەکا دی موسلمانان دەست بسەرداگرت و جارەکا دی رێک دا (جیا) بزڤنەڤە و دەستهاڤێتە ئاڤاکرنێ بەلێ پشتی مرنا (صلاحدين) دوبەرەکی کەفتە ناڤ کورێت وی و لاوازیا دەولەتا (ئەیوبی) جارەکا دی قودس دکەڤیتە دەست (خاچ پەرستان) و نزیکی (١١) ساڵان تێدا دمینن و پاش دوبارە رزگاردبتەڤە ژلایێ (پاشا الصالح النجم الدين أيوب) دیڤدا جارەکادی دهێتە داگیرکرن سەر دەستێ تاتار و خوارزمەییا) پشتی هینگی (تاتار) ل سەر دەستێ (مەمالیکێت مسرێ) دشکێن ومەمالیک دەست بسەر قودسێ دا دگرن و قودس دبیتە باژارەکێ مەمالیکی هەتا کو هاتنا (عوسمانیا) و ل وی دەمی خەلکێ باژاری توشی بیبەلەرز و بلاڤبونا نەخوشیا تاعونێ دبن .....
پاش هێرشێت عوسمانیا بوسەر مەمالیکێت مسرێ ساڵا (١٥١٧) دەستا بسەر قودسێ دا دگرن و ب درێژاهیادەسەڵاتا عوسمانیا قودس بن دەستێ عوسمانیا بوو هەتا ساڵا (١٩١٧)و شکەستنا عوسمانیا ل جەنگا جیهانیا ئێکێ دا .
وی دەمی دا خەلیفێت عوسمانیا گرنگی دا باژێری ب تایبەت (سلێمان قانونێ ئێکێ) کو باژێر نیژەنکر و دیوارێ دەرڤە هاتە دروستکرن و پوستێت گەهاندنێ هاتنە داەزراندن و دروستکرنا چەندین رێک و پرا بەلێ بتنێ وەکی باژارەکێ ئاسایی سەحدکرێ و گرنگیا خو هند نەبوو پاشێ گرانی و برسیاتی سەر باژاریدا گرت ژبەر گرانیا باجێ و گرانیا کرینا تشتان...
پاش شکەستن و ژناڤچونا عوسمنیان (بەریتانیا) دەست بسەر باژاری دا گرت و پاش (جیا) و (مەسیحیا) بشێوەکێ بەرچاڤ زڤرینەڤە بتایبەت ژمارەکا زورا (جیا) وەلێهات ژمارا موسلمانا زورکێم بیت و کرینا زەڤیت قودسێ و دەرکرنا موسلمان و (مەسیحیا) ژبەر هندێ چەندین شورەش چێبون بەڵێ (بەریتایا) شیان کونترولبکەن و خزمەتەکا زێدەتر بو (جیا) بکەن بو نمونە ڤەکرنا (زانکویا عیبری) و دیڤدا (کێشا قودسێ) برە نەتەوێت ئێکگرتی پاش (جەنگا جیهانیا دووێ) و نەتەوێت ئێکگرتی بریار دا ئەو بخو قودسێ برێڤەببەن هەتا کو جورەکێ حوکمی بو خەلکێ وێ کو وان بڤێت دیاربکەن بەلێ پاش خوڤەکێشانا (بریتانیا) (جیا) ئەڤ خەلتیە بخو بدەلیڤە دیت و دەولەتا (ئیسرائیلی) راگەهاند ئەڤەژی بو ئەگەرێ شەر و گوشتنەکا زور کو هەتا نوکەژی هەر یا بەردەوامە و ژهەمیا گرنگتر سەرێ ساڵا (١٩٦٧) بوو.
قودس دکەڤیتە ناڤەراستا (فەلەستینی) و پاش دامەزراندنا دەولەتا (ئیسرائیلی) بەشەک کەفتە بەر ئیسرائیلێ و تا نوکەژی ئەڤ کێشە نەهاتیە چارەسەرکرن و یابویە جهێ ململانێ مابەینا (ئاینان) دا کو هەرئێک هەوڵددەت دەسەڵاتا خۆ زێدەتر بکەت لناڤ قودسێ ....
باژارێ قودسێ نزیکی (٦٠)کم یا دویرە ژ دەریا ناڤەراست و یالسەر بانەکی گرەکێ ل دەستپێکی رەنگێ کەلهەکێ وەرگرتبوو و ژ (٤) تاخا پێکهاتبوو و دیوارەک دەورە دابوو بەلی هێدی هێدی مەزن دبیت . و ژکەڤندا قودس دەوروبەرێت وێ دارستان بوو بەلێ ژبەر شەر و داگیرکرنێ هەمی ژناڤ چوو.

نوکە رێژا خەلکێ وێ نزیکی (٩٠٠)هزار کەسا دبن و بارا پتر (جی) نە و پاش (موسلمانن) و هەر سەردەمێ عوسمانیا شارەوانی و دامو دەزگەهێت حوکمی هاتینە دامەزراندن .....
ناڤ باژارێ قودسێ هاتە دابەشکرن بو (٤) بەشێت سەرەکی ئەوژی باکور و باشور و روژهەڵات و روژئاڤا قودس باژارەکە یێ پرە ژ شوینەوار و ئاڤاهیت گرنگ وەک: نەخوشخانا مەزن Haddassah ل روژئاڤای باخچێ گیانەوەرا Biblical ل باشوری و جهێ دروست کرنا پەیکەرا ......هتد بەلێ ئەڤە و چەند جهێن دی گرنگیەکا زور پێ ناهێتەدان چونکە گرنگترین بەشێن باژێری بەشێ روژهەڵاتێ یە ئەوژی شورایە جهێت کومبونێت ئاینیە و بو هەر ئاینەکێ پیروزترین جهە
بو موسلمانا مزگەفتا ئەقسا و بو مەسیحیا کەنیسا St.anne و کەنیسا گورێ پیروز وکەنیسا Reddmer و چەند جهەکێن دی.....
و بو جیا Hahura syng وچەند جهێت دی...
و سەبارەت دەرگەهێت چونە ژورا ئەڤێ شورایێ گەلەک دەرگەهیت هەین وەکی دەرگەهێ زێری ، دەرگەهێ یافو ،دەرگەهێ شێر ، دەرگەهێ زیۆن ،دەرگەهێ Dung ، دەرگەهێ Damascus و دەرگەهێ نوی ....
و ساڵانە سەدان کەس سەرەدانا ڤی جهێ گرنگ دکەن هەتا نوکەژی ئێک ژوان باژێرایە کو لدەستپێکا مێژووێ دووبەرەکیەکا زورا لسەر نەهاتیە چارەسەرکرن
هەتا ساڵا ٦/١٢/٢٠١٧ روژا جوار شەمبی ژ لایێ (دوناڵد ترەمپ)سەروکێ ئەمریکا قودس وەک پایتەختێ ئسرائیلێ هات نیاسین و ئەڤە بو جهێ نەرزیبونا گەلەک وەڵاتان بتایبەت وەڵاتێت موسلمانان....