Methi is a multipurpose spice which is widely used in Indian kitchens for various culinary purposes.
เมล็ดเมธี (Methi Seed) หรือ ที่หลายๆ คนรู้จักกันในอีกชื่อหนึ่ง คือ ฟีนูกรีก(Fenugreek)หรือลูกซัด
เป็นหนึ่งในพืชสมุนไพรกลุ่มเครื่องเทศที่เก่าแก่ที่สุดอีกชนิด พบมากในแถบอินเดีย ยุโรปตะวันตกและจีน มีถิ่นกำเนิดอยู่ในประเทศอินเดีย และแอฟริกันเหนือ เป็นพืชสมุนไพรในตระกูล Fabaceae ลำต้นมีความสูงประมาณ 2 ฟุต มีลักษณะใบเป็น 3 แฉก มีดอกและออกฝักยาวที่ซอกใบ ดอกมีสีขาวหม่น เมื่อฝักแก่จะแตกออกมีเมล็ด 10-30 เ
มล็ด อยู่ข้างใน มีกลิ่นหอม
เป็นพืชสมุนไพรที่นิยมใช้กันกันอย่างแพร่หลายในครัวเรือนประเทศอินเดีย ซึ่งแพทย์โบราณและผู้หญิงชาวอินเดียส่วนมากนิยมรับประทานหรือใช้เป็นส่วนผสมในอาหารเพื่อช่วยเพิ่มการผลิตน้ำนม แพทย์โบราณยังได้ผสมเมล็ดเมธีด้วยน้ำแล้วทำเป็นขี้ผึ้งใช้ในการรักษาบาดแผลภายนอก เช่น ฝี หรือแผลภายใน เช่น แผลในกระเพาะอาหาร และโรคลำไส้อักเสบ เป็นต้น
เมล็ดเมธี จึงเป็นสมุนไพรที่ใช้ในการทำอาหาร ที่ได้รับการยอมรับจากทั่วโลก ที่มีประโยชน์เป็นอย่างมาก และมีผลข้างเคียงในการช่วยเพิ่มขนาดหน้าอก และเพิ่มน้ำนมในคุณแม่ที่เพิ่งคลอด ในอเมริกาคุณหมอหลายท่านแนะนำเมล็ดเมธีสำหรับคุณแม่ที่น้ำนมมาน้อย เป็นสมุนไพรช่วยเพิ่มน้ำนมได้ผลดี และเป็นที่ยอมรับของคุณแม่ชาวอเมริกันมาช้านานอีกด้วย
นอกจากนี้ นักวิจัยหลายๆ สถาบันได้มีการค้นพบว่า เมล็ดเมธียังมีคุณสมบัติช่วยเร่งการสร้างกล้ามเนื้อและลดไขมันสะสมในร่างกาย และพบว่าสารซาโปนิน ซึ่งเป็นสารสำคัญอีกชนิดหนึ่งที่พบในเมล็ดเมธี สามารถกระตุ้นฮอร์โมนการเจริญเติบโต (Growth Hormone) เมล็ดเมธีประกอบไปด้วย โปรตีน วิตามินซี ไนอาซิน โปแตสเซี่ยม ทริปโตแฟน คอลีน สไปโรสเตน ไดออสจีนิน และ ซาโปนิน ซึ่งเป็นสารประกอบที่ช่วยในเรื่องการผลิตฮอร์โมนเพศอีกด้วย เมล็ดเมธีนี้จึงมีคุณสมบัติช่วยในเรื่องของสุขภาพได้ในหลายอย่าง
คุณสมบัติเด่นของเมล็ดเมธี
1. ช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด (Blood Sugar Regulation) 4-hydroxyisoleucine ที่พบในเมล็ดเมธีมีสรรพคุณกระตุ้นการหลั่งของอินซูลินเฉพาะส่วน Beta cells ในตับอ่อน ขณะเดียวกันยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ Amylase และ Sucrase ซึ่งเป็นเอนไซม์ที่เกี่ยวข้องกับการเผาผลาญสารอาหารจำพวกแป้งและน้ำตาล นอกจากนี้ยังมีเส้นใยอาหารที่ช่วยดูดซับน้ำตาลเอาไว้ ส่งผลทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดลดลงและการเผาผลาญสารอาหารจำพวก คาร์โบไฮเดรตเป็นปกติ จึงเหมาะกับผู้ที่กำลังควบคุมเบาหวานและไขมัน
2. ควบคุมระดับไขมันในเลือด (Balacing Cholesterol) พบว่าสาร Saponin ในเมล็ดเมธีช่วยทำให้ระดับไขมันในเลือดลดลง ทั้ง Triglyceride, Total Cholesterol, LDL-Cholesterol นอกจากนี้ยังมีเส้นใยอาหารที่ช่วยดูดซับไขมันเอาไว้ ทำให้ลดอัตราเสี่ยงต่อการเกิดไขมันอุดตันในเส้นเลือดได้
3. ช่วยกระตุ้นฮอร์โมนเพื่อช่วยในการเสริมสร้างความแข็งแกร่งของกล้ามเนื้อ เมล็ดเมธีจึงเป็นทางเลือกสำหรับผู้ที่ต้องการเสริมสร้างกล้ามเนื้อและเพิ่มความทนทานในการออกกำลังกาย
4. ผลต่อระบบทางเดินอาหาร (Digestive) : เมล็ดเมธีประกอบด้วยเส้นใยอาหารจำนวนมาก (ประมาณ 50% ของสารอาหารทั้งหมด) โดยเฉพาะเส้นใยที่ละลายน้ำได้ ซึ่งมีผลต่อระบบทางเดินอาหาร ช่วยบรรเทาอาการกรดไหลย้อนและอาการแสบทรวงอก (Acid Reflux and Heartburn) ตลอดจนมีผลต่อระบบขับถ่าย รวมทั้งช่วยลดปริมาณน้ำตาลและไขมันที่จะถูกดูดซึมเข้าสู่ร่างกาย
5. ช่วยเพิ่มน้ำนม (Milk Production) : มีสรรพคุณช่วยเพิ่มน้ำนมในหญิงให้นมบุตร สาร Diosgenin ในเมล็ดเมธีช่วยปรับสมดุลของฮอร์โมนผู้หญิง (Balance women's hormone) บรรเทาอาการร้อนวูบวาบ อารมณ์แปรปรวน และอาการต่างๆ ของหญิงวัยหมดประจำเดือน รวมทั้งบรรเทาอาการปวดประจำเดือน นอกจากนี้เมล็ดเมธี ยังมีผลขยายขนาดเต้านมอีกด้วย
เมล็ดเมธีเหมาะกับใคร?
• ผู้ที่มีปัญหาระดับน้ำตาลในเลือดสูง ต้องการช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด
• ผู้ที่มีปัญหาระดับไขมันในเลือดสูง
• ผู้ที่ต้องการเผาผลาญสารอาหารกลุ่มคาร์โบไฮเดรต
• ผู้ที่มีปัญหาระบบทางเดินอาหาร บรรเทาอาการกรดไหลย้อนและอาการแสบทรวงอก
• ผู้ที่ต้องการเพิ่มน้ำนมในหญิงให้นมบุตร
• ผู้ที่ต้องการปรับสมดุลฮอร์โมน (ช่วยบรรเทาอาการร้อนวูบในร่างกายอารมณ์แปรปรวนของหญิงวัยหมดประจำเดือน บรรเทาอาการปวดประจำเดือน)
วิธีรับประทาน
1. ชงเป็นชา โดยปริมาณเมล็ดเมธีประมาณครึ่งช้อนชา ชงกับน้ำร้อนจัดตั้งทิ้งไว้ 15 นาที ดื่มวันละ 1-2 ครั้ง
2. นำเมล็ดเมธีไปคั่วหรือต้มจนสุกนิ่ม แล้วนำไปผสมในข้าวสวยหรืออาหาร
3. นำเมล็ดไปคั่วก่อนหรือจะหุงไปพร้อมกับข้าวเลยก็ได้ อัตราส่วน เมล็ดเมธี 1 ช้อนชา / ข้าวสาร 1 กระป๋อง
4. นำเมล็ดไปคั่วแล้วบดให้ละเอียดโรยข้าว หรืออาหาร หรือนำไปบรรจุในแคปซูลเปล่า (หาซื้อได้ตามร้านขายยา) เพื่อให้รับประทานได้ง่ายขึ้น
ข้อควรระวัง
• ควรรับประทานช่วงท้องว่าง
• ควรรับประทานห่างจากยาหรือผลิตภัณฑ์เสริมอาหารอื่นๆ เนื่องจากมี Fiber เป็นส่วนประกอบ
• ควรระวังการรับประทานร่วมกับ เนื่องจากอาจทำให้เกิดภาวะน้ำตาลต่ำได้ ควรปรึกษาแพทย์***
• ***เมล็ดเมธี มีผลสามารถช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือดได้ ดังนั้น ผู้ป่วยที่เป็นโรคเบาหวานที่ต้องทานยาลดน้ำตาลเพื่อควบคุมระดับน้ำตาล ในเลือด ควรปรึกษาแพทย์ก่อน***
• ***เมล็ดเมธี ห้ามใช้กับหญิงที่กำลังตั้งครรภ์เนื่องจาก เมล็ดเมธีอาจมีผลไปกระตุ้นการหดตัวของมดลูก***
• ***เมล็ดเมธี ไม่แนะนำให้ใช้กับผู้ป่วยโรคหอบหืด ควรปรึกษาแพทย์ก่อนการบริโภค***