ChE Learning Spot

ChE Learning Spot updated their address.

Two Phase Flow တွေဘယ်ချိန်ဖြစ်နိုင်လဲ❓

Equilibrium Liquidsတွေကိုpipingလုပ်ရင်အထက်ပါ 2-phase flowဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
ဥပမာအနေနဲ့Distillation columnမှာတွေ့နိုင်ပါတယ်။

Distillationမှာreboilerသုံးရတယ်ဟုတ်😉
အဲ့reboilerရဲ့ draw-off pipeမှာတွေ့ရတတ်ပါတယ်။
Reboilerက‌ထွက်လာတဲ့piping systemမှာcontrol valveနဲ့ meter run(flow rate)တွေတိုင်းတဲ့နေရာမှာ 👉placement ‌design error ❌👈တစ်ခုကို ဖော်ပြထားပါတယ်။

စကားချပ်
ChE engineerတိုင်း P=density×g×hတိုင်း သိပြီးသားပါ။
Heightတိုးတာနဲ့Pတိုးပါတယ်။

🔺(Case Study 1)🔺

Designအပေါ်2-phase flowသက်ရောက်ပုံ

အဲ့တော့ ပထမ ပုံက Control valveနဲ့meter runကို pipe lineကိုvertical တက်ပြီးမှ placeထားလို့ vertical တလျှောက်∆Pတက်လာလို့ 2-phase flowဆိုတာ စဖြစ်လာပါတယ်။V***r phaseနဲ့ Liquid phase၂ခုရောလာလို့flowရဲ့အမှန်ကို meterကလည်း မဖတ်နိုင်တော့ပါဘူး။

နောက်ပုံမှာပြထားတာက control valveနဲ့meter ကို အရင်placementလုပ်ပြီးမှ vertical lineတက်ထားတဲ့အတွက် ∆Pက flowအမှန်ကို တိုင်းပြီးမှ ဖြစ်လို့2-phaseကြောင့် control errorဖြစ်မှာလည်း မပူရတော့ပါဘူး။
(ဘာပဲဖြစ်ဖြစ်pipe frictionကြောင့်အစတည်းက∆Pက‌တော့ပါနေတာပါပဲ)

🔺(Case Study 2)🔺
Symmetrical Piping လိုအပ်သောအချိန်❓

နောက်caseတစ်ခုကတော့ 2-phase flowဖြစ်ရင် v***rပါရောပါလာလို့ v***r velociyကတက်လာတယ်။liuquidကတော့frictionရှိလို့သူကvelocity တစ်ခုနဲ့ပေါ့။

ဥပမာ source pipeတစ်ခုကနေ tee (fitting)ကတဆင့် separationလုပ်မယ်ဆိုရင် inlet positionကို ဘယ်နေရာထားသင့်လဲ❓

ပထမ ပုံမှာ Exchanger Bကို inletပေးထားတယ်။ အဲ့မှာ problemက ∆Pက Bမှာ ပိုများသွားတယ်။
source pipeကလာတဲ့2-phase flowရဲ့ liquidတွေက Bဘက်ကို သွားပြီး V***r တွေက velociyတက်ပြီး Aဘက်ကိုသွားစုတော့ designerလိုချင်တဲ့ exchangerနှစ်ဘက်လုံးကို equal flow မရတော့သလို V***r နဲ့ liquidက အတူမလာလို့ heat exchanger rateလည်း အတူမရတော့ပါဘူး။

ဒုတိယပုံမှာ piping symmetryဖြစ်တဲ့အတွက် 2-phase flow ဖြစ်ပေမယ့် နှစ်ဘက်လုံးကို equal flowဖြစ်လို့ bottleneckပေါ်မလာတော့ပါဘူး။

🔺Summary 🔺
အဲ့တာဆို
Symmetrical Pipingက အမြဲလိုသလား❓

တကယ်တော့ conditionပေါ်လိုက်ပြီး
2-phase flow ဖြစ်တိုင်း piping symmetryမလိုပါဘူး။

symmetryလုပ်ရတိုင်းcostတက်ပါတယ်။
အဲ့တာဆို ဘယ်လိုcase တွေမျိုးမှာ piping symmetryလုပ်ဖို့မလိုတာလဲ❓

အောက်က linkမှာ ဘယ်ချိန်မလိုအပ်သလဲဆိုတာ ဝင်ဖတ်နိုင်ပါတယ်။
How important is piping symmetry?
https://www.chemicalprocessing.com/articles/2010/070/

Ref: Process Piping Design,Rip Weaver,Vol 1
ကျွန်တော်ကြုံဖူးလို့ရေးတာမဟုတ်လို့ experienceရှိတဲ့အကို အမတွေက စက်ရုံက အခြေအနေကို ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။

" Troubleshooting လို႕ေျပာလာရင္ "

Problem Solving ဆိုတဲ႕အသံုးအႏႈန္းက ေနရာတိုင္းေတြ႕ရမယ့္စကားလံုးျဖစ္ပါတယ္။Formal ဆန္တဲ႔အဓိပၸာယ္နဲ႕ဆိုရင္ေတာ့ troubleshooting ေပါ့။တစ္ခါတေလက်လည္း Debottlenecking လို႕ေခၚေဝၚၾကပါတယ္။

ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ Universal Law အေနနဲ႕ယူဆရင္ Problem solvingတိုင္းမွာ mind mode ၂မ်ိဳး နဲ႕ ေျဖရွင္းၾကပါတယ္။Intuitive mode လို႕ေခၚတဲ႕အလိုလိုသိေနတဲ႕အေျဖထုတ္ျခင္း နဲ႕ Methodical Reasoning လို႕ေခၚတဲ႕theoryေတြ detailed calculationေတြအေပၚအေျခခံတဲ႕ ေျဖရွင္းျခင္းတို႕ျဖစ္ပါတယ္။

ကဲ ဒါဆို လက္ေတြ႕ေလာကမွာေကာ ဘယ္နည္းက အသင့္ေတာ္ဆံုးလဲေမးရင္ ႏွစ္မ်ိဳးလံုးကင္းကြာလို႕မရဘူးဆိုတာ သိရမွာပါ။

Experienceရွိတဲ႕ Troubleshooter တစ္ေယာက္က အရင္ေျဖရွင္းဖူးတဲ႕caseေတြကို ေနာက္ထပ္တလဲလဲ ေတြ႕ရရင္ သူ႕အတြက္ Intuitive Approachက ပိုမိုအခ်ိန္ျမန္ဆန္ တိက်ႏိုင္ၿပီးေတာ့ New Problemကို စေတြ႕ၿပီဆိုတာနဲ႕Intuitive နည္းက ျမန္ဆန္ေအာင္သံုးမရဘူးဆိုတာ သိသာပါတယ္။new caseကိုintuitive approachနဲ႕ ေျဖရွင္းဖို႕ႀကိဳးစားတဲ႔အခါမွာ incorrect solutionအျဖစ္ဦးတည္သြားႏိုင္ပါတယ္။ အဲ႕ခ်ိန္မ်ိဳးမွာကေတာ့ Methodical reasoningနဲ႔ေျဖရႈင္းတဲ႔သူက root causeကိုရွာႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။

အလားတူမ်ိဳး Industrial Troubleshootingမွာ Engineerေတြ သံုးၾကတာေတြ႕ရမွာပါ။အေတြ႕အၾကံဳ ရွိသူက gut feelလို႕ေခၚတဲ႕ solutionကို အလိုလိုသိႏိုင္ၿပီး တကယ္လို႕ industryမွာ ျဖစ္တဲ႕caseက emergency အေနနဲ႕ခ်က္ခ်င္းမေျဖရွင္းရင္ explosionျဖစ္ေတာ့မယ့္အေနအထားမ်ိဳး failureျဖစ္ေတာ့မယ္ဆိုလာရင္ methodical နဲ႔ေျဖရွင္းေနရင္ အခ်ိန္မီ တားဆီးႏိုင္မွာမဟုတ္ပါဘူး။ experienceအေပၚအေျခခံတဲ႕သူကsolveမွေျပလည္ႏိုင္မယ့္အေျခအေနပါ။

တစ္ဖက္ကေနၾကည့္ရင္လည္း စက္ရံုစတင္လည္ပတ္ခ်ိန္ Commissioning မွာerrorမေပၚဖို႕ကလည္း မေဆာက္လုပ္ခင္တည္းက detailed calculationေတြနဲ႔မွ အဆင္ေျပမယ့္အေျခအေနပါ။အဲ႕ခ်ိန္မွာ methodical reasoning နဲ႕ျဖစ္လာႏိုင္တာေတြကို ႀကိဳ ၿပီးေျဖရွင္းထားမွ ရမယ့္အေျခအေနျဖစ္တာေၾကာင့္ Intuitive Modeက အသံုးမဝင္ပါဘူး။

ဒါဆိုရင္ေအာက္မွာdaily lifeမွာ ၾကံဳေတြ႕ရတဲ႕ problem solving အသံုးျပဳပံုကုိ ဥပမာနဲ႔အတူ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

စာၾကြင္း-Troubleshooting လုပ္ဖူးၾကတဲ့ အကို အမမ်ား knowledge sharing အေနျဖင့္ commentမွာ ေဆြးေႏြးေပးေစလိုပါတယ္ခင္ဗ်ား😊

ကျွန်တော်postမတင်ဖြစ်တာအတော်ကြာသွားပါတယ်။မတင်ဖြစ်ရတဲ့အကြောင်းကလည်းဒီကြားထဲ ChEနဲ့ပတ်သက်ပြီးကိုယ်လေ့လာနေတဲ့ တစ်ချို့စိတ်ဝင်စားတဲ့နယ်ပယ်တွေကို လေ့လာနေတာတွေရယ်ကြောင့်ပါ။😊ခုပြောပြမယ့် အကြောင်းကလည်း ‌ကျွန်တော် ခုရက်ပိုင်းလေ့လာခဲ့တဲ့ AutoCAD Plant 3Dအကြောင်းလေးပါ။အရင်လည်းသိတဲ့ခင်တွေသူငယ်ချင်းတွေကို ဒါကို အသုံးပြုဖို့ တိုက်တွန်းဖြစ်ပေမယ့် ကိုယ်ကိုယ်တိုင်က ခုမှသေချာလေ့လာဖြစ်တာပါ Beginner level လောက်cover ဖြစ်ဖို့ အသဲအသန် လုံးပန်းခဲ့ရပါတယ်။ အစဟာ အရာရာခက်ခဲနေတတ်ပါတယ်။

မိမိလက်လှမ်းမှီသလောက် Ygnမှာ ဒီသင်တန်းရှိသလားရှာပေမယ့်မတွေ့ပါ ရှိချင်လည်းရှိနေနိုင်ပါတယ် ဒါပေမယ့် အရမ်း အသုံးနည်းကြတဲ့ softwareဖြစ်နေပါတယ်။👉တကယ်က တော့ Chemical Engineerတွေလိုတာပါ။👈တစ်ချို့ Specialistတွေကတော့ Plant 3Dက Chemical, Mechanicalနဲ့Civil တို့နဲ့သက်ဆိုင်တယ်လို့ဆိုပါတယ်။ဒီအယူအဆလည်း မှန်ပါတယ် ""ဒါပေမယ့်""သူ့ကျွမ်းကျင်နယ်ပယ်အတွက်ပဲ သုံးကြမှာဖြစ်ပြီး 🥰ဥပမာပေးရရင် chemical engineering ပဲ အဓိက သင်ရတဲ့ Mass transfer(unit operation)နဲ့ပတ်သက်တဲ့designတွေကို chemicalပဲ design လုပ်နိုင်မှာသေချာပါတယ်။

Mechanicalအပိုင်းဖြစ်တဲ့HVAC တို့ Refrigerationဘက်တို့ designကျ chemicalက ကျွမ်းကျင်နယ်ပယ်မဟုတ်ကြပါဘူး။နောက်ကျန်တာက ဘယ်စက်ရုံနေနေ အမိုးအကာ structures တွေ နဲ့ ကြားကန် အထောက်အပံ့ပြုပြီး စက်ရုံကြံ့ခိုင်ဖို့ constructionပိုင်းပါတာကိုကျ Civil ကသုံးသပ်နိုင်ပါတယ်။ဒါပေမယ့်ဒီsoftwareက civilနဲ့ဆိုင်တယ်ဆိုပေမယ့် သိပ်မပါဘူး သူတို့အတွက် သီးသန့် Revit structures တို့ AutoCAD civil versions တွေ ရှိနေပြီးသားမို့ပါ။

တစ်ချို့ကျပြန်တော့လည်း Plant3D အစား တခြား 3D design softwareတွေဖြစ်တဲ့ Aveva တို့ Intergraph smart Plant တို့ကိုသုံးကြပါတယ်။အားနည်းချက်အားသာချက်ကတော့ ရှိမှာချည်းပါပဲ။Intergraph Corporationက လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်က YTU နဲ့ MMUကို softwareပိုင်းထောက်ပံ့ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်ဘယ်သူတွေသင်ခဲ့လိုက်ရတယ်တော့မသိပါဘူး ဒါပေမယ့် BE levelတွေထဲက သင်ခဲ့ရတဲ့သူတွေသိပ်မရှိခဲ့လောက်ဘူးထင်ပါတယ်။Intergraphက ပိုကောင်းသလားဆိုတော့ User Interfaceကတော့Autocadလောက်မလွယ်ဘူး။ဒါပေမယ့် ဧရာမ Projectတွေအတွက်သင့်တော်တယ်ဆိုကြပါတယ် တစ်ချို့သုံးဖူးကြတဲ့specialist‌အချို့က AutoCAD Plant3Dဟာ small Projectအတွက် အကောင်းဆုံးဖြစ်ပြီး Large projectတွက်ဆိုရင် Intergraphက ကောင်းတယ်ဆိုကြပြန်ပါတယ်။ဒါက‌လည်းAutocad က large Projectကိုမရဘူးလားဆိုတော့အဲ့လိုလည်းမဟုတ်ဘူး။ အားသာချက်အပေါ် ကြည့်ပြောတာပေါ့နော်။

နောက်softwareတစ်ခုကAveva Everything လို့ခေါ်တဲ့softwareလေးပါ သူက AutoCAD Plant 3Dထက်အရင်ပေါ်နေတာဖြစ်လို့ တစ်ချို့ သုံးသပ်သူတွေကတော့ Avevaက ပိုပြီး featureစုံတယ်‌ဆိုကြပြန်ပါတယ်။ ထိုထိုသုံးသပ်မှုတွေကြားက AutoCAD ရဲ့ကောင်းကွက်ချည်းကြည့်ရင် ကျန်တာတွေထက် သင်ရလွယ်ပါတယ်။Autodesk familyတွေဖြစ်တဲ့ Revit တို့Inventor software တွေနဲ့ ချိတ်ဆက်အသုံးပြုလို့ရတော့ သူက ပိုပြီး သင့်တော်တယ်လို့ထင်မြင်မိပါတယ်။Internetမှာလည်း AutoCAD Plant3Dနဲ့ဆွဲထားတဲ့large projectတွေကိုရှာကြည့်ပါ သူ့ရဲ့ Capacityကို ရိပ်စားမိလာပါလိမ့်မယ်။Pipe Routingနဲ့ပတ်သက်ပြီး Chemical Engineering Courseမှာ မတွေ့ရဘဲ Process Engineering နယ်ပယ်မှာဖြစ်တဲ့အတွက် ဆက်လေ့လာဖို့လိုပါတယ်။

တစ်ချို့Process Engineeringစာအုပ်တွေကိုMechanical EngineerတွေကရေးပြီးChemical ဘက်ကရေးတဲ့စာအုပ်တွေရှိပေမယ့် ကျွန်တော်သိတဲ့ Chartered Chemical Engineer တစ်ယောက်က Mechanicalဘက်ကရေးသားတင်ပြပုံက လက်တွေ့ကျပြီးအသုံးပိုတည့်တယ်ဆိုပါတယ်။ကိုယ့်အမြင်နဲ့ကိုယ်ပေါ့လေ။😄ဘာပဲပြောပြော Chemical Engineerတစ်ယောက်အနေနဲ့ Process Engineeringဘက်ကိုကူးရင် Mechanical နဲ့Chemicalရဲ့ ခြားနားတယ်ဆိုတဲ့Gapဟာကျဉ်းမြောင်းလာပြီး တစ်သားထဲဖြစ်လာမှာတော့အမှန်ဖြစ်ပါတယ်ခင်ဗျား။

# ကို Commentမှာ ပြပေးထားပါတယ်နော်😁

လက္ေတြ႕ဆန္ေသာ သင္ယူမႈမ်ား အပိုင္း (၁)

ကြ်န္ေတာ့္အေနနဲ႔ Engineeringရဲ႕ဘယ္subjectကိုမဆို အသံုးျပဳပံုအထိ ျမင္ေအာင္သာ ၾကည့္ျမင္တတ္
မယ္ ဆိုရင္ ေက်ာင္းက သင္တာက အျပင္ေရာက္ရင္ သံုးမရဘူး တျခားစီပဲဆိုၿပီး ေျပာၾကေတာ့မွာမဟုတ္ပါဘူး။Technologyက trendအလိုက္ေျပာင္းမွာမွန္ေပ
မယ့္ ဒီ ကမာၻေပၚမွာ ရွိတဲ႕အျမဲမွန္ေနမယ့္ Physics Chemistry Biology နိယာမေတြအေပၚအေျခခံၿပီး
ဆန္းသစ္တဲ့ ဒီဇိုင္း| ၾကာေလၾကာေလ ပိုပိုeffecient
ျဖစ္မယ့္ Cost-effectiveျဖစ္မယ့္ designေတြကိုဖန္တီးယူၾကတယ္ပဲသံုးသပ္မိပါတယ္။

ခုကြ်န္ေတာ္ေအာက္မွာေဖာ္ျပလိုတဲ႕ ဥပမာ ဟာ
ေက်ာင္းမွာ သင္ဖူးခ်င္သင္ဖူးပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ စာလိုပဲသိေအာင္လုပ္တဲ႔အတြက္ လူတိုင္းအေနနဲ႕သံုးဖို႕
ေမ့ေနတတ္ပါတယ္။

exampleက polymer အေရာ အမ်ိဳးအစား ၃မ်ိဳး ရွိမယ္ဆိုပါစို႕။'A' အေရာမွာေတာ့
(CH4)x က 25%|(C2H6)x က 35%|(C3H8)x က 41% အသီးသီးပါဝင္ပါတယ္။
အလားတူပဲ ' B ' နဲ႔ ' C ' အေရာတို႕မွာလည္း
မတူညီတဲ႔အခ်ိဳးေတြနဲ႕ပါေနပါတယ္။ဒါေပမယ့္ ကိုယ္က အဲ့အခ်ိဳးအစားနဲ႔မလိုခ်င္ပါဘူး။Desired mixtureက 40:35:25 နဲ႕လိုခ်င္တယ္ဆို ဘယ္လိုေရာၾကမလဲ😅❓❓
ဒါကလြယ္ပါတယ္ 3 unknown 3equation
နဲ႕ calculatorႏွိပ္ရင္ အလြယ္ပဲထြက္ပါတယ္။
A,B,C compoundေတြကို Aကို ဘယ္ႏွစ္ဆ
Bကို ဘယ္ေလာက္ပမာဏ C ကိုဘယ္ေလာက္ဆိုတာေတြကို

0.25A+0.35B+0.55C = 0.4 (equation 1)
0.35A+0.2 B+0.4 C =0.35(equation 2)
0.41A+0.45B +0.05C=0.25(equation 3)
Calculatorႏွိပ္လိုက္ရင္
A=0.3976ဆိုေတာ့40 % ေလာက္
B=0.1426ဆိုေတာ့ 14%ေလာက္
C=0.4557ဆိုေတာ့ 46%ေလာက္စီ
ေရာရမယ္လို႕ အေျဖထြက္ပါတယ္။

ဒီေလာက္လြယ္တဲ႔ပုစာၦမ်ိဳး သင္ေကာ မိမိပတ္ဝန္း
က်င္မွာ သင့္ကို mixingလုပ္ခိုင္းရင္ေကာ ခ်က္ခ်င္း ဒီသေဘာတရားေလးေခါင္းထဲစဥ္းစားခဲ႔မိပါရဲ႕လား။
စာဆန္ဆန္ မဟုတ္ဘဲ ေရာခိုင္းတာမ်ားChemical Engineerကိုခိုင္းခဲ႕ရင္ ခ်က္ခ်င္း
တြက္ခ်က္ေပးႏိုင္ပါၿပီလား--------

ကဲ ဒါနဲ႕Brainstormingတစ္ခုလုပ္ၾကည့္မယ္
ေလ။ ဆိုပါစို႕ သင့္ကို ခုလို compound ၃ခုပဲ
မဟုတ္ဘဲ အခု ၁၀၀/၁၀၀၀ မက compoundေတြကို end productမွာလိုခ်င္တဲ႕%ေပးၿပီးရွာခိုင္း
ခဲ႕ရင္ေကာ❓❓
မထူးဆန္းပါဘူး အေပၚက ၃မ်ိဳးပဲေပါင္းလို႕3 unknown 3 equationsျဖစ္တာပါ။
အမ်ိဳး ၁၀၀ သင့္ကို ေရာခိုင္းခဲ႕ရင္လည္း
100 unknown 100 equationsနဲ႕ေျဖရွင္းလို႕
ရပါတယ္။ဒါေပမယ့္ အဲ႕ေလာက္မ်ားတဲ႕unknownကိုက် microsoft excelနဲ႕ေျဖရွင္းလို႕ရပါတယ္။

ဒါဆို ခု သင္ ေရာလိုတာေရာၿပီး လိုခ်င္တဲ႕အခ်ိဳးအစားနဲ႕ရနိုင္ပါၿပီ။😇ဘယ္ေလာက္ေရာရမယ္ဆိုတာ ေဗဒင္ေမးေနစရာမလိုပါဘူး။😅

စာၾကြင္း-ကြ်န္ေတာ္YTUကေက်ာင္းသားပါ။လိုသြားတာမ်ားရွိရင္ commentမွာ ေဆြးေႏြးႏိုင္ပါတယ္။
ခုကြ်န္ေတာ္ စာေမးပြဲနီးေနၿပီမို႕post သိပ္မတင္ျဖစ္တာ ခြင့္လြတ္ေပးပါခင္ဗ်ား။😊

Basic Terms and Conditions
Industryနဲ႔academicၾကားမွာ ကြာျခားမွုရွိတယ္လို့ဆိုၾကရင္ေတာင္ ကၽြန္ေတာ္တို့သင္ထားတဲ့
knowledgeက အတိုင္းအတာတစ္ခုထိအသုံးခ်နိုင္မယ္လို့ ထင္ပါတယ္။General Concept ကေတာ့စက္႐ုံတိုင္းလိုလိုတူညီတာေလးေတြစုၿပီးေလ့လာရင္နားလည္လြယ္လာမယ္ထင္ပါတယ္။ဥပမာ Boiler,Refrigeration,Compression,Pumping,Cooling,heating system ေတြဟာ သုံးတဲ့methodမတူရင္ေတာင္မွ targetကတူပါတယ္။
အေရးပါတဲ့Termsေတြေတြကို ေအာက္မွာေဖာ္ျပထားပါတယ္။

1.Work and Energy
စြမ္းအင္ဟာအလုပ္ပဲဆိုတာ ငယ္ငယ္ကသင္ဖူးမယ္ထင္ပါတယ္ Kinetic,Potential,Heat,Friction စသျဖင့္ energy typeေတြအမ်ိဳးစုံကိုေတြ႕ရမွာပါ
fluid ကpipelineမွာသြားရင္ pipe wall နဲ႔pressure losses ရွိပါတယ္။frictionေၾကာင့္ heatထြက္လာေပမယ့္ အဲ့heatကို work အျဖစ္ျပန္အသုံးခ်ဖို့က် ခက္ခဲလာပါတယ္။

2.Latent Heat,Sensible Heat,Enthalpy
latent heatကို'ေအာင္းပူ'လို့ေခၚၾကၿပီးsensible heatကေတာ့ temperature differenceေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့အပူလို့ေခၚပါတယ္။Latent Heatနဲ႔sensible heat ေၾကာင့္ရလာတဲ့heatကိုေပါင္းရင္Enthalpyလို့ေခၚပါတယ္။Heat Transfer calulationေတြမွာ Latent heatက sensible heatထက္ပိုအေရးပါတာကိုေတြ႕ရမွာပါ။Q=mCpΔΤ, Q=mλ တြက္ၾကည့္ရင္ΔΤေၾကာင့္heat energy က ေအာင္းပူေၾကာင့္ရတဲ့Heatေလာက္မရွိပါဘူး။ဒါေၾကာင့္heating systemအခ်ိဳ့မွာpreheatကို အရင္ထည့္ေပးထားတာျဖစ္ပါတယ္။

3.Water Hammer
ဒီtermကေတာ့ ေက်ာင္းမွာသင္တဲ့courseေတြမွာထည့္ၿပီးသင္ဖူးမယ္မထင္ပါဘူး။လက္ေတြ႕ဆန္ၿပီးIndustryမွာမျဖစ္မေနထည့္စဥ္းစားရတဲ့အခ်က္ပါ။နံရံမွာ သံေခ်ာင္းကို တူနဲ႔ရိုက္မယ္ဆိုရင္ သံကပူလာပါတယ္။အဲ့လိုျဖစ္တာဟာ သံေခ်ာင္းရဲ့momentumကေန sensible heatကိုျဖစ္ေစတာပါ။အလားတူပဲ ေရေတြvelocityတစ္ခုနဲ႔ စီးေနတဲ့pipeကို ႐ုပ္တရက္ရပ္လိုက္ရင္ pipeထဲမွာအခ်င္းခ်င္းရိုက္ခတ္ၾကပါတယ္။ျမစ္ေရက ကမ္းစပ္က ေဘာင္ကို လွိုင္းနဲ႔ရိုက္ရင္ျမည္သလိုေပါ့။အဲ့လိုcaseမ်ိဳး pipe flowမွာျဖစ္တာကို water hammer လို့ေခၚပါတယ္။

4.Compression
သဘာဝအတိုင္းပါပဲ ေလးတဲ့gasက ေပါ့တဲ့gasထက္ compressလုပ္ရလြယ္ကူပါတယ္။ဥပမာHydrogenနဲ႔Propaneဆို Hydrogenကပိုေပါ့တဲ့အတြက္ ပိုၿပီးCompressလုပ္ရတယ္။ဒါ့ေၾကာင့္compressibility factorက H₂ က 1 ျဖစ္ၿပီးPropaneက 0.9ျဖစ္ပါတယ္။1 mol ရွိတဲ့gas ကို pressureတင္လိုက္ရင္compressလုပ္မယ္ဆိုရင္ ေပးရတဲ့workကို compression workလို့ေခၚပါတယ္။ဒါေၾကာင့္ Propaneကိုcompressလုပ္ရတာက hygrogenကိုလုပ္ရတာထက္ work နည္းပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ တစ္ခုစဥ္းစားရမွာက gasကိုcompressလုပ္ရင္ Temperatureတက္လာပါတယ္။Tတက္လာရင္compressorရဲ့efficiency
က်လာပါတယ္။

5.Expansion Cooling
စဥ္းစားစရာတစ္ခုက gasအမ်ားစုက gas pressureတိုးရင္temperatureတိုးလာရင္ pressureေလ်ာ့ရင္လည္းTemperatureက်လာနိုင္ပါတယ္။Hydrogenကလြဲၿပီးစက္႐ုံမွာသုံးတဲ့ steam,air,fuel gasအကုန္ဟာ control valveကေန pressureေလၽွာ့လိုက္ရင္ Temperature က်ၿပီးcoolျဖစ္လာပါတယ္။

6.Temperature Correction of specific gravity
Hydrocarbonရဲ့densityက 100°F တိုးတိုင္း 5%နီးပါး က်ပါတယ္။ေရကေတာ့2%နီးပါးက်ပါတယ္။

7.Viscosity
viscosity ျမင့္တဲ့cold crude oil ဟာ 100 cP ေလာက္ရွိပါတယ္။2cPကေန 20cPထိ တက္ရင္ကိုပဲ pressure dropက doubleျဖစ္လာၿပီ။100cPဆိုတာ pumping လုပ္ဖို့မလြယ္ပါဘူး။အဲ့ခါ temperatureကိုတင္ျခင္းေၾကာင့္viscosityက်လာနိုင္ပါတယ္။

8.Auto-agnition Temperature
Ignition sourceေပးစရာမလိုဘဲအလိုလိုထေလာင္တဲ့temperatureကို ေခၚပါတယ္။Heavier Hydrocarbon ေတြက auto ignition tempပိုနိမ့္ပါတယ္။Iron sulphideကဆိုရင္ room tempမွာတင္
မီးေလာင္ပါတယ္။

9.Flash temperature
ဒါကက်ေတာ့flame sourceရွိရင္ေလာင္နိုင္တဲ့tempကိုေျပာတာပါ။Lighter hydrocarbonေတြက flash tempပိုနိမ့္ၾကပါတယ္။

10.V***r Pressure(VP)
liquid ကိုအပူေပးရင္liquidထဲကmoleculeေတြက
v***r phaseကိုေျပာင္းပါတယ္။Tempပိုေပးေလေလ moleculeက phaseေျပာင္းဖို့ပိုႀကိဳးစားေလပါပဲ
liquidကေန v***r phaseကိုေျပာင္းဖို့ရန္ ထြက္လာတဲ့pressureကို VPလို့ေခၚပါတယ္။အဲ့ဒါေၾကာင့္more Volatile liquid ေတြကless volatileေတြထက္ VPပို့ျမင့္တာျဖစ္ပါတယ္။confusedျဖစ္စရာက အဲ့ဒါပါပဲ။ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ more volatileေတြက tempနိမ့္နိမ့္နဲ႔ v***rေျပာင္းေလေလ v***r pressureကတက္လာေလေလပါပဲ။

11.Boiling Point,Bubble Point
Tempပိုေပးေလေလliquidက ပိုၿပီးv***rေျပာင္းလို့V***r Pressure တိုးလာတာပါ။liquidရဲ့v***r pressureနဲ႔vessel Pressureတူတဲ့အခ်ိန္ Boilျဖစ္ပါတယ္။liquidကbubble pointမွာေရာက္ရင္ Constant T & P မွာ saturated liquid လို့ေခၚပါတယ္။

12.Dew Point
v***r ကေန liquid phaseကို condenseျပန္ျဖစ္မယ့္tempကို dew point temperatureလို့ေခၚပါတယ္။

13.Relative Volatility
distillation လုပ္တဲ့ေနရာမွာ အေရးအႀကီးဆုံးconceptပါပဲ။မတူတဲ့materialရဲ့v***r pressure ႏွစ္ခုကို ႏွိုင္းယွဥ္ၾကည့္ရင္difference မ်ားေလေလ separateလုပ္ဖို့ရန္လြယ္ကူေလေလျဖစ္ပါတယ္။Relative volatility=VP(lighter material)/VP(heavier material)

14.Theoretical Stage
v***rနဲ႔liquidအေရာကို ခြဲတဲ့ေနရာမွာ v***rကိုခြဲထုတ္တဲ့ဘက္ကိုliquid dropsေတြentrain(ကပ္တြယ္ပါသြားျခင္း)မျဖစ္ဖို့နဲ႔liquidဘက္မွာလည္း v***rေတြretain(က်န္)မေနေအာင္ designလုပ္ရင္ လိုအပ္တဲ့ plate stageကိုေခၚတာပါ။

15.Tray Efficiency
realityမွာေတာ့ distillation towerက trayေတြက
theoretical stageကထက္စာရင္efficiencyနည္းပါတယ္။tray deck ေပၚမွာ v***r liquid mixtureက ဘယ္ေလာက္mixျဖစ္လဲ?ဘယ္ေလာက္ထိ separateလုပ္နိုင္လဲကို efficiencyကမူတည္ပါတယ္။

16.Gauge
metalေတြရဲ့thickness ကိုတိုင္းတာပါ။gaugeငယ္ေလေလmetalက ပိုthickေလေလပါပဲ။

17.Mesh
filter screenေပၚမွာ wireဘယ္ႏွစ္ေခ်ာင္းရွိလဲကိုေခၚပါတယ္။Mesh sizeႀကီးေလေလ filerကေနပိုၿပီးfine particleကိုထုတ္နိုင္ေလေလပါပဲ။

18.Expansion Loop
pipeေတြကပူေလပိုexpandျဖစ္လို့allowanceထည့္စဥ္းစားေပးရပါတယ္။Allowanceမပါရင္ pipeေတြ ရဲ့Weldမွာ crackျဖစ္ၿပီး pipeက်ိဳးနိုင္ပါတယ္။အလားတူပဲ fractionatorေတြလည္းallowanceမရွိရင္ explosionျဖစ္နိုင္ပါတယ္။

19.Spool Piece
pipeေတြကိုသြယ္တန္းတဲ့အခါ သတ္မွတ္တဲ့lengthမွာ fl**geျပားေတြနဲ႔ဆက္ထားပါတယ္။Replaceလုပ္ဖို့လိုတဲ့ pipeေတြကိုလည္းfl**geပါေနျခင္းက ပိုလြယ္ကူေစပါတယ္။

20.Flange Rating
Vesselေတြspool pieceေတြvalveေတြကိုဆက္တဲ့အခါမွာ fl**ge rating ကိုထည့္စဥ္းစားရပါတယ္။fl**ge ျပားက tempတိုးလာတာနဲ႔အမၽွ အခံနိုင္ဆုံး max pressure ကို fl**ge ratingလို့ေခၚပါတယ္။

21.Gasket
fl**geျပား ခ်င္းဆက္တဲ့ေနရာမွာ leakageမျဖစ္ေအာင္gasketခံရပါတယ္။wrong gasketကိုသုံးျခင္း ေၾကာင့္ မီးေလာင္မွုေတြျဖစ္တတ္ပါတယ္။

22.Relief Valve
excess pressureေၾကာင့္မလိုလားအပ္တဲ့ အႏၲရာယ္မျဖစ္ေအာင္သုံးတာျဖစ္ပါတယ္။Pop valveလို့လည္းတစ္ခါတေလေခၚပါတယ္။

23.Flare System
safe locationမွာ ventထုတ္လိုက္တဲ့gasေတြကို
combustionလုပ္ဖို့သုံးပါတယ္။

24.Utilities
utilityဆိုသည္မွာprocess raw materialအေနနဲ႔မဟုတ္ဘဲ productထြက္တဲ့အထိ အသုံးျပဳရတဲ့systemေတြကိုေခၚပါတယ္။Natural gas,Nitrogen,Plant air,Instrument air,steam,cooling water,service system,boiler feed water,fire fighting water,fuel gas,city waterတို့ပါဝင္ပါတယ္။ပါတဲ့ systemအခ်င္းခ်င္းcross connectမလုပ္ဖို့အေရးႀကီးပါတယ္။ဥပမာ Natural gas lineနဲ႔ plant airကိုဆက္မိရင္အႏၲရာယ္ရွိနိုင္ပါတယ္။

25.MAWP(max allowable working pressure)
MAWPထက္ပိုတဲ့pressureကိုေရာက္လာရင္relief valveကေန openလုပ္ေပးပါတယ္။

26.FLA(full limit amps)
auto ပိတ္မသြားခင္အထိ motorက ႐ုန္းနိုင္တဲ့max amperageကို FLA လို့ေခၚပါတယ္။

27.Stress Relief
stress relieved လုပ္ထားတဲ့vesselေတြကိုmetal stamp နဲ႔ေရးၿပီးweldမလုပ္မိေစဖို့ေရးထားေလ့ရွိပါတယ္။ဆိုလိုတာက Vesselကိုfabricateလုပ္စတည္းက weldၿပီးရင္ heat treatmentလုပ္ပါတယ္။အဲ့လိုလုပ္လို့ vessel wallက stressေတြကိုremoveလုပ္ၿပီးသားျဖစ္လို့ weldထပ္မလုပ္ရပါဘူး။

28.Alarm
level,temp,pressure,flowေတြက autoနဲ႔သတ္မွတ္ထားတဲ့rangeထဲ မဝင္ေတာ့ရင္ audible alarmေကာvisual alarmပါပြင့္လာပါတယ္။control panelကေနactionမလုပ္လိုက္နိုင္ရင္ trip ကအလုပ္လုပ္ပါတယ္။tripက အိမ္ေတြမွာ တပ္ထားတဲ့ fuseလိုပါပဲ။

P.S-You all can suggest me if there is necessity in my writing.I'm a chemical engineering student from YTU.

Reactionေတြအေၾကာင္းေျပာၾကတဲ့အခါ

ကၽြန္ေတာ္တို့ေန႔စဥ္ေျပာင္းလဲသြားသမၽွ (only chemical changes)အရာေတြဟာ Chemical ဆန္ဆန္ေျပာရင္ reaction ျဖစ္သြားတာပါပဲ။Favorable Conditionေတြရွိေနသမၽွ ေတာ့ ေျပာင္းလဲမွုေတြက သူနဲ႔မကင္းပါဘူး။ဒါ့အျပင္ organic reactionနဲ႔inorganic reaction ႏွစ္မ်ိဳးလုံးကို Chemical Engineering မွာအသုံးခ်ပါတယ္။chemical change မျဖစ္တဲ့process ေတြကို unit operationနဲ႔အသုံးခ်ပါတယ္။

Reactionကို Energy perspectiveကေန
ၾကည့္ရင္ exothermic နဲ႔ endothermic ရွိၿပီးေတာ့ Exothermic reactionကေန ၿပီးenergy(heat) ထြက္ပါတယ္။ထြက္လာတဲ့energyကို optimize,economize ျဖစ္ဖို့ energyသုံးစြဲဖို့လိုတဲ့ေနရာေတြမွာ ျပန္သုံးပါတယ္။Industryမွာ exothermic reactionကနဲ႔မွ product ထုတ္လို့ရမယ္ဆိုရင္ Heat Source(furnance)လိုလာပါတယ္။
Endothermic Reactionကreactionျဖစ္ဖို့ Heat(energy) ထည့္ေပးရပါတယ္။
တစ္ခ်ိဳ့ reactionက consecutive၂ဆင့္ဆက္တိုက္ျဖစ္တာမ်ိဳးရွိခဲ့ရင္--ဥပမာ 1st reactionက exo,ဒုတိယျဖစ္တဲ့reactionက endo ျဖစ္ခဲ့ရင္ 1st reactionက ထြက္တဲ့heatကို ေနာက္reactionကျပန္သုံးလိုက္ပါတယ္။သုံးလို့မလုံေလာက္မွ external energy inputေပးပါတယ္။

Chemical Reactionအျပင္ Biochemical reactionလည္းျဖစ္နိုင္ပါတယ္။Chemical engineering အရ microbesေတြအသုံးျပဳၿပီး
reactor လုပ္တဲ့ Waste Water Treatmentမွာလည္း Reactionျဖစ္ပါတယ္
တစ္ခ်ိဳ့Reactionေတြက ကိုယ္မလိုခ်င္ေပမယ့္ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။တစ္ခ်ိဳ့အေျခအေနက် ျဖစ္ဖို့ ကိုယ္ကဖန္တီးယူရတာရွိပါတယ္။
Corrosionဟာ မလိုခ်င္တဲ့reactionျဖစ္ေနၿပီး တစ္ခါတစ္ရံက်ျပန္ေတာ့ အဲ့corrosionကိုပဲ further corrosionမျဖစ္ေအာင္ coating layer အေနနဲ႔ ျဖစ္ေစခ်င္ၾကတယ္။

Industryမွာ reactionျဖစ္မွုေတြမွာ ကိုယ္က လိုခ်င္တာျဖစ္လို့ reactionကို completeတတ္နိုင္သမၽွ ျဖစ္ခ်င္ၾကတယ္။ဒါေပမယ့္ သဘာဝ အရ မျဖစ္နိုင္တဲ့အခါ maximum yield ထိ ရေအာင္ engineeringလုပ္ရမယ္။အဲ့ဒါေၾကာင့္
Limiting Reactant
Excess reactant
Percent excess
Percent conversion
Selectivity
Yield ေတြကို ထည့္စဥ္းစားဖို့လိုပါတယ္။
ဥပမာ Reactionမွာ O₂ ပါမွျဖစ္တာဆို သူနဲ႔ေပါင္းမယ့္ reactantကို limiting substanceအျဖစ္သေဘာထားရင္အဆင္ေျပေနျပန္တယ္။ဘာလို့ဆို Reactant Airက ေလထဲကေန free ရတာဆိုေတာ့ သူကိုexcessထားရပါတယ္။
Yield နဲ႔Selectivityက ႏွစ္ခုလုံးလက္လႊတ္မရတဲ့parameterေတြပါ။ကိုယ္က Productကို မ်ားမ်ားထြက္ခ်င္တိုင္းyieldတက္ေအာင္လုပ္ေနေပမယ့္ Selectivity နည္းရင္ Qualityကက်လာပါတယ္။
ဒါေပမယ့္လည္း ကိုယ္ရဲ့Processက Physical Changeပဲ ျဖစ္ရင္ေတာ့ Reactionမပါေတာ့ဘဲ (neglectလုပ္ၿပီးျဖစ္ေစ)Design တြက္ရေတာ့တာေပါ့😀
အဲ့လိုDesignလုပ္တဲ့အခါ Kineticsကိုထည့္စဥ္းစားရပါတယ္
*Reactionက elementaryလား
non-elementaryလား
*Reactionက parallelလား seriesလား
*Reactor တစ္ခုမကဆက္ရင္ parallel လားseriesလား
*သုံးမယ့္Reactorက Batchလား Flowလား
*Flow မွာမွ Plug လား Mixed လား
*Reactionက Conc:နဲ႔ Temperatureေပၚမူတည္ေနလား?
*Reactor volumeနဲ႔residence timeဘယ္ေလာက္လဲ

PS-reaction နဲ႔ပတ္သက္ၿပီးလိုသြားတာရိွရင္ ‌commentမွာအႀကံဳ ျပဳႏိုင္ပါတယ္။

Balance(MB)
Chemical Engineering ကို ေလ့လာမယ္ဆိုရင္ ပထမဆုံး core subjectက MB ျဖစ္ပါတယ္။ပညာသင္ႏွစ္ ဒုတိယႏွစ္မွာ သင္ရေလ့ရွိၿပီး အလြန္စိတ္ဝင္စားဖို့ ေကာင္းတဲ့ ဘာသာရပ္ပါ။အဓိကprocess variables
ေတြကိုေအာက္မွာေဖာ္ျပထားပါတယ္။

Majorကို စသင္ခါစ အခ်ိန္မွာေတာ့ Unit Conversion ေတြနဲ႔ အလုပ္ရွုပ္ေနတတ္ပါတယ္။ အတန္းႀကီးလာရင္ေတာ့ Unit ေတြနဲ႔ ေနာေက် သြားပါလိမ့္မယ္။😉



ခုပထမဆုံးေျပာျပခ်င္တာက mole unit အေၾကာင္းပါ။
ကၽြန္ေတာ္တို့ဆယ္တန္းကေတာ့ chemistryမွာ Stoichiometry သင္ေတာ့ မခက္ေအာင္ ကဗ်ာေလးနဲ႔က်က္မွတ္ဖူးပါတယ္။ ဘာပဲေျပာင္းခ်င္ပါေစ 'mole ကိုေရာက္ေအာင္ အရင္ေျပး' ဆိုၿပီး ဆိုပါတယ္။အမွန္တကယ္မွာလည္း moleကေနတြက္ရတာပိုလြယ္ကူပါတယ္။

Mole ဆိုတိုင္းChEမွာ ေပါင္းမေခၚပါဘူး။ lbmol,kgmol,gmol ဆိုၿပီးSI,CGS,FPS systemေတြအရ အကုန္သုံးပါတယ္။

ကိုယ္က စက္႐ုံေခါင္းတိုင္ကထြက္တဲ့Flue gases ေတြရဲ့Average Molecular Wt တြက္တဲ့ေနရာမွာပဲျဖစ္ေစ
Reaction Equationေတြမွာ balanceဆြဲတဲ့ေနရာမွာျဖစ္ေစ အသုံးဝင္ပါတယ္။

and other alternatives

Density ဟာ အရမ္းရိုးရွင္းၿပီး လက္ေတြ႕ ကၽြန္ေတာ္တို့ရဲ့ပတ္ဝန္းက်င္မွာရွိတဲ့ အရာေတြကို ဒီ Concepts ေတြနဲ႔အသုံးခ်လို့ရပါတယ္။Density နည္းတာနဲ႔မ်ားတဲ့liquid ႏွစ္ခုကို containerထဲထည့္ထားမယ္ ဆို densityနဲတဲ့ liquidက အေပၚမွာေနပါတယ္။အဲ့လိုပဲ ေရထဲ ကို ပစၥည္းတစ္ခုပစ္ထည့္လိုက္တယ္ဆိုရင္ အဲ့ပစၥည္းရဲ့densityက နည္းေနမွသာ ေရေပၚေပၚမွာျဖစ္ပါတယ္။Industry မွာလည္း conceptကဒါ့ပါပဲ Engineering Perspectiveကေနၾကည့္လို့သာ Design နဲ႔ calculationေတြပါလာတာျဖစ္ပါတယ္။ဥပမာ material မတူတဲ့ liquid အေရာကို ခြဲမယ္ဆို decantationလုပ္ရပါတယ္။Decanter design calculationမွာ အဲ့density conceptကိုပဲ ခ်ဲ႕ကားအသုံးခ်သြားတာျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ matter တိုင္းရဲ့ သိပ္သည္းျခင္းကို densityနဲ႔တစ္ခါတေလမွာ တိုက္ရက္အသုံးခ်ဖို့ မလြယ္တဲ့အေျခအေနေတြရွိတတ္ပါတယ္။အဲ့အခါမွာ Liquid waterကို စံအေနနဲ႔ထား ႏွိုင္းယွဥ္ၿပီး တျခားLiquid ရဲ့ သိပ္သည္းဆကို ေဖာ္ျပၾကပါတယ္။ ထို့ေၾကာင့္ Specific Gravity ႏွိုင္းရသိပ္သည္းဆ လို့ေခၚပါတယ္။

Density အစားသုံးတာေတြကေတာ့
1.Degree Baume'
2.Degree API (petroleum productေတြမွာသုံး)
3.TwaddellScale(waterထက္ densityမ်ားမွသာသုံး)
4.Degree Brix (sugar industry မွာသုံး)



Fluid လို့ေခၚရင္(fluid=liquid or gas)လို့ျမင္ရပါတယ္။ ေနာက္အေခၚေတြအေနနဲ႔ solute,solvent,solution ကိုခြဲျခားသိရပါတယ္။solute=ေပ်ာ္ဝင္ပစၥည္း,solvent=ေဖ်ာ္ရည္,solution=ေပ်ာ္ရည္

concentration ရဲ့unitေတြဟာလည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးရွိပါတယ္
ဒါေပမယ့္ျခဳံ လိုက္ရင္ mass per vol,mole per volတို့ပါပဲ။ ေနာက္ထပ္ dilute အရမ္းျဖစ္လြန္းသြားတဲ့အခါ matterရဲ့concentrationဟာ သာမန္unitနဲ႔ျပတာထက္ ppm,ppb(parts per million,billion) တို့နဲ႔ျပၾကပါတယ္။ ကိုယ့္ပတ္ဝန္းက်င္မွာ ဘယ္ fluid mixture က conc: ဘယ္ေလာက္ဆိုတာကို တိုင္းတာၿပီး အမ်ိဳးမ်ိဳး conclusionခ်နိုင္တဲ့ abilityရလာပါတယ္။
ဥပမာ ေလထုထဲမွာ CO₂ conc:ဘယ္ေလာက္ဆိုရင္ လူကို harmျဖစ္နိုင္တယ္ဆိုၿပီးျဖစ္ျဖစ္။ကိုယ္အိမ္မွာခ်က္ေနတဲ့ ဟင္းေတာင္ ဆားconc:မ်ားသြားလို့ စားမရမျဖစ္ေအာင္ optimum dose ကို ရွာၾကရင္လည္းရပါတယ္😆😆



temperature က scaleက Celsius,Fahrenheit,Rankine,Kelvin ဆိုၿပီးရွိပါတယ္
တျခားUnitေတြလည္းရွိပါတယ္ ဒါေပမယ့္ဒီ ၄မ်ိဳးကပဲ ေတြ႕ရမ်ားပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ 0°C က တကယ့္absolute zeroမဟုတ္ပါဘူး။Temperatureေတြကို တိုင္းတာမယ္ဆိုရင္ အနိမ့္ဆုံးျဖစ္နိုင္တဲ့ tempက -273°C ျဖစ္ပါတယ္။အဲ့ဒါေၾကာင့္ အျဖစ္နိုင္ဆုံးrangeကို သတ္မွတ္ရင္ အနိမ့္ဆုံးကို 0လို့သတ္မွတ္ရမယ္ဆိုရင္ Absolute zeroပဲျဖစ္ပါတယ္။temp မွာ relative temp နဲ႔ absolute temp ဆိုၿပီး၂မ်ိဳးရွိပါတယ္။Celsius နဲ႔Fahrenheitဟာ relativeျဖစ္ၿပီး Rankineနဲ႔ Kelvinဟာ absolute ျဖစ္ပါတယ္။Measurementလုပ္တဲ့အခါမွာေတာ့ thermocouple,thermowell,pyrometer ေတြကို industryမွာသုံးၾကပါတယ္။



Pressureမွာလည္း relativeနဲ႔ absolute ရွိပါတယ္။
relative pressure ကို gauge pressureလို့ေခၚပါတယ္။ atmospheric pressureကို barometric pressure လို့လည္းေခၚပါတယ္။pressure သုံးတဲ့ေနရာအေပၚမူတည္ၿပီးအမ်ိဳးမ်ိဳးေတြ႕ရနိုင္ပါတယ္။
*V***r Pressure
*Partial Pressure
*Vacuum Pressure

တကယ္ျဖစ္ေနတဲ့Pressure (absolute) ကိုသိနိုင္တဲ့
case ၃ခုရွိပါတယ္။
1
ကိုယ္တိုင္းရမယ့္pressureက ေသခ်ာေပါက္ atm pressureထက္မ်ားရင္
Absolute Pressure=P(atm) + P (gauge)

2
အဖုံးဖြင့္ထားတဲ့ container ထဲမွာ ရွိတဲ့ တကယ့္ pressureဟာ P(atm)နဲ႔အတူတူပါပဲ
Absolute Pressure= P(atm)

3
industryေတြမွာ pressureကို process အလိုအရ တိုးရတဲ့အခါရွိသလို P(atm) ထက္နည္းမွ ေကာင္းတဲ့အေျခအေနေတြရွိတတ္ပါတယ္။ ဥပမာ အိမ္မွာ ငါးသေလာက္ ေပါင္းထဲအခါ သာမန္Temperatureနိမ့္နိမ့္နဲ႔ ႏူးဖို့ အခ်ိန္ၾကာပါလိမ့္မယ့္ အဲ့ခါ ျမန္ျမန္နပ္ဖို့Temperatureကို တိုးမယ့္အစား Pressureကိုသာ ေလၽွာ့နိုင္ရင္ Temperatureနိမ့္နိမ့္နဲ႔ နပ္သြားနိုင္ပါတယ္။ အဲ့ဒါေၾကာင့္ ကိုယ္တိုင္းခ်င္တာက ေလထုဖိအားထက္နည္းတဲ့အခါ (နည္းတဲ့အေျခအေနကိုလုပ္ယူၿပီး)
Absolute Pressure=P(atm) - P(gauge)


ကၽြန္ေတာ္တို့က Engineering ျဖစ္လို့ ဘယ္equipmentကို designထုတ္ထုတ္volumeက စကားေျပာပါတယ္။အထူးသျဖင့္ Waste water trement မွာ reactor volumeကို cost effective ျဖစ္ဖို့ optimumျဖစ္မယ့္ sizeကို တြက္ရပါတယ္။
Volumeက solid ,fluid ေပၚမူတည္ၿပီး volume changes ကြာပါတယ္။gasေတြက temperature ျမင့္တာနဲ႔molecule collisionျဖစ္ၿပီးvolume expansion မ်ားတဲ့အတြက္ volume change ျဖစ္ပါတယ္။
liquid ကလည္း temperatureေပၚမူတည္ၿပီးvol changes ရွိတတ္ပါတယ္။ ဒါကလည္း volatilityေပၚမူတည္ေနျပန္ပါတယ္။ Boiling point နိမ့္တဲ့ ဓာတ္ဆီ ဒီဇယ္က သူ႔ထက္ Boiling Point ျမင့္တဲ့ Waterထက္ Volume changes ပိုျဖစ္ပါတယ္။

Ref:
Basic Process Measurements by Ceil L.Smith
Basic Principles and Calculations in ChE by David M.Himmelblau
Process Calculations by V.Venkataramani

စာႂကြင္း-ကၽြန္ေတာ္ChE ေက်ာင္းသားပါ။သိပ္မတတ္ပါ။ကၽြန္ေတာ္ေရးတာလိုတာရွိရင္ Commentမွာ ေဆြးေႏြးအႀကံျပဳ နိုင္ပါတယ္။ေက်ာင္းလည္းအတန္းခ်ိန္မပ်က္ၾကပါနဲ႔လို့😁