Ramida Methnuka
Ramida Methnuka
නාමේ නොදිරනා කුනු කය දිරනා
අරුමෙකි සොබා සංසාරේ..
21/05/2023
උපුටා ගැනීමකි
පට්ටම අවුල් දවසක්,
උදේ පාන්දරම අම්බලන්ගොඩ ආවා Blood test එකක් කරන්න, ඒ වැඩේ ඉවර වෙලා යන්න වාහනේට නගිනකොට වයසක අම්මා කෙනෙක් ලගට ඇවිත් කාර් එකේ වීදුරුවට නොනවත්වා තට්ටු කරනවා, සල්ලි ඉල්ලන්න තට්ටු කරනවදෝ කියලත් හිතිලා මම වීදුරුව පහත් කරේ පර්ස් එකේ තිබ්බ රුපියල් 100 දෙන්න හිතාගෙන. ඒත් ඒ අම්මා ඉල්ලුවෙ සල්ලි නෙවෙයි.
"පුතේ මට පුලුවන්නම් මේ කාඩ් එකෙන් සල්ලි ටිකක් අරන් දෙන්න පුතේ, මන් දැන් මෙතන ගොඩක් වෙලා හිටියා ඒත් පුතේ මිනිස්සු විස්වාස කරන්නෙ කොහොමද? පුතයි නෝනයි දැක්කම මට බයක් හිතුනෙ නෑ, පුලුවන්නම් පුතේ මේකෙන් මට සල්ලි අරන් දෙන්න,''
දෙපාරක් හිතන්නෙ නැතුව තෙමි තෙමිම වාහනෙන් බැහැල ATM එක ඇතුලට ගිහින් කාඩ් එක දාලා PIN එක ගහලා මං ඇහුවා අම්මේ සල්ලි ගන්න කලින් Balance එක බලන්න ඕනෙද කියලා,
"ඔව් පුතේ, පුතාගෙ පඩි වැටිලද කියලා මුලින් බලන්න ඕනෙ" ඒ අම්මා කිව්වෙ එහෙම,
Balance එක චෙක් කරලා බලද්දි සල්ලි වැටිලා, "පුතේ මට ඔතනින් රුපියල් තිස් පන්දාහක් අරන් දෙන්න'' කියලා කියන ගමන් අම්මා අඩනවා..
''සල්ලි නැතිනම් නෙ අම්මෙ අඩන්න ඕනෙ'' කියලා මන් විහිලුවක් කරා,
''ඔය මගේ දරුවගෙ පඩිය පුතේ, මගේ පුතා ආමි එකේ, එයා යුද්ධෙදි මැරුනා, එයා මැරිලත් තාම අපිව ජීවත් කරවනවා පුතේ"
ඒ වචන ටික මං මගේ ජීවිතේ අහන් ඉදපු අමාරුම වචන ටික, මට හිතුනෙම ඒ කොල්ලා එක්ක බලද්දි අපි මොනවද අපි වෙනුවෙන්, රට වෙනුවෙන්, මිනිස්සු වෙනුවෙන් කරලා තියෙන්නෙ කියලා..
''උන් තමයි අම්මෙ ඇත්තම වීරයො, අම්මලගෙ පුතාලා නිසා තමයි අද අපි නිදහසේ ජීවත් වෙන්නෙ,,'' මගේ කටේ හයිය තිබ්බෙ ඒ වචන ටික කියන්න විතරයි...
අන්තිමට සල්ලි ටික හැට්ටෙ අස්සෙ හංගගන්න ගමන් තමයි කිව්වෙ ''මේ සල්ලි පුතේ මගේ පිළිකාවට බෙහෙත් ගන්න කියලා,,'' එතනින් එහාට මම කතා කරේ නෑ, ඔලුව අතගාලා පරිස්සමින් යන්න අම්මේ කියලා වාහනේට එනවා ඇරෙන්න කරන්න දෙයක් තිබ්බෙ නෑ...
ලබන මාසෙ 20 වෙනිදටත් ඒ අම්මා පුතාගෙ පඩි ගන්න ATM එකට ඒවි, සල්ලි ගන්න කෙනෙක් හම්බෙනකන් බලන් ඉදීවි.....
මට හිතුනෙම එක දෙයයි....
"මොන මගුලක්ද මේ ලබ්බෙ ජීවිතේ''
සිජ්ජා 2023.05.20
උපුටා ගැනීම Sithija Delon ගිණුමෙන් 🙏
පින්තූරය උපුටාගැනීම අන්තර්ජාලයෙන්.....
20/05/2023
✌
මිනිස් චින්තන පථයට ගෝචර නො වන්නා වූ ද, එබැවින්ම මිනිසා විසින් මෙනෙහි නො කළ යුතු වූ ද, මෙනෙහි කරනු ලැබුව හොත් බුද්ධිය අවුල්වන්නා වූ ද, එමඟින් ම ඒ තැනැත්තා ගේ පෞරුෂත්වයට හානි කරවන්නා වූ ද කරුණු සතරක් වේ යැ යි බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් අංගුත්තර නිකායෙහි දී වදාරනු ලැබ ඇත. මේ කරුණු සතර නම් බුද්ධ විෂය, ධ්‍යානයට සමවැදුණු උතුමෙකු පිළිබඳව පවත්නා ධ්‍යාන විෂය, කම්ම විෂය, හා ලෝක විෂය ද වේ. මිනිස් සන්තානයට මෙකරුණූ ගෝචර නො වේ යැයි පැවසීමෙන් අදහස් කෙරෙනුයේ සීමිත වූ බුද්ධි ප්‍රමාණයකට අයිතිවාසිකම් ඇති සාමාන්‍ය ලෝකයා මේ පිළිබඳව මෙනෙහි කිරීමෙ හි අසමත් වන බව යි. මේවා ඔවුන්ගේ ප්‍රඥා මහිමය ඉක්මවා පවත්නේ ය. ඊනියා වටිනාකමක් ආරූඪ කරනු ලබන නිපුණ මහා ප්‍රාඥයින්ට පවා සම්මා සම්බුදු කෙනෙකුන් ගේ ආධ්‍යාත්මික තත්ත්වය පිළිබඳව පවත්නා අසීමිත ගම්භීරත්වයේ මහිමය ද ධ්‍යාන සුවයෙහිලා ඇති ප්‍රමෝදය ද කර්ම නියාමය පිළිබඳව පවත්නා සූක්ෂම ක්‍රියාකාරිත්වය ද , තාරකා මණ්ඩලය හා නිහීරීකාවන්ගෙන් සැදුම් ලත් අප්‍රමාණ සක්වළ පිළිබඳ සම්පූර්ණ අවබෝධයක් ද ලබාගත නොහැක.
බුදුරජාණන් වහන්සේ ලෝක විෂය දේශනා කරද්දී වද‌ාළේම එය පෘථග්ජනයාට සොයා ගත නොහැකි, පුළුල් විෂය පථයක් වන බවයි. කෙළවරක් නැති, හිතීමෙන් පවා උම්මන්තක වන විෂය පරාසයක් ලෝක ධාතුව විෂයේ පවතී.
බුදුදහමට අනුව ජීවින් වාසය කරන ලෝක රාශියකි. ‘පිටසක්වළ ජීවින්’ යැයි විද්‍යාවේ භාෂාවෙන් කියනු ලබන්නේ ඔවුන්ටය. සියලු දැනුමින් ආඪ්‍ය වන්නේ පෘථිවිවාසීන් යැයි කීවද පෘථිවිවාසීන්ට වඩා දැනුමැති ජීවින්ද පිටසක්වළ නැතැයි කීම උගහටය.
මේ පිළිබඳ යම් කතිකාවක් ගොඩනැගීමට අපි සිතුවෙමු. නූතන විද්‍යාව පරයා නැඟුණු බුද්ධ දේශනාව ඇසුරින් ගොඩනැගෙන විශ්වයේ පවතිනා ලෝක කවරේද? ඒවායේ ජීවීහු වෙසෙත්ද? ඒවායේ ස්වභාවය කවරේද? හට ගත්තේ කෙසේද? විනාශය කවරාකාර වේද? ආදී කාරණා බොහොමයක් මේ හරහා අපට ඉදිරියේදී සාකච්ඡා කළ හැක.
විශ්වය හා ලෝකය පිළිබඳ බහුවිධ දර්ශනයක් පහළව ඇතත් ඒ පිළිබඳ තත්වාකාර විග්‍රහයක් මීට වර්ෂ 2550කටත් පෙර බුදුරජාණන්වහන්සේ විසින් ඉදිරිපත් කර ඇත. එය හුදෙක් ලෝකෝත්තර සුවයෙන් ලබාගත් මානසික අධිගමය ඇසුරිනි. එය මානසික ගවේෂණය තුළින් ලබා ගත් තවමත්, කිසිවකුත් බොරු යැයි නොකී, එසේ යැයි හඳුනා නොගත් විශ්වයේ විශිෂ්ටතම පර්යේෂණයකි.
විශ්වය පිළිබඳව බුදුරජාණන්වහන්සේ විසින් සිදු කළ ඉතා වටිනා, වැදගත් කරුණු විමර්ශනයක් අභිභු සූත්‍රයේ සඳහන් වෙයි.
දිනක් බුදුරජාණන්වහන්සේ හමුවූ අානන්ද මහ තෙරුන් වහන්සේ,
‘භාග්‍යවතුන් වහන්ස, අභිභු තෙරුන්ට සහස්සී ලෝක ධාතුව තෙක් ශබ්ද පැවැත්වීමට හැකියාව තිබෙයි. ඔබවහන්සේට කොපමණ දුරක් ශබ්ද ඇසීමට සැලැස්විය හැකිදැ,’යි ප්‍රශ්න නැගූහ.
එම අවස්ථාවේදී බුදුරජාණන්වහන්සේ, ‘ආනන්ද, අභිභු තෙරුන් මගේ ශ්‍රාවකයෙකි. සම්බුදුවරයෙකු පතුරන ශබ්දයේ හඬ ප්‍රමාණ කළ නොහැකි තරම්වේ. අනන්ත විශ්වයේ අසීමාන්තිකව ගමන් කරන්නේය’, ‘‘සාවකෝ සෝ ආනන්ද අප්පමෙය්‍යෝ තථාගතෝ’’ යනුවෙන් වඳාළහ.
ආනන්ද තෙරුන් නැවත නැවතත් ප්‍රශ්න කරන ලදුව විශ්වය නිර්මාණය වී ඇති ලෝක ධාතු ප්‍රභේද තුනක් පිළිබඳව අභිභු සූත්‍රයේ කරුණු දක්වා ඇත.
ඒ ලෝක ධාතු තුන වනාහි,
සහස්සී චූලනිකා ලෝක ධාතුවය,
ද්වි සහස්සී මජ්ඣිමා ලෝක ධාතුවය
තිසහස්සී මහා සහස්සී ලෝක ධාතුවය.
එම සූත්‍රයට අනුව,
‘යාවතා ආනන්ද චන්දිම සූරියා පරිමරන්ති විරෝචනා තාව සහස්සධා ලෝකධාතු’
(අංගුත්තර නිකාය)
එක ඉරකුත්, එක සඳකුත් වශයෙන් හිරු සඳු දෙදෙනකු ආලෝකය විහිදුවමින් පරිභ්‍රමණය වන්නේ යම්තාක් දුරක්ද එය සක්වළක් වන්නේය. එබඳු වූ සක්වළ දහසක් ‘සහස්සධා’ ලෝක ධාතුව වන බව පැහැදිලි කර ඇත. එසේ නම් නූතන විද්‍යා දැනුම තවමත් ලෝක විෂයේ ළදරු වියටද එළැඹ නැත.
සහස්සී ලෝක ධාතුවෙහි අන්තර්ගත ප්‍රභේද 16ක් (සොළොසක්) දැක්වේ.
චන්ද්‍රයන් - 1000 (දහසකි)
සූර්යයන් - 1000 (දහසකි)
සිනේරු පර්වත - 1000 (දහසකි)
ජම්බුදීප - 1000
අපර ගෝයාන - 1000
උතුරුකුරු දිවයින් - 1000
පූර්ව විදේහ - 1000
සිවුමහා මුහුදු - 1000
සිවුමහා රජවරු - 1000
චාතුම්මහාරාජික - 1000
තවුතිසා - 1000
යාම - 1000
තුසිත - 1000
නිම්මානරති - 1000
පරනිම්මිත වසවර්ති - 1000
බ්‍රහ්මලෝක - 1000
මෙහි දක්වන ලද ඉහත විශ්ව සීමාව ශ්‍රාවක විෂය සීමාවයි. එය විශ්ව පරාසය සහස්සී චූලනිකා ලෝක ධාතුවයි. විද්‍යාඥයන්ට ගවේෂණය කළ හැක්කේ මේ විශ්ව සීමාව තුළ යමක් පමණි. එයද මහා මෙරකින් අල්පයක් තරම් දෙයකි.
ඉහත දැක්වූ හිරු-සඳු දහස බැගින් සහ අනෙක් සොළොස් අංග ඇති සහස්සී චූලනිකා ලෝක ධාතු දහසක්ද, ද්වි සහස්සී මජ්ඣිමා ලෝකධාතු එකක්ද ඇති බව බුදුරජාණන්වහන්සේ දේශනා කොට ඇත. එය ශ්‍රාවකයන්ගේ පථය නොවන අතර සර්වඥයන්වහන්සේලා පමණක් දකින උන්වහන්සේලාගේම විෂය භූමිය වේ.
බෝසතුන් මවුකුසෙහි පිළිසිඳ ගන්නා විටද, මවුකුසින් බිහිවන කල්හිද, ගිහිගෙය හැරද‌ා යන විටද, බුද්ධත්වයට පත්ව දම්සක් පවත්වන විටද, ආයු සංස්කාර අත්හරින විටද, පිරිනිවන් පාන විටද මෙකී විෂය ප්‍රදේශයම කම්පා වෙයි.
අභිභු සූත්‍රයේ කරුණු පැහැදිලි කරමින් ද්වි සහස්සී මජ්ඣිමා ලෝක ධාතු දහසක් එක්වූ තැන ත්‍රිසහස්සී ලෝක ධාතුව නිර්මාණය වී ඇත.
‘‘යාවතා ආනන්ද සහස්සී චූලනිකා ලෝකධාතු තාව සහස්සධා ලෝකේ අයං වුච්චතානන්ද ද්වි සහස්සි මජ්ඣිමා ලෝකධාතු යාවතා ආනන්ද ද්විසහස්සී මජ්ඣිමා ලෝකධාතු තාව සහස්සධා ලෝකෝ අයං වුච්චතානන්ද තිසහස්සී, මහ සහස්සී ලෝක ධාතු’’
මේ සියලු කාරණා එකට කැටිව ගත් කල බුද්ධ දේශනාවට අනුව කෝටි සීයක් පමණ සූර්යයන් (හිරු) සහිත විශ්ව පථයක් අප වටා පවතී. විද්‍යාඥයන්ට සොයා යා හැකි උපරිම සීමාවේ ඇත්තේ හිරු 1000ක් හා සඳු 1000ක් ඇති විශ්ව පථය පමණකි.
එසේ නම් කෝ්ටි 1000ක් හිරු කවදා කෙසේ සොයා ගන්නද?
සහස්සී ලෝක ධාතු විස්තරයට අනුව ජම්බු දීප දහසකි. බඹලොව දහසකි. ඒ අනුව පිටසක්වළ ජීවින්ට මේ විශ්ව පථයේ ඕනෑ තරම් සුදුසු වාසස්ථාන පවතින බව පැහැදිලි කරුණකි. එකී සුදුසු වාසභූමිවල බුදුවරුන්ටද පහළ වීමට බාධාවක් නැති බව බුද්ධ දේශනාවේ විස්තර වේ.
ඒ අනුව බුදුවරුන් ලොව පහළ වීම පවා පෘථිවියේම සිද්ධ නොවිය හැක. පෘථිවියෙන් එහා සුදුසු කවර ලෝකයක වුව එය සිද්ධ විය හැක. පෘථිවියට සාපේක්‍ෂව ජීවින් මිනිය හැකි ප්‍රමාණයක් ලෝක ධාතුවේ විවිධ තැන්හි ජීවිත ගෙවති. ඒ ඇතැම් සක්වළ නූතන කිසිම විද්‍යා උපකරණයකට හෝ විද්‍යාඥයකුට ගෝචර නොවන්නේය. එය ගෝචර වනුයේම මානසික අධිගමයෙන් පරතෙරට ගිය සර්වඥ නමකටය..
10/01/2023
බුදු දහම හා දේව සංකල්පය
බුදු දහම හා දේව සංකල්පය පිළිබඳ නූතන යුගයේ විවිධ ලෙස වාද විවිධ පවතී. ලෝකයේ ‘ඇති සියලු’ ආගම් කොටස් දෙකකට බෙදා දැක්වෙයි. එනම් මානවවාදී (මානව කේන්ද්‍රිය) ආගම් සහ දේවවාදී (දේව කේන්ද්‍රිය) ආගම් යනුවෙනි.
මිනිසාගේ චින්තන නිදහසට හා මිනිසාගේ ස්වාමිත්වය මිනිසාට හිමි කරදී ඇති ආගම වන්නේ බුදු දහමයි. මිනිසා ඇතුළු සියලු සත්වයාත් ලෝකයත් මෙහෙයවන බලවේගය දෙවියන් බවත් එම දෙවියන් සර්වබලධාරී දෙවි කෙනෙකු බවත් විශ්වාස කරමින් අදහන ආගම් දේවවාදී ආගම් වේ. බුදු දහම හැරුණු විට ලොව ඇති හින්දු, ඉස්ලාම්, ක්‍රිස්තියානි, ආදි සියලු ආගම් දෙවියන් විසින් ලොව මවා ඇති බව පිළිගනිමින් අදහන ආගම්ය.
බුදු රජාණන් වහන්සේද සූත්‍ර දේශනා මගින් දෙවියන් පිළිබඳව අදහස් ඉදිරිපත් කොට ඇත. බුදු දහමෙහි දෙවිවරු කොටස් තුනක් ලෙස විග්‍රහ කොට ඇත. එනම්,
1. සම්මුති දේව
2. විශුද්ධි දේව
3. ඕපපාතික දේව යනුයි.
සම්මුති දේව යනු සමාජයක වෙසෙන රජවරු සිටුවරු මැති ඇමතිවරු ආදී ප්‍රභූ පිරිස්ය. විශුද්ධි දේව යනු බුදු පසේබුදු මහරහත් යන කෙලෙස් දුරු කළ උතුමන්ය. සංසාරයේ පින් කිරීමෙන් දිව්‍ය ලෝක වල පහළ වන දෙවිවරු ඕපපාතික දේව නම් වේ.
මෙම දේව කොටස් ත්‍රිත්වය අතරින් ඕපපාතික දේව සංකල්පය පිළිබඳ මෙහිදී විග්‍රහ වෙයි. බුදුරදුන් ලොව පහළ වීමට පෙර පටන්ම ලෝ වැසියා තුළ දේව විශ්වාසය පැවතිණි. ගස් ගල් පර්වත ආදී ස්වභාවික වස්තු දේවත්වයෙන් සලකා වැඳුම් පිදුම් කළ බව සඳහන් වෙයි. එමෙන්ම යක්‍ෂ නාග මළවුන් ආදී ඇදහිලිද දක්නට තිබුණි. මුල් යුගයේ තිස්තුන් කෝටියක් දෙවියන් ඇදහූ මිනිසුන් පසුව ‘මහා බ්‍රහ්ම’ නමින් සර්ව බලධාරී එක් දෙවියෙකු අදහන්නට වූ බව දැක්වේ.
ත්‍රිපිටක සාහිත්‍ය ගත තොරතුරු අනුව යක්‍ෂයින් අසුරයින් ගාන්ධර්වයින් කුම්භාණ්ඩයින් නාගයින් යන අමනුෂ්‍ය කොට්ඨාස ගැන තොරතුරු දැක්වෙන අතර දෙවියන් හා බ්‍රහ්මයින් ලෝකයේ ශ්‍රේෂ්ඨයින් බව විස්තර වෙයි. මනා වූ කුසල් කිරීම නිසා දේව ආත්ම ලැබු දෙවිවරු සිටින ලෝක සයක් ගැන බුදු දහමෙහි කරුණු විස්තර වෙයි. මනුෂ්‍ය ලෝකයට ආසන්නව ඇති දිව්‍ය ලෝකය ලෙස චාතුර්මහාරාජික දිව්‍ය ලෝකය හැඳින්වෙයි. එම දිව්‍ය ලෝකයේ දිසා හතරකට අධිගෘහිතව සිටින දෙවිවරු සතර දෙනකු ගැන විස්තර වෙයි.
නැගෙනහිරට අධිපති ලෙස ධ්‍රතරාශ්ඨ දෙවියන්ද, දකණු දිශාවට අධිපති ලෙස විරූඨ දෙවියන්ද, බටහිර දිශාවට අධිපති ලෙස විරූපාෂ්ඨ දෙවියන්ද, උතුරු දිශාවට අධිපති ලෙස වෛශ්‍රවණ දෙවියන්ද, සිටින බව සඳහන් වෙයි. මෙම දෙවිවරුන් සම්බුදු සසුන රකින සතර වරම් දෙවිවරුන් ලෙසද හඳුන්වා ඇත. එම චාතුම්මහාරාජික දිව්‍ය ලෝකයට ඉහළින් තාවතිංශය නම් දිව්‍ය ලෝකය පවතින අතර එහි දෙවිලොවටම අධිපති ශක්‍ර දේවේන්ද්‍ර හෙවත් සක්විති රජු වාසය කරනු ලබයි.
එම දිව්‍ය ලෝකයට ඉහළින් යාමය හා තුසිත දිව්‍ය දෙක පිහිටා ඇත. ඊට පසුව නිම්මානරති දිව්‍ය ලෝකය හා පරිනිම්මිත වසවත්තිය දිව්‍ය ලෝකය පිහිටා ඇත. මින් නිම්මානරති දිව්‍ය ලෝකයේ මැවුම්කාර දෙවිවරු සිටින බව සඳහන් වේ.
ඉහත ලෝකවල සිටින බොහෝ දෙවිවරු බුදුරදුන් සමගද සංවාද පවත්වා ඇත. බුදු දහමෙහි දෙවිවරු කොටස් දෙකක් ගැන විස්තර වෙයි. එනම්
01. සම්‍යක් දෘෂ්ඨික දෙවිවරු
02. මිථ්‍යා දෘෂ්ඨික දෙවිවරු යනුයි.
සම්‍යක් දෘෂ්ඨික දෙවිවරු යනු බුදු දහම අසා බුදු දහම පිළිගත් දෙවිවරුය. ඔවුන් නිරතුරුව ඔවුන්ට පින් අනුමෝදන් කරන මිනිසුන් ආරක්ෂා කරන බව සඳහන් වන අතර මිථ්‍යා දෘෂ්ඨික දෙවිවරු වැරදි අදහස් උදහස් ඇතිව දිව්‍ය ලෝක වල අධික කාම සැප විඳින බව දැක්වේ. කෙසේ වෙතත් කවර හෝ දෙවියකු හෝ දිව්‍යාංගනාවක වීමට මනුෂ්‍ය ලෝකයේදී පිංකම් හේතු වන බව බුදු දහමෙහි නිරතුරුවම දක්නට ලැබෙයි. බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් මංගල පරාභව ධජග්ග ආටානාටිය ආදි සූත්‍ර රැසක්ම දේශනා කොට ඇත්තේ දෙවියන් අරමුණු කරගෙනයි.
බෝසතුන් මෙලොව ඉපදීමට පෙර තව්තිසා දිව්‍ය ලෝකයේ සිටි බවත් දේව ආරාධනාවකට අනුව පස් මහ බැලුම් බලා මෙලොව ඉපදුණ අතර බරණැස ඉසිපතනාරාමයේදී ප්‍රථම දම් දෙසුම පවත්වන අවස්ථාවේද දෙවිවරු පැමිණ බණ අසා සිටියහ. ප්‍රථම දම් දෙසුම වූ දම්සක් පැවතුම් සූත්‍රයේද දිව්‍ය ලෝක පිළිබඳව ද සඳහන් වෙයි.
මිනිස් ලොවට වඩා දිව්‍ය ලෝකවල ආයු ප්‍රමාණයද වැඩි වන අතර ඇතැම් දිව්‍ය ලෝක වල ආයුෂ මිනිස් ලොව අවුරුදු 100 ක් දිව්‍ය ලෝකයේ එක දවසක් බවත් එමෙන්ම ඇතැම් දිව්‍ය ලෝකවල මිනිස් ලොව අවුරුදු දහසක් එහි එක් දවසක් ආදි ලෙසත් දැක්වේ. ඊට අමතරව දිව්‍ය ලෝකයේ ඇති මදාරා, පරසතු, කඩුපුල් ආදි මල් වර්ග ගැනත් එහි ඇති ගංගා පිළිබඳවත් සඳහන් වෙයි. දෙවිවරු ආහාර අනුභව නොකරන අතර සතුට ඔවුන්ගේ ආහාරය බවද විස්තර වේ.
දීඝ නිකායේ මහා සමය සූත්‍රය අනුව එකල සිටි දේව සමූහයන් පිළිබඳවත් දිව්‍ය ලෝකයේ සිටින ප්‍රධාන දෙවිවරු ගැනත් එම දෙවිවරු අණසක පවත්වන දිශාවන් ගැනත් විස්තර වේ. සංයුක්ත නිකායේ සක්කපඤ්හ සුත්‍රය අනුව
යේ ගහට්ඨා පුඤ්ඤකරා
සීලවන්තෝ උපාසකා
ධම්මේන දාරං පෝසෙන්තී
තේ නමස්සාමි මාතලී
පින් දහම් කරන සිල්වත් ගිහි උපාසක උපාසිකාවන්ට ශක්‍ර දේවේන්ද්‍රයා නමස්කාර කරන බව දැක්වේ. ඒ අනුව ධර්මානුකූලව කටයුතු කරන ගිහි ජනයාට දෙවියන්ගේ ආශිර්වාදය ලැබෙන බව බුදු දහම අවධාරණය කොට ඇත. සංයුක්ත නිකායේ සක්කපඤ්හ සූත්‍රය අනුව දිව්‍ය ලෝකයේ සිටින පංචසික නම් වීනා වාදකයා බුදුරදුන් සමග සංවාද කළ අයුරුත් ඔහුගේ වීනා වාදනය බුදුරදුන් අගය කළ අයුරුත් සඳහන් වෙයි.
මනුෂ්‍ය ලෝකයේ ජීවත්වන මිනිසුන් පින්දහම් කොට අනුමෝදන් කරන පින් ලබාගන්නා දෙවිවරු මනුෂ්‍ය ලෝකයේ වෙසෙන මිනිසුන් ආරක්ෂා කරන බව අංගුත්තර නිකායේ දැක්වෙන සූත්‍ර ධර්ම වලින් තවදුරටත් පැහැදිලි වෙයි. දිව්‍ය ලෝකයේ සිටින දෙවිවරු වරින්වර මිනිස් ලොවට පැමිණ සිල්වත් ගුණ දහම් රකින මිනිසුන්ට ආරක්ෂාව සලසන බවද එහි දැක්වේ.
බුදුරජාණන් වහන්සේ ප්‍රාතිහාර්ය දක්වන අවස්ථාවල දෙවියන් පැමිණ වැඳුම් පිදුම් කළ අතර උන්වහන්සේ ලක්දිවට වඩින විට සුමන සමන් දෙවියන් බුදු සිරසට ඡත්‍රයක් අල්ලාගෙන පැමිණි බව මහා වංශයේ සඳහන් වෙයි. ඒ අනුව ලක්දිව සමනල අඩවියට සුමන සමන් දෙවියන් අධිගෘහිතව සිටින බව දැක්වෙන අතර බුදුරදුන් පිරිනිවන් පාන අවස්ථාවේ ලක්දිව ආරක්ෂා කරන ලෙසට දෙවියන්ට භාරකළ බවද සඳහන් වෙයි. බුදුරදුන් පිරිනිවන් පානා අවස්ථාවේ දෙව් ලොවට අධිපති ශක්‍රයා ‘අනිච්චාවත සංඛාරා’ යනාදී ගාථාව කියමින් ශෝකය ප්‍රකාශ කළ බවද බුදු දහමෙහි සඳහන් වෙයි.
දෙවිවරුන්ටත් වඩා ඉහළින් පිහිටි බ්‍රහ්ම ලෝක විස්සක් ගැනද බුදු දහමෙහි සඳහන් වේ. බ්‍රහ්මයන් යනු දෙවියන්ට වඩා ශ්‍රේෂ්ඨ පිරිසක් බවද දැක්වේ. ශුද්ධාවාස නම් බ්‍රහ්ම ලෝකයේ අනාගාමී මාර්ගයන්ට පත් බ්‍රහ්මයින් වාසය කරන අතර පසුව ඔවුන් අරිහත් බවට පත්ව නිර්වානාවබෝධය ලබන බවද සඳහන් වේ. ශක්‍රයා සෝවාන් ඵලයට පත්වූ අතර සහම්පති බ්‍රහ්මයා අනාගාමී ඵලයට පත්වූ බවද එහි විස්තර වෙයි.
මේ අනුව සම්‍යක් දෘෂ්ඨික දෙවිවරු බුදුරදුන්ගෙන් ධර්මය අසා විවිධ මාර්ගඵලයන්ට පත් වී ඇති අතර බුදුපාමොක් මහ සඟනට උපස්ථාන කිරීමත් සැදැහැවත් බොදුනුවන්ගේ ආරක්ෂාවත් ඔවුන් විසින් සලසන බව බුදු දහමෙහි විස්තර වෙයි. මේ අනුව බුදු දහමෙහි දේව සංකල්පය ඉතා පුළුල් ලෙස විග්‍රහ වෙයි.
බුදුරජාණන් වහන්සේගේ දේශනාවන්ට වෙනත් මගක යමින් වත්මන් ලාංකිකයන් හා ලෝවැසියන් දෙවියන් ඇදහීමට නැඹුරු වී ඇති බව පැහැදිලි කරුණකි. ලංකාව විවිධ විදේශීය ආක්‍රමණයන්ට ලක්වීමත් සමග හින්දු ක්‍රිස්තියානි ආගම් වල ඇදහීම් ක්‍රමද ලක්වැසියාටද හුරු පුරුදු වී ඇත.
පොළොන්නරු යුගයේ බොහෝ රජවරු හින්දු කාන්තාවන් සමග විවාහ වූ නිසා රජු විහාරයට බුදුන් වැඳීමට ගිය විට තම රජ බිසවට වන්දනාමාන කිරීම සඳහා ආරාම වල දේවාල ඉදි කළ බව සඳහන් වෙති. එම යුගයේ පටන් අද දක්වා එහි විකාශනයක් ලෙස අද මුළු මහත් ලංකාවේම වෙහෙර විහාරස්ථාන තුළ දේවාල ඉදි කරමින් බෞද්ධ වන්දනාවන්ට අමතරව දේව ඇදහිලි හා පුද සිරිත් දක්නට ඇත. විෂ්ණු, කතරගම, විභීෂණ, දැඩිමුණ්ඩ,, නාථ, පත්තිනි ආදි ලෙස හින්දු දහමෙහි පිළිගත් දෙවියන් ඇදහීමට ලාංකීය බෞද්ධයෝ හුරු පුරුදු වී සිටිති.
මිනිසාට වඩා අසීමිත බලයක් දෙවියන්ට ඇතැයි විශ්වාස කරන මිනිසුන් විවිධ පුද පූජා භාරහාර සිදු කරමින් විවිධ සම්පත් ප්‍රාර්ථනා කරති. නමුත් බෞද්ධ සංකල්පයට අනුව මෙලෙස දෙවියන් ඇදහීම නුවණැති ක්‍රියාවක් නොවේ. තම ජීවිතයේ ප්‍රාර්ථනා සඵල කර ගැනීමට තම උත්සාහයෙන් වෙහෙස මහන්සියෙන් ක්‍රියා කළ යුතු අතර දෙවියන් ඇදහීමෙන් තම අපේක්ෂා සඵල කරගත නොහැකිය.
07/01/2023
❤
බොහෝ දෙනෙක් නිදහස ගැන කතා කරති. ඔවුන් නිදහස යැයි සොයන්නේ, ඉල්ලන්නේ රිසි සේ කය සතපවන්නටය... සිත සතපවනටය... නමුත් නොදන්නා දේ නම් එසේ සනසන්නට ගොස් සිරවන්නේ කිසිඳා මිදිය නොහැකි උගුලක බවය..
තරහෙන් දැවෙද්දී, ඊර්ෂ්‍යාවෙන් දැවෙද්දී, රාග ගින්නෙන්, ආශාවෙන් සිත දැවෙද්දි... සොයනා නිදහස කුමක්ද... මහා වරපට වලින් තව තවත් උගුලට සිරවීමක් පමණි...
එක් දවසක් තරහ සිතක් ඇති කර නොගෙන සිට බලන්න... සිතට දැනෙන නිදහස සුවය...
එක දවසක් බැඳීම් වලින් සිර නොවී බලන්න දැනෙන අපිරිමිත සුවය..
එක් දවසක් හැකි නම් අන් අයගේ සතුට කෙරෙහි හදවතින්ම සතුටු වී බලන්න.. සිතට දැනෙන සැනසීම...
අප දැවෙන්නේ අපේම සිතේ කෙලෙස් වලින් පමණක් බව ප්‍රත්‍යක්ෂයෙන් දැන ගන්නට ඔබේ ජීවිතයෙන් එකම එක දවසක් වෙන් කරන්න..
ඉල්ලන ඉල්ලන දේ ලබා දී කවදා නම් සැනසීමකට පත් කළ හැකිද කියා සිතා බලන්න..
යළි ඉල්ලන්නේ නැති තත්වයකට සිත පත් කර ගත හැකි මාර්ගයක්, ක්‍රමයක් ස්ථිරව ඇත. එය අදටත් නිරුපද්‍රිතව පවතී..
එක වසර ළමයකු, විශ්ව විද්‍යාල ප්‍රශ්නයකට විසඳුමක් ඉල්ලද්දී එය පහදා දෙන්නේ කෙසේද... පියවරෙන් පියවර ඔහු ඉහළට යා යුතුය.. එවිට ඔහුටම සියල්ල අවබෝධ වනු ඇත.
බුදු රජාණන් වහන්සේ දෙසූ ධර්මයත් එලෙසය..
බොහෝ දෙනා වරදවා ගන්නේ ධර්මය යනු ඉගෙන ගෙන කට පාඩම් කිරිමට ඇති දෙයක් කියා සිතීමය. නැත. එය ප්‍රායෝගික දෙයකි. එකම එක දෙයක් හෝ දැන එය තමා තුළින් ක්‍රියාත්මක කිරීමකි.
එය භෞතිකත්වයට සීමා නොවූ උසස් ධර්මයකි. තමාගේ සිත දියුණු කර ගනිමින් අත් දැකිය යුතු ධර්මයකි. ධර්මය තුළ නොවිසඳූ කරුණක් නැත. ප්‍රශ්නය වන්නේ ඒවා තේරුම් ගැනීමට තරම් පිරිසිදු සිත් ඇති අය අල්පය.
කෙලෙස් වලින් දැවෙන සිත සුවපත් කරන්නටයි මේ ධර්මය තිබෙන්නේ.
"මම" කියා සියලු දෙයම උපාදාන කරගෙන බාහිර ලෝකයත්, අභ්‍යන්තර ලෝකත් තදින් එක් එක් දෘෂ්ඨි වලින් අල්ලාගෙන සිටිනා සිත, එකින් එක වරපට වලින් නිදහස් කරගෙන අවසානයේ "මම" යන මුලාවෙන්ද සිත සදහටම නිදහස් කරන උතුම් ධර්මයකි.
ධර්මය යනුම අත හැරීමය.. අත හරින්නේ බාහිර දේවල් නොව තම සිතේ මුලාවන්ය.. නැති දෙයක් ඇතියි කියා සිතා ගනිමින් මේ ගෙවනා මහා මෝහයය. ක්ෂණයක් පාසා ඇතිවෙමින් නැතිවෙමින් යන සංස්කාර වල පැවැත්මක් මිස; අතීත සංස්කාර වල ගෙවා දැමීමක් මිස, "මම" කියා කෙනෙක් නැති බව ප්‍රත්‍යක්ෂයෙන්ම දැකිය හැකි ධර්මයකි.
උපාදානයන්ගෙන් වෙළී මිරිකී සිටින සිතකට එක වර මෙය දැකිය හැකිද..!
ඒ සඳහා පියවරෙන් පියවර සිත දියුණු කළ යුතුය.. සිත අති පාරිශුද්ධ භාවයට පත් කරගත යුතුය...
ඒ සඳහා සීල, සමාධි, ප්‍රඥා යන මාර්ගය පූරණය කළ යුතුය..
එසේ කිසිවක් නොකොට, ළිඳේ සිටිනා මැඬියන් සේ ළිඳ පමණක් ලෝකය යැයි නොසිතිය යුතුය.. අපට තව සොයන්නට දෙයක් ඉතිරිව නැත..
මේ පංචස්කන්ධ ලෝකයේ දත යුතු සියල්ල සම්මා සම්බුදු රජාණන් වහන්සේ දැක වදාරා අවසන්ය..
අප කළ යුත්තේ ඒ දේශනා කරන ලද ධර්මය අප තුළින් දැකීමය.
මේ අප ජීවත් වන්නේ සුගති ලොවකය.. එයින් ලැබෙනා සුළු ආශ්වාදය තව අවුරුදු කීපයකින් දමා ස්ථිරවම යා යුතුය. තම තමන් සිතන කියන කරන දෙයට අනුව භවය මෙතනම මෙතනම ගොඩ නැඟේ.. අවසානයේ සිතට එන සිතිවිල්ල මත ඊළඟ උපත කරා යනු ඇත.
සසර පුරා වූයේ මෙයයි. නිවන් අවබෝධය දෙවෙනි තැනට දමනා කිසිම කෙනෙක් තුළ නියමාකාරයෙන් ශ්‍රද්ධාව පිහිටා නොමැත.
හිස ගිනි ගත්තද ඒ ගින්න නිවා දමන්නටවත් කාලය අපතේ නොයවා, නිවන් අවබෝධයට වීර්යය වැඩිය යුතුය. එයයි ශාස්තෘ අවවාදය... අසුරු ගසන ක්ෂණයක තරම් කාලයක් වත් භවය වර්ණනා නොකළ බුදු රජාණන් වහන්සේගේ අවවාදය හදවතින් පිළිපඳින්න.
සෑම විටම ශීලය තුළ පිහිටන්න.. යෝනිසෝ මනසිකාරයෙන් ඇත්ත ඇති සැටියෙන් දකිමින්ම ජීවත් වන්න. දිනපතා භාවනා කරන්න. නිවනට යොමු කරවන ධර්ම දේශනා ශ්‍රවණය කරන්න.. ඇසූ කියවූ ධර්මය තමාගේ හදවතින් විමසන්න. සමාධියෙන් ඒවා අත්දකින්න. නෙක්ඛම්මය වඩන්න. ලෝකය දිනෙන් දින කෙලෙස් ගින්න පැත්තටම යන බව අලුතෙන් කියන්නට අවශ්‍ය නොවේ. මිථ්‍යා දෘෂ්ටියටම එය ගමන් කරයි. හැකි තරම් ඒ අයගෙන් ඈත්වන්න. සත්පුරුෂයන් පමණක් ආශ්‍රය කරන්න. තමා අන් අයට කළණ මිතුරකු, සත් පුරුෂයකු වන්න.. අන් අයගේ සිත් තුළ බුද්ධ ධම්ම සංඝ රත්නයන් කෙරෙහි ශ්‍රද්ධාව වඩවන්න.
සෑම මොහොතකම සතියෙන් ජීවත් වන්න. සතර සතිපට්ඨානය තුළම සිහිය පවත්වන්න.
මේ දියත් වන්නේ අවසාන නෞකාව බව අමුතුවෙන් කිව යුතුද...! හැකි නම් එයට ගොඩ වෙන්න...!
සෝවාන්, සකදාගාමි, අනාගාමි, රහත් උතුමන් අදටත් මේ ශ්‍රී ලංකා දීපයේ වැඩ වසයි... ගිහි පැවිදි සිව්වනක් පිරිස තුළම ඒ ආර්යයන් වහන්සේලා වැඩ හිඳී.. දුසිල්වත් ලොව තුළ සීලය සිතිවිලි මාත්‍රයෙන්වත් කඩ නොකරන අති පාරිශුද්ධ සිල්වත් ගිහි පැවිදි උතුමන් වැඩ වාසය කරයි.. එය ඒකාන්ත සත්‍යයකි.. දෙවියන් බඹුන්ගෙන් වැදුම් ලබනා ආර්යයන් වහන්සේලා අදටත් සක්කාය දෘෂ්ටිය, විචිකිච්ඡාව, සීලබ්බත පරාමාසය, කාමරාගය, පටිඝය, රූපරාගය, අරූපරාගය, මාන, උද්ධච්ඡ, අවිජ්ජා සංයෝජන ධර්මයන් සිඳලා එකලාව වැඩ වසන බව සත්‍යයකි..
ඒ ගැන මවිත විය යුතු නැත..
සතර සතිපට්ඨාන ධර්මය නිර්මලව පවතින තුරු ලොව ආර්යයන්ගෙන් හිස් නොවේ... එය බුද්ධ දේශනාවයි..
අදටත් පවතින්නේ නික්ලේශි රහතන් වහන්සේලාගෙන් නොහිස් අති පාරිශුද්ධ නිර්මල සම්බුදු සසුනකි..
එවැනි නිවැරදි ආර්යයන් වහන්සේලා, රහතන් වහන්සේලා ඔබට, මට තව තවත් මුණ ගැසේවා...
මේ ශාසනය යනු මහා බ්‍රහ්මයාද සරණ ගිය ශාසනයකි..
ශක්‍ර දේවේන්ද්‍රයාද සරණ ගිය ශාසනයකි..
මහා බලවත් තෙදවත්, සෘධිමත් බල සම්පන්නයන්, ප්‍රඥාවන්තයන් සරණ ශාසනයකි..
ඒවා දකින්නට නම් ඔබ සිත පිරිසිදු කරගන්න..මාර්ගය වඩන්න..
මේවා සුරඟන කතා වන්නේ සිත් අපිරිසිදු වූවන්ට පමණමය..
එකම එක බුදු ගුණයක් සතියක් හදවතින් වඩන්න..
ඔබටම පසක් වනු ඇත..ඒ බුද්ධ ශක්තිය අදත් ජීවමානය..
ඔබ කෙලෙස් වලින් දූෂිත වී, කෙලෙස් වලින් වැසි ඇත්නම්, ඔබ කරා ඒ නිර්මල, නික්ලෙෂි, ශක්තිය කෙසේ නම් ළඟා වන්නද...!
ධර්මය අත්දකින්න...
මොහොතක්වත් ප්‍රමාද වී, මේ කෙලෙස් ලෝකයට නොවැටෙන්න...
නිවුණු උතුමන් අතර, ඔබත් නිවී යන්න..
ඒ සම්මා සම්බුද්ධ රත්නයට කළ හැකි උතුම්ම උසස්ම පූජාවෙන් මේ ජීවිතය පූජා කරන්න අධිෂ්ඨානයක් පිහිටුවා ගන්නට මේ වදන් උපකාරයක්ම වේවා...!!!
මේ සම්බුදු සසුන ඔබට අහිමි නොවේවා...!!!!
අමා සුව
01/01/2023
"රන් කරුවකු විසින් රිදියෙහි ඇතුළත් අපිරිසුදු ද්‍රව්‍ය ක්‍රමයෙන් ඉවත් කොට පිරිසුදු කරගන්නේ යම් සේ ද ප්‍රඥාවන්ත පුද්ගලයා ක්‍රමයෙන් තම දුර්වලතා බැහැර කරයි. නිවැරැදි අයෙක් බවට පත්වෙයි."
පින්වතුනි,
වසරක් ගෙවී නව වසරක් ආරම්භ වන මේ මොහොතෙහි අප සැවොම අපගේ අතීතය පිළිබඳ නැවත නැවතත් සමාලෝචනය කරගැනීම ඉදිරි කටයුතු මැනවින් සංවිධානය කරගැනීමට බෙහෙවින් ඉවහල් වේ. බුදු දහම, ජීවිතය ගැන නැවත නැවතත් සමාලෝචනය කරගනිමින් වැරදි නිවැරදි කර ගැනීමට, අවශ්‍ය ධෛර්ය මෙන්ම මඟපෙන්වීම ලබාදෙන ආගමික හා දාර්ශනික ඉගැන්වීමකි.
අනුපූර්ව ආගමික ප්‍රතිපදාවක් වන එය අවසාන නිෂ්ඨාව වන නිවන අවබෝධ කරගන්නා තෙක් සසර ගමන නිවැරදි කරගැනීමට මෙන්ම, සැපවත් කරගැනීමට අවශ්‍ය මාර්ගෝපදේශකත්වය සපයයි. ධම්ම පද මල වග්ගයෙහි ඇතුළත් පස්වන ගාථාවෙහි දැක්වෙන පරිදි රන් කරුවෙකු විසින් රිදියෙහි ඇතුළත් අපිරිසිදු ද්‍රව්‍ය ක්‍රමයෙන් ඉවත්කොට පිරිසිදු කරගන්නාක් මෙන් ප්‍රඥාවන්ත පුද්ගලයා ක්‍රමයෙන් තම දුර්වලතා බැහැර කොට නිවැරදි අයෙක් බවට පත්වේ. ධම්මපදයේ දැක්වෙන මෙම උපදේශය අනුව සැම කෙනෙකුටම තම වැරදි අඩුපාඩු සකස් කරගැනීමේ හැකියාවක් පවතී.
බුදුරදුන්ගේ ඉගැන්වීම අනුව කිසිවකු සදාකාලික පව්කාරයකු නොවේ. එසේම සදාකාලික නිරයක් හෝ අපායක් කිසිවකුටත් හිමි නොවේ. දෙව්ලොව ආදි සුගතිය මෙන්ම අපාය ආදි දුගතිය ද තීරණය වන්නේ පුද්ගල චර්යාවට අනුකූලව ය. ඒ අනුව සැම කෙනෙකුට ම තම වැරදි මැනවින් වටහාගෙන නිවැරදි අයෙකු බවට පත්වීමේ හැකියාව සහජයෙන් ම පිහිටා තිබේ.
ඒ සඳහා තමා පිළිබඳ ප්‍රත්‍යවේක්‍ෂණය අවශ්‍ය වේ. මෙයින් අදහස් වන්නේ පුද්ගලයා තමා විසින්ම තමා පිළිබඳ විනිශ්චය කරනු ලැබීම ය.
බුදුසමයෙන් පෙන්වා දෙන්නේ පුද්ගලයා කළ හොඳ නරක ක්‍රියාවල ස්වාමියා එම පුද්ගලයාම වන බවයි. එහි වගකීම මෙන්ම එය වැරදි නිවැරදි කර ගැනීම එය සිදුකළ පුද්ගලයාගේ වගකීම වන බවයි. බුදුරදුන්ම වදාළ පරිදි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මඟ පෙන්වන මාර්ගෝපදේශකයකු මිස මාර්ගයේ කැඳවාගෙන යන්නෙකු හෝ ගැලවුම්කරුවකු නොවේ.
බුදුරදුන් දේශනාකොට වදාළේ තමා කළ නොකළ දේ පිළිබඳ සොයනු මිස, අන් අය කළ නොකළ දේ පිළිබඳ සෙවීමට කාලය ගතකිරීම හා ඒ වෙනුවෙන් උත්සුක වීම නිශ්ඵල කටයුත්තක් බවයි. බොහෝ දෙනකු උත්සුක වන්නේ තමා කළ නොකළ දේ පිළිබඳ සෙවීමට වඩා අන් අය කළ නොකළ දේ පිළිබඳ සොයා බැලීමට ය.
එබඳු පුද්ගලයන්ට තම වරද නිවැරදි කර ගැනීමේ හැකියාවක් නොමැත. වැරැදි නිවැරැදි කරගැනීමේ දි අනුගමනය කළ හැකි තවත් ක්‍රමයක් නම් තමා උපමා කරගනිමින් අන් අය දෙස බැලීමයි. දුක, වේදනාව පිළිකුල් කිරීම, සැප කැමතිවීම, නොමැරී දිගු කලක් වාසය කිරීම සැම ජීවියෙකුට ම ආවේණික වූ පොදු ධර්මතාවන් ය. එය මිනිසාට මෙන් ම, සෙසු ජීවින්ට ද සාධාරණ ය. මෙම ධර්මතාව අනුව තමා යම් කැමැති දෙයක් වේ නම් හෝ අකමැති දෙයක් වේ නම් ඒ සියලු දෙය අන්‍යයටන්ට ද සාධාරණ ය. පොදු ය. මෙසේ කල්පනා කිරීම තමා උපමාකොට බැලීම නම් වේ.
තමා උපමා කරගැනීම යනු තමන් තුළින් ලෝකය දැකීමයි. නැතහොත් ලෝකය වටහා ගැනීමයි. වසරක් ගතවී නව වසරක් උදාවන මොහොතෙහි තමා උපමා කරගනිමින් අන් අය දෙස බැලීමෙන්, තමා විසින් ඔවුන්ට ඇතිකරන ලද යම් චිත්ත පීඩාවක් හෝ කායික මානසික හිංසනයක් වෙතොත් ඒ පිළිබඳ නැවත සලකා බලා එයට පිළියම් යෙදිය හැකි ය. ඒ යටතේ තමා කළ වරද දකිමින් සමාව භජනය කළ හැකි ය. නැතහොත් කනගාටුව පළකළ හැකි ය. එසේම තමා කළ වරද නැවත නැවතත් විනිශ්චයකොට එවැනි දෑ කිරීමෙන් වැළකීමට අවශ්‍ය මානසික ශක්තිය හා අධිෂ්ඨානය ගොඩනඟාගත හැකි ය.
නොමඟ ගිය ජීවිතය නිවැරදි කරගැනීමට අනුගමනය කළ හැකි තවත් ක්‍රමයක් නම් තමා කළ වරද නුවණැති කෙනෙකු සමඟ ප්‍රකාශ කොට එවැනි වැරදිවලින් වැළකීමට අවශ්‍ය උපදෙස් හා මාර්ගෝපදේශකත්වය ලබා ගැනීමයි. බුදුරදුන් කල්‍යාණ මිත්‍ර ආශ්‍රය යනුවෙන් උගන්වා වදාළේ එයයි. සැම කෙනෙකුටම යම් යම් දෑ සම්බන්ධයෙන් මෙන්ම තමා ක්‍රියාත්මක කිරීමට අපේක්ෂා කරන දේ සම්බන්ධයෙන් විශේෂඥයකුගේ උපදෙස් ලබා ගැනීම අත්‍යවශ්‍ය වේ. එහෙත් එය සැම විටම පරිණත අත්දැකීම් මෙන්ම මනා අවබෝධයක් ඇති අයෙකු වෙතින්ම ලැබිය යුතුය යන්න බුදුරදුන්ගේ අනුශාසනයයි.
බාලයන් හා අනුවණ පුද්ගලයන් ඇසුරු කිරීමෙන් වැළකී පණ්ඩිතයන් හා නුවණැති පුද්ගලයන් ඇසුරු කිරීමේ වැදගත්කම මංගල සූත්‍රයෙන් අවධාරණය වේ. උපදෙස් හා මඟපෙන්වීම අවශ්‍ය වන්නේ වරදින් නිදහස් වී නිවැරදි ජීවිතයක් ගොඩනඟා ගැනීමට මිස නැවත නැවතත් එම වරදෙහි ම නිරතවීම සඳහා නොවේ.
නුවණැති පුද්ගලයකුගේ නිසි උපදෙස් හා මඟ පෙන්වීම ලැබීමෙන් ජීවිතයේ වැරදුණු තැන් නිවැරදි කරගැනීමට කල්පනා කිරීම නව වසර ආරම්භයේ දී ම ඇතිකරගත යුතු නව අධිෂ්ඨානයකි.
කළ වැරදි සම්බන්ධයෙන් කෙනෙකුට ලැබෙන සමාජ ප්‍රතිචාරය විමර්ශනය කිරීමත්, වැරදි නිවැරදි කරගැනීමෙහි ලා බෙහෙවින් ප්‍රයෝජනවත් වේ. සැම ක්‍රියාවකට ම සමාජ ප්‍රතිචාරයක් තිබේ. එය යහපත් හෝ අයහපත් එකක් විය හැකි ය. එසේම පුද්ගලයා විසින් සිදුකරනු ලබන ක්‍රියාව ඔහු හෝ ඇය කෙරෙහි බලපාන අතර ම සමාජය කෙරෙහි ද එය සැලකිය යුතු මට්ටමේ බලපෑමක් ඇති කරයි.
සමාජය කෙරෙහි බලපාන ප්‍රමාණය අනුව ක්‍රියාව සිදුකළ පුද්ගලයා සම්බන්ධයෙන් වන සමාජ ප්‍රතිචාරය ද ප්‍රබල වේ. ඒ අනුව විවිධ ආකාරයේ බරපතළ වැරදි කළ කෙනෙකුට ලැබෙන සමාජ ප්‍රතිචාරය කිසිසේත් ම හිතකර වූවක් නොවේ. මෙම තත්වය මැනවින් වටහා ගන්නා අයකුට ඉතා පහසුවෙන් තම වැරදි නිවැරදි කරගත හැකි වේ.
එහෙත් බොහෝ දෙනකු සමාජ ප්‍රතිචාරය ගැන සැලකිලිමත් නොවේ. ඇතැම් අය තමාගේ බලය හා ධනය උපයෝගී කරගෙන සමාජය හෝ එයින් ලැබෙන ප්‍රතිචාරය නොසලකා විවිධ වැරදිවල නිරත වෙති. බුදුරදුන් දේශනාකොට වදාළේ නැණවතුන්ගේ ගැරහුමට ලක්වන (විඤ්ඤූගරහිත) ක්‍රියාවලින් වැළකී ඔවුන්ගේ ප්‍රසාදයට හේතුවන (විඤ්ඤූපසත්ත) ක්‍රියාවල නිරත වියයුතු බවයි.
කර්මය හා එහි විපාක පිළිබඳ කරුණු සලකා බැලීමත්, වැරදි නිවැරදි කරගැනීමෙහි ලා අනුගමනය කළ හැකි තවත් උපක්‍රමයකි. තිදොරින් සිදුකෙරෙන සැම සචේතනික ක්‍රියාවකට ම විපාක තිබේ. කර්මය පිළිබඳ බුදුරදුන්ගේ ඉගැන්වීමෙන් එය පැහැදිලි වේ.
එය මැනවින් අවබෝධ කරගෙන තිදොරින් සිදුවිය හැකි අකුසල හා පාප ක්‍රියාවලින් නැවත නැවතත් වැළකීම අවශ්‍ය වේ. අකුසල හා පාප කමර්වල විපාක වශයෙන් අපාය ආදී දුගති ලෝකවල ඉපදීමෙන් විඳීමට සිදුවන දුක්වේදනා ඉතා බිහිසුණු හා කටුකය යන්න, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් මැනවින් දේශනා කොට තිබෙන අයුරු දේවදූත වැනි සූත්‍ර දේශනාවලින් සනාථ වේ. මේ අනුව තමා අතින් සිදුවූ අකුසල ක්‍රියා කවරේදැයි වටහාගෙන නැවත එවැනි දෑ නැවත සිදුනොවීමට අවශ්‍ය ආයති සංවරය ඇතිකර ගැනීම අපාය හා දුගති භය ඇතිකර ගැනීම වරදින් නිදහස්වීමට හා නිවැරදි ජීවිතයක් ගොඩනඟා ගැනීමට හේතු වේ. එවැනි පරිවර්තනයක් දරුණු අපරාධ කළ පුද්ගලයෙකුට වුව ඇතිකරගත හැකි බව අංගුලිමාල රහතන් වහන්සේගේ චරිත කථාවෙන් අවබෝධ කරගත හැකි ය. ඒ අනුව කෙනෙකුට ආත්මාවලෝකනයෙන් ද, තමා උපමාකොට බැලීමෙන්ද, නුවණැති අයෙකුගේ උපදෙස් හා අනුශාසනය ලැබීමෙන් ද, සමාජ ප්‍රතිචාරය මැනවින් වටහා ගැනීමෙන් හා කර්ම විපාක පිළිබඳ සැලකිලිමත් වීමෙන් ද තම ජීවිතයේ සදොස් තැන් නිදොස් කර ගත හැකිය.
තෙරුවන් සරණයී
උඩුහාවර ආනන්ද හිමි
ඔබට මට වගේම ඔවුන්ටත් නිදහසේ ජීවත් වීමට අයිතිය තියෙනවා. ඒ වෙනුවෙන් ඔබත් ඔබේ යුතුකම ඉටුකරන්න. සැමට එක සේ සලකමු.
අයති වෙතින් මතක් කිරීමක්...
වැඩි විස්තර සඳහා https://medicine.kln.ac.lk/ayati/index.php/about/ayati-centre වෙත පිවිසෙන්න.
They have the right to live freely just as much as we do. Therefore, you have an obligation on your part to ensure that they are given an opportunity to live freely like us.
This is a kind reminder from Ayati to “treat everyone alike…"
For more information, visit https://medicine.kln.ac.lk/ayati/index.php/about/ayati-centre
‘ගැහැනියකට ගරු කරන්න පිරිමියෙක් වීම ප්‍රමාණවත්’
ලොව ඇති දරා ගත නොහැකි ලොකුම වේදනාව පිරිමියෙකු වදන්න ගැහැනියකුට දරා ගන්න වෙනවා. ඒ වේදනාව මේ ලොව කිසිම පිරිමියෙකුට දරා ගන්නවා තියා ඒ ගැන හිතන්නවත් ඔවුන් කැමති නැහැ. ඒ තරමට පිරිමියා ගැහැනිය තරම් ශක්තිමත් නැ. දරුවකු වදන්න දදරන වේදනාව දරා ගන්න හැටි සියසින් දුටුවොත් කිසිම දවසක ගැහැනියකගේ නිරුවතට ඔබ අප සැවොම අවමන් නොකරාවි.
දරුවකු පිළිසිඳ ගත් දිනයේ පටන් මව විදින්නා වූ දුක් කන්දරාව මෙපමණයි කියා නිම කළ නොහැක. දස මසක් ළමයෙක් තම කුස දරාගෙන කන්න, බොන්න, අඳින්න පලඳින්න, ඇවිදින්න, නිදාගන්න මේ සියල්ල කැප කරලා මෙලොව පා තබන්න ඉන්න කිරි කැටියව සුරකිනවා. දස මාසයක් යන තුරුම කිසිම මොහොතකම ඇයගේ කය සැහැල්ලුවෙන් නැත. නිතරම කකුල් වේදනාවන්, කකුල් ඉදිමීම්, කොන්දෙ කැක්කුම්, නහර ගැට ගැහීම්, වමනය මේ සියල්ල ඇය විදගන්නේ තම දරු සෙනෙහසින්. මෙහෙම අනේක දුක් විඳ දරාගෙන පසුව ප්‍රසූතියේ දී විදින මහ වේදනාව කිසිම දිනක පිරිමියෙකුට විදිය හැක්කක් කියා ඔබ සිතනවාද?
ප්‍රසූත වේදනාවෙන් කෑ ගහන අවසාන තත්ත්පර ටිකේ කිරි කැටියගේ හිස එළියට එන්න ඉඩ මදි වුනාම කතුරකින් කපා මාර්ගයේ ඉඩ වැඩි කරද්දී ඒ වේදනාව ගැහැනිය කෙසේ දරා ගන්න ඇත් ද? ඒ ගැන හිතන මොහොතේ ඔබට දැනෙන දේ අමුතුවෙන් කියාපෑමට උවමනා කාරණාවක් නොවේ.
කිරි කැටියා මෙලොව එළිය දැකලා පැටියා අඬනකම් අම්මා කෙනෙක් බලාගෙන ඉන්න ජීවිතයේ එකම දවස එදින පමණයි. ඒ හැඬුම සමඟ මවගේ මුවට එන පිවිතුරු සිනහව ලොව කිසිම සිනහවකට, සතුටකට සම කළ නොහැකිය. එතැන් පටන් කිරි කැටියාගේ කඳුළු දැකීමට අකමැති මව තරම් කෙනෙකු මේ මිහිපිට නොමැත. මෙය අරුමයක් නොව එයයි ලෝක ස්වභාවය.
එහෙම ගැහැනියගේ වේදනාව මතින් උපදින පිරිමියා ගැහැනිය දෙස බලන්නේ බඩුවක්, කෑල්ලක් කොටින්ම කිව්වොත් පිරිමින්ගේ ආශාවන්ට සෙල්ලම් කරන සෙල්ලම් භාණ්ඩයක් මෙනි. මතක තියා ගන්න තමන්ගේ අම්මා, සහෝදරිය, පෙම්වතිය, බිරිය පමණක් නොව හැම ගැහැනියක්ම අම්මා කෙනෙක් බව. තමන්ගේ මව ඔබව බිහි කරන්න විදපු වේදනාව ඒ ගැහැනියත් විදින බව.
වේදනාවන් හිර කරන් ඇවිද ගන්න බැරිව ඔබ මම එළියට දාපු අම්මා වගේම තවත් ගැහැනියකගේ ශරීරයේ අඟ පසඟ දිහා බලලා අන්න මචන් පට්ට කෑල්ලක් කියන තරමට අද සමාජයේ ජීවත් වන ඇතැම් පිරිමින්ගේ සිත් ජරා ජීර්ණ වෙලා.
කටෙන් කිරි සුවඳ යන්නත් කලින් මල් කැකුළු කෙලෙසන අසත් පුරුෂයින් ජීවත් වන සමාජයක් මේක. අනේ අපොයි කියා වාවගන්න බැරි තරම් අපරාධ වන දූෂිත සමාජයක් වෙලා අද. මේ මොහොතේ අප කළ යුත්තේ කුමක්ද? සිතට ගන්න අද පටන් හැම ගැහැනියකටම වචනයෙන්, ක්‍රියාවෙන්, සිතුවිල්ලෙන්, ගෞරව කරන්න. එවිට මුළු මහත් සමාජයක් ඔබට ගෞරව කරාවි.
ගැහැනියව නිතරම තමන්ගේ පෙම්වතිය, තමන්ගේ බිරිය, තමන්ගේ අම්මට මෙන් ගෞරව කරන්න, සලකන්න, ආදරය කරන්න, ආරක්ෂා කරන්න. ගැහැනියකගේ පිරිසිදුකමට ඇඟිල්ල දික් කරන බොහෝ පිරිමින්ගේ පිරිසිදුකම මනින්නට දණ්ඩක් තිබුණා නම් අද බොහෝ පිරිිමි අනාථය.
පිරිමිකම යනු ලොවට ජීවය දෙන ගැහැනියට ගෞරවය දැක්වීම සහ ආරක්ෂා කිරීම බව සිහි තබා ගන්න. එවිට ඔබ නමින් ඔබේ මව හෙළුෑ ලේවලට, වින්ද විලි රුදාවලට සහ පෙව් මව් කිරි වලට ණය ගෙවේවි.
26/12/2022
ජිවිතේ කියන්නේ අහම්බයක්...
තිබිරි ගෙය නෙමෙයි ඇරඹුම
සුසානය නෙමෙයි අවසානය.
#මරනය ජිවිතේ එක් නවාතැන් පලක් පමණි..."ජීවිතේ අනියතයි මරනය නියතයි, ආසාවෙන් ලැබූ සියල්ල වේදනාවෙන් නිමාවෙයි...🙃🥀
මානසික ක්‍රියාකාරීත්වය නිරූපණය කරනු ලබන වචනයක් ලෙස ‘විඤ්ඤාණය’ සඳහන් වෙයි. ‘විඤ්ඤාණය’ යන්නෙන් සංසාරිකව ප්‍රතීත්‍ය සමුප්පන්නව පවත්නා දෙයක් අදහස් කරයි. ‘නාම රූප සමග සම්බන්ධ වනුයේ විඤ්ඤාණය යි. මානසික ක්‍රියාකාරීත්වය මිනිස් සිරුර හා සම්බන්ධතාවකින් තොර ස්වාධීන පැවැත්මක් ලෙස ගැනීම, ආදි කාලීන ඇතැම් ආත්මවාදීන්ගේ මෙන්ම නූතන ඇතැම් දාර්ශනිකයන්ගේ ද මත ය යි. මීට ප්‍රතිවිරෝධීව බුදු සමය, නාම රූප සහ විඤ්ඤාණයේ අනන්‍යෝන්‍ය පැවැත්ම විස්තර කරයි.
මනස යනු කුමක්ද? පෙර දිග හා අපර දිග ඉතා ඈත කාලයේ සිට මේ සාකච්ඡා කොට ඇත. මේ පිළිබඳ දාර්ශනික හා විද්‍යාත්මක මත වාද ප්‍රධාන කොටස් දෙකකට බෙදිය හැකි ය.
1. ද්වෛත වාදය
2. එකත්ව වාදය
පෙරදිග අතීතයේ සිට මනස ශරීරයට පරිබාහිර වෙනම එකක් ලෙස සැලකිණි. වේද යුගයේ සිටම මේ පිළිගැනීම විය. උපනිෂ්ද් යුගයේ දී ආත්මන් නම් පදාර්ථය ගැන ගැඹුරින් සාකච්ඡා විය. මේ අනුව නිත්‍ය, සදාතනික, ශරීරයේ විනාශයක් සමග නොනැසෙන ආත්මයක් වෙයි. ජෛනයෝ ද, කර්ම දුරු කිරීමෙන් ආත්ම ශුද්ධත්වයට පත්කර ගත හැකි බව පිළිගති. පෙරදිග, ආත්ම සංකල්පයට දැඩි ලෙස බැඳී ඇත. අපරදිග ප්ලේටෝ, ඇරිස්ටෝටල් පවා කයෙන් බාහිර යමක් පිළිගෙන ඇත. බටහිර මෙම මතය ප්‍රචලිත කරනු ලැබුවේ රෙනේ ඩෙකට්ගේ ( ) දෛවයිත වාදයෙනි. මේ අනුව, එකිනෙකට වෙනස් පදාර්ථ දෙකකින් මිනිසා යුතු වෙයි. භෞතික කයත්, අභෞතික මනසක් යනු මෙම දෙකයි. මේ අනුව පෙරදිග ද අපරදිග ද මනස පිළිබඳ දෛවයිතවාදී මතවාද තිබිණි.
මනස, කායික ක්‍රියාකාරිත්වයට ඌණනය කිරීම, එකත්ව වාදයයි. පෙරදිග භෞතිකවාදීන්ගේ සහ උච්ඡේදවාදීන්ගේ් මනස පිළිබඳ මතය මෙය විය. මොවුන්ගේ ප්‍රධාන ඉගැන්වීම, පුද්ගලයා පඨවි, ආපෝ, තේජෝ වායෝ යන භෞතික පදාර්ථ වලින් සැදුම් ලද්දක් බවත්, අප මනස ලෙස හදුන්වනුයේ මේවායේ අන්‍යෝන්‍ය සමවායයෙන් හටගන්නා අතුරු ප්‍රතිඵලයක් බවත් ය.
බටහිර දර්ශනයේ අනුභූති වාදයට අනුව, මනස යනු සංවේදන පුංජයකි. ඩෙවිඩ් හියුමිගේ මතය, එයයි. චර්යාවාදීහු මනස කායිකත්වයටම ඌණනය කළහ. මේ අනුව බටහිර චර්යා වාදියකු වූ ගිල්බට් රයින් ගේ මතය මෙබඳු ය. මනස පිළිබඳ අදහස, යන්ත්‍රයක ක්‍රියාකාරිත්වය සඳහා භූතයකු අවශ්‍ය ය යන විශ්වාසයට සම කිරීමක් බව ඔහු දක්වයි. මනසද යනුවෙන් කිසි ක්‍රියාකාරීත්වයක් නොපවතින බව, එකත් ව වාදීන්ගේ මතයයි.
මනස පිළිබඳ මෙම මතවාදවලට සාරාංශය, මෙලෙස දැක්විය හැකිය.
01. එය ප්‍රකෘතිය මුල්වීමෙන් හටගත් තත්ත්ව පදාර්ථයක් බව සංඛ්‍ය දර්ශනයේ විස්තර වෙයි.
02. නිත්‍ය වූ සූක්ෂම පදාර්ථයක් බව න්‍යාය දර්ශනයේ සඳහන් වෙයි.
03. අභ්‍යන්තර ඉන්ද්‍රිය පදාර්ථයක් බව, වේදාන්ත මතයෙහි සඳහන් වෙයි.
04. භූතයන්ගෙන් ඇතිවන තත්ත්වයක් බව භෞතිකවාදීහු පවසති.
05. මාතෘ - පිතෘ දෙදෙනාගේ සංයෝගයෙන් චිත්තය ඇතිවන බව, ඇතැම් දාර්ශනිකයන්ගේ මතය යි.
06. චිත්තය, හේතු ප්‍රත්‍යයන්ගෙන් පහල වන, අනිත්‍ය දුක්ඛ, අනාත්ම ලක්ෂණ වලින් යුතු ධර්මයක් බව, බෞද්ධ දර්ශනයේ පැහැදිලි කර ඇත.
මනස නොයෙක් මතවාද අනුව විවරණය කර ඇති ආකාරය ඒ අනුව පැහැදිලි වෙයි.
මානසික ක්‍රියාකාරීත්වය පිළිබඳ බෞද්ධ මතය
බුදු දහම සත්ත්වයා හුදු භෞතික ජීව විද්‍යාත්මක සිද්ධියක් ලෙස පමණක් තේරුම් නොගනියි. අනාත්ම සංකල්පය හා පටිච්චසමුප්පන්න ක්‍රියාකාරීත්වය අනුව සිදුවන හා ක්‍රියාකාරීත්වයක් ලෙස එය හඳුනාගෙන ඇත. මනසේ ක්‍රියාකාරීත්වය, එක වචනයකින් නොව, වචන කිපයකින්ම විස්තර කොට ඇත. චිත්ත, මනෝ විඤ්ඤාණ, යනු එම අනිකුත් වචනයි. මහණෙනි, සිත මනස හෝ විඤ්ඤාණය යැයි කියනු ලබන මෙය රාත්‍රියෙහි ද දවාලෙහි ද අනෙකත්ව උපදී. අනේකත්ව නිරුද්ධ වෙයි. (චිත්තං ඉතිපි විඤ්ඤාණං ඉතිපි තං රත්තියා ච දිවස්ස ච අඤ්ඤදෙව උප්පජ්ජති, අඤ්ඤ නිරුඡඣති. ස. නි. 02 අස්සුතවත්ථු සුත්ත)
මෙලෙස මනසේ ස්වභාවය වෙනස්වන ප්‍රවාහයක් බව බුදුදහම පවසයි. වචනයකින් මෙම ප්‍රවාහය හඳුන්වා ඇත්තේ විවිධ පැතිකඩ ඔස්සේ ඒ පිළිබඳව සාකච්ඡා පැවැත්වීමට ය. මේ අනුව, මෙම වචන තුන එකිනෙකට අනන්‍ය වූ මානසික අංශ නියෝජනය කරයි.
බුදුදහම සිත මනස විඤ්ඤාණය යන වචන තුනෙන් නිරූපණය කරන, මානසික ක්‍රියාකාරීත්වය කිසි තැනක පදාර්ථයක් ලෙස, ආත්ම වශයෙන් ගත හැකි යමක් ලෙස අර්ථ දක්වා නොමැත. ‘චිත්ත’ යන්න බුදුදහම හඳුනාගනුයේ ප්‍රකෘතියෙන් ප්‍රභාෂ්වර වූවක් ලෙස ය. (පහස්සර මිදං භික්ඛවෙ චිත්තං තං ච ඛො ආගන්තුකෙහි උපක්කිලෙසෙහි උපක්කිලිට්ඨං) මෙය කෙලෙසුන්ගෙන් කිළිටි වනුයේ, ඉන්ද්‍රිය මගින් බාහිර අරමුණු ගැනීම මගිනි. සිත පිළිබඳ ධම්මපදයේ චිත්ත වග්ගයේ සඳහන් වනුයේ, සෙලවෙන්නා වූ, චපල, රැකීමට අපහසු වූ අල්ලා ගැනීමට අපහසු වූ, වහ ඇතිවන හා නැති වන්නා වූ දෙයක් ලෙසයි. (එන්දනං චපලං චිත්තං) මනසේ ක්‍රියාකාරීත්වය විස්තර කිරීමේදී මනස යන වචනය ද යොදා ඇත. මනස, ශරීරස්ථ ඉන්ද්‍රියයක් වශයෙන් හැඳින්වෙන අතර, සියලු ඉන්ද්‍රියන්ට ගෝචරවන අරමුණු ද එය විසින් ග්‍රහණය කරගන්නා බව මහා වේදල්ල සූත්‍රයේ සඳහන් වෙයි. ඉන්ද්‍රියානං මනො පටිසරණා, මනො ච තෙසං විසයං පච්චනු හොති. ම.නි. මහා වේදල්ල සූත්‍රය ) මනසට සෘජුවම ගෝචර වන්නේ ධර්මය යි. ධම්ම යන්නෙන් මෙහි දැක්වෙන්නේ චිත්ත චෛතසිකයි. මනසත්, ධර්මත් ගැටීමෙන් මනෝ විඤ්ඤාණය පහළ වෙයි. මේ සඳහා කරුණු තුනක් සම්පූර්ණ විය යුතු බව, මධුපිණ්ඩික සූත්‍රයේ සඳහන් වෙයි. ඒවා නම්,
1. නොබිඳුණු මනසක් තිබීම (අඣත්තිකො මනෝ, අපරිභින්නෙ හොති)
2. බාහිර ධර්ම පැමිණ තිබීම (බහිර ව ධම්මා ආපාතං ආගච්චන්ති)
3. අවධානය යොමුවීම (තජ්ජො ච සමන්නාහාරෝ හෝති)
‘මනෝ විඤ්ඤාණය’ යන්නෙහි සාමාන්‍ය අදහස මනසින් යම් අරමුණක් දැන හඳුනා ගැනීම යන්නයි. මනසේ මූලික මනසිකාරය හෙවත් මෙනෙහි කිරීම යි. සිදු නුවණින් මෙනෙහි කිරීම, යෝනිසෝමනසිකාරය වන අතර, එයින් තොර වීම අයෝනිසො මනසිකාරය යි. මේ අනුව, මනස යනු යම් හේතු ප්‍රත්‍ය එකතු වීමෙන් ගොඩනැගෙන ක්‍රියාකාරීත්වයකි.
මානසික ක්‍රියාකාරීත්වය නිරූපණය කරනු ලබන වචනයක් ලෙස ‘විඤ්ඤාණය’ සඳහන් වෙයි. ‘විඤ්ඤාණය’ යන්නෙන් සංසාරිකව ප්‍රතීත්‍ය සමුප්පන්නව පවත්නා දෙයක් අදහස් කරයි. ‘නාම රූප සමග සම්බන්ධ වනුයේ විඤ්ඤාණය යි. මානසික ක්‍රියාකාරීත්වය මිනිස් සිරුර හා සම්බන්ධතාවකින් තොර ස්වාධීන පැවැත්මක් ලෙස ගැනීම, ආදි කාලීන ඇතැම් ආත්මවාදීන්ගේ මෙන්ම නූතන ඇතැම් දාර්ශනිකයන්ගේ ද මත ය යි. මීට ප්‍රතිවිරෝධීව බුදු සමය, නාම රූප සහ විඤ්ඤාණයේ අනන්‍යෝන්‍ය පැවැත්ම විස්තර කරයි.
‘මිත්‍රය බට දඬු මිටි දෙකක් එකිනෙකෙහි ආධාරයෙන් නොවැටී පැවතීම මෙන්, නාම රූප හේතු කොටගෙන විඤ්ඤාණය ද, විඤ්ඤාණය හේතු කොටගෙන නාම රූප ද පවතියි. මෙලෙස, පුනර්ජන්මයට බලපාන විඤ්ඤාණය ‘ආත්ම’ ලෙස සලකා, සාති භික්ෂුව ධර්ම දේශනා කරන විට, බුදුන් වහන්සේ විඤ්ඤාණය පටිච්ච සමුප්පන්නව ගලා යන ප්‍රවාහයක් ලෙස සලකා ඇති අයුරු, සනාථ වෙයි. මේ අනුව සත්ත්වයාගේ කායික මානසික සබඳතාවේ ප්‍රමාණයත්, මානසික ක්‍ෂේත්‍රයේ ඇති ගැඹුරත් හඳුනාගත හැකි ය. මානසික ;?ෂ්ත්‍රයේදී සිත ආත්මය ලෙස සිතීම ශරීරය ආත්මය ලෙස සිතීමට වඩා බරපතල ය. මේ පිළිබඳ අස්සුතවත්තු සූත්‍රයේ සඳහන් වෙයි.
මහණෙනි, සිත, මනස, විඤ්ඤාණය යනුවෙන් යමක් වේ නම් අශෘතවත් පෘථග්ජනයා ඒ කෙරෙහි නිර්වේදනයටත් , විරාගයටත්, මිදීමටත් පැමිණීම සිදු නොවෙයි. එයට හේතු නම් දිගු කලක් සිත මගේය, මම වෙමි, මගේ ආත්මය යැයි මමායනයෙන් පරාමර්ශනය කර තිබීම යි. මනස ආත්මය ලෙස සිතනවාට වඩා ශරීරය ආත්මය ලෙස සිතීම මගින් ආත්ම වශයෙන් දෙයක් නොපවත්නා බව පෘථග්ජනයාට පැහැදිලි කරගැනීම පහසු වේ. සිත, මනස, විඤ්ඤාණය ආත්මය ලෙස සලකනු ලැබූවහොත් එහි අනාත්ම බව පෘථග්ජනයාට අවබෝධකර ගැනීමට අපහසු වේ. මෙම සුත්‍රය මගින් ද බුදුදහම මානසික ක්‍රියාකාරීත්වය ආත්ම ලෙස හෝ පදාර්ථයක් ලෙස විවරණය නොකරන බව සනාථ වේ.
සමස්තයක් ලෙස ගත් කල බුදු දහම, මානසික ක්‍රියාකාරීත්වය වචන තුනකින් විස්තර කර ඇත. ප්‍රස්තුත යෙදුම් අතරින් ‘චිත්තය’ යන්න ප්‍රධාන තැනක් උසුලයි. නියාම ධර්මයක් ලෙසත්, ඉක්මනින්, පරිවර්තනය වන ධර්මතාවයක් ලෙසත්, කෙලෙසුන්ගෙන් අපවිත්‍ර වන හා නැවත පවිත්‍ර වන ධර්මතාවයක් ලෙසත් ‘චිත්තය’ විස්තර වේ. චිත්තය මේ අනුව ප්‍රධාන වේ.
මේ අනුව එකම ධර්මතාවයක් වූ එකිනෙකට සම්බන්ධ අවස්ථා තුනක් නියෝජනය කරන චිත්ත, මනෝ විඤ්ඤාණ නොවෙනස්වන ආත්මයක් හෝ පදාර්ථයක් නොවේ. එය අනවරතයෙන් වෙනස් වන ප්‍රතිත්‍ය සමුත්පන්න ධර්මතාවකි. මෙතෙක් දැක්වූ කරුණු සාරාංශයක් ලෙස ගතහොත් මෙසේ සඳහන් කළ හැකිය. මනස හෙවත් මානසික ක්‍රියාකාරීත්වය, පෙර අපර දිග නොයෙක් ලෙස විග්‍රහ කර ඇත.
බුදුදහම, මෙය පුළුල් ලෙස විග්‍රහ කර ඇත. බුදුදහම ද්වෛතවාදය හා එකත්වවාද යන වාද දෙකෙන් තොරව මානසික ක්‍රියාකාරීත්වය නිරූපණය කරන වචන තුනක් චිත්ත මනස විඤ්ඤාණය ලෙස ගෙන පුළුල් තලයක සිට එය විග්‍රහ කරයි. මානසික ක්‍රියාකාරීත්වය ආත්මයක් හෝ පදාර්ථයක් ලෙස නොසලකා ප්‍රවාහයක් ලෙද සැලකීම, බෞද්ධ දර්ශනයේ විශේෂත්වය ලෙස සැලකිය හැකි ය.
Video credits : Randika Wijesinghe
සම්පුර්න විඩියෝව සදහා : https://youtu.be/qvsUrgxTt80
Click here to claim your Sponsored Listing.
Videos (show all)
