Faafinta diinta islaamka

ISLAAMKA IYO WAXA UU KA QABO IN MALAHA LAYSU XUMEEYO.

Soomaalidu waxay tiraahdaa Muslinow run sheeg oo Muslinow run oga qaado.
Waa murti ku dhaqankeedu uu inoo dhaami lahaa sida aan maanta nahay.

Waxaa aad inoogu batay waayadan dambe tuhmo iyo shaki iyo malaha oo laysu xumeeyo, iyada oo aad arkayso in aad loo kala tagay oo qof kasta uu ka shakisan yahay midka kale qolo kasta ay tuhunsan tahay kuwa kale,

Waxaad arkaysaa in hadalkii laysu badalayo oo qof kasta ama qolo kasta aysan u muuqan karin khayrka qofka ama qolada kale.

Taasina waxay sahashay inuu xiqdigii ina hareeyo oo aan ugu dambeyn dhiig isaga daadino wax aan deero mid kale ku hardiyin oo gidigood ku dhisan tuhun iyo shaki uu sheydaan dhoodhoobay.

Haddii dhoohanaantu caqligeenu ka dhigtay mid aan dhabta ka tarjumi karin oo aan inaba u soo jeedin istixgalin ilbaxnimo ku dhisan.

Bal ma isweydiinay inay diintu inaga celinayso calanwanlaynta tuhunka iyo malaha xun ka tarjumaya.

Hadaan mowduuca ku soo dhowaado halkan hoose waxaan ku soo diyaariyay qaar ka mid ah Nusuusta diinta ee ka hadlaya arintan iyo halka ay salafku ka taagnaayeen cudurkan cid kale daayee galaaftay qolooyinka sheegta inay garwadeen ka yihiin diinta ee saanyaday dadkii iyo dalkii.

Ilaahay wuxuu yiri:-

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا يَغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضاً.

"Kuwa iimaanka laga helayoow ka dheeraada in badan oo malaha xun ah waayo malaha xun waa dambi ee ha is jaasuusina oo qaarkiin yuusan xaman qaarka kale".

Rasuulka scw wuxuu yiri:-

- عن أبي هريرة رضي الله عنه قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: ((إياكم والظنَّ، فإنَّ الظنَّ أكذب الحديث)) [5905] رواه البخاري.

"Waxaan idiinka digayaa malaha xun waayo malaha xun waa sheeko la dhoodhoobay oo been ah".

Wuxuu kol kale Rasuulka sxw yiri:-

قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ : إِيَّاكُمْ وَالظَّنَّ فَإِنَّ الظَّنَّ أَكْذَبُ الْحَدِيثِ وَلَا تَحَسَّسُوا وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا تَحَاسَدُوا وَلَا تَدَابَرُوا وَلَا تَبَاغَضُوا وَكُونُوا عِبَادَ اللَّهِ إِخْوَانًا . رواه البخاري (6064).

"Waxaan idiinka digayaa malaha xun waayo malaha xun waa sheeko been ah oo la dhoodhoobay,
Ha is xuuraamina oo ha is jaasuusina oo ha isu caroonina oo ha isu dhabar jeedinina ee noqda addoomo Alle oo walaalo ah".

Cumar binu Khadaab wuxuu yiri:-

- قال عمر بن الخطَّاب رضي الله عنه: (لا يحلُّ لامرئ مسلم يسمع من أخيه كلمة يظنُّ بها سوءًا، وهو يجد لها في شيء من الخير مخرجًا. وقال أيضًا: لا ينتفع بنفسه من لا ينتفع بظنه) (1) .

"Qof Muslim ah uma banaana inuu dhagaysto hadal malaha u xumaynaya walaalkii kadibna uu ku camal falo isaga oo awooda inuu waxa uu maqlay u fasirto sida fiican.
Wuxuu kaloo yiri khaliif Cumar rc ninka aan malihiisa dadka ku anfacin naftiisa dadka kuma anfaco.

Cali ibnu Abuu daalib wuxuu yiri:-

- وقال علي بن أبي طالب رضي الله عنه: (من علم من أخيه مروءة جميلة فلا يسمعنَّ فيه مقالات الرِّجال، ومن حَسُنت علانيته فنحن لسريرته أرجى) (2) .

“Qof kasta oo walaalkii ku yaqaana dhaqan suuban yuusan dhagaysan dadka kale xumaha ay ka sheegayaan,waayo ninka waxa ka muuqda ay wanaagsan yihiin waxa u qarsoon ayaa ka mudan in khayr loogu sii rajeeyo.

Saciid binu Musayib wuxuu yiri:-

- وعن سعيد بن المسيَّب قال: (كتب إليَّ بعض إخواني من أصحاب رسول الله: أن ضع أمر أخيك على أحسنه، ما لم يأتك ما يغلبك، ولا تظنَّن بكلمة خرجت من امرئ مسلم شرًّا، وأنت تجد لها في الخير محملًا) (4).

“Mid walaaladay ka mid ah ayaa warqad iiga keenay qaar Asxaabtii Rasuulka ka mid ah, warqadaas waxaa ku qornaa.
“Ka dhig fikirka aad walaalkaa xaaladihiisa ka haysato midda ugu wanaagsan' hadaysan wax kaa qaalib noqda xagiisa kaaga imaan,
Waligaana ha u qaadan kalmad qof Muslim ah ka soo baxday shar inta aad u leexin kartid xagga khayrka".

- وقال المهلب: (قد أوجب الله تعالى أن يكون ظنُّ المؤمن بالمؤمن حسنًا أبدًا، إذ يقول: لَوْلا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ ظَنَّ الْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بِأَنفُسِهِمْ خَيْرًا وَقَالُوا هَذَا إِفْكٌ مُّبِينٌ [النور: 12]، .

"Caalimka Muhlab wuxuu yiri:- ilaahay waxa uu waajib ka dhigay in qofka Mu'minka ah uu Mu'minka kale khayr ku maleeyo waligii waayo Eebe waxa uu yiri" markii ay been abuurka maqleen maxay Mu'miniinta rag iyo dumar ay naftooda khayr isugu malayn waayeen oo ay u oran waayeen waxani waa been abuur cad"

- وروى معمر عن إسماعيل بن أمية قال: (ثلاث لا يعجزن ابن آدم، الطِّيرة، وسوء الظَّن والحسد. قال: فينجيك من سوء الظَّن أن لا تتكلم به، وينجيك من الحسد أن لا تبغي أخاك سوءًا، وينجيك من الطِّيرة أن لا تعمل بها) (6) .

Macmar waxa uu Ismaaciil bin Umaya ka wariyay inuu yiri:-
Bani Aadamku seddex k**a caajiso waa baasaysiga iyo xasadka iyo malaha xun
Xasadku waxaad kaga badbaadi kartaa inaadan walaalkaa wax yeello la doonin waligaa.
Malaha xunna waxaad kaga badbaadi kartaa inaadan sheeg sheegin.
Baasaysiga waxaad kaga badbaadi kartaa inadan waxba ka soo qaadin.

- وقال قتادة: (إنَّ الظَّن اثنانi: ظنٌّ يُنْجِي، وظنٌّ يُرْدِي) (7).
"Imaan qataadda wuxuu yiri malahu waa laba:-
Mid wanaagsan oo ku badbaadiya iyo mid xun oo Naarta

Gaaladu waxa ay islaamka ku hayaan dhibaatoyin badan oo bahalnimo ah marka laga tago inta muuqata inta qarsoonbaa badan, iyagoo aduunka dadka kunool kula meeraysanaya xaquuqul insaan iyo waraabo utaagyo aan waxba kajirin oo sawir ah ayay hadana daaha dabadiisa inalaga dagalaamayaan

Ha ilaawin cadaawadii islaamka ay u qabeen wakhtigii islamka iyo in iyagy bur buriyeen dawladii islaamka maantana waad arkaysaan inta dawladood ee islaamka ah ee gubanaya dagaaladu ka socdaan

Asc dhaman umatu islam

Janada Xisaab La'aan Allaha Ku Galiyo Haddaad Alle Dartii U Share Gareeysid Insha Allah.