Sang'u FM, Vaa nivo Kwaku.

Ve munduume wa ukuu wa myaka 30 na ula ei mutwai wa mota sya bodaboda sokoni wa Makindu kauntini ya Makueni na waaie wa thanthatu kyumwa kivituku Mwii wake wesa kwithiwa uendee na kwoeya kithekani kimwe ki muvakani wa kivalo Kya Makindu na Kiboko vakuvi na usi wa Kiumbi ngaliko sya Mulilii wi na mauumisye ma kutemangwa na kindu kyui.

Mauvoo aya nimaikiithwa ni Kivu wa kivalo Kya Makindu Jackson Kimende ula waweta kana Mwii uyu wesa kwoneka ni enenthi uvalukite nyekini kithekani ki utee wa lelu wa Kuma Makindu kuthi na Wote.

Ndongoi ya aka kaundini ya Masaku Muandu Joyce kamene Kasimbi niwakulya amwaitu, amuika na andu ala mena mamutha me mwanya kwithiwa maikwata ta ikundi sya ika milati ila ikuete vaita kwoo Kenda kwithiwa maikwata ilovia sya silikali kwisila kinandu Kya NGAAF Kila ukuweta kwayu ta kithiitwe kietete kyeni ikundini kivathukanyo Vaa kaundini ya Masaku ovamwe na kaundi ingi

Kamene anena kii kavindani kala eivikite Githunguri Location ila Yi athi River Mavoko kyathini kya kunenga ikundi sya Muthwaka CBO ila syi muthwani ward vala ikundi sya bodaboda na amwaitu syatetheka na mbesa sya ikundi ,maema , ivila Kenda kumatethesya kwiyaka ikundini syoo kwisila kinandu kya NGAAF.

Anene ma maskulu kauta vaa Kenya nimatumie amanyiwa musyi itina WA mukomo ula yu ulikile kyumwa kya keli kwithiwa uendeeye kwa ivinda iteesikiiwe.

Maskulu maingi kaundini sya Machakos, Makueni, Nakuru, Meru na Kirinyaga nimavingiwe.

Aineenea na aandiki ma mauvoo, mwenekivila wa kyama kya kutetea alimu kaundini ya Uasin Gishu County, Kenya Union of Post Primary Education Teachers (KUPPET) branch Sosten Bellat niwakulya asyai kwosa amanyiwa moo masukuluni nundu mukomo wiendeeya nginya mawendi moo meaniiwe.

Kyama Kya kutetea mavata ma Alimu Kya KUPPET uvonge wa Kitui kwa oyu nikitwaisye maandamano ma muuo katikati wa soko munene wa Kitui ta nzia imwe ya usukumiisya serikali kwiia kiio kyoo.

Utalo munene wa alimu kuma Kitui niukwatianiite na KUPPET maandamanoni aa na uu niwo maundu mailye maandamanoni aa.

Malí íla ivuthiwe ni mwaki sukuluni wa Makindu Girls utukuni wa kuamukia umunthi, itina wa nyumba ila ikomaa amanyiw'a 55 kuvya vyu .

Ona ou wiovo vai mumanyiw'a unaumíía mbangani isu

Andu 2 nimatiiwe ni thayu mbangani kivathukanyo sya lelu sub Kauntini ya mukaa Makueni mbanga ya mbee yikitika kisioni kya konza leluni munene wa Mombasa kuka Ilovi vala ngali ya kimbene ikongie mwenethi umwe ula etembetee na lelu akwa vau kwa vau na mbanga ya keli yikonya mutwai wa kamota ula ukimiwe ni iloli kisioni kya Ngaamba na kutiwa ni thayu wake vau kwa vau

Mauvoo aa nimaikithwa ni OCS wa kisese kya volisi kya Salama Chief Inspector Daniel Nyanga.

Aa ni amwe ma masukulu ala mavingitwe kumana na mukomo ula utwaiiiwe ni alimu ma kyama kya KUPPET kauntini ya Makueni na ula walika kyumwani kya keli kwi umunthi

1. Makueni boys
2. Nziu girls
3. Ngoto boys
4. Kasikeu boys
5. kalulini boys
6. Kyamuthei
7. Ukia Girls
8. Kithuki secondary
9. Mwaani boys
10. St Anne's kiboko
11. Kambi mawe boys
12. Kanzokea secondary
13. Kathamboni secondary
14. Aic Mbooni girls
15. Kathonzweni boys
16. Makindu girls
17. Nyayo girls
18. Mbooni boys
19. Ikaasu secondary
20. Ack. St Joseph Maaueli sec
21. Matheani sec
22. Mukaa boy's
23. Kaumoni boys
24. Kasayani boys
25. Mbuvo secondary
26. Yeemulwa sec
27. Kyanginywa
28. St. Micheal Mbuvo

Munduume umwe wa ukuu wa katikati na ula ni mutwai wa mota sya bodaboda musyini wa Kitui kauntini ya Kitui, niwatiwa ni thayu wake vau kwa vau itina wa ukwata mbanga ya lelu akonga mbingilo sya kanisa umwe vakuvi na kisio kya Slaughter musyini wa Kitui utukuni wa kuamukia umunthi.

Mauvoo aa nimaikiithw'a ni munene wa maovisa ma nyumba kumi kisioni kya Slaughter Joseph Mulwa ula waweta kana mututia etheete kitheeo kila kyumite musyini wa Kitui elekele slaughter vala mota yake yalea mbuleki undu ula wothothea kukima ukuta usu na vala maovisaa ma volisi kuma kiseseni kya kitui nimoosa mwii wa mututia na watwawa nyumbani ya kusuvia mii ya akwu sivitalini munene wa Kitui.

Uungamii wa sukulu wa imwana wa Machakos boys niwalekya amanyiw'a kuenda musyini itambya yila yavikiiwa itina wa amanyiw'a aa kwithwa mei manenda kulua nduuthi utukuni wa kuamukia umunthi mayenda kwananga mali indi maneenw'a ni ungamii wa sukulu uu na kusyokethya kukoma vala kiokoni Kya umunthi makulwa kwinuka.

Kii kiuka itina wa kwithiwa utalo munene wa amanyiw'a kwithiwa uendee na ukusiiwa kiwanzani kya ukui kya masaku, kumanwa na mukomo wa alimu ma secondary ula uendee na ukusiwa, ngwatanio ya kuteta mavata ma alimu ya kuppet niyindee na kuthingiliila kana mukomo woo wiovo muvaka ila silikali ikeanisya mavata moo.

Ekali ma kisio kya Ngiini kila ki wardini ya Kitui Township Kitui kya kati kauntini ya Kitui nimatelemya utwaisya miatianio ya muuo nginya uvisini wa ngavana wa kaundi ya Kitui ethiwa contractor ula ukwaka kiao kya Kwa Kamukwa, leluni wa kuma Ngiini kuthi Katyethoka ndesyoka na kwaka kiao kiu nesa undula wailite .

Enenthi asu maineena na andiki ma mauvoo ma kitui nimaweta kana ethiwa ngavana Malombe ndetuma minister wa malelu kisioni kiu kusisya undula kiao kiu kyakitwe nimekwosa itambya ya maandamano kusukumiisya kiio kyoo

Miungamile ya timu nthini wa ligi nene Ungelesa kwa oyu:

Silikali ya kati kwisila muveani wa kisomo niyendeka yambe kuvinga masukulu ma secondary kuvikia yiwane na alimu kukonia mukomo ula uendeeye.

Ûû waneenwa ni musyaiisya wa makanisa ma Redeemed kauntini ya Makueni ula ni Bishop Japheth Munyao vala ukuneenaa na aandiki ma mauvoo itina wa uthaithi kanisani wa Redeemed ula wi Makindu kauntini ya Makueni, vala wenda sukulu sya secondary ivingwe kenda kusiîîya ngalama ila ikee kutwaiiwa ni amanyiwa nundu wa alimu kwitha mate masukulu.

Uneeni wa Bishop Munyao wooka itina wa masukulu kauta kauntini ya Makueni kwitha amanyiwa maminite kutwaiisya wanangiko masukuluni na kulasimithwa kuvingwa.

Nzama nene ila yiungamiiye Kyama kya kutetea mavata ma alimu ma secondary na imanyisyo nene KUPPET yiweta mukomo wa alimu nitukuendeeya.

KUPPET yiweta no nginya mavata ma alimu asu mathiinikiwe, uuweta aingi moo mekalite ivindayiasa mataambatwa ndeve.

Andu 12 nimo maikiithitwe kwasya mathayu kumana na ila mbanga ikitikie utuku kiaoni kya Nithi, leluni wa kuma Embu kuthi Meru.

Ngali muthemba wa Hiace ya akuuwa 14 ila yiumitye akuuwa kyathini kya kuathimwa ikonganie kyongo kwa kyongo na pick up muthemba wa Hilux yaasya nzia na kukila nziani ya pick up.

Muthauki wa Man City Erling Haaland niwaikiithya timu wake pointing itatu kyondoni itina wa kuvinga bao itatu (hat trick) me uenini maithauka na WestaHam ala makwata bao imwe ya kuvangula methoi.

Nthini wa mathau angi ma ligi nene Ungelesa ala mathaukwa umunthi, mausungio me vaa itheo visani.

Andu kauta mesikwa kwithiwa maasya mathayu mbangani ya lelu kiaoni kya Nithi, leluni wa Embu kuthi Meru.

Mbanga isu yakonya ngali ya miraa muthemba wa Hilux na matatu ya akuuwa 14.

No kiaoni kiu vala ngali nini muthemba wa Sienta yaasya break na kukima iloli ya yiiya yila yiungye.

Kambuni wa unyaiikya wa mwaki wa stima vaa Kenya KPLC niwaweta nivaumila thina wa mwaki uu, ula ukuusiitwe isioni nyingi sya nthi ya Kenya ateo isio imwe sya Rift Valley na Uthuiloni wa sua.

KPLC ingi yiiweta niyiendeeye kuthuinikia thina usu.

Alimu ma secondary nimaendeeya na mukomo woo kwa muthenya wa katano umunthi.

Kyama kya kutetea mavata ma alimu ma secondary na imanyisyo nene KUPPET kithingiliila kana mukomo usu ndiungama nginya kiiyo kya alimu kiithukiiwe.

Muandiki munene wa KUPPET Akello Misori eweta kana nzama ya kumaandika alimu TSC yitumia kithui na mitelemanganyo kwa alimu maungamye mukomo ateo aweta kana mayisyoka itina ateo meyumbanisya maandamano manene kyumwa twathi.

Nthi ya Kenya niyaikiithya muwau wa katatu wa ikundu ya Mpox.

Director General muviani wa uiiti Patrick Amoth eweta kana muwau usu anatambukite kuma Uganda kyumwa kimwe kivitu.

Kenya niyeesindia mitikavsya vetha na uvumba mathauni ma isemba ya mita 3,000m kwa andu ma ukuu wa itheo wa myaka 20 nthi nima.

Kyama kya kutetea mavata ma alimu kya KUPPET kauntini ya Makueni nikyaweta kana alimu ma secondary kauntini isu mayiisa usyokethya wiani kwa term wa katatu ethiwa mawendi 7 kati wa 9 ala mananeganite kwa nzama yaa kumaandika ya TSC maithinikiwa

Maineena na andiki ma mauvoo itina wa kutwaiisya mitianio ya muuo nginya maovisini ma nzama isu ya TSC sub kauntini ya Kibwezi kauntini isu ya Makueni, anene ma kyama kii nimaweta makasyokethya kilasini ila TSC ikaambatya ndeve alimu 130,000 ala methiitwe makwamite kiwangoni kimwe kwa ivinda yiasa, ithinikie muvango wa uiiti kwa alimu ula wina maweeku na kuandika kwa kutua alimu ma JSS kati wa mawendi angi kauta.

Selikali ya kaundi ya Masaku niyiendeeye na waki wa kiwanda kya kuia matunda maikanangike kavindani kala aimi maketha meteele ivanda ya kutwaa masokoni.

Aineenea na muveleki wa mauvoo kavindani ka ndambuka kuthuima waki wa kiwanda kii ovisaa munene wa utandithya kaundine ya Masaku Bruce Isika niwaweta aimi ma kaundi ya Masaku ta mekuthi kutetheka vanene kiwanda kii kya vikiia na kuthela waki wakyo vala matunda moo makathoasya kwa thoowa museo.

Ndeto ila sya kwatwa mbau ni umwe wa atandithya ala makaunika na kiwanda kii manthi malei wa bola investment ula waweta amuika ta mekuthi kutetheka muno kumanwa na kukwata mawia nzikaiyoni sya kukilya ukwati wa nthi.

Andú kauta nimatiwa na maumisye ítina wa matatu imwe kuvaluka kísioni kya Sabaki lelúní wa Mombasa kuka Ilovi, yumite ngali ya Mombasa yelekeele ngali ya ilovi umunthi.

Kwatiania na Peter Mwalimu na ula ni ofisa wa community policing nikana ngali Ii yavingisana na iloli yila yikuvitanaa na kamota na vala yaasya nzia na kuvingilita.

Akuuwa ala maumia masembwa sivitalini wa umwe musyini wa Athiriver kukwata uiiiti.

Minister muviani wa kinandu selikalini ya kaunti ya Masaku Onesmus Kuyu niwaumya ukany'o muvyu kwa amwe ma maovisa ala methiitwe na mutuo kung'ea na kwikia mivukoni yoo mbesa sya koti ula ukolanaw'a kauntini isu aiweta kana syiko isu nisyo itonya kwothotheea enenthi kulea kwianiiw'a mawendekethyo moo vala waumbula kana ula ukukwatikana aitwaiusya kiko ta kiu nukwosewa matambya mai ma kimiao.

Aineenea kavindani kala watongoesya iseso ya kwosania mawoni ma mwenenthi isioni sya kinanie oundumwe na mavivye kukony'a mawendekethyo ala mekwenda methiwe mustalini wa mbee mwakani wa uthukumi wa 2024/2025 kuyu niwaweta selikali ya kaundi ya masaku ungu wa utongoi wake Muwandu Wavinya Ndeti ta iteleela wiani wayo kuikithya ilovia sya mwenenthi ni syatumika nesa

Chief wa Makutano location Simon Kiminza niwathyuthya enenthi ma Makutano kukwatianiaa na ataalamu ma stima ila mekumbilwa ni mathina ma stima misyini yoo.

Kiminza aumya uthyuthyo uu avikite umbanoni wa kuvingua mutalatala wa mwaki wa stima kisioni kya Makutano na vala waweta kana kukwatiania na ataalamu kukonia stima ni nzia imwe ya enenthi kwisuviania na miisyo kana mbanga ila syiukanasya na mwaki wa stima misyini na vala wamenda enenthi makatambukaa maovisini ma ma muvea wa kunyaiikya mwaki wa stima wa Kenya Power ala me Makutano ma Mwala sokoni.

Nyumba imwe ya ukoma amanyiwa sukuluni wa imwana wa Kisasi ula wi wardini ya Kisasi Kitui Rural kauntini ya Kitui niyavuvuthwa vyu ni mwaki kiokoni kya umunthi.

Mauvoo aa nimaikithwa ni munini wa kivu sub locationini ya Masimbini, Mulu Kalu vala ukuweta vai mumanyiwa unomiaya mbangani iii na ukunikili niwambiia kumanya umo wa mwaki uu.

Kwa ivinda ya keli imwana sya sukulu wa Ngoto Boys niikwatisye nyumba ya ukoma mwaki vala atui ala matuanie na sukulu usu mauvoisye mwaki usu.

Uthuimi wa ala matwaiisye kiko kiu niutwaiiwe ni maovisa ma volisi vamwe na nzama ya uungamii wa skulu usu.

Minister muviani wa kinandu kaundine ya Masaku Onesmus Muia Kuyu niwavyaia itheka nzeke sya kana syikalo sya public participation ila syithiitwe itwaiiw'a syi uvakanu na miao .

Onesmus aweta kana syikalo ii syi uungu wa mitalatala ya kativa na Vai mulati ona umwe wisa kuendeea vate kukony'a enenthi,ateo ve amwe ma ateti maendeeye ukenga enenthi .

Ona ou wivo itambya yii niyakosowa vanene ni amwe ma amemba ma mbunge ya kaundi ya masaku evo MCA wa Kangundo ya kati Dickson Musyoki na MCA wa Kangundo ya umiloni wa sua Evelyne Nzeki, maiweta mavata maingi ta mawetawa na kusyokeleekwa kila ivinda.

Ngali imwe muthemba wa Toyota Succeed ila yikuite mwii niyakonqa mbangani ya lelu kisioni kya Juja.

Ndeleva na akuuwa angi ala mei nthini ninakwata mawumisye manini kavindani kala meitwaite mwii usu usuvioni wa akwu wa sivitali wa Kenyatta University Teaching, Referral & Research.