Dr. Hoàng Trung - Ear Nose Throat Doctor

NHIỆT MIỆNG.

Loét aphthous (loét áp - tơ) là một vấn đề phổ biến và đau đớn, aphthae lành tính thường có đường kính nhỏ hơn 1 cm và nông. Loét aphthous thường xảy ra kết hợp với các triệu chứng của viêm màng bồ đào (uveitis), loét sinh dục, viêm kết mạc, viêm khớp, sốt hoặc adenopathy, nên phải tìm kiếm một nguyên nhân nghiêm trọng khác có thể đang xảy ra. Sự hiểu biết chưa rõ ràng về nguyên nhân của viêm loét aphthous dẫn đến phương pháp điều trị chủ yếu là theo kinh nghiệm. Những phương pháp điều trị bao gồm: Thuốc kháng sinh, chống viêm, điều biến miễn dịch (thay đổi cơ địa), thuốc bôi trực tiếp, các thảo dược và các biện pháp khắc phục dân gian.
Aphthous ulcer

I- Triệu chứng và diễn biến
Loét Aphthous không có mối liên quan đến thể trạng béo hay gầy, khỏe hay thường xuyên ốm yếu. Một số trường hợp thấy có tính chất gia đình, trong nhà có nhiều người cùng bị. Bệnh biểu hiện có tính chất chu kỳ lặp lại gần giống nhau, mỗi đợt kéo dài khoảng 10 - 15 ngày, bắt đầu bằng việc xuất hiện một hoặc vài ba đốm trắng nhỏ hơi đau, hơi nổi gồ lên trong niêm mạc miệng. Đốm trắng này to dần rồi vài ngày sau đồng loạt vỡ ra tạo thành vết loét. Vết loét lớn dần, nông, thường không quá lớp biểu mô, bờ nham nhở, ăn mặn rất xót, nói đau cản trở giao tiếp. Nếu không có biến chứng nặng vết loét tự lành dần sau 7- 10 ngày.

+ Giai đoạn đầu: Xuất hiện các điểm tổn thương, có thể là một điểm hoặc nhiều điểm trong niêm mạc miệng với đặc điểm là những nốt nhỏ 1 –2 mm hơi rắn và hơi gồ lên mặt niên mạc, hơi đau. Sau vài ngày các điểm này lớn dần bên trong có dịch viêm nổi phồng căng bóng hoặc vỡ rất nhanh để lại ổ hoại tử

+ Giai đoạn ổ hoại tử:
Khi các mụn nước vỡ, hình thành ổ hoại tử là những đốm to 2 – 3 mm màu vàng nhạt, xơ dai bám phủ trên mặt, mảng hoại tử này sẽ tan rã dần thành dịch viêm hòa lẫn vào nước bọt và đi xuống đường tiêu hóa, giai đoạn này thường ngắn, chỉ kéo dài 1- 2 ngày hoặc ngắn hơn nữa.

+ Giai đoạn ổ loét Đây là giai đoạn kéo dài nhất, thường từ 5 - 7 ngày, có thể tới 15 ngày hay lâu hơn nữa. Thông thường bệnh nhân không chú ý, khi thấy ăn mặn xót và nói đau mới phát hiện thì bệnh đã tiến triển tới giai đoạn này.

Thông thường nếu không có biến chứng các vết loét tự lành không để lại sẹo sau 5 - 7 ngày, bệnh nhân ăn uống sinh hoạt bình thường, rồi lại tái diễn đợt khác tương tự. Tùy từng người, và trên cùng một người bệnh cũng tùy từng thời gian mà thời gian lành bệnh dài ngắn khác nhau.

II- Nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh
1- Nguyên nhân Sửa đổi
Aphthae thường xuất hiện ở tuổi thanh thiếu niên, và có xu hướng trong cùng một gia đình có nhiều người bị aphthae. Có một nghịch lý là: hút thuốc lá cung cấp một hiệu ứng phần nào bảo vệ chống lại các yếu tố aphthae. Các nguyên khác như: Căng thẳng, chấn thương vật lý hoặc hóa học, thực phẩm nhạy cảm và nhiễm trùng đã được đề xuất. Các nguyên nhân truyền nhiễm như Helicobacter pylori và virus herpes simplex đã được nghiên cứu nhưng chưa được thống nhất.

Nguyên nhân chính xác của loét aphthous chưa được biết rõ, nhưng sự thiếu hụt vitamin B12,sắt, axit folic, thể chất chấn thương, đột ngột giảm cân, dị ứng thức ăn, phản ứng của hệ miễn dịch có thể góp phần vào sự phát triển của chúng. Nicorandil và một số loại hóa trị liệu cũng được ghi nhận có liên quan với loét aphthous Một nghiên cứu gần đây cho thấy có sự tương quan chặt chẽ giữa loét áp-tơ với các dị ứng với sữa bò.

Chấn thương vùng miệng là nguyên nhân phổ biến nhất, trầy xước do bàn chải đánh răng, rách với thực phẩm sắc hoặc mài mòn (như bánh mì nướng, khoai tây chiên hay đồ vật khác), do răng vô tình cắn phải (đặc biệt là phổ biến với hàm răng nanh sắc), sau khi mất răng nha khoa niềng răng có thể gây loét aphthous do gây chấn thương màng nhầy.

Các yếu tố khác, như là chất kích thích hóa học hoặc thương tích nhiệt cũng có thể dẫn đến sự phát triển của vết loét. Sử dụng kem đánh răng mà không có natri lauryl sulfat (SLS) có thể làm giảm tần số loét aphthous, nhưng một số nghiên cứu đã cho thấy không có mối liên quan giữa SLS trong kem đánh răng và loét aphthous. Bệnh Celiac đã được đề xuất như một nguyên nhân gây loét aphthous; nghiên cứu nhỏ đối với bệnh nhân bị bệnh celiac (33%) đã chứng tỏ một kết luận về mối liên quan giữa bệnh và kiểm soát loét aphthous, một số bệnh nhân được hưởng lợi từ loại bỏ gluten từ chế độ ăn uống của họ.

2- Cơ chế bệnh sinh.
Sinh lý bệnh của viêm loét aphthous chưa được hiểu rõ. Về mặt mô học, aphthae chứa một mononuclearinfiltrate thâm nhập với một fibrin coating, aphthae tái phát có thể thay đổi miễn dịch tế bàotrung gian tại chỗ T và B-cell phản ứng cũng đã được báo cáo là bị thay đổi ở loét apthous tái phát. Loét miệng aphthous cũng thường thấy trong bệnh Crohn. Không có dấu hiệu cho thấy loét aphtous là liên quan đến kinh nguyệt,mang thai và mãn kinh.

III- Chẩn đoán phân biệt
Một số điều kiện cần được xem xét trong việc chẩn đoán phân biệt khi đánh giá các bệnh nhân bị tái phát aphthae

Điều cơ bản là aphthae lành tính có xu hướng các vết loét nhỏ và thường xuyên hơn, tự giới hạn, tự lành khi so sánh với các bệnh nghiêm trọng hơn ví dụ như: suy giảm miễn dịch virus (HIV); bác sĩ nên cân nhắc việc thử nghiệm HIV ở những aphthae lớn và chậm chậm khỏi.

- Cần chẩn đoán phân biệt giữa loét Aphthous với herpes: Khi nhuộm Tzank, tiêu bản từ một tổn thương herpetic sẽ bao gồm các tế bào khổng lồ, các treponemal,virus, vi khuẩn và nấm. Sinh thiết đơn độc hoặc kết hợp với các nguồn khác của tổn thương hoặc thử nghiệm máu có thể hỗ trợ trong phân biệt tác nhân gây bệnh.

- Bệnh tự miễn dịch Một số bệnh tự miễn dịch có thể bắt chước viêm loét aphthous lành tính. Behçet của hội chứng là một vasculitis tự miễn dịch gây ra tái phát loét miệng và bộ phận sinh dục, uveitis (viêm màng bồ đào) và retinitis(loét sinh dục). aphthae và Behçet có thể cùng tồn tại trên một cơ thể bệnh. Hội chứng Behçet có thể chiếm khoảng 43 – 100% bệnh nhân bị tái phát loétaphthous.

- Hội chứng Reiter liên kết với vết loétmiệng, uveitis, viêm kết mạc và viêm khớp HLA B27 dương tính sau Hoa urethritis hoặc bacillary dysentery. - Bệnh Crohn, có thể kết hợp loét miệng, Lupus ban đỏ, bullous pemphigoid và pemphigusvulgaris. Trong tất cả những điều kiện này, các triệu chứng liên quan nên được xem xét để chẩn đoán phân biệt với aphthae lành tính, thường xuyên. - Apthae với ung thư vùng miệng Cần được xem xét khi thường xuyên viêm loét hoặc chậm lành, sinh thiết hoặc phẫu thuật sinh thiết có thể giúp làm rõ điều này khác biệt này.

IV- Chữa trị
1- Dùng thuốc bôi tại chô
+ KAMISTAD – Gel N: Thuốc chữa viêm nhiễm răng miệng, Kamistad – Gel N của Đức được chiết xuất từ dịch chiết hoa cúc, loại thảo dược hoạt tính kháng khuẩn, kháng viêm cao, giảm đau

+ ORACORTIA: Thành phần Triamcinoloneacetonide. Là loại thuốc kháng viêm dạng Corticoide có tác dụng điều trị hỗ trợ làm giảm tạm thời các triệu chứng viêm nhiễm khoang miệng

Chống chỉ định: Mẫn cảm với thành phần thuốc. Tổn thương do nhiễm nấm, bạch biến, herpes, khối u mới mọc, mụn trứng cá đỏ, loét hạch. Không dùng trên vùng da rộng hay lượng lớn thời gian dài. Phụ nữ có thai/cho con bú. Tác dụng phụ: Teo da, ban đỏ, rạn và làm mỏng da, rạn da đặc biệt vùng nhiều nếp gấp

+ Các loại thuốc bôi không chuyên dụng khác:

- Nitrate bạc: Bôi trực tiếp lên tổn thương, thuốc làm bớt đau ngay sau khi bôi và lành thương tổn trong vòng 3 - 5 ngày.

- Debacterol là phức hợp phenol: sulfonate với sulfuric acid có tác dụng tương tự nitrate bạc. Đây là một hình thức đốt tiêu hủy vết loét bằng hóa chất. Cảm giác đau hầu như giảm ngay và vết thương sẽ lành sau 3 - 5 ngày. Thuốc bán theo toa và chỉ được dùng bởi nha sĩ hoặc bác sĩ. Thuốc chỉ được bôi 1 lần mỗi ngày.

- Các loại kem bôi có chứa triamcinolone acetonide:Thuốc được bôi ngày 3 lần, tốt nhất là sau bữa ăn chính và trước khi đi ngủ.

- Dung dịch tetracycline (achromycin, nor-tet, panmycin, sumycin, tetracap): Dùng súc miệng có thể giúp giảm đau và lành loét nhanh chóng. Tuy nhiên, thuốc không giúp ngăn ngừa tái phát. Khi dùng quá 5 ngày, thuốc có thể gây kích ứng và tạo điều kiện cho nấm phát triển.

- Gel lidocaine: Gel 2%lidocaine: Bôi chỗ loét ngày 4 lần. Tránh nuốt thuốc sau khi bôi và không nên dùng quá 4 lần mỗi ngày để tránh độc tính.

2- Dùng thuốc bôi tạo màng ngăn
Các vết loét trong niêm mạc miệng rất lâu lành là do thường xuyên bị chìm trong nước bọt và dịch thức ăn. Một phương pháp mới được đưa ra để chữa trị chứng loét miệng này là: dùng thuốc bôi trực tiếp lên vết loét, phối hợp bốn loại thuốc: Sunfamethoxazon, trimethoprim, Serathiopeptit, hoạt chất tạo màng ngăn.

Thuốc vào trong miệng gặp nước bọt và dịch huyết tương rỉ ra từ chỗ tổn thương tạo thành màng, màng này đủ sức chịu đựng được sự tấn công của nước bọt và dịch thức ăn từ 6 - 8 giờ, cứ 6- 7 giờ bôi thuốc một lần sẽ tạo được màng ngăn cách vết loét với dịch khoang miệng, từ đó làm cho vết loét rất nhanh lành. Đồng thời thuốc có tác dụng chống nhiễm khuẩn, kháng viêm, ngăn chặn hiện tượng tái phát. Kết hợp uống thêm vitamin, thuốc tăng cường chức năng gan hoặc kháng sinh nếu thấy cần thiết

Sau 6 - 7 lần bôi thuốc xuất hiện các dấu hiệu lành vết loét, sau 1 - 2 lần bôi thuốc ăn mặn không xót (do thuốc tạo màng ngăn). Tiếp tục bôi thuốc khi loét tái phát (do đặc điểm của bệnh là tái diễn từng đợt cho, nên chỉ bôi thuốc lúc có viêm loét) thấy dễn biến viêm loét nhẹ dần và thưa dần rồi khỏi, bệnh khỏi theo lộ trình giảm dần đi và thưa dần ra.

3- Các phương pháp điều trị theo toa
Chế phẩm corticosteroid có chứa hydrocortisone acetonide hemisuccinate hoặc triamcinolone để kiểm soát các triệu chứng có hiệu quả trong điều trị loét nặng.

Việc áp dụng các nitrat bạc để đốt cháy những vết đau; có tác dụng giảm đau nhất thời nhưng không giảm thời gian lành vết loét, ở trẻ em nó có thể gây ra sự đổi màu răng nếu răng vẫn còn đang phát triển. Việc sử dụng tetracycline là gây tranh cãi, cũng như là điều trị với Levamisole, colchicine, gamma-globulin, Dapsone, thay thế estrogen và các thuốc ức chế monoamine oxidase.

Một thuốc mới hơn được gọi là Debacterol, một loại sulfuric acid / phenolics là giải pháp được sử dụng để đốt cháy vết đau, cho thấy có tác dụng giảm đau và giảm thời gian chữa bệnh. Tuy nhiên, mãi tới gần đây mới chấp thuận bởi FDA.

Bệnh nặng đôi khi được điều trị bằng corticosteroid như prednisone và thuốc chống virus như acyclovir.

VII- Phòng ngừa Sửa đổi
Nha khoa và các biện pháp phòng ngừa
Thường xuyên sử dụng nước súc miệng không cồn có thể giúp ngăn ngừa hoặc giảm bớt tần suất của các vết loét. Trong thực tế, nghiên cứu đề nghị chính thức nước súc miệng để tạm thời có thể giúp giảm đau.
Trong một số trường hợp, thay đổi kem đánh răng có thể ngăn ngừa viêm loét aphthous, trong các nghiên cứu xem xét vai trò của natri sulfat dodecyl (natri lauryl sulfat hay SLS), một chất tẩy rửa có ở hầu hết các loại thuốc đánh răng. Sử dụng kem đánh răng không có hợp chất này, ở một số nghiên cứu cho thấy làm giảm số lượng, kích thước và tái phát loét.
Niềng răng Nha khoa là một chấn thương vật lý phổ biến có thể dẫn đến viêm loét aphthous, khung nha khoa được che phủ bằng sáp có thể làm giảm hiện tượng mài mòn niêm mạc này. Phòng tránh các loại chấn thương vật lý và hóa học sẽ ngăn chặn một số loét, nhưng thường là chấn thương do tai nạn, công tác phòng chống kiểu này thường không được thực hiện.
Liệu pháp dinh dưỡng
Thiếu hụt Kẽm (Zn) đã được phát hiện ở những người bị tái phát viêm loét aphthous. Các nghiên cứu nhỏ nghiên cứu vai trò của bổ sung kẽm hầu hết là có kết quả tích cực đặc biệt là đối với những người bị thiếu hụt, mặc dù một số nghiên cứu đã tìm thấy việc bổ sung kẽm không có tác dụng điều trị.

VIÊM HỌNG HẠT: NGUYÊN NHÂN, DẤU HIỆU, CÁCH PHÒNG NGỪA VÀ ĐIỀU TRỊ

Viêm họng hạt là một thể bệnh của Viêm họng mạn tính – một bệnh lý đường hô hấp trên rất phổ biến. Trong số những người mắc phải các vấn đề viêm họng thì có đến gần một nửa bị viêm họng hạt. Bệnh tiến triển nhanh, tỷ lệ tái phát cao khiến người bệnh thường xuyên đối diện với nhiều triệu chứng khó chịu gây ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống.

VIÊM HỌNG HẠT LÀ GÌ?

Viêm họng hạt là tình trạng niêm mạc họng bị viêm mạn tính, khiến các mô lympho thành sau họng sưng lên, tạo thành các hạt màu đỏ hoặc hồng ở niêm mạc họng. Kích thước của những hạt này có thể to nhỏ khác nhau, từ bằng đầu đinh ghim đến hạt đậu.

Viêm họng hạt xuất hiện ở mọi đối tượng, mọi lứa tuổi, đặc biệt phổ biến ở những người có sức đề kháng yếu, cơ thể suy nhược.

NGUYÊN NHÂN GÂY VIÊM HỌNG HẠT

Bệnh viêm họng hạt có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, bao gồm:
Sự tấn công của các tác nhân gây hại: Khoang miệng là nơi thường xuyên tiếp xúc với các loại virus, vi khuẩn hoặc nấm gây bệnh. Khi có điều kiện thuận lợi, chúng sẽ tấn công, gây viêm nhiễm. Thông thường, virus sẽ tấn công trước, sau đó vi khuẩn và nấm tiếp tục xâm nhập theo, gây bội nhiễm. Điều này khiến các tế bào lympho tại vùng họng phải làm việc liên tục, quá tải và sưng to.
Biến chứng bệnh lý: Viêm họng hạt có thể là biến chứng của viêm mũi xoang mạn tính, viêm họng cấp tái phát nhiều lần, viêm amidan mạn tính hoặc các bệnh đường tiêu hóa như trào ngược họng thanh quản,…
Bất thường trong giải phẫu cấu trúc mũi xoang: polyp mũi, lệch vẹo vách ngăn,
Môi trường sống ô nhiễm: Việc thường xuyên tiếp xúc với hóa chất độc hại, khói bụi, khói thuốc lá… hoặc thời tiết thất thường cũng là những yếu tố nguy cơ.
Lối sống không lành mạnh: Lạm dụng rượu bia, đồ ăn cay nóng, vệ sinh răng miệng kém… cũng góp phần kích thích cổ họng và tạo điều kiện để các tác nhân xấu xâm nhập, gây viêm nhiễm.
Yếu tố cơ địa, di truyền: các yếu tố cơ địa nhạy cảm, một số bệnh di truyền, miễn dịch cũng là nguyên nhân làm tăng nguy cơ bị viêm họng hạt.

TRIỆU CHỨNG VIÊM HỌNG HẠT

Viêm họng hạt gây ho khan, ho có đờm và nhiều triệu chứng khó chịu khác
Viêm họng hạt gây ra các triệu chứng đáng chú ý, bao gồm:

Khô và ngứa họng, thường phải tằng hắng hay khạc ra để bớt ngứa
Xuất hiện các hạt đỏ hoặc hồng ở cổ họng, lồi cao hơn so với niêm mạc xung quanh
Nuốt khó, nuốt đau, thậm chí là khi nuốt nước bọt
Ho: Ho khan, ho có đờm
Sốt, có thể cao trên 38 độ
Cổ nổi hạch, cứng, đau
Mệt mỏi, chán ăn.

PHÂN LOẠI VIÊM HỌNG HẠT

Có thể chia viêm họng hạt thành hai thể là cấp tính và mạn tính

Viêm họng hạt cấp tính: thời gian đầu bị bệnh ít gây ra các phiền toái cho người bệnh, dẫn tới chủ quan, bỏ qua hoặc tự mua thuốc điều trị. Vì vậy khi có dấu hiệu nghi ngờ, người bệnh nên đi khám Bác sĩ Tai Mũi Họng để có phương pháp điều trị kịp thời, hạn chế gây ra các biến chứng khác.
Viêm họng hạt mạn tính: khi bị cấp tính, người bệnh không được điều trị đúng cách dẫn tới bệnh kéo dài, thời gian bị bệnh kéo dài trên 3 tuần sẽ có những biến chuyển. Khi đó việc điều trị sẽ khó hơn, sau đó cũng rất dễ tái phát lại.
Viêm họng hạt có nguy hiểm không?
Viêm họng hạt dù không quá nguy hiểm nhưng vẫn có thể dẫn đến nhiều biến chứng, gây khó chịu và làm giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh. Các biến chứng thường gặp gồm:

Sưng tấy, áp xe ở vùng thành họng, viêm sưng amidan
Gây viêm nhiễm khu vực lân cận và cơ quan hô hấp, hình thành bệnh lý viêm xoang, viêm tai giữa, viêm thanh khí phế quản, thậm chí là viêm phổi.
Bệnh kéo dài có thể gây viêm nhiễm các cơ quan xa như viêm khớp, viêm cầu thận, viêm màng ngoài tim…
Trong nhiều trường hợp, viêm họng hạt mạn tính là yếu tố làm tăng nguy cơ ung thư vòm họng ở người bệnh.
Chẩn đoán bệnh viêm họng hạt
Để chẩn đoán viêm họng hạt, trước tiên bác sĩ sẽ hỏi người bệnh về các triệu chứng và thời gian khởi phát bệnh, sau đó sẽ tiến hành khám tai mũi họng của bệnh nhân. Các biểu hiện thực thể của viêm họng hạt tương đối rõ ràng, do đó, bác sĩ có thể xác định được tình trạng bệnh thông qua thăm khám lâm sàng.

Trong quá trình chẩn đoán, bác sĩ cũng có thể chỉ định người bệnh nội soi thanh quản để quan sát niêm mạc họng chi tiết hơn, từ đó đưa ra chẩn đoán chính xác.

Trường hợp nghi ngờ viêm họng hạt kéo theo các viêm nhiễm thuộc đường hô hấp dưới hoặc ảnh hưởng các cơ quan khác, bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh thực hiện chụp X – quang phổi, CT scan, MRI… để xác định chẩn đoán.

ĐIỀU TRỊ VIÊM HỌNG HẠT

Tùy vào nguyên nhân và tình trạng viêm mà bác sĩ sẽ chỉ định các phương pháp điều trị phù hợp với người bệnh.

1. Điều trị theo nguyên nhân

Nếu viêm họng hạt là biến chứng của một bệnh lý khác, như viêm xoang mạn, viêm mũi, viêm amidan, trào ngược dạ dày thực quản…, bác sĩ sẽ ưu tiên giải quyết dứt điểm các bệnh lý này trước. Khi nguyên nhân gây bệnh được loại bỏ, tình trạng viêm họng hạt cũng theo đó mà thuyên giảm và biến mất.

Điều trị khỏi viêm mũi xoang… loại bỏ dịch chảy xuống họng, nhờ vậy mà giảm tình trạng viêm họng mạn tính nói chung và viêm họng hạt nói riêng..

Kiểm soát tốt trào ngược họng thanh quản, ngăn axit tác động lên niêm mạc họng, giúp tổn thương viêm niêm mạc họng phục hồi nhanh hơn

Phẫu thuật cắt bỏ amidan, VA sưng viêm, polyp mũi hay phẫu thuật vẹo vách ngăn mũi… để loại bỏ tổ chức viêm nhiễm khu trú và đảm bảo lưu thông diễn ra đúng cách.

2. Thuốc trị viêm họng hạt

Thuốc trị viêm họng hạt được chỉ định bởi bác sĩ thường đem lại hai tác dụng chính:

Nhóm thứ nhất nhằm điều trị và kiểm soát các nguyên nhân gây bệnh, gồm các loại thuốc ức chế virus, vi khuẩn hay nấm và thuốc điều trị trào ngược họng thanh quản.

Nhóm thứ hai có công dụng giảm các triệu chứng khó chịu do viêm họng hạt gây ra, bao gồm các loại thuốc giảm ngứa họng, giảm ho, tiêu đờm, hay loại giảm đau, hạ sốt,…Cùng với đó là các chế phẩm hỗ trợ điều trị như nước súc họng, dung dịch rửa mũi, …

BSCKI Nguyễn Hoàng Trung cho biết người bệnh cần tuân thủ nghiêm ngặt hướng dẫn về liều dùng của thuốc. Tuyệt đối không tự ý bỏ ngang hoặc thay đổi liều lượng để tránh tình trạng kháng thuốc hoặc bệnh không được điều trị dứt điểm, dễ tái phát.

3. Các biện pháp hỗ trợ điều trị viêm họng hạt tại nhà

Ngoài chữa viêm họng hạt bằng các biện pháp y khoa, người bệnh cũng có thể áp dụng một số cách hỗ trợ điều trị tại nhà để giúp bệnh nhanh thuyên giảm:

Súc miệng bằng nước muối sinh lý để sát khuẩn và làm dịu cơn đau họng
Uống nhiều nước ấm để cổ họng bớt khô và giúp loãng đờm

Chữa viêm họng hạt bằng mật ong: Mật ong có tác dụng diệt khuẩn, kháng viêm, làm dịu cổ họng và dễ long đờm. Người bệnh có thể dùng mật ong nguyên chất, pha mật ong với nước ấm hoặc làm mật ong ngâm chanh đào để chữa bệnh.

Dùng tỏi chữa viêm họng hạt: Tỏi được xem như một loại kháng sinh tự nhiên giúp tiêu diệt vi khuẩn, đồng thời nó cũng cung cấp nhiều vitamin và khoáng chất cho cơ thể. Người bệnh có thể ăn một vài tép tỏi tươi, dùng tỏi ngâm mật ong hoặc ngâm giấm để giảm các triệu chứng khó chịu.

Bệnh nhân cũng nên dành thời gian nghỉ ngơi, hạn chế sử dụng giọng nói, tránh dùng chất kích thích và bỏ hút thuốc lá để quá trình phục hồi nhanh chóng hơn và tránh bệnh tái phát.

Dinh dưỡng cho người bệnh viêm họng hạt
Có một chế độ ăn khoa học, đầy đủ chất dinh dưỡng sẽ giúp người bệnh tăng cường sức đề kháng và khả năng miễn dịch. Đồng thời, việc chế biến và chọn lựa thực phẩm phù hợp cũng phần nào làm giảm đau rát, kích thích cổ họng.

4. Thực phẩm cần kiêng khi bị viêm họng hạt
viêm họng hạt không nên ăn gì ?

Người bệnh viêm họng hạt không nên ăn thức ăn quá cay nóng
Khi bị viêm họng hạt, người bệnh cần hạn chế tiêu thụ các loại đồ ăn, thức uống sau:

Thức ăn khô cứng: Đồ ăn khô cứng và có nhiều góc cạnh như bánh mì, hạt dẻ, lương khô… có thể gây khó nuốt, làm khởi phát các cơn ho và khiến triệu chứng của bệnh trở nặng.

Thức ăn cay, chua, nóng: Những loại thức ăn nhiều gia vị, cay nóng như ớt, tiêu, mù tạt, đồ ăn nhiều axit… không chỉ gây kích thích niêm mạc họng mà còn gây hại cho đường tiêu hóa, dễ gây trào ngược họng thanh quản.

Thức ăn chiên rán, nhiều dầu mỡ: Đây là những thực phẩm cần hạn chế tiêu thụ ở mọi đối tượng, bao gồm cả những ai đang mắc bệnh về họng. Chúng không chỉ gây khó tiêu, ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa mà còn gây giảm đề kháng và khiến tình trạng viêm họng thêm trầm trọng.

Đồ ăn tái, sống: Người bị mắc viêm họng hạt nên ăn các thực phẩm đã được nấu chín hoàn toàn, không nên ăn đồ tươi sống hoặc chế biến tái như gỏi, sashimi, nem chua, nộm… vì chúng thường chứa nhiều vi khuẩn, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.

Thực phẩm chứa arginine: Arginine có thể khiến quá trình phát triển, nhân lên của virus, vi khuẩn diễn ra nhanh chóng hơn, vì bản chất nó là một loại axit amin có vai trò tổng hợp protein và nitơ trong hầu hết các sinh vật sống. Do đó, tốt nhất là người bệnh nên hạn chế các thực phẩm giàu arginine như lúa mì, hạnh nhân, socola, nho, bơ đậu phộng…

Rượu bia, cà phê, đồ uống có ga: Các loại đồ uống này có thể gây mất nước, tăng thân nhiệt và kích thích niêm mạc cổ họng. Điều này làm nặng thêm các triệu chứng và khiến thể trạng người bệnh mệt mỏi, suy yếu.

5. Viêm họng hạt nên ăn gì?

Người bệnh cần ăn đầy đủ các nhóm chất dinh dưỡng và uống đủ nước. Các thực phẩm nên được chế biến ở dạng mềm, trơn như canh, súp, món hầm… để bệnh nhân dễ nuốt, dễ ăn. Ngoài ra, để cơ thể nhanh chóng phục hồi, người bệnh cũng có thể bổ sung thêm các loại thực phẩm sau vào chế độ ăn:

Thực phẩm giàu vitamin: Vitamin A, C, E là các loại vitamin vô cùng cần thiết đối với người mắc viêm họng hạt. Trong khi vitamin C giúp cơ thể tăng cường sức đề kháng, chống chọi với vi khuẩn thì vitamin A, E lại có vai trò tái tạo và làm lành tổn thương.

Thực phẩm giàu protein: Người bệnh nên bổ sung các thực phẩm giàu protein ở dạng mềm như thịt băm, trứng, sữa, cá hồi… để có nguồn năng lượng dồi dào và tăng cường hệ miễn dịch, từ đó loại bỏ các tác nhân xâm nhập dễ dàng hơn.

Thức ăn giàu kẽm: Kẽm là vi chất không thể thiếu trong hoạt động của hệ miễn dịch. Thiếu hụt kẽm sẽ làm giảm quá trình sản sinh, phát triển và chức năng của hầu hết tế bào miễn dịch. Do đó, người bệnh nên bổ sung các thực phẩm giàu kẽm như ngao, sò, củ cải trắng, nấm, rau chân vịt, súp lơ xanh, cải xoăn… vào khẩu phần ăn hàng ngày.

Thực phẩm có tính kháng viêm: Một số thực phẩm, gia vị có khả năng kháng khuẩn, chống viêm như gừng, tỏi, mật ong, bạc hà, tía tô, hành, hẹ… rất hữu ích cho người bị viêm họng hạt. Thêm một lượng vừa phải các gia vị này vào món ăn không những giúp tăng hương vị mà còn giảm ho và ức chế hoạt động của vi khuẩn.

PHÒNG NGỪA VIÊM HỌNG HẠT

Phòng ngừa viêm họng hạt bằng việc vệ sinh răng miệng sạch sẽ

Viêm họng hạt là bệnh lý hoàn toàn có thể phòng ngừa bằng những biện pháp đơn giản sau:

Điều trị dứt điểm viêm họng và các bệnh lý vùng mũi – xoang, hô hấp, đường tiêu hóa trên, tránh để bệnh kéo dài dai dẳng dẫn đến viêm họng hạt. Những người có hệ miễn dịch kém nên cân nhắc tiêm phòng vắc xin để giảm nguy cơ lây nhiễm bệnh đường hô hấp.

Vệ sinh răng miệng sạch sẽ và đúng cách, thường xuyên súc miệng với nước muối sinh lý để loại bỏ vi khuẩn.

Xây dựng chế độ ăn uống và sinh hoạt khoa học, hợp lý. Luyện tập thể dục thể thao đều đặn để tăng cường sức khỏe.

Bỏ hút thuốc lá, tránh rượu bia, chất kích thích và các loại đồ cay quá cay, nhiều dầu mỡ

Giữ ấm cổ và cơ thể, đặc biệt khi thời tiết chuyển lạnh

Hạn chế tối đa việc tiếp xúc với hóa chất và khói bụi. Nếu thường xuyên làm việc trong môi trường độc hại, người bệnh cần sử dụng đồ bảo hộ lao động đúng cách để bảo vệ sức khỏe cho bản thân.

Thắc mắc về bệnh viêm họng hạt

1. Viêm họng hạt có tự khỏi không?

Viêm họng hạt không thể tự khỏi. Do đó, người bệnh cần đến gặp bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng để được điều trị đúng cách và dứt điểm, tránh tái phát gây ảnh hưởng đến sức khỏe và cuộc sống.

2. Viêm họng hạt có chữa được không?

Viêm họng hạt hoàn toàn có thể chữa khỏi bằng phương pháp điều trị phù hợp. Bệnh càng được phát hiện và chữa trị càng sớm thì khả năng chữa khỏi dứt điểm càng cao.