VLG - Van Long Group

PHỎNG VẤN KIẾN TRÚC SƯ - NORMAN FOSTER: “NỖ LỰC ĐẠT ĐẾN SỰ ĐƠN GIẢN”
Được biết đến với những thiết kế đương đại cân bằng giữa sự đơn giản và tinh tế, Norman Foster được công nhận là một trong những kiến trúc sư vĩ đại của thế giới. Ông thành lập văn phòng kiến trúc Norman Foster + Partner tại London vào năm 1967 và đã có trụ sở tại hơn 20 quốc gia ngày nay. Những đặc trưng trong triết lý thiết kế của ông luôn xoay quanh vấn đề về môi trường sinh thái, áp dụng công nghệ tiến tiến và sử dụng những vật liệu ít tốn kém. Cuộc phỏng vấn Của Norman Foster với Marc-Christoph Wagner (Louisana Channel) sẽ cho ta một cái nhìn trực quan hơn về sự nghiệp và cuộc đời của ông - kể về thời thơ ấu của mình, quá trình phát triển công việc và những nỗ lực phấn đấu để tìm kiếm sự đơn giản.
BƯỚC KHỞI ĐẦU
Foster sinh ra tại một thành phố công nghiệp Manchester ở Vương quốc Anh, và theo học kiến trúc tại Đại học Manchester và đại học Yale tại Connecticut, Mỹ. Từ khi còn nhỏ, ông đã có một niềm yêu thích đối với động cơ và tốc độ của những đầu tàu xe lửa, đến mức dành hàng giờ liền chỉ để phác thảo và suy nghĩ về chúng. Năm 16 tuổi, ông rời trường học để tham gia nghĩa vụ quân sự, và chỉ không lâu sau đó, ông khám phá được niềm đam mê của mình với kiến trúc thông qua những quyển sách. Ông rất thích cuốn sách 'Hướng tới một nền kiến ​​trúc mới' của kiến ​​trúc sư người Pháp-Thụy Sĩ Le Corbusier và các bản sao của ấn phẩm 'Đánh giá kiến ​​trúc'. Khi lớn lên, Norman Foster luôn cảm thấy mình là người ngoài cuộc), nhưng ông luôn bị cuốn vào thế giới riêng tư mơ mộng, vẽ vời đầy cô độc hảo huyền của mình. Từ đó, ông nhận ra rằng, chỉ khi trở thành một kiến trúc sư, ông sẽ không bao giờ phải “làm việc “, mà chỉ có thể làm những việc mình thích. Năm 1990, ông được vinh danh bởi một hiệp sĩ xứng đáng vì đã làm những công việc mà anh yêu thích nhất với niềm đam mê nhiệt huyết và lòng quyết tâm.
VIỄN CẢNH LỚN
Foster nói về tầm quan trọng của việc xem xét bối cảnh đô thị ở quy mô lớn hơn trong quá trình thiết kế một công trình. Ông tin rằng giữa những cơ sở hạ tầng công cộng, nghệ thuật và các tòa nhà riêng lẻ của thành phố đều được liên kết với nhau. Quá trình suy nghĩ về một viễn cảnh lớn này đến từ những bài học trong quá trình bay của ông, và ông đã bay hơn 75 loại máy bay khác nhau. Trong thiết kế của Foster về Reichstag, Tòa nhà Quốc hội Đức, ở Berlin, ông nhấn mạnh khía cạnh công cộng của công trình bằng cách tạo ra một không gian chung trên mái. Từ đó, công trình có cả công chúng và các chính trị gia cùng vào. Chính giữa khu vực công cộng là một mái vòm lớn - nơi cung cấp ánh sáng và giảm tải trọng cho cấu trúc, và xung quanh mái vòm trung tâm là các đường dốc dẫn đến đài quan sát. Những chức năng này tuy không được yêu cầu, nhưng ông cảm thấy sự cần thiết của nó trong hành trình tìm kiếm của ông đến kiến ​​trúc bền vững. Foster cho rằng việc kết hợp không gian công cộng là điều cần thiết để nhấn mạnh rằng các thành phố, cơ sở hạ tầng, kiến ​​trúc và con người đều là những phần không thể thiếu trong quy hoạch tổng thể để tạo nên một thiết kế thành công.
NHỮNG CÂU CHUYỆN TRONG KIẾN TRÚC
Foster tin rằng tất cả các công trình đều chứa đựng nhiều câu chuyện - về cách chúng được tạo ra, kiểu dáng của chúng, đối tượng chúng đang phục vụ, sự phù hợp của chúng với cấu trúc đô thị của một thành phố như thế nào, v.v. Ông nói rằng những câu chuyện này phải được tổ chức trong khi quy hoạch kiến ​​trúc của một công trình. Ông đưa ra một ví dụ về quá trình thiết kế của Ngân hàng Hồng Kông và Sân bay Stansted, London. Được gọi là Tòa nhà chính của HSBC, Ngân hàng Hồng Kông là một tòa tháp cổ điển với mục tiêu trở thành “ngân hàng tốt nhất trên thế giới”. Nó được Foster thiết kế rất khác với kiểu tháp điển hình. Là tòa tháp đầu tiên vào thời điểm đó được xây dựng mà không có lõi trung tâm. Ông nói rằng thang máy, cầu thang bộ và các dịch vụ khác nên được đưa ra ngoài và được thể hiện ở các bên để có một không gian trung tâm linh hoạt.
Tương tự, sân bay Stansted đã thay đổi tất cả các quy tắc định trước về thiết kế nhà ga sân bay. Foster đặt câu hỏi về ý tưởng của một nhà ga thông thường và làm đảo lộn bố cục sân bay bằng cách bố trí tất cả các dịch vụ dưới lòng đất thay vì trên các tầng trên. Đây là một công trình tiết kiệm năng lượng hiệu quả và cho thấy trải nghiệm người dùng được nâng cao khi việc di chuyển qua tòa nhà diễn ra đơn giản và trực tiếp. “Chúng tôi đã suy nghĩ lại, thiết kế lại, sáng tạo lại. Chúng tôi đã đặt câu hỏi và quay trở lại vấn đề cơ bản. ” - Foster nói.
QUÁ TRÌNH TÌM KIẾM SỰ ĐƠN GIẢN
Là một người đam mê công nghệ và tiện ích, Foster hiểu rõ nhu cầu về sự đơn giản, ẩn chứa sự phức tạp bên trong, trong mỗi thiết kế của mình. Và sân bay là một điển hình cho triết lý này của ông. Các sân bay, trên toàn thế giới, là những môi trường đầy thách thức với các khu vực xử lý hành lý dày đặc, ngột ngạt, sắp xếp an ninh, biển báo rộng rãi, hệ thống sưởi và thông gió, khu vực ống dẫn, v.v. Tuy nhiên, trong thiết kế sân bay của ông, bên cạnh việc đáp ứng các chức năng một cách hiệu quả, ông còn quan tâm đến trải nghiệm người dùng. Kết quả là một không gian thoải mái và được thiết kế một cách khoa học với hình thức đơn giản, thay đổi và ẩn đi tất cả các yếu tố phức tạp khỏi tầm nhìn nổi bật, từ đó nâng cao trải nghiệm người dùng. Về điều này, Norman Foster dường như đã được truyền cảm hứng từ thiên nhiên trong tiềm thức, nơi đã từng mang đến cho ông sự yên bình trong những chuyến đạp xe đơn độc giữa thiên nhiên của mình mỗi khi ông muốn dành thời gian tránh xa sự hối hả và nhộn nhịp của thành phố - thiên nhiên, trong một cái nhìn thoáng qua, mô tả sự đơn giản nhưng đối với một con mắt sáng suốt, nó phản ánh sự hoàn hảo một cách đầy phức tạp phức tạp.
Tình yêu của anh ấy đối với không gian xanh trong các thiết kế của mình được thể hiện rõ trong trụ sở Apple rộng lớn và thậm chí ở Trung tâm Ung thư Maggie. Trụ sở chính của Apple có quy mô hoành tráng được thiết kế theo hình một chiếc vòng khổng lồ liên hoàn bao quanh những mảng xanh, thay vì thiết kế theo những khối công trình rời rạc. Điều này giúp loại bỏ nhu cầu vận chuyển giữa những khối công trình với nhau và đảm bảo việc di chuyển trong một không gian thay vì một cơn ác mộng về hậu cần.
Sự chú ý đến từng chi tiết cho thấy ông là một người biết lắng nghe, thể hiện qua công trình Trung tâm Ung thư Maggie. Với đặc điểm nổi bật của nó là một môi trường yên tĩnh giữa thiên nhiên. Những trải nghiệm nằm viện của anh ấy đã nuôi dưỡng mong muốn tạo ra một không gian thân thuộc và thân thiện như vậy. Ông nhắc lại rằng để một dự án trở nên tuyệt vời, nó không cần phải phức tạp, tốn nhiều thời gian hay tiêu tốn quá nhiều tài nguyên, như một điều hiển nhiên từ một số kiến ​​trúc tốt nhất xuất hiện trong thời kỳ kinh tế khó khăn. Anh ấy sử dụng phép ẩn dụ của một bài thơ thiếu sự dài dòng của văn xuôi nhưng vẫn chắt lọc một cách tuyệt vời và hiệu quả tình cảm mà nó chọn để gợi lên.
TƯƠNG LAI CHO FOSTER
Norman Foster không phải là một người tự mãn về những thành tựu của mình. Trong tương lai, ông mong muốn các thiết kế của mình, giống như một chất xúc tác, sẽ đóng những vai trò quan trọng trong việc đưa ra các giải pháp phổ rộng cho các vấn đề đô thị, cùng với với mật độ dân số. Tầm nhìn của anh ấy về việc tái phát triển Dharavi, một khu đô thị ở Mumbai, cho thấy sự tôn trọng của ông đối với tâm lý con người và môi trường. Ông đề xuất tái chế tài nguyên, bất cứ khi nào có thể.
Không san lấp các công trình hay thay thế chúng bằng các tòa tháp hiện đại, ông mong muốn đưa ra các giải pháp sáng tạo cho các vấn đề trong thế giới thực như vệ sinh, cấp điện, cấp nước, v.v. mà không làm di dời dân cư và vẫn giữ được tính cộng đồng trong không gian. Không nên quá hoàn toàn phụ thuộc vào công nghệ vì nó như một con dao hai lưỡi mà thay vào đó, nên dựa vào nó và sử dụng nó để tạo ra lợi thế, và cũng là sở trường của ông. Thông qua việc liên tục bám sát những phát triển nhanh chóng trong lĩnh vực này, sáng tạo lại các thiết kế của mình và theo dõi các ý tưởng đó với sự quyết tâm, niềm tin và nỗ lực không ngừng về chất lượng, Norman Foster mong muốn tạo ra sự khác biệt trên thế giới. Ông luôn nỗ lực và không bao giờ ngại phải thay đổi những suy nghĩ thông thường hoặc những định kiến cơ bản để đem đến một thiết kế tốt cũng như một không gian sống tốt hơn.
Công việc của Norman Foster nổi bật với việc là đặt con người làm trung tâm, ý thức về một môi trường, chất lượng vượt trội, sử dụng tiết kiệm tài nguyên và hướng đến sự đơn giản. Những phẩm chất này, cùng với cách tiếp cận thích ứng, đảm bảo rằng thiết kế của ông sẽ tiếp tục thu hút người xem cũng như người sử dụng chúng. Các công trình kiến ​​trúc của ông, đặc biệt là các công trình công cộng, giống như những cuốn sách đã ám màu thời gian và luôn được trân trọng, được hàng triệu người đọc đi đọc lại, mỗi độc giả đều để lại dấu ấn của mình, do đó càng làm tăng thêm tầm vóc biểu tượng của chúng. Nghệ thuật và kiến ​​trúc đã và vẫn tồn tại song song với nhau và gây được tiếng vang với cộng đồng rất lâu sau thời gian của chúng. Mỗi công trình trong một vùng trời là đại diện cho đỉnh cao của những câu chuyện về hành trình của một số thành phần, bao gồm cả con người, được kết hợp với nhau trong một tổng thể liền mạch. Những câu chuyện này sẽ luôn tồn tại một cách đầy mê hoặc, hấp dẫn, đặc biệt khi chúng là hình ảnh thu nhỏ của sự đơn giản, chất lượng và chính trực như các "tác phẩm” của Norman Foster.
Link bài viết: https://www.re-thinkingthefuture.com/.../a3114.../
Người dịch: hii.

Nhà ở Guadalajara, Mexico
Tác phẩm của Alexander Sticotti và Nicolas Tovo
Ảnh chụp bởi Christopher Palma

Keret House

Phong cách hiện đại (Modernism) là một thuật ngữ đã xuất hiện từ những thập niên 50 của thế kỉ 19 và ngày càng trở nên quen thuộc trong cuộc sống của chúng ta.
Kiến trúc hiện đại là một sự đoạn tuyệt mạnh mẽ với kiến trúc cổ điển, thể hiện một lối tư duy mới của sự phát triển bùng nổ của các xã hội Châu Âu cuối thế kỉ 19, đầu thế kỉ 20. Việc tạo ra phong cách thiết kế nội thất hiện đại được cho là của một nhóm các nhà thiết kế châu Âu ở Trường Bauhaus (Đức) vào năm 1919.
Phong cách thiết kế hiện đại, sạch sẽ, tập trung chủ yếu vào tính công năng và tránh các phụ kiện rườm rà, các trang trí quá mức thường thấy trong nhiều phong cách khác. Một số người cảm thấy việc thiết kế hiện đại là quá đơn giản, thô hoặc lạnh, tuy nhiên khi được lên kế hoạch chặt chẽ, hợp lý, nó sẽ tạo nên cảm giác yên bình và đơn giản cho ngôi nhà của bạn.
Phong cách hiện đại là lựa chọn lý tưởng cho các căn hộ và các không gian nhỏ, bởi nó giúp tối đa hóa không gian và tạo nên ấn tượng về một căn phòng lớn hơn nó sẵn có.
Điều dễ hiểu khi phong cách nội thất hiện đại ngày càng thịnh hành và khiến con người cảm thấy thích thú, hài lòng chính là sự tiện nghi, hài hòa giữa các không gian, thanh lịch, mềm mại, không cầu kỳ nhiều chi tiết hay thiên về kiểu dáng hình khối.
Màu sắc sử dụng một cách trung lập, thường thì màu trắng sẽ làm nền chủ đạo sau đó thêm một mảng màu nổi bật cho mảng tường đã được lựa chọn để làm điểm nhấn.
Điểm đặc trưng của phong cách nội thất hiện đại bao gồm: các thành phần kiến trúc đều khá đơn giản như không có nhiều chi tiết, ít hoa văn rườm rà; sử dụng ít đồ đạc, chỉ cần bố trí những vật dụng cơ bản nhằm tạo ra nhiều khoảng trống cho căn nhà thoáng đãng và lưu thông thuận tiện; bộc lộ yếu tố công năng và chất cảm của vật liệu trong hình thức kiến trúc; chú trọng nhiều đến ánh sáng, chiếu sáng toàn phần hoặc chiếu sáng khu vực cần làm nổi bật.

Facade Variations

Boutique Apparel Concepts

công viên trên mái ở sanfrancisco

GIAI ĐIỆU CỦA GỖ

Highrise building proposal for Dubai, UAE by YASIR AGHA

Museum Frieder Burda
Baden-Baden, Germany
Photograph by Roland Halbe
Copyright Roland Halbe

NHỮNG MẪU KỆ SÁCH TRONG NHÀ ĐẸP

Retro là gì? Điều gì ở Retro khiến giới trẻ mê mệt?
Có thể nói, nhắc đến màu Retro có lẽ không bạn trẻ nào là không biết. Màu Retro đã trở thành hot trend và làm điên đảo xu hướng của giới trẻ trong suốt một khoảng thời gian. Nhưng bạn đã hiểu rõ về phong cách màu này? Hãy cùng Phương Anh đi tìm câu trả lời cho câu hỏi Retro là gì? Retro có những đặc điểm gì nhé!
1. Những điều có thể bạn chưa biết về phong cách Retro
Chỉnh ảnh màu Retro, phối trang phục theo phong cách Retro, thiết kế nội thất theo tone màu Retro,.... Vậy Retro là gì? Retro có gì đặc biệt mà có thể làm điên đảo xu hướng của giới trẻ ngày nay?
Xu hướng Retro đang trở nên thịnh hành
1.1. Trả lời cho câu hỏi Retro là gì?
Thực chất Retro là một từ bắt nguồn từ tiếng Latin với tiền tố Retro đứng trước với ý nghĩa là phía sau, trong thời gian qua. Theo một cách đầy đủ thì Retro là viết tắt của từ Retrospective. Từ này có nghĩa là phong cách, xu hướng hoài cổ, trở về với quá khứ, tức là quay lại với những thập niên 50, 60 của thế kỷ trước.
Những nét cổ điển độc đáo được tìm thấy từ những nét riêng biệt tạo nên một phong cách dịu dàng của xu hướng này. Với Retro các hoạt tiết, màu sắc, đường nét đều thể hiện sự chân thành, giản dị, mộc mạc. Tuy nhiên lại không mang đến cảm giác nhàm chán mà là một sự tinh tế, mang cảm giác thoải mái, nhẹ nhàng. Chính điều này đã khiến cho Retro trở nên đặc biệt và thu hút.
1.2. Phong cách Retro được hiểu như thế nào?
Phong cách Retro là gì?
Phong cách Retro chính là những xu hướng được tạo nên từ những tính chất, đặc điểm của Retro. Tức là sử dụng những gam màu, cách phối hợp, đường nét của những thập niên 1950 - 1970 để tạo nên những thiết kế ngày nay với sự cách tân một vài yếu tố theo một hơi thở mới. Từ đó, tạo nên một phong cách Retro đầy hoài cổ nhưng vẫn có những nét quyến rũ và không kém phần hiện đại bên trong nó.
1.3. Nguồn gốc của Retro
Có thể nói, Retro đã xuất hiện từ khá lâu. Trong giai đoạn hậu chiến, Retro được sử dụng với mức độ tăng cường bằng sự xuất hiện của từ Retrorocket (có ý nghĩa là tên lửa ngược). Từ này được sử dụng trong các chương trình không gian của Mỹ.
Tại Pháp, các từ Retro là viết tắt của từ Rétrospectif được tái thẩm định trong văn hóa tiền tệ của Charles de Gaulle và thể hiện vai trò của Pháp trong Thế chiến thứ II. Các từ Retro ở Pháp cũng được tái hiện lại trong các bộ phim và tiểu thuyết trong thời gian chiếm đóng của Đức Quốc xã. Ngay cả trong thời trang Pháp cũng có sự xuất hiện từ sớm của Retro cùng thời kỳ đó. Ngay sau đó, nó đã được giới thiệu sang Tiếng Anh và xuất hiện trong báo chí thời trang, văn hóa.
Nguồn gốc của Retro
Nhìn chung, Retro chính là từ để chỉ về xu hướng trong quá khứ, lấy cảm hứng từ những thập niên trước đây.
2. Đặc trưng của phong cách Retro
Cũng giống với những phong cách khác, Retro có những đặc trưng riêng biệt để phân biệt nó với các phong cách cũng có xu hướng hoài cổ.
Điều mà dễ nhận thấy nhất ở Retro chính là màu sắc, đường nét đều mang hơi hướng của quá khứ, của những năm tháng trước đây. Tạo nên cho chúng ta cảm giác về sự hoài niệm, cũ kỹ trước kia. Tuy nhiên, màu sắc trong Retro lại thường là những gam màu khá nổi bật như đỏ, cam, vàng đậm, xanh lam... Mặc dù sử dụng những gam màu nổi nhưng lại không gây cảm giác quá nhức mắt mà ở Retro, những màu sắc này lại mang đến cảm giác thời gian đã đi qua và để lại một sự cũ kỹ, bạc màu dễ nhận thấy trên những màu sắc này.

Bên cạnh đó, với Retro, sẽ mang đến hơi thở mới, toát lên sự sành điệu và sang trọng. Bạn có thể hiểu rằng, mặc dù mang hơi hướng của quá khứ nhưng Retro không hề quê mùa, thực chất, phong cách này chính là thời thượng trong sự hoài cổ. Tồn tại những nét hoang dại trong sự cũ kỹ nhưng lại không kém phần ngọt ngào.
Tóm lại, Retro mang đến một sự sang trọng và hoài cổ không thể nhầm lẫn với những phong cách khác. Tuy có sự hoài niệm nhưng vẫn mang hơi thở của thời đại. Có lẽ, chính vì lẽ đó mà xu hướng này hiện đang được yêu thích rất nhiều trong các lĩnh vực khác nhau

Bên cạnh đó, với Retro, sẽ mang đến hơi thở mới, toát lên sự sành điệu và sang trọng. Bạn có thể hiểu rằng, mặc dù mang hơi hướng của quá khứ nhưng Retro không hề quê mùa, thực chất, phong cách này chính là thời thượng trong sự hoài cổ. Tồn tại những nét hoang dại trong sự cũ kỹ nhưng lại không kém phần ngọt ngào.
Tóm lại, Retro mang đến một sự sang trọng và hoài cổ không thể nhầm lẫn với những phong cách khác. Tuy có sự hoài niệm nhưng vẫn mang hơi thở của thời đại. Có lẽ, chính vì lẽ đó mà xu hướng này hiện đang được yêu thích rất nhiều trong các lĩnh vực khác nhau.
----------------------------------------------------------------------

Đề xuất tháp cao 99 tầng Domino trên biển Vịnh Hạ Long
Kts: Ngô Viết Nam Sơn

Chủ nghĩa tối thiểu trong kiến trúc (Minimal Architecture)
1. Đặt vấn đề
Trong thời điểm hiện nay, nền kiến trúc Việt Nam đang từng bước phát triển theo xu hướng chung của toàn thế giới, chúng ta cũng đang rất nỗ lực tìm ra cho mỗi cá nhân cũng như toàn bộ nền kiến trúc một hướng đi tốt hơn. Vì vậy, hiện đang tồn tại rất nhiều xu hướng kiến trúc khác, việc nhận diện các xu hướng đó rất quan trọng để rút ra định hướng đúng cho sự phát triển chung của nền kiến trúc Việt Nam.
Một vài năm gần đây, người ta thường nhắc nhiều đến Chủ nghĩa tối thiểu trong kiến trúc hoặc Kiến trúc tối thiểu. Trong những sáng tác kiến trúc của nhiều kiến trúc sư đã có những ảnh hưởng nhất định từ nó. Đó là một xu hướng tốt nhưng để hiểu và áp dụng nó trong thực tế chúng ta cần phải tìm hiểu nó sâu sắc hơn. Sau đây là những nghiên cứu xung quanh sự hình thành, phát triển của Chủ nghĩa tối thiểu trên thế giới.
2. Các khái niệm
Tối thiểu - Tối đa (minimal – maximal): Tính từ chỉ số lượng ở mức nhỏ nhất và cao nhất.
Theo từ điển tiếng Việt – 1994 – Nhà xuất bản khoa học xã hội – Trung tâm từ điển học:
+ Tối thiểu: ít nhất, không thể ít hơn được nữa; trái với tối đa
+ Tối đa: nhiều nhất, không thể hơn được nữa; trái với tối thiểu
Nghệ thuật tối thiểu (Minimal Art): Loại hình nghệ thuật xuất hiện lần đầu tiên vào những năm 1960 ở New York – Hoa Kỳ. Nó ảnh hưởng đến hầu hết các bộ môn nghệ thuật như điêu khắc, hội hoạ, khiêu vũ, âm nhạc, kịch, điện ảnh, thời trang... Nghệ thuật sử dụng các thủ pháp đơn giản về mặt hình thức để đạt được hiệu quả cao nhất trong các bộ môn nghệ thuật. Nghệ thuật tối thiểu ra đời vào cuối thời kỳ của chủ nghĩa hiện đại trong một xã hội đã có kinh nghiệm từ cuộc bùng nổ kinh tế và khủng hoảng lớn các giá trị cơ bản.
Các nghệ sỹ tiêu biểu cho nghệ thuật tối thiểu thời kỳ này là: Carl Andre, Dan Flavin, Donald Judd, Sol LeWitt và Robert Morris... Những tác phẩm hội hoạ của các hoạ sỹ: Frank Stella, Robert Ryman, Robert Mangold, Agnes Martin, Brice Marden... cũng sử dụng các tiêu chí cơ bản của nghệ thuật tối thiểu.
Nghệ thuật tối thiểu trong hội hoạ, điêu khắc phát triển từ những năm 1950 và tiếp tục đến những năm 60, 70 sau đó. Đây là một thời kỳ mà hội hoạ, điêu khắc phát triển nở rộ trong việc đơn giản hoá về mặt nội dung cũng như hình thức. Mục đích của nghệ thuật tối thiểu là hướng người xem tập trung hơn, những cảm nhận mãnh liệt hơn mà không có bất cứ một sự sắp đặt, bố trí rắc rối. Nghệ thuật tối thiểu sử dụng các phương tiện thể hiện một cách mộc mạc, giản dị, nghiêm ngặt, sự rõ ràng trong hình thức, sự đơn giản của bề mặt, cấu trúc. Nó từ bỏ mọi sự ý niệm hoá trong nghệ thuật như ý nghĩa của sự biểu hiện mang tính cá nhân và loại bỏ sự tượng trưng, biểu tượng.
Các hoạ sỹ tối thiểu sử dụng sự yên lặng trong các tác phẩm, bày tỏ cho người xem những cảm nhận về tính trầm mặc, lặng lẽ. Các tác phẩm hội hoạ chứa đựng khoảng lặng yên tĩnh, trống rỗng, cái bản chất nhất của đối tượng khiến cho nó mang một chiều sâu về không gian. Tuy vậy, những gì mà người xem cảm nhận được từ tác phẩm chỉ hoàn toàn là những gì được nhìn thấy, các tác phẩm được đơn giản hóa nghệ thuật đến mức tối đa,bình dị trong cả nội dung lẫn hình thức.
Ngay từ những năm 1920 các hoạ sỹ như Malevich và Duchamp đã tìm nguồn cảm hứng cho sáng tác từ sự tối thiểu hoá nhưng trào lưu này chủ yếu được biết đến nhờ các hoạ sỹ Mỹ như Dan Flavin, Carl Andre, Ellsworth Kelly, Donald Judd là những người chống lại Chủ nghĩa Biểu hiện trừu tượng bằng những tác phẩm hội hoạ, điêu khắc hay nghệ thuật sắp đặt của mình.
Kiến trúc tối thiểu (Minimalist Architecture): Loại hình kiến trúc dựa trên nguyên tắc của nghệ thuật tối thiểu để thể hiện các hình thức kiến trúc đơn giản mà hiệu quả. Kiến trúc tối thiểu ra đời và phát triển trên cơ sở của kiến trúc hiện đại và có thể nói rằng kiến trúc sư Mies van der Rohe là người khởi xướng nhờ câu nói nổi tiếng: “Less is more” – “ít tức là nhiều” và các công trình kiến trúc do ông thiết kế. Kiến trúc tối thiểu ngày nay thực chất là một bước phát triển tiếp theo của kiến trúc hiện đại. Nó chỉ là cách hoàn thiện hơn nữa kiến trúc hiện đại, tránh vấp phải những nhược điểm mà chủ nghĩa công năng đem lại như sự áp đặt chủ quan đối với kiến trúc hay những nhược điểm của “Phong cách quốc tế” khiến cho xã hội có những đánh giá không tốt đối với kiến trúc hiện đại. Vì vậy, kiến trúc tối thiểu được tập trung hơn nữa cho tính địa điểm như địa hình, khí hậu, văn hoá xã hội địa phương là những lý do chủ yếu gây nên cuộc khủng hoảng sâu sắc trong kiến trúc hiện đại trước đây.
3. Chủ nghĩa tối thiểu trong kiến trúc là gì?
Có rất nhiều các quan niệm, định nghĩa khác nhau về Chủ nghĩa tối thiểu trong kiến trúc. Tuy nhiên, nói chung các cách nhìn nhận khác nhau đều cùng chung một quan điểm cho rằng sự tối thiểu đem lại cho kiến trúc một hiệu quả lớn nhất thông qua những phương pháp thể hiện đơn giản nhất, có nghĩa là với những yếu tố tối thiểu kết quả đem lại đạt mức tối đa.
ã Chủ nghĩa tối thiểu tìm kiếm sự trong sáng như một biểu hiện của vẻ đẹp thẩm mỹ cũng như tính thực dụng. Mục đích của nó là đạt được trong kiến trúc bởi sự giảm thiểu hình thức và màu sắc tới mức cơ bản nhất của chúng. Câu nói nổi tiếng “ít tức là nhiều” của Mies van der Rohe đã tóm lược những nguyên lý của một hoạt động đưa nó trở lại việc tìm kiếm khéo léo cách thức đơn giản nhất để thiết kế một công trình kiến trúc, luôn giữ ý định mục đích của việc đạt được tính công năng cao nhất với những yếu tố cơ bản nhất. Chủ nghĩa tối thiểu cũng mang tư tưởng cơ bản của tính bình dị. Sản phẩm của nó giản dị và các không gian được thiết kế để tạo ra một môi trường yên tĩnh và thanh bình. (Linda Parker – Minimalist Houses)
ã Chủ nghĩa tối thiểu không phải là một phong cách, nó là một thái độ, một cách biểu hiện. Nó là một phản ứng chủ yếu chống lại tiếng ồn, tiếng ồn trực quan, sự rối loạn, ... Chủ nghĩa tối thiểu là sự theo đuổi bản chất mọi sự vật, không phải là vẻ bề ngoài. Nó là sự tìm kiếm liên tục sự trong sáng, tìm kiếm sự bình yên , biểu hiện của sự yên tĩnh, cho chiều sâu của các không gian. Chủ nghĩa tối thiểu vượt qua thời gian - là sự vô tận, là chất liệu đơn giản và quý phái, đó là sự yên tĩnh hoàn hảo, Nó phải là sự tồn tạn của chính bản thân nó, thể hiện nội dung cho cái vẻ bề ngoài, không quá hiển nhiên nhưng hoàn toàn được thể hiện rõ bởi bản thân nó, bởi sự tồn tại của nó. (Massimo Vignelli , viết trong cuốn “Claudio Silvestrin” của Franco Bertoni)
Như vậy, có thể nói sự tối thiểu trong kiến trúc là cách thức thể hiện đơn giản nhất, bản chất nhất của kiến trúc, đem đến cho không gian kiến trúc một hiệu quả tối đa, đặc biệt là tính giản gị, thuần khiết đáng có. Cũng có thể đó là sự thanh lịch, sang trọng của một không gian kiến trúc, hay khả năng hoà nhập với môi trường xung quanh, với tự nhiên... nhưng nó không nằm ngoài mục đích hướng tới sự đơn giản trong từng chi tiết kiến trúc, trong vật liệu, ánh sáng, màu sắc, đường nét...
Chủ nghĩa tối thiểu trong kiến trỳc ngày nay còn chịu ảnh hưởng từ những tư tưởng của triết học phương Đông, điển hình là Thiền học của Đạo Phật (Zen Buddhism). Tư tưởng của Thiền học là tìm kiếm bản chất của vấn đề, và nó giải thoát khỏi sự hỗn loạn, bừa bãi,... tìm kiếm sự giản dị và có một sự đánh giá sâu sắc hơn về mọi điều xung quanh chúng ta. Vì vậy, sự tối thiểu trong kiến trúc đã đạt được đến hiệu quả đáng kể không chỉ về mặt thẩm mỹ mà còn đem đến những không gian kiến trúc có giá trị lớn về mặt sử dụng cũng như những tư tưởng chứa đựng bên trong nó.
Hiện nay, trên thế giới, các xu hướng của Chủ nghĩa tối thiểu được hình thành rõ rệt. Nếu như các kiến trúc sư thuộc khu vực Địa trung hải tìm kiếm sự kết nối giữa quá khứ với kiến trúc hiện đại thì ở các nước thuộc khu vực trung tâm của châu Âu, kiến trúc tối thiểu chịu ảnh hưởng của thuyết Calvin. Trong khi đó, các kiến trúc sư Nhật Bản đi theo một loại hình kiến trúc thể hiện chủ nghĩa tinh thần mang sự đan xen giữa truyền thống và hiện đại. Tính thiền định trong các không gian kiến trúc truyền thống của các nước châu Á mang đến cho kiến trúc tối thiểu những tư tưởng về bản chất của kiến trúc, thoát ly khỏi sự hỗn tạp đời thường. Đặc biệt các kiến trúc sư đương đại Nhật Bản chịu ảnh hưởng rất nhiều từ kiến trúc truyền thống của nước Nhật.
4. Các giá trị cơ bản của Chủ nghĩa tối thiểu trong kiến trúc
Chúng ta có thể đánh giá được các giá trị cơ bản mà Chủ nghĩa tối thiểu đem lại cho nền kiến trúc đương đại như sau:
ã Đem đến cho kiến trúc hiện đại một hơi thở mới mang tính thời đại nhưng vẫn sử dụng các phương tiện cơ bản của kiến trúc hiện đại.
ã Đề cao ảnh hưởng của điều kiện môi trường, cảnh quan, khí hậu, tính địa phương.
ã Tính giản dị, thuần khiết là một trong những ưu điểm lớn nhất của không gian kiến trúc tối thiểu.
ã Tạo một cái nhìn mới trong việc lựa chọn vật liệu, kết cấu, ánh sáng, màu sắc một cách đơn giản, thuần nhất.
ã Hướng tới cái thuận tiện hơn đối với con người, hướng tới cái hiệu quả hơn cho việc tổ chức hoạt động và không gian hoạt động.
ã Xây dựng nên một quan niệm thẩm mỹ mới trong đó nêu bật lên giá trị thẩm mỹ xuất phát từ những yếu tố cơ bản nhất của kiến trúc, đôi khi việc giảm thiểu chi tiết lại có những hiệu quả bất ngờ.
ã Các không gian kiến trúc tối thiểu chứa đựng bên trong nó các giá trị về mặt tư tưởng, nội lực tin thần là một điểm đáng lưu ý.
Quan điểm của Chủ nghĩa tối thiểu trong kiến trúc là tìm kiếm hiệu quả tối đa thông qua một số ít của hình thức kiến trúc mà số ít đó phải thật sự có chọn lọc, chắt lọc. Nó vừa khắc phục được những nhược điểm về việc quá phụ thuộc vào công năng mà bỏ qua các yếu tố khác trong kiến trúc Hiện đại thời kỳ trước cũng như loại bỏ được các chi tiết thừa, không cần thiết nhưng cũng không hoàn toàn đánh mất tính trang trí, thẩm mỹ trong kiến trúc.
Chủ nghĩa tối thiểu ngày nay không chỉ dừng lại ở mức độ tạo ra những không gian mang hình thức đơn giản và hiệu quả thẩm mỹ đơn thuần từ đó. Nó còn là sự kết hợp một cách linh hoạt với những yếu tố cơ bản trong kiến trúc như công năng, sư dụng, cảch quan, môi trường, tính địa phương, lịch sử... Nó đem đến một cái nhìn mới, mở rộng hơn trong việc sáng tạo của kiến trúc sư, không bị mắc lại phải những sai lầm trước đây của phong cách quốc tế. Cho đến nay, Chủ nghĩa tối thiểu vẫn đang có được một sự phát triển khá mạnh mẽ khắp nơi trên thế giới. Những sự thay đổi gần đây mang tính nhạy cảm này thể hiện ở cách mà các kiến trúc sư theo xu hướng tối thiểu khác nhau ở các nước khác nhau đã thích nghi được với thực tế sáng tác hiện tại, cùng xây dựng một khái niệm mới về thái độ ứng xử đối với tự nhiên.
Các kiến trúc sư như Tadao Ando, John Pawson, Antonie Predock, Eduardo Souto de Moura, Ricardo Legoretta... là một trong số ít những người hiện nay đang tìm kiếm đạt được sự cân bằng giữa kiến trúc và tự nhiên thông qua sự đơn giản của hình thức, bề mặt và chi tiết, với những thành công nhất định trong những tác phẩm kiến trúc đã tạo ra một quan niệm mới về xu hướng kiến trúc dựa trên sự đơn giản, đó là đề cao cái bản chất của kiến trúc, tính thẩm mỹ thông qua sự chắt lọc tinh tế.
5. Kết luận
Đánh giá các giá trị cơ bản mà Chủ nghĩa tối thiểu trong kiến trúc là việc làm cần thiết cũng giống như việc ứng dụng Chủ nghĩa tối thiểu trong kiến trúc vào thực tế của Việt Nam là rất cần thiết trong điều kiện, hoàn cảnh hiện nay. Nhưng để nhận thức đầy đủ về nó cần phải tìm hiểu kỹ hơn nữa xu hướng phát triển trong tương lai của nó trên thế giới bên cạnh các xu hướng kiến trúc đương đại.
theo : THS.KTS Đinh Công Quỳnh
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Franco Bertoni, (1999), Claudio Silvestrin, Birkhauser.
2. John Pawson, (1996), Minimum, Mini Edition (Phaidon Miniature Editions).
3. Lola Gómez & Susana González Torras, (2000), Minimalismo – Minimalism, Feierabend.
4. Patricia Bueno, (2003), Minimalism & Color, Collins Design

TRUNG TÂM VĂN HÓA CỘNG ĐỒNG

BẢO TÀNG NGHỆ THUẬT ĐƯƠNG ĐẠI

Kiến trúc là gì? Định nghĩa này được KTS Le Corbusier viết cách đây 100 năm.
“Khi anh dùng đá, gỗ, xi măng để xây nên những ngôi nhà, thì việc anh làm được gọi là xây dựng. Và khi đó anh thể hiện sự khéo léo của mình.
Nhưng đột nhiên, anh chạm đến trái tim tôi, làm tôi thấy thoải mái, và tôi thấy hạnh phúc, đến phải thốt lên rằng: Một công trình đẹp làm sao! Kiến trúc là đây! Nghệ thuật là đây!
Ngôi nhà của tôi thuận tiện. Tôi biết ơn, như lòng biết ơn tôi dành cho những kỹ sư đường sắt và công ty viễn thông. Tuy nhiên anh đã không thể làm tôi rung động.
Nhưng giả sử những bức tường có thể vươn về phía mây xanh theo cách khiến tôi xúc động. Tôi hiểu được những ý định của anh. Rằng tâm tư anh nhẹ nhàng hay mạnh bạo, hấp dẫn hay cao quý. Những khối đá anh dựng lên nói cho tôi điều đó. Anh gắn kết tôi với nơi này và đôi mắt tôi quan sát nó. Đôi mắt tôi thấy ý tưởng đến từ một sự vật. Một ý tưởng tự thân nó bộc lộ dù không cầu viện đến từ ngữ hay âm thanh, mà chỉ cần qua những hình khối được liên kết với nhau. Những hình khối như được ánh sáng khắc họa rõ ràng. Những mối liên kết giữa chúng không nhất thiết liên quan đến tính thực tế hay tính chi tiết. Chúng là kết quả của tính toán trong đầu anh. Chúng là ngôn ngữ của kiến trúc. Với những vật liệu thô, dựa trên một chuỗi điều kiện ít hay nhiều có tính thực dụng mà anh bày ra, anh đã thiết lập nên những mối liên kết cho tôi rung động. Đó mới chính là Kiến trúc.”
Trích sách “ Hướng tới một nền Kiến trúc mới”_Le Corbusier 1921