Expeditie Leiden

UPDATE Spoorweghavenpad 🌿

Na twee maanden hebben we een reactie ontvangen van de wethouder op onze vragen over de rigoureuze snoeiwerkzaamheden in het Spoorweghavenpad december vorig jaar.

Conclusie: De personen die het snoeiwerk uitvoerden hebben een verkeerde inschatting gemaakt en onvoldoende informatie ingewonnen bij de melder. Ze hadden het idee dat de werkzaamheden voldoende waren afgestemd, maar zijn daarbij uitgegaan van de vorige snoeiwerkzaamheden afgelopen zomer. Overigens is de haag (en niet de hele braam) toen maar een stukje gesnoeid om vanaf de oprit voldoende zicht op de weg te houden.

De wethouder blijft er wel bij dat voor onderhoud van de heg het noodzakelijk was om een deel van de braam te verwijderen. Vervolgens is toen de hele braam verwijderd, omdat bramen ook vaak als overlastgevende planten worden gebouwd. "Tijdens het snoeien van de heg is besloten om de braam hier ook helemaal terug te zetten om zo overlastklachten in de toekomst te voorkomen.” Het lijkt ons echter zeer onlogisch dat er overlastklachten zouden zijn geweest over de braam op de oprit van het Spoorweghavenpad, aangezien er daar veel ruimte is en verder door mensen niks met die ruimte gedaan hoeft te worden. De vele dieren hadden geen overlast aan de braam: aan hen bood het voedsel en onderdak. Het ecosysteem waar de braam beschutting aan bood, is nu doodgevroren of uitgedroogd, en kan het jaren duren voordat het weer hersteld is. Wij vinden het opmerkelijk dat het Leidse groenbeheer het wegmaaien van bramen blijkbaar als beheerplan hanteert zonder te kijken naar de lokale situatie en lokale natuurwaarden.

De gemeente heeft gelukkig wel inmiddels met de bewoners van het Spoorweghavenpad de afspraak gemaakt dat, voordat er mogelijke ingrijpende werkzaamheden plaatsvinden, er in het vervolg eerst contact met hun wordt opgenomen.

We waarderen ook dat de gemeente met ons wil samenwerken voor het herstel van de begroeiing: de braam zal in het voorjaar weer uitlopen en daarnaast heeft de gemeente in overeenstemming met de bewoner besloten om er ook een boom (walnoot) en enkele struiken, die besdragend zijn, bij te planten voor het verder bevorderen van de biodiversiteit. Wij kijken er naar uit om de oprit van het Spoorweghavenpad weer in bloei te zien en hopen daar voortaan van te kunnen blijven genieten.

De volledige brief van de wethouder is hier onderaan de pagina te lezen:
https://expeditieleiden.nl/.../reactie-wethouder-op-onze.../

Begin december heeft de gemeente Leiden groenonderhoud gepleegd aan het Spoorweghavenpad. De volledige braam aan de spoorkant van de oprit is verwijderd, en twee bomen zijn tot de stam gesnoeid. De deelnemers van ons biodiversiteitsonderzoek Expeditie Leiden en omwonenden zijn hier erg van geschrokken. Tijdens ons jaarlang onderzoek naar de soortenrijkdom op het terrein, hebben wij in en onder de desbetreffende braam vele soorten insecten en zeldzame planten waargenomen. Ook in de wintertijd heeft de braam een belangrijke functie, als overwinteringsplek voor insecten en egels. Hoewel de braam volgend jaar weer zal aangroeien, zal het ecosysteem waar de braam beschutting aan bood nu doodvriezen of uitdrogen, en kan het jaren duren voordat het weer hersteld is. Wij betreuren het dan ook ten zeerste dat de braam in zijn geheel verwijderd is.

Wij kunnen ons niet vinden in de onderbouwing van de wethouder over hoe en waarom het groenonderhoud er heeft plaatsgevonden en hebben daarom het college een brief gestuurd om onze kant van het verhaal toe te lichten. Wij hopen zo samen tot meer helderheid over de situatie te kunnen komen om dergelijke situaties in de toekomst te kunnen voorkomen. De brief en meer details zijn hier te lezen: https://expeditieleiden.nl/2022/01/05/reactie-op-snoeiwerk-gemeente/

Na de strenge vorstperiode van afgelopen winter had zich al heel snel weer een nieuw paar futen gevestigd in de Spoorweghaven (Van het vorige paar was er eentje gered en naar de vogelopvang in Den Haag gebracht, van de ander weten we niet waar die was gebleven). Binnenkort is er zelfs weer gezinsuitbreiding! 🥰
In vergelijking met het torenhoge meerkoetennest in de sloot, is dit futennest wel heel minimalistisch 😅 Maar wist je dat futen helemaal niet zo goed kunnen lopen? Hun poten zitten ver aan het uiteinde van hun lichaam, waardoor ze heel snel en wendbaar onder water zijn, maar op het land een beetje onhandige buikschuivers. Daarom is zo'n laag drijvend nest wel zo prettig voor de fuut!

Een vosje in onze Spoorweghaven! 🦊 Huh? Nee niet zo'n vos 😄 Het is ook een bijensoort! 🐝
De vrouwtjes zijn gemakkelijk te herkennen aan de vos-bruine, lange beharing op de bovenzijde van het borststuk en het achterlijf. Het is een algemene soort die te vinden is in menig stedelijk plantsoen of tuin, langs bosranden en (spoor)dijken. Het is een solitaire soort. Ze kent dus geen nesten met een scheiding tussen koningin en werksters. De vrouwtjes maken het nest waarin de eitjes worden afgezet wel in groepen bij elkaar, in zanderige gronden.
Tuinders zijn blij met de bijen; door hun dichte en lange beharing zijn het goede bestuivers 🌸 die van maart tot mei te zien zijn.

Ongewenst bezoek bij het meerkoetennest!
De schildpad dacht een lekker plekje te hebben uitgekozen om te zonnen, maar daar dacht de meerkoet anders over 😬 Die pikte de schildpad 1 keer op z'n kop - 'Weg jij!' - waarna de schildpad snel z'n schild inkroop. Daar neemt de koet voor nu genoegen mee, maar blijft het wel nauwlettend in de gaten houden...

Gelukkig Nieuwjaar! Heb jij al een nieuwjaarsduik genomen? 🏊‍♂️ Deze aalscholver in ieder geval wel! Hij zit hier met gespreide vleugels om ze te laten drogen na zijn duik naar vis. Waarom droogt de aalscholver zijn vleugels maar zie je andere watervogels er niet zo bij zitten? 🤨 Vroeger dacht men dat ze dat deden omdat ze geen olie op de vleugels hadden en dus moesten opdrogen na iedere duik. Inmiddels denkt de wetenschap er toch anders over, want aalscholvers hebben wel degelijk een vetklier. Een mógelijke theorie is dat ze alle lucht uit hun veren persen om opzettelijk drijfnat te worden zodat ze dieper kunnen duiken. Daarna moeten ze dus wel opdrogen!

Even een melding tussendoor: december elke dag een soort is gehaald! ☺️ De komende tijd zal de frequentie van onze social media berichten wat lager liggen, nog wel af en toe in de week.

Foto door Kirsten Schuil

Het spoorweghavenpad ligt er rustig en nog net zo betoverend bij na de achtbaanrit van 2020 🎢 In maart leek de wereld abrupt tot stilstand te komen, maar juist toen viel de brief in de bus van het Spoorweghavenpad met de aankondiging van de fietssnelweg dwars door het stuk natuur. En zo werd Expeditie Leiden geboren, als bewonersinitiatief om de natuurwaarde van het gebied aan te tonen en zo te beschermen. Met meerdere fantastische experts en bewoners ontdekten wij de verborgen schatten van het Spoorweghavenpad. Wat blijkt: het bruíst hier van het leven in een bijzonder mooi ecosysteem 🐝🦗🦋🐌🕷🌼🐟🦆🦔 Gelukkig hebben we ook de ogen van de gemeente weten te openen en is het fietspad van de baan.

Behalve het behoud van een waardevol stukje natuur, heeft Expeditie Leiden ervoor gezorgd dat wij als bewoners er veel over geleerd hebben. Bovendien hebben we geweldige mensen mogen toevoegen aan onze kenniskring, ieder met een groot hart voor de natuur! 💚

Het natuuronderzoek van Expeditie Leiden zal in elk geval tot juli 2021 door blijven gaan, waarna wij een rapport uitbrengen met onze resultaten 📜 Daarnaast zullen wij ook blijven strijden voor een beschermde status van dit gebied en soortgelijke waardevolle ecologische ‘hotspots’ in de stad ✊

Wij wensen jullie een gezond 2021, vol met prachtige natuur om van te kunnen blijven genieten! 🍀

Foto’s door Kirsten Schuil

Dat het Spoorweghavenpad voor sommige insecten een tropisch paradijs is, hebben we inmiddels al een beetje door met zoveel zuidelijke soorten ☀️ Want dit is niet zomaar een bromvlieg: het is de sprinkhaanvlieg! Je herkent deze soort aan de opvallende strepen op het borststuk en op de ogen. In 1990 werd het eerste exemplaar in Nederland gezien en de laatste jaren neemt hij steeds toe, met een duidelijke piek in 2020.

De larven van de sprinkhaanvlieg leven in de eipakketten van een aantal Afrikaanse treksprinkhaansoorten 🦗 Dat zijn precies de sprinkhaansoorten die in Afrika enorme plagen kunnen vormen.
Het is nog een raadsel of de sprinkhaanvlieg jaarlijks vanuit Afrika (of Zuid-Europa) hier naartoe vliegt of zich in Nederland voortplant. Onduidelijk is vooral of er in Nederland wel geschikte voortplantingsplaatsen zijn. De Europese en de Egyptische treksprinkhaan komen alleen als reptielenvoer ontsnapte of per ongeluk vervoerde exemplaren voor in Nederland. Is de sprinkhaanvlieg in staat zich aan te passen en ook op andere, inheemse sprinkhanen te parasiteren? Is de opmars van de soort klimaatgerelateerd? Dat zijn vragen die nog opgehelderd moeten worden 🧐

De sprinkhaanvlieg wordt in Nederland vooral van juli t/m september waargenomen. Uit de foto’s op waarneming.nl blijkt dat ze vooral worden aangetroffen op gele bloemen 🌻

Foto door Kirsten Schuil

De bramenstruik in het Spoorweghavenpad dacht kennelijk om de winter maar een keertje over te slaan! 🤔 Er hangen nu nog (of weer) een aantal bloemen en bramen. Normaalgesproken bloeit de Gewone Braam van eind mei tot september, met vruchten vanaf augustus. Maar de najaarstemperaturen zijn tot nu toe natuurlijk wel erg mild geweest!

Doe jij ook mee aan de Eindejaars Plantenjacht? Van Kerst tot 3 januari gaan plantenliefhebbers overal in Nederland op zoek naar bloeiende wilde en verwilderde planten. De resultaten kan je doorgeven aan FLORON op hun website floron.nl/plantenjacht.

Foto door Kirsten Schuil

Je zou ‘m bijna over het hoofd zien, deze nimf van de groene schildwants! 🔍 Maar het is een van de algemeenste grote wantsensoorten in Nederland en leeft graag in ruigtes en struwelen – dus die heeft het vast naar zijn zin in het Spoorweghavenpad 🌿
Hij heeft geen opvallend en felgekleurd ‘waarschuwings’patroon zoals sommige andere wantsensoorten, maar verdedigt zichzelf naar vijanden toe door een smerig ruikende substantie uit klieren aan de zijkant van zijn borststuk! Daarom wordt hij ook wel de groene stinkwants genoemd 😬
De groene schildwants wordt in stapjes groter en vervelt daarbij een aantal keer, waarbij de nimfen (onvolgroeide exemplaren) nog vleugelloos zijn maar wel al enigszins op de volwassenen lijken.
De wants overwintert als adult en kleurt dan bruin. Met hun normale groene kleur zouden ze te veel opvallen in de scheuren in bomen waar ze overwinteren. Zodra de wants in de lente ontwaakt en actief wordt, kleurt het lichaam binnen enkele weken weer groen ✅

Foto door Kirsten Schuil

Gallen: veel mensen hebben geen idee wat het is, maar er bestaan vele soorten van en zijn massaal op onder andere de onderkant van bladeren te vinden 🧐 Zoals deze gekke schijfjes op de onderkant van een eikenblad! Het zijn de gallen van de gewone lensgalwesp, een heel klein en onopvallend wespje. Het vrouwtje daarvan heeft eitjes gelegd in het blad en daardoor is in dat blad een chemische reactie ontstaan, waaruit de schijfjes groeien. Daarin kunnen de larven van de wesp overwinteren ❄️
De gallen laten eerder los van het blad dan dat het blad van de boom valt, gallen die aan het blad blijven zitten komen niet uit en verdrogen. De larven ontwikkelen zich verder in de op de grond gevallen gallen en in het voorjaar kruipen ze er dan als lensgalwespje uit.

Foto door Kirsten Schuil

Het Spoorweghavenpad is een geliefde plek bij egels! 🦔 Deze mooierd werd gefotografeerd op een zomeravond en er liepen nog meerdere door de spoorberm. Het braamstruweel biedt een veilig onderkomen en op het terrein is een ruim aanbod aan voedsel te vinden, want egels zijn echte insecteneters 🦗 Die vinden ze vooral door hun goede reukzin: hij kan insecten ruiken die zich drie centimeter onder de aarde bevinden. Als hij de kans krijgt kan een egel binnen een paar uur meer dan tachtig regenwormen en/of kevers eten en ongeveer zeventig gram aan voedsel in een nacht verorberen! 😮

Op het moment zijn de meeste egels in winterslaap, maar er lopen nog wel eens wat egelpubers rond die nog steeds op zoek zijn naar voedsel voordat ze genoeg zijn aangesterkt om in winterslaap te kunnen. Sommige van deze egeltjes zijn te zwak en hebben hulp nodig ⚠️ Als je in de wintermaanden dus nog een egel ziet lopen en hij ziet er zwak uit, kun je het beste even een egelopvang bellen voor advies.

Foto door

Ho, ho, hommel! Fijne Kerst! 🎅 Dit is een akkerhommel, de meest algemene hommelsoort van Nederland en was ook lekker actief in het Spoorweghavenpad 🐝 Hij is heel vriendelijk en zal niet gauw steken. Het is een sociale bijensoort die kolonies vormt van zo’n 60 tot wel 200 werksters. Het nest zit meestal onder de grond in oude muizennesten, maar de soort nestelt ook bovengronds onder mos, in graspollen, composthopen, in vogelnesten en soms in nestkastjes. De nestzoekende koninginnen zijn te zien van begin maart tot midden mei, de werksters van begin mei tot half oktober en de jonge koninginnen en mannetjes van half augustus tot eind oktober.

Foto door Kirsten Schuil

Heb jij jouw kerstoutfit al uitgezocht? Deze Rozemarijngoudhaantjes in elk geval wel! Met hun prachtige metaalglanzende en gestreepte blauwgroene en rode banen op hun dekschilden lijken het wel glimmende kerstballen ✨ En op de foto zijn deze twee even een ander soort feestje aan het bouwen…😅
De keversoort is opgerukt vanuit Zuid-Europa en is steeds algemener in Noordwest-Europese steden en op uitheemse planten - daarom wordt hij als exoot gezien. Ze zijn dol op kruidachtige tuinplanten zoals - je vermoed het misschien al - rozemarijn, lavendel en salie.
De kever overwintert ook in Nederland en komt in het voorjaar weer tevoorschijn. In geval van een zeer zachte winter blijven de volwassen kevers zich vermenigvuldigen.

Onze insectenexpert heeft trouwens een aantal jaar geleden onderzoek gedaan naar het rozemarijngoudhaantje! 🔍 Op haar website aglaia.nl kan je er meer over lezen.

Foto door Kirsten Schuil

Tijdens deze donkere dagen kunnen we best een lantaarntje gebruiken 🕯 Maar wist je dat er in de Spoorweghaven in de zomer lantaarntjes rondvliegen?? 🙃 Zo heet namelijk ook onze meest voorkomende juffer, een libellensoort! Deze grappige naam komt doordat het zwarte slanke lichaam en het blauw gekleurde uiteinde een beetje lijkt op een lantaarn aan een stokje.
Het lantaarntje voelt zich in alle zoetwater thuis en de larve kan goed tegen watervervuiling, wat een groot voordeel is op andere soorten. De larven voeden zich met andere larven, onder andere van juffers en vliegen. De ontwikkeling tot imago (volwassene) duurt meestal één jaar, maar onder gunstige omstandigheden kan dit ook in drie maanden gebeuren. Eenmaal imago leeft het lantaarntje trouwens nog maar kort: de mannetjes gemiddeld vijf dagen en de vrouwtjes elf. Deze kan je spotten van mei tot september.

Foto door Kirsten Schuil

Deze rups van het muntvlindertje was zich in september aan het inspinnen in een samengevouwen bladerenomhulsel 🐛 De soort overwintert zo als volgroeide rups en in het voorjaar verpoppen ze zich in de grond. Het muntvlindertje is algemeen in Europa en is te vinden op droge, zonovergoten gronden. De waardplant is zoals de naam al doet vermoeden munt 😄 Omdat munt steeds meer in tuinen wordt aangeplant en de meeste andere rupsen daar niets van moeten hebben, heeft het muntvlindertje zich flink kunnen uitbreiden. Zo’n 120 jaar geleden was het nog een uiterst zeldzame soort!

Foto door Kirsten Schuil

Het is vanaf vandaag officieel winter ❄️ hoewel een echte winter waarschijnlijk ook dit jaar weer ver te zoeken is. Maar de klimaatverandering brengt voor sommige soorten juist voordelen met zich mee. Zo ook voor onze ijskoningin van de Spoorweghaven: de ijsvogel! 🤩 Hoewel de naam anders doet vermoeden, kan deze vogel juist niet goed tegen strenge vorst, omdat zij dan niet meer goed vis kan vangen. Op die momenten kon je dan de normaalgesproken schuwe vogel vaker voorbij zien vliegen, op zoek naar een wak.
Omdat er door de milde winters minder ijsvogels sterven, zijn er op het moment dus meer ijsvogels in Nederland. Je ziet ze soms zelfs in stedelijk gebied op plekken met redelijk helder water met daarboven overhangende takken, vanaf waar de ijsvogel met een snelle duik in het water een visje kan vangen. De Spoorweghaven blijkt de perfecte omgeving voor de ijsvogel: met een luid en hoog ‘piep-piep’ vliegt zij als een blauwe flits over het water! 💙 Een ijsvogel vrouwtje is te herkennen aan de oranje onderkant van de snavel en als zij nog jong is, is die onderkant deels oranje. De mannetjes hebben een geheel donkere snavel.

Foto door Kirsten Schuil

Morgen begint officieel de winter, maar vanwege de warme temperaturen staat deze bermooievaarsbek nog volop in bloei in het Spoorweghavenpad! 🌸 Het is een van onze zeldzame plantensoorten. De plant komt vooral voor in bosrijke streken in Midden- en Zuid-Europa. In Nederland is zij zeldzaam en wordt het meest aan spoordijken en wegen aangetroffen. Waarschijnlijk doordat zij langs de spoorbanen wordt aangevoerd en zich via daar verspreid. Bij ons staat de bermooievaarsbek inderdaad in de berm vlakbij het spoor! 🚄
De naam ‘ooievaarsbek’ is trouwens geïnspireerd op de vrucht van de plant, die enigszins in vorm overeenkomt met de snavel van een ooievaar of kraanvogel 😄

Foto door Kirsten Schuil

In een donker hoekje in het Spoorweghavenpad op een dode boomstronk groeide deze Grauwgroene hertenzwam. De kleur van de hoed van de Grauwgroene hertenzwam is bleekgrijs of grijsgroen en bij droogte treedt vaak een kenmerkende blauwgroene verkleuring op. Dit duidt op de aanwezigheid van het giftige psilocybine, een hallucinogene stof, die bij inname (niet verstandig...) tot bewustzijnsstoornissen en roesachtige verschijnselen kunnen leiden! 😳🥴

De naam 'hertenzwam' verwijst trouwens niet naar Bambi die plots opduikt als je ligt te trippen door deze zwam, maar waarschijnlijk naar de vorm van de pleurocystiden: grote cellen die zich op de zijkant van de lamellen van de zwam bevinden. Deze cellen hebben karakteristieke uitsteeksels die lijken op het gewei van een hert 🦌

Foto door Kirsten Schuil

Leidenaren zetten zeldzame beestjes in om plan voor fietssnelweg te blokkeren

Wat leuk, Trouw heeft een artikel gewijd aan ons natuuronderzoek in het Spoorweghavenpad! 😍 Je kan het hier lezen:
https://www.trouw.nl/duurzaamheid-natuur/leidenaren-zetten-zeldzame-beestjes-in-om-plan-voor-fietssnelweg-te-blokkeren~b490c684/

trouw.nl Het genaveld tonnetje, de reigersbekrandwants en de dwarsbandkakkerlak, het zegt de meeste mensen waarschijnlijk niets. Toch hebben ze er samen voo...

Wantsen zijn de hipster insecten van het Spoorweghavenpad 😎 Kijk maar eens naar het fantastisch grafisch patroontje op de schild van deze Kaneelglasvleugelwants. Ehh...kaneel? Ja, als je hem aanraakt, verspreidt hij een kaneelachtige geur! Maar gebruik ‘m maar niet om je appeltaart mee op smaak te brengen. Want met zijn felle kleuren waarschuwt de wants naar vijanden als vogels: pas op, ik smaak heel vies! ⚠️ De wants heeft namelijk een voorkeur voor het eten van kruidachtige planten zoals toorts en bepaalde heesters, die ook erg vies smaken 🤢
De kaneelwants overwintert als adult en wordt voornamelijk gevonden van april tot oktober met een duidelijke piek in augustus.

Foto door Kirsten Schuil

Oei! Deze slakken hadden niet hun beste dag toen ze belandden op dit slakkenkerkhof…🐌 Het zijn de restanten van het werk van de zanglijster! Deze slimme vogel heeft geleerd hoe je stenen kunt gebruiken als werktuig om je voedsel te bemachtigen.
Met de slak in hun snavel slaan ze de slak met een aantal snelle bewegingen van de kop stuk. Bij een favoriete ‘smidse’ kun je wel tientallen kapotte huisjes vinden. Dit soort werktuiggebruik komt niet veel voor bij vogels! 🔨

Foto door Kisten Schuil

Na onze zoektocht in het water van de Spoorweghaven troffen we dit watertorretje aan onder onze microscoop: de eironde watertor! 🥚
Deze waterroofkever met een opvallend kogelvormig lichaam van ongeveer 4,5 millimeter komt het hele jaar voor in allerlei typen stilstaand water. Daar jaagt de kever op allerlei kleine waterdiertjes zoals watervlooien en muggenlarven. De voorste en middelste poten worden gebruikt om de prooi te grijpen en zich te verankeren in de bodem en de achterpoten dienen om te zwemmen.
Waterkevers hebben geen kieuwen. Net als landkevers hebben ze een systeem met vertakte luchtbuizen. Daarom moeten ze lucht bij zich dragen om te kunnen ademen. De eironde watertor doet dat door een luchtbel aan zijn achterlijf te bewaren!

Foto door Kirsten Schuil

Deze mooie gele bloemen kan je in de zomermaanden in het Spoorweghavenpad langs het spoor zien bloeien 🚄 Het is Sint-Janskruid! Die heet zo omdat het bloeit rond de feestdag van Sint Jan op 24 juni ☀️ Je kan de plant ook herkennen als je een blaadje tegen het licht houdt en dan de vele kleine doorzichtige puntjes ziet. Het lijkt wel alsof er met een hele fijne naald gaatjes in de bladeren geprikt zijn!
Sint-Janskruid is vanouds een plant waaraan geneeskrachtige eigenschappen worden toegeschreven en die gebruikt werd om de duivel te verjagen 👹 Tegenwoordig wordt de plant nog steeds gebruikt als plantaardig antidepressivum.

Foto door Kirsten Schuil

Dit fotogenieke insect is de doodskopzweefvlieg! De naam komt van de tekening op het donkere borststuk dat met enige fantasie doet denken aan een schedel 💀 maar niet bij elk exemplaar.
Zweefvliegen zijn meesters in mimicry: schapen in wolfskleren 🐝 Vaak lijken ze sprekend op hommels, bijen of wespen om zo vijanden als vogels te misleiden, want ze hebben geen angel en kunnen dus niet steken.
De larve van de doodskopzweefvlieg leeft net zoals de blinde bij in poeltjes water van rottend materiaal en ademt door een telescopische adembuis die boven het water gestoken wordt (daarom worden ze ook wel rattenstaartlarve genoemd).
Het voedsel van de volwassen doodskopzweefvlieg bestaat uit nectar en stuifmeel van diverse bloemsoorten 🌼 In Nederland kom je ze overal tegen in bos, park en tuin van april tot oktober.

Foto door Kirsten Schuil

Deze opmerkelijke vergroeiing aan de e***l is veroorzaakt door de Knoppergalwesp! 🤯Doordat een vrouwtje een eitje heeft gelegd tussen de e***l en het e***ldopje, ontstaat er een chemische reactie waardoor de e***l gaat woekeren. Die zogenaamde gal biedt een veilig onderkomen voor de larve om te overwinteren ❄️ In het voorjaar komt er een volwassen vrouwelijk galwespje naar buiten. Deze zijn in staat zich ongeslachtelijk voort te planten! Ze leggen een eitje op de meeldraden van de eik. Daarop wordt ook een gal gevormd, maar dit keer is die klein en onopvallend. De generatie die hier uit voortkomt heeft zowel vrouwen als mannen. Deze generatie gaat vervolgens weer op zoek naar een zomereik, waar ze zich geslachtelijk voortplanten en de vrouwtjes een eitje leggen bij de e***l. En zo is de cyclus weer rond 🔄

De knoppergalwesp is trouwens maar een paar millimeter groot, met een donkerbruin tot zwart lichaam. Het is een onbeduidend insect dat je gemakkelijk over het hoofd ziet, dit in tegenstelling tot de grote gal die ze veroorzaakt.

Foto door Kirsten Schuil

Belang van een stukje groen in de stad - Vroege Vogels - BNNVARA

Kijk hier ons item terug van Vroege Vogels TV over ons natuuronderzoek in het Spoorweghavenpad! 🥰
https://www.bnnvara.nl/vroegevogels/artikelen/belang-van-een-stukje-groen-in-de-stad

bnnvara.nl Langs het spoor in Leiden ligt een stuk groen, dat al ruim 30 jaar onbeheerd is gebleven en waar de natuur haar gang kan gaan. Best bijzonder in een stad als Leiden. Dit overhoekje, zoals de bewoners dit groen noemen, is een belangrijke verbindingszone voor de natuur in en om Leiden..

Sinds 2 jaar spotten wij af en toe een paartje krakeenden in de Spoorweghaven. Deze soort is sterk toegenomen in Nederland en komt tegenwoordig soms zelfs in steden voor. Ze zijn nauw verwant aan de wilde eend 🦆
Op het eerste gezicht lijkt de krakeend een saaie, grijsbruine eend. Maar de krakeend is zeker geen lelijk eendje. Als je goed kijkt, bijvoorbeeld door een verrekijker, zul je zien hoe mooi de verfijnde tekening op zijn grijze veren eigenlijk is 😍 Hij maakt ook een ander soort geluid dan de gewone wilde woerd, namelijk een droog “è”.
De vrouwtjes krakeend lijkt erg op een wilde eend. Ze kwaakt zelfs hetzelfde als de wilde eend. Het verschil zit ‘m in de oranje rand langs de snavel en de witte vlek op de vleugel.

Foto door Kirsten Schuil

Wauw, dit is een knoeperd van een Kogelhoutskoolzwam! 😮 Deze soort leeft dood hout, in het bijzonder op essen. Ze komen het hele jaar door voor.
Het lijkt wel een beetje op een stuk houtskool en blijkbaar brandt het ook langzaam net als houtskool 🔥 Wel komt er dan een scherpe rook van af.

Foto door Kirsten Schuil

Vroege Vogels

Vanavond is ons Expeditie Leiden project op tv bij Vroege Vogels!!🤩🎉 Om 19.50 uur op NPO 2.

Vroege vogels trekt naar de mooiste stad van Nederland. Althans, volgens Menno dan. We bezoeken namelijk zijn woonplaats Leiden. Midden in de stad mag Menno al snorkelend op zoek naar de rode Amerikaanse rivierkreeft. Tegelijkertijd toont Willemijn naar kanotalent, terwijl ze corona-afval opvist uit de Leidse grachten.

Kijk vrijdag 11 december naar de allerlaatste aflevering van dit seizoen: Leiden. Om 19:50u op NPO 2!