Ośrodek Myśli Politycznej

6 sierpnia 1904 r. urodził się Aleksander Bocheński (zm. 2001), polityk, publicysta, brat Józefa i Adolfa Bocheńskich. W II RP był związany ze środowiskami konserwatywnymi, publikował między innymi na łamach „Buntu Młodych” i „Polityki”. Wziął udział w kampanii wrześniowej, był następnie więziony przez NKWD. Po wojnie zasiadał w Sejmie Ustawodawczym (1947-1952), współpracował między innymi z „Dziś i Jutro” oraz „Tygodnikiem Powszechnym”. Należał do Stowarzyszenia "PAX" i P**N. W serii Polskie Studia nad Totalitaryzmem ukazał się wybór jego pism, ze wstępem Macieja Zakrzewskiego. Ukazuje on mniej znane oblicze Bocheńskiego.

Wybór pism o kulturze w dobie kryzysu, wolności, zagrożeniach i szansach mechanizacji, realiach gospodarki socjalistycznej, konfliktach między racjonalizmem a ludzką naturą i tradycją. Ich autor należał do grona najbardziej kontrowersyjnych publicystów polskich XX wieku. Stawiając prowokacyjne pytania i tezy, szedł często na przekór modom intelektualnym i powszechnym opiniom. Tom jego tekstów z okresu PRL ukazuje wiele ówczesnych dylematów, wynikających z natury państwa komunistycznego, ale i zagadnień, które do dyskusji wprowadzał wtedy właśnie Aleksander Bocheński.

„Pojawienie się kryterium rozumowego musiało wywołać sprzeciw wszystkich tych, co byli stróżami tradycji i nakazów ponadracjonalnych. Siłą rzeczy racjonaliści musieli więc uderzać w bastiony tradycji, w bastiony nakazów tradycyjnych, w pierwszym rzędzie w autorytety religijne i te spośród tradycji społecznych, które uważane były za najbardziej nadrzędne, najmniej nadające się do osłabienia poprzez krytyczną dyskusję. Może w tym starciu leżała przyczyna tego dziwnego zjawiska, iż choć skłonności socjalne człowieka były równie wrodzone w jego aparat, jak skłonności mające na celu li tylko zadowolenie wobec jednostki, to racjonalizm odnosił się tylko do granic tych ostatnich skłonności, uważając je za właściwą, niewymagającą dalszego uzasadnienia ani krytyki postawę działań. Natomiast odrzucał wszelkie skłonności wrodzone wówczas, jeżeli celem ich była ochrona i zadowolenie nie jednostki, a wspólnoty”. (Antropologiczna funkcja racjonalizmu)

28 lipca 1902 r. urodził się Jerzy Niezbrzycki (ps. Ryszard Wraga, zm. 1968), oficer wywiadu II RP, po II wojnie światowej na emigracji, analityk, publicysta, bardzo ważny autor dla polskiej geopolityki i sowietologii. Polecamy wybór jego pism.

Igrzyska olimpiskie w Paryżu. To sobie Francuzi nawiązali na inauguracji do rewolucji francuskiej. Ścięta głowa, zapewne Marii Antoniny? Krwawa Sekwana? Pewnie to wszystko jako prawzory "wartości europejskich". Trzeba odreagować. Najlepiej kontrrewolucją.

Polecamy audycję o wydanej przez nas książce prof. Henryka Głębockiego.

Polecamy z całego ❤️ rozmowę red. Jolanty Drużyńskiej z dr. hab. Henrykiem Głębockim z Instytut Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego w ramach programu "Koło kultury" Radio Kraków 🥰 Dotyczyła ona jednej z najnowszych książek pana profesora pt. "Jak się nie dać „strawić” imperium. Polski realizm i idealizm polityczny wobec Rosji 1815-1921", wydanej przez Ośrodek Myśli Politycznej 🙂
Ciekawi Was jak wyglądały zmagania Polaków z carską Rosją? Link w komentarzu! 👇

Ameryka, Ameryka... Jakże inna od tej, jaką można teraz obserwować przy okazji targów prezydenckich. Choć przecież konserwatyzm wciąż tam trwa, w niektórych instytucjach i osobistych preferencjach - szczególnie kulturowych - wielu Amerykanów. Tłumaczenie go wedle jednej matrycy byłoby podobnie zwodnicze, jak szukanie uniwersalnego schematu dla konserwatyzmu w Europie, nie tylko dlatego, że kiedyś mieliśmy tu i Burke, i de Maistre'a. W każdym razie Kirk reprezentuje to, co w amerykańskiej konserwatywnej tradycji szczególnie cenne. Hazony idzie jego śladem, choć w zmienionym mocno - znaczniej mniej konserwatywnym - świecie. Warto ich czytać.

Maciej Zakrzewski o Adolfie Bocheńskim i jego środowisku. A w zasadzie środowisku Jerzego Giedroycia - które jednak zwarte nie było, a i z samym redaktorem nie zawsze żyło w zgodzie (stąd powstało, na krótko, pismo "Problemy"). Polski nie zmienili, na to nie mieli żadnych szans, ale pisali ciekawie.

Dziś święto francuskie w rocznicę związaną z okropną rewolucją, zatem tradycyjny czas na kontrrewolucjonistów i krytyków rewolucji.

Gotowi dziś na obu zwycięzców. Ale jednak Filip II lepszy od Elżbiety I.
;)

Z Francuzów najlepiej wybierać takich, do czytania.

Polecamy klasyków polskich. Tym razem gwiazdę paryskich salonów Edmunda Chojeckiego, starego wygę politycznego Galicji i II RP Stanisława Głąbińskiego i republikanina ze schyłku I RP Wojciecha Turskiego. Trzy różne epoki, a zawsze ciekawy wgląd w nie tylko polską historię.

Edmund Chojecki, Rewolucjoniści i stronnictwa wsteczne
Wybór pism polskiego myśliciela politycznego i pisarza, który stał się czołowym uczestnikiem życia intelektualnego Francji. Tom zawiera tytułową analizę wydarzeń Wiosny Ludów i dwa nietłumaczone dotąd na język polski teksty poświęcone ideom politycznym i praktycznej polityce schyłku lat 40-tych i lat 50-tych XIX wieku. Pisma Chojeckiego są wartką opowieścią o wydarzeniach tego burzliwego okresu o wielkim znaczeniu dla dalszego biegu politycznych spraw Europy. Ukazują, jak nadzieje wiązane z rewolucyjnym zrywem we Francji i kilku innych krajach Europy – także na ziemiach polskich – zostały skonfrontowane z rzeczywistością walk frakcyjnych zwolenników gruntownych zmian społecznych i politycznych oraz oporem zwolenników porządków przedrewolucyjnych.

Stanisław Głąbiński, Etatyzm a gospodarstwo narodowe
Wybór pism polityka narodowo-demokratycznego, aktywnego w autonomicznej Galicji i II RP. Zawiera dwadzieścia tekstów i mów poświęconych m.in. zagadnieniu etatyzmu, polityce polskiej w realiach państwa zaborczego, kwestii granic i konstytucji odrodzonej Polski, przyczynom i sposobom usunięcia drożyzny w Polsce, kryzysowi gospodarczemu i politycznemu lat 20-tych, sprawie ukraińskiej na Ziemi Czerwieńskiej.

Wojciech Turski, O królach, sukcesji i rządzie
Wybór pism ważnego uczestnika dyskusji politycznych i ideowych ostatnich lat Pierwszej Rzeczypospolitej, oskarżyciela w najsłynniejszym procesie politycznym tamtych czasów (z oskarżonym Adamem Ponińskim), ideologa republikańskiego, obrońcy wolnej elekcji, przeciwnika tronu dziedzicznego, polemisty m.in. Hugona Kołłątaja, autora głośnego – zamieszczonego w tomie – wystąpienia przed rewolucyjnym Konwentem, którym chciał pozyskać wsparcie Francji dla chylącej się do upadku Polski.

Autorka Balkan Expressu powraca z nową książką. Tym razem powieścią.

Roztargniona psia psychoterapeutka, kiczowata wróżka pijaczka i nieco szalona zawodowa płaczka pogrzebowa, która najbardziej lubi rzucać się do grobu za trumną. Trzy nietuzinkowe kobiety, których losy w jeszcze dziwniejszy sposób łączą się ze sobą i przeplatają. I czwarta, nieco ukryta bohaterka – Bruksela, w której akcja się toczy, a którą poznajemy nie przez pryzmat instytucji unijnych, ale cmentarzy i parków. Dużo czarnego humoru, tyle samo surrealizmu, lekkiej złośliwości i elementów kryminalnych plus celne obserwacje społeczne. Książka, która pozwala oderwać się od codzienności i problemów. I która bawi.

Dominika Ćosić: z pochodzenia Polka i Serbka, z wykształcenia slawistka, z zawodu dziennikarka i publicystka. Z pasji podróżniczka. Od 2005 r. jest korespondentką polskich mediów w Brukseli. BRuxELles to jej piąta książka, a druga powieść w dorobku.

Oda na mecz z Francją 2024

Pierwsza za ucieczkę Walezego.
Druga za zdradzanie córki Leszczyńskiego.
Trzecia za San Domingo hańbę.
Czwarta za Księstwa Warszawskiego grandę.
Piąta za Walewskiej utraconą cześć.
Szósta za Chiraca o siedzeniu cicho treść.
Tak na Euro polski mściciel
Ogra Francję znakomicie.

;)

Stanisław Koźmian. Brakuje jego analiz przed Euro. Trzeźwych, błyskotliwych, opartych o obserwacje na miejscu, a nie odpisy z cudzych analiz. Zjeździł Europę, by zdawać relacje przyjaciołom i czytelnikom z jej stanu politycznego. Uchwycił trendy. Także te wykraczające poza jego czasy. Turcja, Grecja, Serbia, Bułgaria, Austria, Czechy, Węgry, Włochy, Holandia, Francja, Ukraina, rosyjska wtedy Warszawa.... Tam był i to politycznie - a niekiedy i kulturowo - opisał. Wciąż dobre źródło dla lepszego poznania różnych tradycji i mechanizmów politycznych.

Każda okazja - jak np. mecz Portugalii na Euro - jest dobra, by przypomnieć o książce Bartosza Kaczorowskiego o polityce Salazara w przededniu i w czasie II wojny światowej. Studium realistycznej (na ogół) polityki, balansowania między zagrożeniami płynącymi z interesów potęg.

Jeśli Hiszpania wygrywa trzy do zera, to znaczy, że dobra była...

Lektury na czasie, po tytułach je poznacie.

Aż tak to może nie, ale 'kryzys demokratyzmu' i 'złudzenia demokratyczne" od ponad stu lat stale rozważane. Zestaw ze zdjęcia bardzo rozległy ideowo - od (chronologicznie) liberała w duchu kaliskim, który aktywny był w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim, w tym podczas powstania listopadowego (Krysiński), poprzez konserwatystę sarmackiego z reputacją/złą sławą lojalisty (Rzewuski), socjalistę, który być może nie uwierzyłby, co dziś uważane za lewicowe (Krzywicki), endeka niesłusznie zapomnianego (poza byciem ojcem Wojciecha), bo należącego do najciekawszych piór środowiska (Wasiutyński), aż po nie tak ideologicznie oczywistego, ale piszącego ciekawe rzeczy o ciągłości i zmianie idei politycznych od antyku po lata trzydzieste XX wieku (Wereszczyński). W różnorodności - tym razem - siła, bo można więcej poznać i przemyśleć.

Na finał Ligi Mistrzów.

28 maja 1981 r. zmarł Stefan Wyszyński (ur. 1901), kardynał, prymas Polski. Warto poznać jego teksty z II RP o komunizmie. Pokazują jego stosunek do komunistycznej ideologii i praktyki, wtedy jeszcze głównie w ZSRS, choć wkradających się już do RP.

Dziś, 27 maja, urodziny Ferdynanda Ossendowskiego (1876-1945). Miał dar urzekania czytelników. Dobrze, że go użył także do piętnowania komunistycznej zarazy.

Wydany przez nas Transnaród Jacka Sokołowskiego nominowany do Nagrody im. Marcina Króla. Trwa transmisja z uroczystości jej wręczenia.

Nagroda im. Marcina Króla 2024 Po raz trzeci wręczymy Nagrodę im. Marcina Króla za najlepszą opublikowaną w minionym roku polską książkę z dziedziny historii idei i badań nad przyszłością,...

Wrocław. Bardzo ciekawe miasto, z istotnym dla nas akcentem konserwatywnym, tam bowiem w 1764 roku urodził się Friedrich von Gentz, znakomity krytyk rewolucji francuskiej i Napoleona, który swój błyskotliwy intelekt oddał na usługi Habsburgom, a ściślej rzecz biorąc podporze habsburskich rządów, tj. Metternichowi. Zaś co do Wrocławia - widać jak stare to miasto, z jak burzliwą historią - i jak duży niegdyś był, skoro mimo rzezi II wojny światowej tak wiele w nim przedwojennej wielkomiejskiej zabudowy, także z dala od Rynku, co może być prostą miarą porównawczą, gdy się to odniesie do licznych obecnie dużych miast w Polsce, które rozrosły się dopiero w PRL, już według zupełnie innych standatdów urbanistycznych i architektonicznych. W każdym razie jwst co oglądać.

6 maja 1901 w Krakowie zmarł Marian Ignacy Morawski, jezuita, filozof, jeden z najwybitniejszych neoscholastyków.
Urodził się 15 sierpnia 1845 r. w Gräfenbergu (ob. Jeseník). Wykształcenie zdobywał w kolegium jezuickim w Metzu. Do zakonu jezuitów wstąpił w roku 1862. W 1870 r. współredagował „Tygodnik Soborowy”, na czele którego stał czołowy polski ultramontanin, ks. Zygmunt Golian. O. Morawski podzielał jego pogląd o konieczności przeciwstawiania się postępowym trendom, zdobywającym popularność także wśród katolików, i równie gorąco bronił dogmatu o nieomylności papieskiej, którego ogłoszenie wywołało wielką dyskusję wśród duchownych i świeckich. Swoje stanowisko prezentował m.in. także na łamach „Przeglądu Lwowskiego”. W latach 1873-1879 był profesorem w jezuickim kolegium w Starej Wsi. W 1879 r. objął stanowisko dyrektora konwiktu w Tarnopolu, gdzie został następnie rektorem. W 1883 r. został przeniesiony do Krakowa. Był twórcą i pierwszym redaktorem „Przeglądu Powszechnego”, jednego z najważniejszych pism schyłku XIX i pierwszych dekad XX wieku. W 1887 r. rozpoczął wykłady na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie był profesorem zwyczajnym (od 1891) oraz dziekanem wydziału teologicznego (1894-1895). Zmarł 6 maja 1901 w Krakowie. Wydał m.in. Filozofia i jej zadanie (1877), Podstawy etyki i prawa (1891), Wieczory nad Lemanem (1893), Katechizm mniejszy (1888), Katechizm większy (1888), Dogmat łaski - 19 wykładów o porządku nadprzyrodzonym (1924).

"Jeżeli znów dzisiaj występuje widmo praw wyjątkowych, jeżeli obywatele państwa ścigani są prawem, nie dla własnych przestępstw, ale dlatego jedynie, iż są synami lub ziomkami ludzi, którzy zawinić mieli; jeżeli i rząd i nawet prawodawstwo zwracają się przeciw części mieszkańców kraju, jedynie z tytułu ich narodowości, języka, wyznania; jeżeli ten szczyt gmachu nowożytnej cywilizacji zapada się wstecz, w barbarzyństwo – nie dziwmy się: to nowy dowód, jak wyparcie zasad chrześcijańskich pociąga za sobą, prędzej czy później, upadek społecznych instytucji i postępów, które się na ich podstawie dźwignęły. Nie pierwsza i nie ostatnia to ruina, co wskutek tego podebrania podwalin nastąpiła i jeszcze nastąpi".
(Narodowość wobec filozofii i wobec chrystianizmu)

Dziś rocznica śmierci Napoleona (5 maja 1821). Zmarł na odległej Wyspie Świętej Heleny. Obraz Turnera z okładki Gentza odnosi się do zesłania tam tego, który miał już Europę u swych stóp - lecz właśnie dlatego sprowadził na siebie klęskę: za dużo chciał, stawkę przesadził.
Dlaczego Napoleon na okładce Gentza? Bo ten wybitny konserwatywny pisarz polityczny i znaczący polityk był przez pewien czas jednym z najgłośniejszych krytyków Bonapartego. Warto go czytać dla szerszego spojrzenia na te burzliwe czasy.

3 maja to również rocznica wydarzeń 1808 r., gdy napoleońskie tyrańskie władze zabiły ponad stu madryckich powstańców. Zostali oni rozstrzelani bez sądu. Wydarzenia te uwiecznił na słynnym obrazie Goya. Symboliczne dla pełnego kontekstu, czym dla Europy były rządy Napoleona. Jednym przynosił wolność (bądź jej namiastkę), innych zniewalał. Przereklamowany jeśli chodzi o polską historię - państwa nam nie zwrócił, wikłał zaś polskich żołnierzy w brudne kampanie, w stylu raczej zaborców niż wybawcy od tyranii - w dziejach Europy zapisał się dużo mniej chwalebnie. Po rzeziach jakobińskich Francja mogła odetchnąć, ale w końcu doprowadził ją na skraj przepaścu. Miliony zginęły przez wojny przez niego - i przeciw niemu - wszczynane po to, by w końcu Kozacy poili swe konie w Sekwanie. Ktoś powie - ale Kodeks... Wart on jednak tak krwawej ceny?

Książki na rocznicę;).

Kalendarium polskiej myśli: 27 kwietnia 1867 r. urodził się Stanisław Bukowiecki (zm. 1944), prawnik, ekonomista, publicysta, polityk, współtwórca i prezes Prokuratorii Generalnej RP. OMP wydał jego wybór pism "Polityka Polski niepodległej".

Studiował na Uniwersytecie Warszawskim, kontynuował je na Uniwersytecie w Heidelbergu, gdzie uzyskał tytuł doktora praw. Po powrocie do Warszawy zaangażował się w działalność nielegalnych organizacji niepodległościowo-demokratycznych. Był jednym z założycieli Związku Młodzieży Polskiej „Zet”, powstałego w 1887 r. Później związał się z Ligą Polską i jej kontynuacją – Ligą Narodową. Prowadził w Warszawie kancelarię adwokacką, a także wydawnictwo i księgarnię. W 1916 r. objął stanowisko dyrektora Departamentu Sprawiedliwości w Tymczasowej Radzie Stanu, a od 7 grudnia 1917 r. do 27 lutego 1918 r. był ministrem sprawiedliwości w rządzie Jana Kucharzewskiego, współtworząc niezależne polskie sądownictwo. W 1918 r. podjął się misji zorganizowania Prokuratorii Generalnej RP, której został prezesem, pełniąc tę funkcję nieprzerwanie do 1939 r. W 1923 r. objął urząd wiceprezesa Komisji Kodyfikacyjnej, której zadaniem było ujednolicenie kodeksów prawnych na terenie II RP. W 1926 r. został prezesem Rady Naczelnej Związku Naprawy Rzeczypospolitej. Po wybuchu II wojny światowej zaangażował się w działalność konspiracyjną. Współtworzył Związek „Wolność i Lud”, przekształcony w kwietniu 1941 r. w Związek Syndykalistów Polskich, w którym działał czynnie aż do śmierci. Zmarł 9 lutego 1944 r. Napisał m.in. O dzielnicowości w Polsce współczesnej (1921) i Politykę Polski Niepodległej (1922).

26 kwietnia 1882 r. urodził się w Warszawie Stanisław Car (zm. 1938), prawnik, czołowy twórca reform ustrojowych za rządów obozu Józefa Piłsudskiego.
W Warszawie zdał maturę i rozpoczął studia prawnicze, jednak zmuszony był je przerwać i opuścić miasto, z powodu udziału w strajku szkolnym. Dyplom prawniczy uzyskał w Odessie, a następnie pracował jako adwokat. Od 1916 r. związał się z J. Piłsudskim, podejmując pracę w Departamencie Sprawiedliwości Tymczasowej Rady Stanu. Po odzyskaniu niepodległości, objął stanowisko szefa Kancelarii Cywilnej Naczelnika Państwa. W 1920 r. walczył na froncie. Dwa lata później powrócił do adwokatury i został mianowany prokuratorem Sądu Najwyższego (1925 r.). Po przewrocie majowym powrócił na stanowisko szefa Kancelarii Cywilnej Prezydenta, w listopadzie 1926 r. został wiceministrem sprawiedliwości w rządzie K. Bartla, a później K Świtalskiego i W. Sławka. Był Głównym Komisarzem Wyborczym. W 1930 r. został oddelegowany do pracy parlamentarnej i otrzymał funkcję wicemarszałka Sejmu, a w 1934 r. jego marszałka. Był głównym twórcą konstytucji kwietniowej, której tekst przygotowywał na polecenie Piłsudskiego. Zmarł 18 VI 1938 r. Główne prace: Zarys historii adwokatury w Polsce, Warszawa 1925; Czynnik równowagi w nowej konstytucji, Warszawa 1935; Józef Piłsudski a państwo polskie, Warszawa 1930; Konstytucja 17 marca a polska rzeczywistość, Warszawa 1930.

"Kiedy już mówimy o dyktaturach, to nie chcę przykrywać listkiem figowym tego, co się dzieje w Polsce. Stawiam otwarcie zapytanie: czy w Polsce jest dyktatura? Na pytanie to odpowiem Panom szczerze: według mego najgłębszego przekonania w Polsce dyktatury nie ma i nigdy jej nie było. (Wesołość na ławach socjalistycznych). Proszę Panów, śmiech nie jest odparciem argumentu i zaraz Panom powiem, dlaczego tak sądzę. Bo uważam, że nie może być dyktatury tam, gdzie nie ma dyktatora.
W Polsce nie ma dyktatora!
Józef Piłsudski nigdy nie był dyktatorem!
Jeżeli Panowie wezmą pod uwagę to, że Józef Piłsudski, który skupił w swoich rękach pełnię władzy państwowej, odszedł dobrowolnie w r. 1922 do swego zacisza w Sulejówku, jeżeli Panowie wezmą pod uwagę również i to, że Józef Piłsudski, skupiwszy po raz drugi pełnię władzy w Polsce w r. 1926, ograniczył się jednak do skromnej roli ministra spraw wojskowych i jeżeli Józef Piłsudski nie wykonywa władzy sam, zazdrośnie, lecz stara się do życia państwowego pociągnąć zdrowe siły, tkwiące w społeczeństwie, to ja mam prawo twierdzić, że Józef Piłsudski nie jest dyktatorem. (Oklaski na lawach BBWR). A jeżeli Józef Piłsudski nie jest dyktatorem, to nie może być mowy o dyktaturze w Polsce.
Jeżeli Panowie chcą wiedzieć, jak ja patrzę na rolę Józefa Piłsudskiego w Polsce, to Panom powiem: dla mnie Józef Piłsudski nie jest dyktatorem; jest natomiast wielkim autorytetem moralnym. (Oklaski na ławach BBWR)".
[Nowe państwo — przemówienie wygłoszone na plenarnym posiedzeniu Sejmu dnia 26 I 1934 r.]

El Clásico.

21 kwietnia 1811 r. we Wronowie urodził się Stanisław Egbert Koźmian, tłumacz (m.in. Szekspira), poeta, dramaturg, krytyk literacki, o poglądach konserwatywnych. Był absolwentem warszawskiego Liceum Lindego. W latach 1828-1830 studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim. Przyjaźnił się m.in. z Zygmuntem Krasińskim, Leonem Ulrichem i Konstantym Gaszyńskim. Uczestniczył w powstaniu listopadowym, awansując do stopnia podporucznika. Po klęsce insurekcji, wyemigrował - wiele lat spędził w Anglii. W Londynie dwukrotnie opiekował się Fryderykiem Chopinem (1837, 1848), którego znał jeszcze podczas pobierania nauki w Liceum Warszawskim. Współpracował tam z Towarzystwem Literackim Przyjaciół Polski, a także włączał się w pomoc finansową dla polskich emigrantów. Był związany z Hôtelem Lambert. Po powrocie na ziemie polskie (1849), wraz z bratem Janem Koźmianem, założył czasopismo „Przegląd Poznański”. Jego artykuły krytyczno-literackie pojawiały się w „Gazecie Wielkiego Księstwa Poznańskiego”. Tłumaczył i komentował dzieła Szekspira – wraz z Józefem Paszkowskim i Leonem Ulrichem, przy pomocy Józefa Ignacego Kraszewskiego, wydał Dzieła dramatyczne Williama Shakespeare'a. Miał dwie córki. Od 1875 r. był prezesem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Zmarł 23 kwietnia 1885 r. w Poznaniu.

"Przyszłość brzemienna w krwawe i zacięte zapasy między olbrzymem w złoto okutym, jak Anglię nazwano, a żelaznym kolosem północy, może już jest niedaleką. Czuje to dobrze rząd angielski, ale jeszcze nie wie, na jak glinianych nogach ten kolos spoczywa. Przewiduje też walkę więcej od strony Turcji, Persji i Indii niż od strony Polski. Stąd ubocznymi tymi drogami często go łacniej naprowadzić na prawdziwe stanowisko kwestii polskiej niż prostym gościńcem. Wtedy to zaraz szerzej rozwierają się oczy statyście angielskiemu, wtedy goręcej i bezwzględniej płyną z ust ministerialnych życzenia i nadzieje, aby Polska co rychlej odżyła w swej dawnej niepodległości i granicach, wtedy także widzisz, jak mało rząd uwodzi się specie recti [pozorami prawdy], które pod zobowiązaniami traktatem wiedeńskim przyjętymi musi do czasu rozbiorcom Polski przyznawać. Z drugiej jednak strony najtrudniej go przekonać, abyśmy mogli własnymi siłami wybić się na wolność. Zanadto wielkie ma on dotąd wyobrażenie o potędze Rosji, a nawykły do prostego dodawania i odciągania sił materialnych, za mało liczy na cuda, których nieraz dokonywał duch uciśnionego, ale właśnie ogniem ofiary i męki oczyszczającego się i wzmagającego narodu. W obrachunku więc wszelkich podobieństw i możebności, które by zrównoważyć zdołały walkę pojedynczego przeciw trzem, nie znajduje innej rady, jeno odciągając jednostkę od ostatnich, a dodając pierwszemu".
Fragment artykułu Dawniejsze sądy angielskie o sprawie polskiej

Z zasobów książkowych OMP. Niezmiennie polecamy.