پەندەکانی پیرەمێرد

چاکەت بۆ بەد بێ هەتا ئەتوانی
بەد نەبێ قەدری چاکان نازانی
باوەژن چەپۆک نەدا لە هەتیو
هەرگیز فێر نابێ ڕێی ئەمدیوەودیو
موور تا نەیتاشی نابێ بە تەختە
بێ تەجرەبە، خام نابێ بە پوختە
فەلەک بۆ پیاوی خودبین بە کینە
خۆت لە ئاوێنەی دێودا مەبینە
سەرما نەما، مار ئەبووژێتەوە
بەڵام زوو سەری پان ئەبێتەوە
چەند خۆشە کە پیاو دڵی پاکی بێ
لە تەنگانەدا دۆستی چاکی بێ
مۆریان ئەگرێتە بن باخەڵەوە
خوێنمان دەمژێ بە زاوەڵەوە
شوانت لە کوێخای لاوە چاکترە
دەستی بێگانە ماری پێ بگرە
«وەزیر»ێک نەوەی دزی بەخێو کرد
ئاخری کوشتیشی و ماڵەکەیشی برد
جوولەکە ئێستاش هامان ئەکوژن
دەست ئەڵمان کەون خوێنیان ئەمژن
هەڵەکۆک لەگەڵ بەفرا ناکۆکە
ئاگر مەخەرە ئەنباری لۆکە
کە ڕەگ سست ببێ و هێزی نەمێنێ
«لاپوورە» پاروو لە دەم ئەڕفێنێ
خوا هەموو لایێ یەک خا و یەکدڵ بین
لە سایەی یەکدا وەکوو یەک بژین

Send a message to learn more

سروشتمان چونکو گەنمی تیایە
هەویر بۆ هەموو زاممان دەوایە
ئەگەر ئاوبەندیش زۆرمان پێ بێنێ
نیوەنمەکێ ژانی ئەشکێنێ
لەبەر ئەوەیە ئەگەر نەبرژێین
فش هەڵدێین بە بای غرور ئەترشێین
لە فەسیلەدا تیرەتیرەین، جوێین
گاڵ و زوڕات و دانەوێڵە و جۆین
هاڕیونی ئاشی چەرخ بە قینەوە
ئاردی ناو دڕکین، یەک ناگرینەوە
چاومان ژوور سەری خۆمان نابینێ
عالەم سەرکەوت و «کورد» وا دەمێنێ
دووکەڵ لە نزمی بەرز ئەبێتەوە
دیزە لە بەرزی تل ئەبێتەوە
ئەورووپا ئۆردووی کۆلارەی هەیە!
کوردیش کەلارەی تەپاڵەی هەیە!
«تەکەنمەد»ی ئێمە «بەرگن»ە
فانیلەی ئەوان «ڕۆنگ»ە بەرگنە
ئەو گیایەی ئێمە ئەیخەینە بەر کەر
ئەوان «ئاوریشمی» لێ دێننە بەر
ئەوەی لەم خاکە خۆی پەیدا ئەبێ
دەس خێوی کەوێ، بە کیمیا ئەبێ

خۆ دیوەخانی ئێستای ئەم شارە
یا غەیبەتی خەڵک یاخود قومارە

بووکە بارانە ئاوی پیادەکەن
ئینجا بۆ باران ڕوو لە خوا دەکەن
خوا هەموو ساڵێ بۆ «کەپرەشینە»
باران ئەنێرێ ئەڵێن: ئایینە
بۆ ئایین نییە ئەو تۆزە ئاوە
بورجی ئاسمان هەروا سووڕاوە
ئەگینە ئەگەر بە دوعای «جوو» بێ
ئەبێ بۆ «هیتلەر» مەرگێکی زوو بێ
لام وایە هیتلەر نەسڵی شەیتانە
بۆ شەڕ خوڵقاوە، عەدووی ئینسانە
لە سەرزەمین و دەریا و هەوادا
بە شەڕ بۆ بەشەر بۆمبای هەوا دا
چەند پیر و جوان و منداڵی هەژار
لە گیان کێشاندا لێی کەوتنە هاوار
کەچی ناڵەیان تەئسیر نانوێنێ
کوا دادی مەزڵووم عەرش ئەلەرزێنێ؟
ئەوی بە گوناهـ ڕەش ئەبێتەوە
«تیر» ڕێ لە لەشیا نادۆزێتەوە
وا چاکە ئینسان هێند گوناهکار بێ
کە «تیر» نەیبڕێ، لە مەرگ ڕزگار بێ

پیاوخراپ هێندە کەوتۆتە کایە
چاک دەڵێ: کاشکێ خراپ بوومایە!
وا چاوم لێیە پیاوی بەنامووس
خوا خستوویەتە ژێر ئەمری «جاسووس»
خوا بۆیە کاری ئەوتۆ ئەسازێ
هیچ کەس بە عیلم و فەزڵی نەنازێ

چنار کە بڕا و جوێ بووەوە لە بن
ئەیکەن بە پەیژە، پیا سەر ئەکەون
«ڕەسەن» بۆ ناسوار، ئاوزەنگی نادا
«کەر» هەرچی هەستا سواری بوو پیا دا

خواجە نەسرەدین بۆ هەر سێ سوئال
تەنها کەرەکەی خۆی کرد بە میسال
کەری عوزێریش لە قورئانایە
بەعسەتی ئەویش زۆر بە مانایە
ئەڵێن ئەو کەرە تەنها زەڕیوە
نێرەمووک بووە و هیچ نەپەڕیوە
خۆ کەری عیساش نەتەوەی نییە
نازانم ئەوە حیکمەتی چییە؟!
ئێستا کەرێکی دەجاڵمان ماوە
هێشتا کورتانی بۆ نەدووراوە
تەرسی کەرەکەی دەجاڵ خورمایە
بۆ ئەو خورمایە خەڵکی لە دوایە
هەندێکمان هەیە کەوا خورمژەن
هەندێکیش کوشتەی خورمای کورد کوژەن
کەلەرمی کوێستان بە سێ شاییە
ئەم «لەهانە»یە ئانە باییە
پەندم بە پەند بوو، وەک پەندی پدەر
لەهانە زۆر بێ ئەیخەمە بەر کەر
تەلیسمی جامی چل کلیلەیە
گۆشت بۆ کەرە، کا بۆ پشیلەیە

گۆیژە، مێزەری بەفری لەسەر نا
ناوشار ناخۆش بوو بە زوقم و سەرما
دار و خەڵووزمان فیئاتی سەرکەوت
قەی ناکا هاکا پشکۆمان بۆ کەوت
هەندێ بە زۆپا گەرم ئەبنەوە
هەندێ بە سۆپە گەرم ئەبنەوە

ئەگەر سەعاتت زۆر دەستی لێدەی
ئاخری تێک ئەچێ ئەبێ فڕێی دەی
بە سەر دۆستا بێی بە دیارییەوە
لەوە چاکترە کین بشاریەوە
کە ئیشێکت کرد زانیت خەتایە
بگەڕێیتەوە بوزورگی تیایە
ئەگەر لێبووردی بێ پەشیمانی
ئەنجا لەزەتی عەفو دەزانی
ئەگەر بێی بە قین تۆڵە بستێنی
خەوی ڕەحەتی لای خۆت نابینی
ئەوە، جنێوت پێ دەگەیەنێ
کەوا جنێوت پێ دەگەیەنێ
کە دوو کەس ئاشت بن بە تۆ چاکترە
هەر ڕۆژەی سفرەی لایە حازرە
کە سەری هەودای ویجدانت بەردا
ئەم دیو ئەو دیوت زۆر دێ بە سەردا
ئەڵێن: پیرێژن بە تەفرە و مەکرە
کەچی جوانەکان کەوتوونە دەورە
بورجی پیرێژن هێشتا ماویە
جوانەژن پێشین بەندوباویە
ئەیشزانن جێی کەس بەوان نادرێ
دیسان هەوڵ ئەدەن خەڵک نانی ببڕێ
ئەوی بە ناحەق نانی خەڵک ئەبڕێ
نەنگەویستی و ترس بۆ خۆی ئەکڕێ
بەڵام هەندێ کەس نائەهل و بەدخوون
خۆیان چاوەڕێی دەرکردنی زوون

ئەگەر ئەتەوێ نەیێن بەگژتا
ئامادەی شەڕ بە لە هەموو وەختا
لە شێنەییشدا پڕ چەک بنوێنە
دڵی دوژمنی پێ بترسێنە

پشت بە دنیای پوشت مەبەستە زینهار
شەوێکی بەس بوو نادری ناودار
گەورە بە غرور دێتە نوشوستی
حەمە پاشای جاف پیاوی خۆی کوشتی
مەحمواغای سیوەیل ئەو ڕۆژەی کە مرد
نۆکەر خوا شکور ئاغا ڕۆی بۆ کرد
تەرسی کەرەکەی جەجاڵ خورمایە
بۆیە کە هەستا خەڵکی لە دوایە
زستان نانەوا هاوین بەفرکێش
بۆیە ناپرسێ لە قەوە و لە خوێش
ئەو کەسەی ماسی بگرێ تەڕ ئەبێ
بیستانەوانیش تووشی شەڕ ئەبێ
بێستان ڕن گورزی خۆی دەوەشێنێ
بۆ زرکێ بنکێ لە بن دەردێنێ
زۆرم دی چاکەی دەربارەی خەڵک بوو
کە مرد جنێویان پێدا زوو بە زوو
دونیا وەک مووی قول چەرخی گەڕاوە
بە شانەشی کەی هەر تێک ئاڵاوە
چەند خۆشە ئینسان پەرێزی پاک بێ
لە چەندوچۆنی دنیا بێباک بێ
ئەسکوێ بێ لە ناو دیزەی دنیادا
کەس نەبێ پەنجەی ئیجلالی بادا
هەرچی وەک سرکە توند بێ و پڕ لە با
بیکەیتە شووشەیش ئاخری شەق ئەبا
لە هەر ئاشووبێ عەقڵێ وەرگرین
ئەتوانین لە ڕێی بڵند لێخوڕین
خۆ ئەگەر ژێر پێی یەکتر بتاشین
دەستیشمان بگرن هەروا لە پاشین

دە پەندە و یەکی دە دینار دێنێ
دیاری «ژیان»ە خەڵکی بیخوێنێ
لەگەڵ خودادا سەرڕاست بی چاکە
هیچ لەو گوم نابێ خراپە و چاکە
لەگەڵ خەڵکی دا ئینساف بنوێنە
هەتا دەتوانی نەفست بشکێنە
بۆ هەژار دڵسۆز، بۆ گەورە حورمەت
بۆ لە خۆت خوارتر لوتف و شەفەقەت
بۆ دۆست ڕابەر بە، بۆ دوژمن بە حیلم
بە تەوازوع بە لەگەڵ ئەهلی عیلم
لەگەڵ جاهیل دا بێدەنگ و خامۆش
ئەم دە پەندەی من نەکەی فەرامۆش
کلیلی گەنجی پەند دیانەتە
دین نەبێ پەندت لەلا زەحمەتە

کە دار هەنجیرت سووتاند، پیاوی قۆڕ
زکی دەست ئەکا بە با و قۆڕەقۆڕ
زڵفدارەکان کە بێکڵاون
غەرقی لەواتتە و عەتر و گوڵاون
ملی منداڵی خەڵکی دەشکێنن
مەدەنییەتیان بەوە دەنوێنن
جاران ئەیانگوت سەری ڕووت بە چی؟
ئێستا بۆ سەر ڕووت بەرەو پیر دەچی
سەرم سوڕماوە لە کاری خوا
خوا، ئەو خوایەیە قەل هەنجیر ئەخوا
ئێستر کە ئاخی عەقیمی کێشا
داری بۆ ئاگری ئیبراهیم کێشا
هەرچەند بارکێشی وا کڵۆڵییە
بەڵام بێ بەری مایەی زۆڵییە
ئەوی کە ئەسڵی خۆی لێ گوم بووبێ
خۆ و خوانەناسە ئەبێ بەدخوو بێ
کچ بۆ جلی بووک بە سات و سەودا
لەگەڵ دەستگیران ئەچێ بۆ بەغدا
ئەڵێن: ئەو کچەی کەوا شوو دەکا
بەترشی شایی خۆی بێزوو دەکا
کەیفی خۆیانە من شەکرم بۆ دێ
با ئەوان بچن بۆ شار و بۆ دێ

ئەوی ئەیەوێ خۆی بەرز بنوێنێ
ئەسپە دارینە ملی ئەشکێنێ
بەرزی ئەوەیە کە خوا بتداتێ
نەک ماین چەقەڵ بتگێڕێ ساتێ
هەندێ بە سیسرک دەنگیان خۆش ئەکەن
لە جیاتی بادام چوالە خۆش ئەکەن
جاران پیاو خراپ سەری شۆڕ ئەبوو
ئێستا سەربەرزە وەک کۆتری هاقوو
من کە ڕووبەڕوو لەگەڵ کەس نادووم
هەرچی هەڵدەستێ دەڵێ من هاقووم

بەڵام چاوی پیس پیاو دەئەنگێوێ
تەئسیری زۆرە، بگرە لە کێوێ
إوَإِن یَکَادُأ کە خوا فەرموویە
بۆ ئەوانەیە کە چاو لەدوویە
حاکمی بابان چاویان هەڵئەکەند
بەوە تۆڵەیان لە چاوپیس ئەسەند
چەندێ زوبانی بەدگۆیان بڕی
هەندێ «ژوڕناڵی» جاسوسیان دڕی
ئاخ خۆزگە ئەمە ئەکرا بە قانوون
چاوپیس و بەدگۆ لە ناو دەردەچوون
زمانیان بڕن، گرۆی بەدگۆیان
شوێنێکی تریان بۆ دێتە زمان
ئەڵێن: خوا بۆیە بەدکار ئەژیێنێ
لە ناو ئەواندا پیاوچاک بنوێنێ
ئەمە زەمانی مەهدیی پێ ئەوێ
ئێستا کەس نییە پیاوچاکی بوێ

«یەک شەموو» نەمام بنێ، دێتەبەر
«دووشەمموو» هەڵسە بچۆرە سەفەر
«سێ شەموو» نەحسە بۆ کورد بە جەنگە
«چوارشەمموو»ی بەهار سەیر و ئاهەنگە
«پێنج شەمموان» باشە بووکی تیا دەبەن
#هەینی بە جەژنی مۆمین ناو ئەبەن
«شەمموو» تەعتیلی جوولەکەی تیایە
لای من هەموویان ڕۆژی خودایە

بۆ دەربەدەرێ مەکەوە سەما
ئەگەر چاک بوایە لە جێی خۆی دەما
گوڵ لەسەر لقی خۆیا ڕەنگینە
بەردیش لە جێگای خۆیا سەنگینە
بچۆرە شارێ کە کەس نەتناسێ
تێر خۆت هەڵکێشە پڕ بە کراسێ
با، مێخ سندانی توڕ ئەدایە دەر
پێچە کلۆیان دەهاویشتە بەر
خوا منی لە ژوور تۆوە داناوە
هەر چییەک دەیکەی خەیاڵی خاوە
قاچاقچی نەما ڕێژی لە ناوە
بێ تووتنیە ئەم بەند و باوە
دارکێشی ناری نەمروود بوو ئێستر
گوێدرێژی گولە ڕەهبەری حوشتر
دەروێشی بەنگ کێش سەر دەنێتە تاق
بۆ بێگانەیە تریاقی عیراق

دڵ ئەڕەنجێنێ پیاوی بێ کەماڵ
بە هەڵەوەڕی دز دێتە سەر ماڵ
قرژانگ کەستمی و وازی لێهێنام
زوو تێگەیشتم کە چۆنی بەردام

هەندێ کە لە پڕ بەرز ئەبنەوە
کە کەوتنە خوارێ ئەبوورنەوە
کە بە توونچێتی بووی بە حەمامچی
خۆت لێ ناگۆڕێ، لە ڕێ دەرناچی
بەڵام کە لە پڕ هاتی بووی بە کوڕ
نان خۆرێ دەبی، سپڵەی سفرەدڕ
ئەگەر پێ بە پێی هاوڕێکانت بێی
پێت ناڵێن کابرا! نازانن تۆ کێی
هەر موویە لە ڕیز ڕیزە تێپەڕێ
مەقەستی وەستای دەلاک ئەیبڕێ
نەخوازەڵا وا «زیل» کەوتۆتە ناو
هەرچی بەرکەوێ، ئەڵێن کلک بڕاو
بۆ کلکەقوڵێ دەچنە لای داپیر
ئەماننێرێتە لای بزن بۆ شیر
شیری داپیر خۆر، بێ کلک ئەمێنێ
سەگ بە هێزی کلک ئێسقان ئەشکێنێ
پیرەمێردێ هات، پێی وتم پیرێ
هەر کەس لە باری خۆی گوێز پەژمێرێ

کە لەگەڵ بەددا دانیشی و هەستی
پشت بە خراپەی چاکان ئەبەستی
تۆ دەڵێی چی بکەم قسەیان خۆشە
نەتیجەی قسەی گاڵتەوگەپ بۆشە
پیاوێ زەرەری لە خەڵکی دابێ
دڵی ناسرەوێ هەتاکو مابێ
ناپیاویش هەبێ لە باتی چاکە
کردەوەی بەدە و هێشتا بێباکە
خووی بەد وەک میقرۆب حیسەی ئیرسییە
دەوران بەدخوایە و پیاوچاک برسییە
بەڵام ئاگری دز ساتێ ئەگڕێ
کە دەورەیان دا هێڵێکی دەبڕێ
ئەمە کای کۆنە کە بە بای دەکەین
تەسەللای هەندێ خەڵکی پێ ئەدەین
ئەگینا ئێستا دەوران دەورانە
بۆ چڵوچۆکەر ڕۆژی مەیدانە
یەکێ بە درۆ و یەکێ چاوەڕاو
یەکێ بە ئاغام، پاشام هاتە ناو
مادام دنیایە و ئەمانەی تیایە
پیاوی دنیایی لە برەودایە
ئەوی ناسرابێ بە عیلم و ئەخلاق
ئەبێ بچێتە جەزیرەی واق واق
ڕۆن و برنج و گۆشتمان گرانە
تەنها هەڵبەستی «ژورناڵ» هەرزانە

ئەڵێن: تەبەقی پڕ ئاشتی ماڵە
ڕاست ئەکەن ئەمە زۆر حەسبوڵحالە
سواڵکەر پێشڕەوی سوپایێ بکا
ئۆردووی چەنگیزی لەبەر ڕادەکا
کە لە هێلانەی بێچوە چۆلەکە
مارێ پێوەدای گلەیی مەکە
هەرکەس عەقڵی خۆی لە لا پەسەندە
فائیدەی نییە ئەم بەند و پەندە

ئەوی بەگوناهـ زرێ دەپۆشێ
دوعا نایبڕێ سەد شێخ تێکۆشێ
«کاک ئەحمەد» دوعای بۆ باجگر دەکرد
ئەیگووت: بمێنێ نەمرێ دەست و برد
نەک یەکێکی تر لە موسڵمانان
وەک ئەو ڕێگر بێ و دەرچێ لە ئیمان
بە بۆمبا ماسی دەکەوتە سەر ئاو
ئێستا عەمەلەی ئەشغال کەوتە ناو
بە کرێکاری بەڕێوە دەچوو
هەر وا بزانە جەردە پەیدا بوو

جورئەت بۆ ڕۆژی گرفتارییە
نەتیجەی فیشاڵ شەرمەزارییە
گەر تۆ خەریک بی خەڵک بشکێنی
تۆیش لە حورمەتی خۆتا نامێنی
گەورە ئەوەیە خەڵک گەورەی بگرێ
نەوەک وەک دۆوک تەنها خۆی بخورێ
ئەگەر لە بەدیی دڵت پاک نەبێ
گلەیی مەکە کارت چاک نەبێ

پیرەمێرد ویستی هەبوو ئاشتی کۆمەڵایەتی بهێنێتەدی

ئێستا بە پەندەکانی ئەو ڕقەبەرایەتی یەک دەکەن !!!!