Rafet Rudi

𝐄𝐬𝐞
“𝗥𝗲𝗹𝗶𝗸𝘁𝗲𝘁 𝗺𝘂𝘇𝗶𝗸𝗼𝗿𝗲” 𝗻𝗲̈ 𝗺𝗼𝗱𝗲𝗿𝗻𝗲̈𝗻 𝗲𝘂𝗿𝗼𝗽𝗶𝗮𝗻𝗲
"... 𝑑𝑢𝑘𝑒 𝑓𝑢𝑡𝑢𝑟 𝑒𝑙𝑒𝑚𝑒𝑛𝑡𝑒 𝑎𝑟𝑘𝑎𝑖𝑘𝑒, 𝑎𝑡𝑎 𝑎𝑟𝑟𝑖𝑗𝑛𝑒̈ 𝑡'𝑖 𝑗𝑎𝑝𝑖𝑛 𝑛𝑗𝑒̈ 𝑖𝑑𝑒𝑛𝑡𝑖𝑡𝑒𝑡 𝑡𝑒̈ 𝑟𝑖 𝑚𝑢𝑧𝑖𝑘𝑒̈𝑠 𝑠𝑒̈ 𝑡𝑦𝑟𝑒, 𝑑𝑢𝑘𝑒 𝑘𝑟𝑖𝑗𝑢𝑎𝑟, 𝑛𝑗𝑒̈𝑘𝑜ℎ𝑒̈𝑠𝑖𝑠ℎ𝑡, 𝑛𝑗𝑒̈ 𝑝𝑒𝑗𝑠𝑎𝑧ℎ 𝑡𝑖𝑛𝑔𝑢𝑙𝑙𝑜𝑟 𝑚𝑜𝑑𝑒𝑟𝑛 𝑡𝑒̈ 𝑔𝑗𝑖𝑡ℎ𝑒̈ 𝑜𝑝𝑢𝑠𝑖𝑡 𝑡𝑒̈ 𝑡𝑦𝑟𝑒".

Kur në fillim të shekullit XX, në udhëkryqin më të madh që njeh historia e muzikës, u zhvilluan debatet lidhur me modernitetin muzikor, u shtrua dilema se a mund të ecët përpara duke mos e prekur sistemin që kishte dominuar për tre shekuj me rradhë (sistemin e muzikës tonale) apo duhet që ky sistem të hidhet poshtë si e vjetëruar. Në këtë kohë shfaqet, siç dihet, teoria e dodekafonizmit e promovuar nga A. Shoenberg, teori e cila në deceniet e parë të shekullit XX korri sukses dhe fitoi ithtarë, por ezoterizmi i tepruar i kësaj muzike krijoj telashe të reja. Ai, ndër të tjerash solli një fenomen të paparë deri më atëherë - shkëputjen e publikut me muzikën.
Në këtë kohë, një kompozitor i ri, i ardhur nga Rusija cariste, bëri një paraqitje spektakulare në Paris (në epiqendrën e kulturës botërore të fillimit të shekullit XX), me Baletin i tij, “Rite pranverore” (Le Sacre du printemps). Kjo vepër mbante një nëntitull sinjifikativ “Pamje nga Rusia pagane në dy pjesë”. Baleti kishte një syzhe të thjeshtë: në të përshkruheshin ritualet e ndryshme primitive që festojnë ardhjen e pranverës, pas së cilës një vajzë e re zgjidhet si viktimë e flijimit dhe kërcen deri në vdekje.} Vepra, kur u shfaq premierë në Teatrin e Champs-Élysées më 29 maj 1913, skandalizoi publikun me modernitetin e saj, dhe siç u cek në kritikën e kohës “vepra befasoi me trajtimin e tonalitetit, metrit muzikor, ritmit, orkestracionit, disonancave të saja…”. Publiku reagoi vrullshëm duke mos e pranuar atë… por, kjo vepër, më vonë, siç do të dëshmohet, do të ketë një ardhmëri të pabesueshme - sot ajo konsiderohet si vepër kulte, shekullit XX dhe vepër me ndikimin më të madh në muzikën e re! Siç cekej në preambulën e partiturës vepra ishte e bazuar në mitet pagane. Stravinsky nuk ishte ndalë në përdorimin e thjeshtë të folklorit që mund ta kishte hasur në kohën e vet, por ishte zhytur thellë në histori për të eksploruar këndimet e haruara të kulturës nacionale. Objektivi i tij ishte gjetja e arkitipeve të traditës popullore të “mëshehura” në histori. Pamëdyshje ajo që e befasoi publikun, ishte tingëllima e re e veprës moderne por duhet cekur, se moderniteti i veprës nuk ishte arsyeja e vetme. Ritmet bizare të padëgjuara më parë, meloditë që nuk mund tua përcaktohej prejardhja i jepnin misteriozitet veprës. Vepra, e cila kishte lindur, në të vërtet nga trajtat arkaike që Stravinski kishte vjelur nga muzikën tradicionale, ato ishin decisive për këtë “muzikë të çuditshme”. Pra, vepra ishte një simbiozë e Arkaizmit dhe Modernitetit. Ishte kjo, njhëkohësisht hapje e një rruge të re në muzikën bashkëkohore.
Në të vërtet, gërmimi në thellësitë e kujtesës historike popullore nga ana e kompozitorëve të shekullit XX, duke u përpjekur që të gjejnë “reliktet muzikore” me vlerë, të humbura në kohë, në një mënyrë i shëndron ata në arkeologë muzikor. Për këta kompozitor ky “kthim në kohë” nuk është thjeshtë ringjallje e vlerave të së kaluarës por është, shumë më tepër, zbulim i një rruge të re në artin modern. Kjo tendencë nuk është krejtësisht e re, meqë ajo shfaqet qysh në fund të shekullit XIX. Madje disa nuk përqëndrohen vetëm në muzikën e tyre nacionale, por eksplorojnë muzikën ekzotike të vendeve të largëta (të Azisë, Afrikës etj.). Ngjashëm me piktorët impresioniste të cilët frymëzoheshin nga arti japonez dhe përgjithësisht nga arti i lindjes së largët, edhe krijuesit në fushën e muzikës shfaqin një interesim të till: shfaqen shkallët pentatonike, pasurohet orkestra me instrumenta me goditje (perkusione) etj. Një nga kompozitorët e parë francezë që u nis në këtë rrugë ishte Claude Debussy, i frymëzuar nga muzika e ishujve Bali dhe Java të cilën ai e zbuloi në Ekspozitën Universale në Paris në 1889. Debussy (sipas muzikologut francez François Lesure) huazuon ngjyrat e tyre karakteristike dhe ritmet e tyre, duke kërkuar ta përkthejë "shpirtin" e tyre. Me kalimin e kohës, kjo tendencë bëhet më tërhjekëse për kompoziotrët. Olivier Messiaen frymëzohet nga ritmet indiane, dhe kjo i shërben për të krijuar një organizim ritmik origjinal në veprën e tij. Ai, siç vet deklaron, është i hapur ndaj miteve dhe ndaj temave religjioze simbolike dhe fenomenit të transcendimit. Karlheinz Stockhausen, nga eksplorimet e muzikës së vendeve ekzotike promovon në muzikën e tij aspektin e ritualizimit dhe teatralizimin e një vepreje muzikore. Në veprën “Stimmung” (1968) e Stockhausen, e shkruar për gjashtë këngëtarë, të ulur në rreth të cilët performojnë si këngëtarë tibetianë të zhytur në meditim. Ai thot se “identifikimi me tingullin është, në fakt, meditim”.
Gjithashtu, përpjekje të tilla gjenden mjaft te kompozitorët e kulturave “të vogla”, më pak të njohura. Në vazhdën e kësaj do të përmendja si shembuj interesant veprat e dy autorëve udhëheqës meksikan të pjesës së parë të shekullit XX. Carlos Chávez dhe Silvestre Revueltas, të cilat vazhdimisht ekplorojnë me modele arkaike të muzikës autoktone meksikane, një kulture që ashtu shumë e shtresuar dhe e përbërë nga një kryqëzim i dendur i kulturave diferente indiane. Por, të theksoj se muzika e tyre, është në korelacion me tendencat stilistike europiane të kohës. Ata nuk rreshtin në ekplorimin e të kaluarës së largët. Madje kompozitori C. Chavez, në veprën “Xochipilli”, duke pasur parasysh se nuk ka asnjë gjurmë të muzikës së vjetër, shkruan një muzikë (të supozuar) të popullit të actekëve. Nëntitulli i veprës është “Una Música Azteca imaginaria”.
Në deceniet e fundit shfaqet një tendencë interesante te kompozitorët bashkëkohorë të vendeve nordike, në muzikën e tyre korale. Ata krijojnë vepra korale shumë të suksesshmë dhe moderne, të frymëzuar nga këndimet e lashta të popujve aborigjen, popujve të vjetër autokton të këtyre vendeve, të bazuara në ritet popullore. Në krijimtarinë korale të kompozitorëve si Veljo Tormis (“Curse upon iron”), të Jan Sandstrom (“Biegga Luohte”), Jaakko Mäntyjärvi (Pseudo-Yoik ) e disa të tjerë, lehtë vërehet lidhja që ata kanë me kulturën dhe traditën e popullit 𝐒𝐚𝐦𝐢-𝐞 si dhe traditën 𝐬𝐡𝐚𝐦𝐚𝐧𝐢𝐬𝐭𝐞, e përhapur te popujt e lashtë autokton në Norvegji, Suedi, Finlandë, Siberisë etj, të cilat karakterizohen, në mes tjerash me imitime të tingujve nga natyra, gjë që fal kësaj zgjërohet spektri i tingujve vokal të veprës. Në to, aplikohen trajtat e vjetra të këndimit të cilat karakterizohen me një strukturë melodike të një diapazoni të ngusht dhe me një metrikë të pazakonshëm dhe relativisht të komplikuar, ndërsa identiteti i muzikës së tyre plotësohet edhe me përdorimin (të thuash) obligativ të daulles. Madje këta kompozitorë, edhe dramturgjinë e veprës e ndërtojnë duke përcjellur përmbajtjen jashtëzakonisht interesante që ngërthen teksti i këngës, i cili buron nga filozofia jetësore që shquhet rëndomë me lidhjen e lashtë e njeriut me natyrën. Në thelb, duke futur elemente arkaike, ata arrijnë t'i japin një identitet të ri muzikës së tyre, duke krijuar, njëkohësisht, një pejsazh tingullor modern të gjithë opusit të tyre.

1. Këndimi tradicional i popullit Sami-e
2. Baleti 'Le Sacre du printemps' i Stravinsky-t
3. Kënga dhe Vallja te populli Aztecs
4. Instrumentet Karakteristike të ishullit Bali

R.RUDI: ‘Trois morceaux caractéristiques’ for Guitar Në hapje të Festivalit KOSMOS - Tiranë
1. Këngë labe
2. N'jat zaman t' asaj furrie...Ta dishë
3. Njëzet e pesë gërsheta

Mikarla Minga: “…𝘙𝘢𝘧𝘦𝘵 𝘙𝘶𝘥𝘪, 𝘌𝘳𝘯𝘰̈ 𝘋𝘰𝘩𝘯𝘢́𝘯𝘺𝘪 (𝘷𝘦𝘱𝘦̈𝘳 𝘦 𝘪𝘯𝘵𝘦𝘳𝘱𝘳𝘦𝘵𝘶𝘢𝘳 𝘱𝘦̈𝘳 𝘩𝘦𝘳𝘦̈ 𝘵𝘦̈ 𝘱𝘢𝘳𝘦̈) 𝘥𝘩𝘦 𝘉𝘦𝘭𝘢 𝘉𝘢𝘳𝘵𝘰𝘬. 𝘝𝘦𝘱𝘳𝘢𝘵 𝘦 𝘵𝘺𝘳𝘦 𝘫𝘢𝘱𝘪𝘯 𝘦 𝘮𝘢𝘳𝘳𝘪𝘯 𝘮𝘦 𝘵𝘳𝘢𝘥𝘪𝘤𝘪𝘰𝘯𝘢𝘭𝘦𝘯 𝘮𝘶𝘻𝘪𝘬𝘰𝘳𝘦 𝘵𝘦̈ 𝘷𝘦𝘯𝘥𝘦𝘷𝘦 𝘵𝘦̈ 𝘵𝘺𝘳𝘦 𝘱𝘦̈𝘳𝘮𝘦𝘴 𝘯𝘫𝘦̈ 𝘬𝘰𝘮𝘶𝘯𝘪𝘬𝘪𝘮𝘪 𝘵𝘦̈ 𝘴𝘪𝘯𝘲𝘦𝘳𝘵𝘦̈, 𝘯𝘦̈𝘯 𝘴𝘩𝘦𝘯𝘫𝘦̈𝘯 𝘦 𝘵𝘦̈ 𝘵𝘩𝘫𝘦𝘴𝘩𝘵𝘦̈𝘴 𝘥𝘩𝘦 𝘭𝘢𝘳𝘨 𝘯𝘢𝘤𝘪𝘰𝘯𝘢𝘭𝘪𝘻𝘮𝘪𝘵 𝘥𝘰𝘨𝘮𝘢𝘵𝘪𝘬 𝘮𝘶𝘻𝘪𝘬𝘰𝘳…”
“…𝘋𝘰 𝘷𝘦𝘤̧𝘰𝘫𝘢 𝘴𝘪𝘥𝘰𝘮𝘰𝘴 "𝘛𝘳𝘰𝘪𝘴 𝘮𝘰𝘳𝘤𝘦𝘢𝘶𝘹 𝘤𝘢𝘳𝘢́𝘤𝘵𝘦𝘳𝘪𝘴𝘵𝘪𝘲𝘶𝘦𝘴" 𝘵𝘦̈ 𝘙𝘢𝘧𝘦𝘵 𝘙𝘶𝘥𝘪𝘵, 𝘱𝘦̈𝘳 𝘬𝘪𝘵𝘢𝘳𝘦̈ 𝘴𝘰𝘭𝘰, 𝘪𝘯𝘵𝘦𝘳𝘱𝘳𝘦𝘵𝘶𝘢𝘳 𝘮𝘫𝘦𝘴𝘩𝘵𝘦̈𝘳𝘪𝘴𝘩𝘵 𝘯𝘨𝘢 𝘗𝘦𝘵𝘳𝘪𝘵 𝘊̧𝘦𝘬𝘶, 𝘯𝘫𝘦̈ 𝘱𝘳𝘢𝘯𝘪 𝘦 𝘱𝘦̈𝘳𝘷𝘦𝘤̧𝘮𝘦 𝘦 𝘬𝘦̈𝘵𝘪𝘫 𝘦𝘥𝘪𝘤𝘪𝘰𝘯𝘪 𝘵𝘦̈ 𝘧𝘦𝘴𝘵𝘪𝘷𝘢𝘭𝘪𝘵. 𝘕𝘦̈ 𝘵𝘦̈, 𝘮𝘦𝘭𝘰𝘥𝘪𝘢 𝘦 𝘬𝘦̈𝘯𝘨𝘦̈𝘷𝘦 𝘵𝘳𝘢𝘥𝘪𝘤𝘪𝘰𝘯𝘢𝘭𝘦 "𝘴𝘩𝘱𝘦̈𝘳𝘣𝘦̈𝘩𝘦𝘫" 𝘣𝘶𝘬𝘶𝘳 𝘯𝘦̈ 𝘢𝘳𝘱𝘦𝘻𝘩𝘦𝘵 𝘦 𝘵𝘩𝘺𝘦𝘳𝘢 𝘵𝘦̈ 𝘬𝘪𝘵𝘢𝘳𝘦̈𝘴, 𝘥𝘦̈𝘴𝘩𝘮𝘪 𝘦 𝘯𝘫𝘦̈ 𝘬𝘰𝘯𝘤𝘦𝘱𝘵𝘪𝘮𝘪 𝘬𝘰𝘮𝘱𝘰𝘻𝘪𝘤𝘪𝘰𝘯𝘢𝘭 𝘴𝘢 "𝘵𝘦̈ 𝘵𝘩𝘫𝘦𝘴𝘩𝘵𝘦̈", 𝘢𝘲 𝘦𝘥𝘩𝘦 𝘵𝘦̈ 𝘳𝘢𝘧𝘪𝘯𝘶𝘢𝘳 𝘮𝘦 𝘥𝘦𝘵𝘢𝘫𝘦...”

Faleminderit për fjalët Mikaela. Çdo herë vepra bëhet e veçantë kur atë e sjellë Petrit Çeku gjithmonë me fymëzim dhe me finesa dalluese të një artisti unik.

Tirana më duket e privilegjuar me Festivalin KOSMOS, në gjirin e të cilit sivjet shkëlqejnë dy artistë kulminantë shqiptarë me renome europiane - Jonian Ilias Kadesha I Violin dhe Petrit Çeku.

‘Trois morceaux caractéristiques’ for Guitar
https://www.youtube.com/watch?v=BH1FIhs0L7A /Petrit Çeku

𝗗𝗶𝘀𝗮 𝗳𝗷𝗮𝗹𝗲̈ 𝗽𝗲̈𝗿 𝘃𝗶𝗼𝗹𝗶𝗻𝗶𝘀𝘁𝗶𝗻 𝗩𝗮𝗻𝗴𝗷𝘂𝘀𝗵 𝗣𝗮𝗽𝗮𝗱𝗵𝗶𝗺𝗶𝘁𝗿𝗶𝗻 𝗻𝗲̈ 𝗱𝗶𝘁𝗲̈𝗹𝗶𝗻𝗱𝗷𝗲𝗻 𝗲 𝘁𝗶𝗷.

Vangjush Papadhimitrin e njoh që nga vitet e largëta të ’70-ave, që nga rinia jonë dhe që nga koha kur në Prishtinë vinin muziktarët nga Shiqpëria. Pas ndëprerjes së dhunshme të komunikimit, si rrjedhojë e ‘ngjarjeve’ në Kosovë me Vangjushin u ritakuam në majin e vitit 1991 në Hotel Tirana (isha mysafir I LSHA të Shqipërisë). Vangjushi kishte ardhë me Pandi Bellon, një personalitet interesant dhe muzikolog i vyeshëm, të cilin për herë të parë e takova, ndonëse kishim kontaktuar përmes telefonit . Pandi kishte doktoruar me temën “Muzika e kompozitorëve kosovarë”, i njihte të gjithë kompozitorët kosovarë dhe për çudinë time, i njihte të gjitha veprat që unë i kisha shkruar deri në atë kohë, në detajet më të vogla. Një befasi e pashpjegueshme për mua.

Me Vangjushin dhe me Pandin u takuam disa herë me rradhë ato ditë, bisedat tona ishin të gjata. Ato ishin, për mua shkëmbimet e para të mendimeve me kolegët e Tiranës, pas ndryshimeve të mëdha, pa asnjë restriksion e hezitim, për të gjitha temat e mundshme në mes artit e politikës. Vangjushi dallohej shumë prej të tjerëve. E karakterizonte qetësia, butësia dhe kishte gjithmonë një buzëqeshje të lehtë, të paimponueshme dhe shiqim dashamirës. Më dukej interesante kurreshtja e tij për informacione të reja nga “bota e jashtme”, ndonëse ato i shprehte ngadal dhe me qetësi. Ishte aq ishte i heshtur, sa që nga ato biseda i mbaj mend temat e atyre bisedave por nuk e kujtoj kursesi zërin e tij sepse ishte shumë i heshtur! Pas një kohe përsëri gjendesha në Tiranë dhe u interesova që ta takoj por nuk arrita. Mësova se Vangjushi ishte zhvendosë familjarisht në Selanik. Atje kishte vazhduar karrierën artistike. Siç mësova prej kolegëve tiranas, pas një kohe të shkurtër të qëndrimit atje, kishte fituar profesurën në Akademinë muzikore të Selanikut etj. Që nga ajo kohë e deri më sot nuk jemi parë më. Në dhjetë vitet e fundit, falë rrjeteve sociale, vendosëm kontakt dhe tash komunikojmë pa pengesa (ndonëse, gjithmonë pa u parë).

Duke shfletuar këto ditë arkivin tim personal (për qëllime të disa shkrimeve aktuale që jam duke pregaditur), vërejta një shkrim të kahmotshëm (të 44 viteve më parë) që e kisha shkruar për një koncert të artistëve nga Shqipëria. Nga koncerti që kisha dëgjuar unë paskëm veçuar “një violinist të ri të talentuar” - Vangjush Papadhimitrin! Ja, po e citoj këtë pasazh të këtij shkrimi:

“…𝘗𝘳𝘦𝘫 𝘪𝘯𝘴𝘵𝘳𝘶𝘮𝘦𝘯𝘵𝘪𝘴𝘵𝘦̈𝘷𝘦 𝘵𝘦̈ 𝘱𝘳𝘦𝘻𝘦𝘯𝘵𝘶𝘢𝘳 𝘯𝘦̈ 𝘬𝘦̈𝘵𝘦̈ 𝘮𝘣𝘳𝘦̈𝘮𝘫𝘦, 𝘦 𝘯𝘶𝘮𝘳𝘪 𝘪 𝘵𝘺𝘳𝘦 𝘯𝘶𝘬 𝘪𝘴𝘩𝘵𝘦 𝘪 𝘷𝘰𝘨𝘦̈𝘭, 𝘱𝘢𝘳𝘢 𝘴𝘦 𝘨𝘫𝘪𝘵𝘩𝘢𝘴𝘩 𝘥𝘶𝘩𝘦𝘵 𝘷𝘦𝘤̧𝘶𝘢𝘳 𝘝𝘢𝘯𝘨𝘫𝘶𝘴𝘩 𝘗𝘢𝘱𝘢𝘥𝘩𝘪𝘮𝘪𝘵𝘳𝘪𝘯, 𝘷𝘪𝘰𝘭𝘪𝘯𝘪𝘴𝘵𝘪𝘯 𝘦 𝘳𝘪 𝘯𝘨𝘢 𝘙𝘗𝘚 𝘦 𝘚𝘩𝘲𝘪𝘱𝘦̈𝘳𝘪𝘴𝘦̈. 𝘚𝘪 𝘦𝘥𝘩𝘦 𝘯𝘦̈ 𝘱𝘢𝘳𝘢𝘲𝘪𝘵𝘫𝘦𝘯 𝘦 𝘵𝘪𝘫 𝘵𝘦̈ 𝘯𝘫𝘦̈ 𝘯𝘢𝘵𝘦̈ 𝘮𝘦̈ 𝘱𝘢𝘳𝘦, 𝘮𝘦 𝘖𝘳𝘬𝘦𝘴𝘵𝘳𝘦̈𝘯 𝘚𝘪𝘮𝘧𝘰𝘯𝘪𝘬𝘦 𝘵𝘦̈ 𝘙𝘢𝘥𝘪𝘰-𝘵𝘦𝘭𝘦𝘷𝘪𝘻𝘪𝘰𝘯𝘪𝘵 𝘵𝘦̈ 𝘗𝘳𝘪𝘴𝘩𝘵𝘪𝘯𝘦̈𝘴, 𝘢𝘪 𝘪𝘴𝘩𝘵𝘦 𝘪 𝘣𝘪𝘯𝘥𝘴𝘩𝘦̈𝘮 𝘥𝘩𝘦 𝘪 𝘴𝘪𝘨𝘶𝘳𝘵𝘦̈, 𝘨𝘫𝘦̈ 𝘲𝘦̈ 𝘦𝘥𝘩𝘦 𝘯𝘫𝘦̈𝘩𝘦𝘳𝘦̈ 𝘥𝘦̈𝘴𝘩𝘮𝘰𝘯 𝘴𝘦 𝘱𝘦𝘥𝘢𝘨𝘰𝘨𝘫𝘪𝘢 𝘮𝘶𝘻𝘪𝘬𝘰𝘳𝘦, 𝘦 𝘴𝘪𝘥𝘰𝘮𝘰𝘴 𝘢𝘫𝘰 𝘦 𝘢𝘳𝘵𝘪𝘵 𝘳𝘦𝘱𝘳𝘰𝘥𝘶𝘬𝘵𝘪𝘷 (𝘯𝘦̈ 𝘚𝘩𝘲𝘪𝘱𝘦̈𝘳𝘪), 𝘦̈𝘴𝘩𝘵𝘦̈ 𝘯𝘦̈ 𝘯𝘫𝘦̈ 𝘴𝘩𝘬𝘢𝘭𝘭𝘦̈ 𝘵𝘦̈ 𝘮𝘪𝘳𝘦̈ 𝘱𝘳𝘰𝘧𝘦𝘴𝘪𝘰𝘯𝘢𝘭𝘦” – RILINDJA, 8 mars 1979

𝗨𝗿𝗶𝗺𝗲 𝗩𝗮𝗻𝗴𝗷𝘂𝘀𝗵, 𝗱𝗶𝘁𝗮 𝗲 𝗹𝗶𝗻𝗱𝗷𝗲𝘀!

𝐊𝐨𝐦𝐞𝐦𝐨𝐫𝐚𝐜𝐢𝐨𝐧 𝐧𝐞̈ 𝐤𝐮𝐬𝐡𝐭𝐞 𝐭𝐞̈ 𝐬𝐡𝐭𝐞𝐭𝐞̈𝐫𝐫𝐞𝐭𝐡𝐢𝐦𝐢𝐭
• 𝑀𝑢𝑎𝑗𝑖 𝑔𝑢𝑠ℎ𝑡 𝑠ℎ𝑒𝑛𝑜𝑛 26 𝑣𝑗𝑒𝑡𝑜𝑟𝑖𝑛 𝑒 𝑣𝑑𝑒𝑘𝑗𝑒̈𝑠 𝑠𝑒̈ 𝑑𝑦 𝑘𝑟𝑖𝑗𝑢𝑒𝑠𝑣𝑒 𝑡𝑒̈ 𝑗𝑎𝑠ℎ𝑡𝑒̈𝑧𝑎𝑘𝑜𝑛𝑠ℎ𝑒̈𝑚, 𝑒𝑚𝑟𝑎𝑣𝑒 𝑖𝑘𝑜𝑛𝑖𝑘 𝑡𝑒̈ 𝑚𝑢𝑧𝑖𝑘𝑒̈𝑠 𝑠ℎ𝑞𝑖𝑝𝑒̈𝑡𝑎𝑟𝑒 – ÇESK ZADEJES 𝑑ℎ𝑒 FEIM IBRAHIMIT

𝐕𝐢𝐭𝐢 𝟏𝟗𝟗𝟏 / “𝐍𝐝𝐞̈𝐫𝐭𝐞𝐬𝐚” 𝐞 𝐫𝐞 𝐞 𝐀𝐤𝐚𝐝𝐞𝐦𝐢𝐬𝐞̈!
“…𝑝𝑎𝑠𝑖 𝑞𝑒̈ 𝑛𝑎 𝑘𝑖𝑠ℎ𝑖𝑛 𝑑𝑒̈𝑏𝑢𝑎𝑟 𝑛𝑔𝑎 𝑛𝑑𝑒̈𝑟𝑡𝑒𝑠𝑎 𝑗𝑜𝑛𝑒̈ 𝑒 𝐹𝑎𝑘𝑢𝑙𝑡𝑒𝑡𝑖𝑡 𝑡𝑒̈ 𝐴𝑟𝑡𝑒𝑣𝑒, 𝑛𝑒̈ 𝑣𝑗𝑒𝑠ℎ𝑡𝑒̈𝑛 𝑒 ℎ𝑒𝑟𝑠ℎ𝑚𝑒 𝑡𝑒̈ 𝑣𝑖𝑡𝑖 1991, 𝑠ℎ𝑢𝑚𝑒̈ 𝑠ℎ𝑝𝑒𝑗𝑡, 𝑞𝑒̈ 𝑛𝑔𝑎 𝑚𝑢𝑎𝑗 𝑛𝑒̈𝑛𝑡𝑜𝑟 𝐴𝑘𝑎𝑑𝑒𝑚𝑖𝑎 𝑗𝑜𝑛𝑒̈ 𝑓𝑖𝑙𝑙𝑜𝑖 𝑝𝑢𝑛𝑒̈𝑛 𝑛𝑒̈ 𝑙𝑜𝑘𝑎𝑙𝑒𝑡 𝑒 𝑆ℎ𝑜𝑞𝑎𝑡𝑒̈𝑠 𝑠𝑒̈ 𝐾𝑜𝑚𝑝𝑜𝑧𝑖𝑡𝑜𝑟𝑒̈𝑣𝑒 𝑡𝑒̈ 𝐾𝑜𝑠𝑜𝑣𝑒̈𝑠, 𝑞𝑒̈ 𝑖𝑠ℎ𝑡𝑒 𝑛𝑗𝑒̈𝑟𝑎 𝑝𝑟𝑒𝑗 𝑔𝑜𝑑𝑖𝑛𝑎𝑣𝑒 𝑡𝑒̈ 𝑟𝑟𝑎𝑙𝑙𝑎 𝑘𝑢𝑙𝑡𝑢𝑟𝑜𝑟𝑒 𝑞𝑒̈ 𝑛𝑢𝑘 𝑖𝑠ℎ𝑡𝑒 𝑧𝑎𝑝𝑡𝑢𝑎𝑟 𝑛𝑔𝑎 𝑝𝑢𝑠ℎ𝑡𝑒𝑡𝑖. 𝐴𝑡𝑦 𝑣𝑒𝑝𝑟𝑜𝑖 𝑝𝑒̈𝑟 𝑛𝑒̈𝑛𝑡𝑒̈ 𝑣𝑖𝑡𝑒 𝑚𝑒 𝑟𝑎𝑑ℎ𝑒̈ 𝐹𝑎𝑘𝑢𝑙𝑡𝑒𝑡𝑖 𝑖 𝐴𝑟𝑡𝑒𝑣𝑒 𝑀𝑒𝑞𝑒̈ 𝑔𝑜𝑑𝑖𝑛𝑎 𝑒 𝑆ℎ𝑜𝑞𝑎𝑡𝑒̈𝑠 𝑖𝑠ℎ𝑡𝑒 𝑛𝑒̈ 𝑧𝑜𝑛𝑒̈𝑛 𝑒 𝑞𝑒𝑛𝑑𝑟𝑒̈𝑠 𝑠𝑒̈ 𝑞𝑦𝑡𝑒𝑡𝑖𝑡 (𝑝𝑒̈𝑟 𝑑𝑎𝑙𝑙𝑖𝑚 𝑛𝑔𝑎 𝑜𝑏𝑗𝑒𝑘𝑡𝑒𝑡 𝑡𝑗𝑒𝑟𝑎, 𝑛𝑒̈ 𝑝𝑒𝑟𝑖𝑓𝑒𝑟𝑖 𝑡𝑒̈ 𝑃𝑟𝑖𝑠ℎ𝑡𝑖𝑛𝑒̈𝑠, 𝑛𝑒̈ 𝑡𝑒̈ 𝑐𝑖𝑙𝑎𝑡 𝑚𝑏𝑎ℎ𝑒𝑗 𝑚𝑒̈𝑠𝑖𝑚𝑖 𝑖 𝐹𝑎𝑘𝑢𝑙𝑡𝑒𝑡𝑒𝑣𝑒 𝑡𝑒̈ 𝑡𝑗𝑒𝑟𝑎) 𝑎𝑡𝑒̈, 𝑔𝑜𝑑𝑖𝑛𝑒̈𝑛 𝑡𝑜𝑛𝑒̈, 𝑠ℎ𝑝𝑒𝑠ℎ𝑒̈ℎ𝑒𝑟𝑒̈ 𝑒 𝑣𝑖𝑧𝑖𝑡𝑜𝑛𝑖𝑛 𝑝𝑎𝑡𝑟𝑢𝑙𝑙𝑎𝑡 𝑝𝑜𝑙𝑖𝑐𝑜𝑟𝑒. 𝐴𝑡𝑒̈ 𝑒 𝑏𝑒̈𝑛𝑖𝑛, 𝑝𝑒̈𝑟 𝑡𝑒̈ 𝑣𝑒̈𝑧ℎ𝑔𝑢𝑎𝑟 𝑑ℎ𝑒 𝑟𝑒𝑔𝑗𝑖𝑠𝑡𝑟𝑢𝑎𝑟 𝑛𝑑𝑜𝑛𝑗𝑒̈ “𝑎𝑘𝑡𝑖𝑣𝑖𝑡𝑒𝑡 𝑡𝑒̈ 𝑑𝑦𝑠ℎ𝑖𝑚𝑡”, 𝑒 ℎ𝑒𝑟𝑒̈-ℎ𝑒𝑟𝑒̈, 𝑠𝑖𝑑𝑜𝑚𝑜𝑠 𝑛𝑒̈ 𝑝𝑒𝑟𝑢𝑑ℎ𝑒̈𝑛 𝑒 𝑑𝑖𝑚𝑟𝑖𝑡, 𝑎𝑡𝑎 𝑣𝑖𝑛𝑖𝑛 (𝑚𝑒 𝑞𝑒̈𝑙𝑙𝑖𝑚𝑒 𝑝𝑎𝑞𝑒̈𝑠𝑜𝑟𝑒) 𝑡ℎ𝑗𝑒𝑠ℎ𝑡𝑒̈ 𝑝𝑒̈𝑟 𝑡𝑒̈ 𝑝𝑢𝑠ℎ𝑢𝑎𝑟… 𝑃𝑒̈𝑟𝑏𝑎𝑙𝑙𝑒̈ 𝑘𝑒̈𝑠𝑎𝑗 𝑑ℎ𝑜𝑚𝑒 (𝑝𝑒̈𝑟𝑏𝑎𝑙𝑙𝑒̈ 𝑘𝑡ℎ𝑖𝑛𝑒̈𝑠 𝑛𝑟.2, 𝑛𝑒̈ 𝑓𝑜𝑡𝑜), 𝑖𝑠ℎ𝑡𝑒 “𝑠𝑎𝑙𝑙𝑎” 𝑘𝑟𝑦𝑒𝑠𝑜𝑟𝑒 𝑒 𝑚𝑒̈𝑠𝑖𝑚𝑖𝑡, 𝑞𝑒̈ 𝑘𝑖𝑠ℎ𝑡𝑒 𝑛𝑗𝑒̈ 𝑠𝑖𝑝𝑒̈𝑟𝑓𝑎𝑞𝑒 𝑟𝑟𝑒𝑡ℎ 18- 19 𝑚𝑒𝑡𝑟𝑎 𝑘𝑎𝑡𝑟𝑜𝑟. 𝑁𝑒̈ 𝑘𝑒̈𝑡𝑒̈ “𝑠𝑎𝑙𝑙𝑒̈” (𝑛𝑒 𝑎𝑠ℎ𝑡𝑢 𝑒 𝑞𝑢𝑎𝑛𝑖𝑚!), 𝑝𝑒̈𝑟𝑣𝑒𝑐̧ 𝑚𝑒̈𝑠𝑖𝑚𝑖𝑡 𝑧ℎ𝑣𝑖𝑙𝑙𝑜ℎ𝑒𝑠ℎ𝑖𝑛 𝑝𝑎𝑛𝑑𝑒̈𝑟𝑝𝑟𝑒𝑟𝑒̈ 𝑛𝑗𝑒̈ 𝑚𝑜𝑟𝑖 𝑎𝑘𝑡𝑖𝑣𝑖𝑡𝑒𝑡𝑒𝑠ℎ, 𝑘𝑜𝑛𝑐𝑒𝑟𝑡𝑒, 𝑜𝑟𝑒̈ 𝑖𝑛𝑡𝑒𝑟𝑛𝑒, 𝑓𝑒𝑠𝑡𝑖𝑣𝑎𝑙𝑒, 𝑡𝑟𝑖𝑏𝑢𝑛𝑎 𝑚𝑢𝑧𝑖𝑘𝑜𝑙𝑜𝑔𝑗𝑖𝑘𝑒 𝑑ℎ𝑒 𝑑𝑖𝑠𝑘𝑢𝑡𝑖𝑚𝑒 𝑡𝑒̈ 𝑛𝑑𝑟𝑦𝑠ℎ𝑚𝑒, 𝑝𝑟𝑜𝑚𝑜𝑣𝑖𝑚𝑒 𝑡𝑒̈ 𝑛𝑑𝑟𝑦𝑠ℎ𝑚𝑒 𝑒𝑡𝑗. 𝑃𝑒̈𝑟 𝑧ℎ𝑣𝑖𝑙𝑙𝑖𝑚𝑖𝑛 𝑒 𝑛𝑗𝑒̈ 𝑘𝑜𝑛𝑐𝑒𝑟𝑡𝑖 “𝑛𝑜𝑟𝑚𝑎𝑙” 𝑖 𝑣𝑒𝑛𝑑𝑜𝑠𝑛𝑖𝑚 𝑚𝑎𝑘𝑠𝑖𝑚𝑎𝑙𝑖𝑠ℎ𝑡 52 𝑘𝑎𝑟𝑟𝑖𝑘𝑎 - 𝑘𝑗𝑜 𝑒̈𝑠ℎ𝑡𝑒̈ 𝑒 𝑠𝑎𝑘𝑡, 𝑚𝑒𝑞𝑒̈ 𝑠ℎ𝑢𝑚𝑒̈ ℎ𝑒𝑟𝑒̈ 𝑚𝑒̈ 𝑘𝑎 𝑟𝑎 𝑟𝑟𝑎𝑑ℎ𝑎 𝑞𝑒̈ 𝑢𝑛𝑒̈ 𝑡’𝑖 𝑏𝑒̈𝑗 𝑝𝑟𝑒𝑔𝑎𝑑𝑖𝑡𝑗𝑒𝑡. 𝐴𝑞 𝑖𝑠ℎ𝑡𝑒 𝑘𝑎𝑝𝑎𝑐𝑖𝑡𝑒𝑡𝑖 𝑖 “𝑠𝑎𝑙𝑙𝑒̈𝑠” 𝑑ℎ𝑒 𝑎𝑞 𝑘𝑖𝑠ℎ𝑖𝑚 𝑘𝑎𝑟𝑟𝑖𝑘𝑎! 𝐾𝑎𝑟𝑟𝑖𝑘𝑎𝑡 𝑖𝑠ℎ𝑖𝑛 𝑗𝑎𝑠ℎ𝑡𝑒̈𝑧𝑎𝑘𝑜𝑛𝑖𝑠ℎ𝑡 𝑡𝑒̈ 𝑣𝑜𝑔𝑙𝑎, 𝑐̧𝑢𝑑𝑖𝑡𝑒̈𝑟𝑖𝑠ℎ𝑡! 𝑃𝑒̈𝑟𝑛𝑔𝑎 𝑣𝑜𝑙𝑢𝑚𝑖, 𝑛𝑢𝑘 𝑖𝑠ℎ𝑖𝑛 𝑚𝑒̈ 𝑡𝑒̈ 𝑚𝑒̈𝑑ℎ𝑎 𝑠𝑒 𝑘𝑎𝑟𝑟𝑖𝑘𝑎𝑡 𝑒 𝑐̧𝑒𝑟𝑑ℎ𝑒𝑣𝑒 𝑡𝑒̈ 𝑓𝑒̈𝑚𝑖𝑗𝑒̈𝑣𝑒, 𝑝𝑒̈𝑟 𝑓𝑎𝑡 𝑡𝑜𝑛𝑖𝑛!...𝑁𝑑𝑜𝑛𝑗𝑒̈ℎ𝑒𝑟𝑒̈, 𝑛𝑑𝑜𝑑ℎ𝑡𝑒 𝑟𝑎𝑠𝑡𝑖 𝑞𝑒̈ 𝑡𝑒̈ 𝑠ℎ𝑒𝑛𝑜𝑛𝑖𝑚 𝑛𝑑𝑜𝑛𝑗𝑒̈ 𝑑𝑎𝑡𝑒̈ 𝑎𝑝𝑜 𝑛𝑔𝑗𝑎𝑟𝑗𝑒 𝑡𝑒̈ 𝑟𝑒̈𝑛𝑑𝑒̈𝑠𝑖𝑠ℎ𝑚𝑒, 𝑞𝑜𝑓𝑡𝑒̈ 𝑚𝑒 𝑘𝑜𝑛𝑐𝑒𝑟𝑡 𝑎𝑝𝑜 𝑚𝑒 𝑛𝑑𝑜𝑛𝑗𝑒̈ 𝑡𝑟𝑖𝑏𝑢𝑛𝑒̈ 𝑎𝑝𝑜 𝑑𝑖𝑠𝑘𝑢𝑡𝑖𝑚 𝑝𝑒̈𝑟𝑘𝑢𝑗𝑡𝑢𝑒𝑠, 𝑝𝑠ℎ., 𝑜𝑟𝑔𝑎𝑛𝑖𝑧𝑢𝑎𝑚 𝑠ℎ𝑒𝑛𝑖𝑚𝑖𝑛 𝑒 200 𝑣𝑗𝑒𝑡𝑜𝑟𝑖𝑡 𝑡𝑒̈ 𝑣𝑑𝑒𝑘𝑗𝑒𝑠 𝑠𝑒̈ 𝑀𝑜𝑥𝑎𝑟𝑡𝑖𝑡 𝑚𝑒 𝑛𝑗𝑒̈ 𝑘𝑜𝑛𝑐𝑒𝑟𝑡 𝑡𝑒̈ 𝑝𝑙𝑜𝑡𝑒̈, 𝑝𝑖𝑘𝑒̈𝑟𝑖𝑠ℎ𝑡 𝑛𝑒̈ 𝑑𝑖𝑡𝑒̈𝑛 𝑒 𝑝𝑒̈𝑟𝑣𝑗𝑒𝑡𝑜𝑟𝑖𝑡 𝑡𝑒̈ 𝑡𝑖𝑗 𝑣𝑑𝑒𝑘𝑗𝑒𝑠 (𝑚𝑒̈ 5 𝑑ℎ𝑗𝑒𝑡𝑜𝑟 1991); 𝑠ℎ𝑒𝑛𝑢𝑎𝑚 60 𝑣𝑗𝑒𝑡𝑜𝑟𝑖𝑛 𝑒 𝑙𝑖𝑛𝑑𝑗𝑒𝑠 𝑠𝑒̈ 𝑘𝑜𝑙𝑒𝑔𝑢𝑡 𝑡𝑜𝑛𝑒̈, 𝑃𝑟𝑜𝑓. 𝐸𝑛𝑔𝑗𝑒̈𝑙𝑙 𝐵𝑒𝑟𝑖𝑠ℎ𝑒̈𝑠. 𝑃𝑜𝑠 𝑠ℎ𝑒𝑛𝑖𝑚𝑖𝑡 𝑡𝑒̈ 𝑗𝑢𝑏𝑖𝑙𝑒𝑣𝑒 𝑡𝑒̈ 𝑛𝑑𝑟𝑦𝑠ℎ𝑚𝑒, 𝑛𝑒̈ 𝑑𝑖𝑠𝑎 𝑟𝑎𝑠𝑡𝑒 𝑝𝑎𝑡𝑒̈𝑚 𝑒𝑑ℎ𝑒 𝑡𝑢𝑏𝑖𝑚𝑒 𝑘𝑜𝑚𝑒𝑚𝑜𝑟𝑎𝑡𝑖𝑣𝑒…"

𝐕𝐢𝐭𝐢 𝟏𝟗𝟗𝟕 / 𝐕𝐝𝐞𝐤𝐣𝐚 𝐞 𝐝𝐲 𝐞𝐦𝐫𝐚𝐯𝐞 𝐢𝐤𝐨𝐧𝐢𝐤 𝐭𝐞̈ 𝐦𝐮𝐳𝐢𝐤𝐞̈𝐬 𝐬𝐡𝐪𝐢𝐩𝐭𝐚𝐫𝐞
Nga ajo kohë, më kujtohet si ngjarje e shënueshme, mbledhja komemorative për vdekjen e dy kompozitorëve tanë të shquar Çesk Zadeja dhe Feim Ibrahimi. I çmoja pamasë që të dy për kontributin e tyre të madh (me peshë historike) dhënë muzikës shqiptare. I konsideroja (edhe sot kam atë mendim!) si shtylla kryesore të zhvillimit tejet domethënës të muzikës profesionale në Shqipëri. Posa u informuam (me vonesë) për vdekjen e Feimit Ibrahimit dhe pas dy javësh për vdekjen e Çesk Zadejës, ne e denim se duhet të shenojmë disi këtë humbje të papritur të këtyre dy emrave të rëndësishëm të muzikës shqiptare. Mu ato ditë, në qytet vazhdimisht kishte incidente të një pas njëshme, e ndonjëherë të frikshme. Megjithatë, unë mora iniciativën për të mabajtur mbledhje komemorative. Fillova të pregatisë një tekst për jetën e tyre, që do të shërbente si fjalë e rastit, që duhesha ta mbaja. Kjo nënkuptonte normalisht një përmbledhje e të dhënave për jetën dhe veprimtarinë e tyre. Posa u ula pranë kompjuterit, konstatova se më mungonin të dhënat biografike të sakta dhe precize për këta kompozitorë. Unë i njihja personalisht që të dy, karakterin e tyre, pjesërisht edhe muzikën e tyre dhe angazhimin e tyre shoqëror, por kjo nuk mjaftontë, mendoja unë, meqë nuk kisha informata të sistemuara. Për jetën e Prof. Çeskut dija më pak, ndonëse me Profesorin njihesha që nga fundi i viteve. Ishim takuar shumë herë në Tiranë dhe në Prishtinë në kuadër të bashkëpunimit të dendur që kishin shoqatat tona, ndërkaq, për Feimin kisha pak më shumë informata biografike, për shkak se kisha afrësi më të madhe, që nga viti 1978. Me Feimin mbanim korespondencë dhe dëgjoheshim herë pas here në telefon. Madje në ato momente që pregaditesha ta përpiloj shkrimin, me dhembje më kujtohej komunikimi ynë i fundit, që e kishim bërë disa muaj më parë, përmes telefonit. E kisha thirrë në telefon për ta pyetur për situatën, pas trazirave në jugun e Shqipërisë. Ishte nata kur pritej një valë e re e dhunës që supozohej se do ta përfshijë Tiranën. Në të vërtet, ishte një kërcnim i bërë nga një person i cili cilësohej si i rrezikshëm (më duket se quhej Hysni Miloshi). Por gjithsesi, të gjitha këto njohuri në mes miqësh ishin të kohë pas kohshme nuk mjaftonin për një ekspoze më serioze çfarë e kërkonte rasti.
{Duhet të them se gjatë viteve nëntëdhjeta, unë shkruaja mjaft për kompozitorët e Tiranës, shkruaja edhe për festivalet që mbaheshin atje (meqë asistoja rregullisht në to, ndonëse, lëvizjet drejt Shqipërisë përcilleshin me telashe të shumta, për shkak gjendjes politike që mbretëronte në këtu në Kosovë). Në vazhdën e tyre kisha shkruar edhe për vdekjen e Nikolla Zoraqit 1991-shin e më vonë edhe të Gjon Simonit etj.}.
Provoja të gjeja shenime në ato pak libra për muzikën shqiptare që kisha në bibliotekën time (disa doracakë për historinë e muzikës shqiptare etj.), dhe vëreja se mungonin të dhënat biografike komplete (!). Nuk e kuptoja, pse në to nuk cekej qartë data e lindjes, shenime themelore për veprimtarinë krijuese etj. Unë mund e kuptoja se shkrimet “muzikologjike” të asaj kohe ishin të ideologjizuara dhe krejtësisht joprofesionale, si pasojë e survejimit politik të ashpër, ku përdoreshin fraza të kota dhe groteske, (të tipit “…𝑛𝑒̈ 𝑡𝑒𝑚𝑒̈𝑛 𝑒 𝑝𝑎𝑟𝑒̈ 𝑡𝑒̈ 𝑆𝑜𝑛𝑎𝑡𝑒̈𝑠 𝑝𝑎𝑠𝑦𝑟𝑜ℎ𝑒𝑡 𝑙𝑢𝑓𝑡𝑎 ℎ𝑒𝑟𝑜𝑖𝑘𝑒 𝑒 𝑝𝑜𝑝𝑢𝑙𝑙𝑖𝑡 𝑠ℎ𝑞𝑖𝑝𝑡𝑎𝑟 𝑛𝑒̈𝑛 𝑢𝑑ℎ𝑒̈ℎ𝑒𝑞𝑗𝑒𝑛 𝑒 𝑃𝑎𝑟𝑡𝑖𝑠𝑒̈ 𝑒 𝑡𝑒̈ 𝑆ℎ𝑜𝑘𝑢𝑡 𝐸𝑛𝑣𝑒𝑟…”, e fraza të ngjashme), por nuk e kuptoja pse nuk figuronin shenimet biografike elementare (!). Dhe vazhdoj të mos e kuptoj sot e kësaj dite këtë problem - nuk besoj se një biografi e shkurtër e kompletuar ka mundur t’i hyj në punë establishmentit politik të kohës!
Ja kështu, me mjaft vështirësi, sajova një tekst të cilin e lexova para një auditorium jo të vogël. Në atë komemoracion kishin ardhë jo vetëm kolegët e muzikës por edhe shkrimtarë, piktorë, kolegë të degës së Artit Figurativ e të Dramës etj., meqë këta dy emra ishin të njohur në botën kulturore të Prishtinës dhe kishin këtu mjaft miq.
Ndërkaq gjatë mbledhjes komemorative, jashtë asaj dhome të vogël që (“sallës sonë koncertale”), në rrugët e Prishtinës vazhdonte dhuna me intenzitet të pazvogluar!

Natyrisht, gazeta e vetme që dilte në atë kohë ‘Bujku’ (që në të vërtet ishte ‘Rilindja’, e dikurshme) i dha vend të meritueshëm kësaj ngjarje në faqet e saja.

• 𝑆𝑢𝑔𝑗𝑒𝑟𝑜𝑗 𝑙𝑒𝑥𝑢𝑒𝑠𝑣𝑒, 𝑠𝑖𝑑𝑜𝑚𝑜𝑠 𝑎𝑡𝑦𝑟𝑒 𝑡𝑒̈ 𝐾𝑜𝑠𝑜𝑣𝑒̈𝑠, 𝑞𝑒̈ 𝑝𝑒̈𝑟 𝑘𝑒̈𝑡𝑎 𝑑𝑦 𝑒𝑚𝑟𝑎 𝑡𝑒̈ 𝑠ℎ𝑞𝑢𝑎𝑟 𝑡𝑒̈ 𝑚𝑢𝑧𝑖𝑘𝑒̈𝑠 𝑠ℎ𝑞𝑖𝑝𝑡𝑎𝑟𝑒 𝑑𝑦 𝐿𝑖𝑏𝑟𝑎: “𝑉𝐼𝐾𝐴𝑀𝐴 𝑒 𝑇𝐼𝑁𝐺𝑈𝐿𝐿𝐼𝑇” 𝑒 𝑉𝑒𝑟𝑎 𝐼𝑏𝑟𝑎ℎ𝑖𝑚𝑖𝑡 𝑝𝑒̈𝑟 𝑗𝑒𝑡𝑒̈𝑛 𝑒 𝑘𝑜𝑚𝑝𝑜𝑧𝑖𝑡𝑜𝑟𝑖𝑡 𝐹𝑒𝑖𝑚 𝐼𝑏𝑟𝑎ℎ𝑖𝑚𝑖𝑡 (“𝑛𝑗𝑒̈ “𝑟𝑜𝑚𝑎𝑛” 𝑏𝑖𝑜𝑔𝑎𝑟𝑓𝑖𝑘, 𝑡𝑒𝑝𝑒̈𝑟 𝑒𝑚𝑜𝑐𝑖𝑜𝑛𝑢𝑒𝑠 𝑝𝑒̈𝑟 𝑛𝑗𝑒̈ 𝑘𝑜𝑚𝑝𝑜𝑧𝑖𝑡𝑜𝑟”) 𝑑ℎ𝑒 𝐿𝑖𝑏𝑟𝑖𝑛 𝑣𝑜𝑙𝑢𝑚𝑖𝑛𝑜𝑧 “𝐶̧𝑒𝑠𝑘 𝑍𝑎𝑑𝑒𝑗𝑎-𝑗𝑒𝑡𝑎 𝑑ℎ𝑒 𝑣𝑒𝑝𝑟𝑎”, 𝑛𝑒̈ 𝑡𝑒̈ 𝑐𝑖𝑙𝑖𝑛, 𝑝𝑒̈𝑟𝑝𝑜𝑠 𝑝𝑒̈𝑟𝑠ℎ𝑘𝑟𝑖𝑚𝑖𝑡 𝑡𝑒̈ 𝑗𝑒𝑡𝑒̈𝑠 𝑠𝑒̈ 𝑘𝑜𝑚𝑝𝑜𝑧𝑖𝑡𝑜𝑟𝑖𝑡, 𝑑𝑜 𝑡𝑒̈ 𝑔𝑗𝑒𝑗 𝑛𝑒̈ “𝑛𝑗𝑒̈ 𝑝𝑎𝑛𝑜𝑟𝑎𝑚𝑒̈ 𝑖𝑚𝑝𝑟𝑒𝑠𝑖𝑣𝑒 𝑝𝑒̈𝑟 𝑗𝑒𝑡𝑒̈𝑛 𝑚𝑢𝑧𝑖𝑘𝑜𝑟𝑒 𝑡𝑒̈ 𝑆ℎ𝑖𝑞𝑝𝑒̈𝑟𝑖𝑠𝑒̈ 𝑠𝑒̈ 𝑑𝑖𝑘𝑢𝑟𝑠ℎ𝑚𝑒”) 𝑒 𝑉𝑎𝑠𝑖𝑙 𝑆. 𝑇𝑜𝑙𝑒𝑠

1. Një pjesë e personelit arsimor të Akademisë së Arteve
2. Kompozitori Çesk Zadeja (8 qershor 1927 Shkodër – 15 gusht 1997 Romë, Itali)
3. Kompozitori Feim Ibrahimi (20 tetor 1935 Gjirokastër - 2 gusht 1997 Torino, Itali)
4. Libri 'Çesk Zadeja...' i Vasil S. Tole
5. Libri 'Vikamë e tingullit' i Vera Ibrahimit
6. Godina renovuar e Shoqatës së Kompozitorëve të Kosovës, sot!
7. Nga koncerti i këtyre ditëve (50 vj. i SHKK) në "Sallën koncertale" të Shoqatës

Pas pak në Klan Kosova ⤵️

PROMO: KultOra - Mysafir: Rafet Rudi - 30.06.2023 - Klan Kosova Follow Klan Kosova on...• FB: https://smarturl.it/KlanKosovaFb• IG: https://smarturl.it/KlanKosovaIG• YT: https://smarturl.it/KlanKosovaSub• WEB: https://kla...

- 𝘈 𝘦̈𝘴𝘩𝘵𝘦̈ 𝘬𝘰𝘮𝘱𝘰𝘻𝘪𝘵𝘰𝘳𝘪 𝘪 𝘮𝘶𝘻𝘪𝘬𝘦̈𝘴 𝘬𝘭𝘢𝘴𝘪𝘬𝘦 “𝘬𝘳𝘪𝘫𝘶𝘦𝘴 𝘪 𝘷𝘦𝘵𝘮𝘶𝘢𝘳”?
- 𝘈 𝘦̈𝘴𝘩𝘵𝘦̈ 𝘮𝘶𝘻𝘪𝘬𝘢 𝘬𝘭𝘢𝘴𝘪𝘬𝘦 - 𝘮𝘶𝘻𝘪𝘬𝘦̈ 𝘦𝘭𝘪𝘵𝘢𝘳𝘦?
-𝘕𝘦̈ 𝘤𝘪𝘭𝘢𝘵 𝘴𝘦𝘨𝘮𝘦𝘯𝘵𝘦 𝘥𝘢𝘭𝘭𝘰𝘯 𝘬𝘳𝘪𝘫𝘪𝘮𝘵𝘢𝘳𝘪𝘢 𝘦 𝘮𝘶𝘻𝘪𝘬𝘦̈𝘴 𝘯𝘦̈ 𝘚𝘩𝘲𝘪𝘱𝘦̈𝘳𝘪 𝘥𝘩𝘦 𝘯𝘦̈ 𝘒𝘰𝘴𝘰𝘷𝘦̈?
- 𝘈 𝘦𝘬𝘻𝘪𝘴𝘵𝘰𝘯 “𝘮𝘶𝘻𝘪𝘬𝘢 𝘴𝘩𝘲𝘪𝘱𝘵𝘢𝘳𝘦’ 𝘴𝘪 𝘵𝘦̈𝘳𝘦̈𝘴𝘪 𝘬𝘶𝘭𝘵𝘶𝘳𝘰𝘳𝘦 𝘪𝘯𝘵𝘦𝘨𝘳𝘢𝘭𝘦?
- 𝘛𝘳𝘢𝘥𝘪𝘵𝘢 𝘫𝘰𝘯𝘦̈ 𝘮𝘶𝘻𝘪𝘬𝘰𝘳𝘦 𝘪 𝘵𝘢𝘬𝘰𝘯 𝘬𝘶𝘭𝘵𝘶𝘳𝘦̈𝘴 𝘰𝘳𝘪𝘦𝘯𝘵𝘢𝘭𝘦 𝘢𝘱𝘰 𝘦̈𝘴𝘩𝘵𝘦̈ 𝘮𝘶𝘻𝘪𝘬𝘦̈ 𝘦 𝘵𝘳𝘢𝘥𝘪𝘵𝘦̈𝘴 𝘦𝘶𝘳𝘰𝘱𝘪𝘢𝘯𝘦?

Intervistë e zhvilluar në RTK
10.06.2023 Brezovicë

Personazh - Rafet Rudi - kompozitor 10.06.2023 Follow RTK:Personazh - Rafet Rudi - kompozitor 10.06.2023Facebook: http://smarturl.it/RTKfbWEB: http://smarturl.it/RTKwebPowered by OnAir.FM

Një vizion tejet origjinal i veprës KEMBANAT ARBERESHE. Faleminderit Amir Xhakoviq që vepra ime pa dritë në thellesinë e botës tënde interpretuese 👏

𝐊𝐨𝐦𝐞𝐧𝐭
“𝑁𝑑𝑒𝑠ℎ𝑗𝑎 𝑖𝑚𝑒 𝑒 𝑝𝑎𝑟𝑒̈ 𝑚𝑒 𝑛𝑗𝑒̈ 𝑙𝑖𝑏𝑒̈𝑟 𝑡𝑒̈ 𝑘𝑒̈𝑛𝑑𝑖𝑚𝑒𝑣𝑒 𝑘𝑖𝑠ℎ𝑡𝑎𝑟𝑒 𝑎𝑟𝑏𝑒̈𝑟𝑒𝑠ℎ𝑒 𝑡𝑒̈ 𝑗𝑢𝑔𝑢𝑡 𝑡𝑒̈ 𝐼𝑡𝑎𝑙𝑖𝑠𝑒̈, 𝑖 𝑡𝑖𝑡𝑢𝑙𝑙𝑢𝑎𝑟 ”𝐾𝑒̈𝑛𝑑𝑖𝑚𝑒𝑡 𝑡𝑟𝑎𝑑𝑖𝑐𝑖𝑜𝑛𝑎𝑙𝑒 𝑙𝑖𝑡𝑢𝑟𝑔𝑗𝑖𝑘𝑒 𝑎𝑟𝑏𝑒̈𝑟𝑒𝑠ℎ𝑒”, 𝑝𝑒̈𝑟 𝑚𝑢𝑎 𝑘𝑎 𝑞𝑒𝑛𝑒̈ 𝑛𝑑𝑒𝑠ℎ𝑗𝑒 𝑒 𝑝𝑎𝑟𝑒̈ 𝑒 𝑖𝑚𝑗𝑎 𝑚𝑒 𝑛𝑗𝑒̈ 𝑏𝑜𝑡𝑒̈ 𝑓𝑎𝑠𝑐𝑖𝑛𝑎𝑛𝑡𝑒 𝑡𝑖𝑛𝑔𝑢𝑙𝑙𝑜𝑟𝑒. 𝑆𝑖𝑑𝑜𝑚𝑜𝑠 𝑡𝑒̈𝑟ℎ𝑒𝑞𝑒̈𝑠𝑒 𝑚𝑒̈ 𝑗𝑎𝑛𝑒̈ 𝑑𝑢𝑘𝑢𝑟 𝑚𝑜𝑑𝑒𝑡 𝑞𝑒̈ 𝑝𝑒̈𝑟𝑑𝑜𝑟𝑒𝑛 𝑛𝑒̈ 𝑘𝑒̈𝑡𝑒̈ 𝑘𝑒̈𝑛𝑑𝑖𝑚. 𝑃𝑒̈𝑟 𝑚𝑒̈ 𝑡𝑒𝑝𝑒̈𝑟, 𝑠𝑒𝑔𝑚𝑒𝑛𝑡𝑒𝑡 𝑒 𝑐𝑎𝑘𝑡𝑢𝑎𝑟𝑎 𝑛𝑒̈ 𝑠𝑡𝑟𝑢𝑘𝑡𝑢𝑟𝑒̈𝑛 𝑚𝑒𝑙𝑜𝑑𝑖𝑘𝑒 𝑚𝑒̈ 𝑗𝑎𝑛𝑒̈ 𝑑𝑢𝑘𝑢𝑟 𝑎𝑛𝑎𝑙𝑜𝑔𝑒 𝑚𝑒 𝑑𝑖𝑠𝑎 𝑘𝑒̈𝑛𝑔𝑒̈ 𝑠ℎ𝑞𝑖𝑝𝑒. 𝐾𝑒̈𝑠ℎ𝑡𝑢 në vitin 1994 𝑘𝑎 𝑙𝑖𝑛𝑑𝑢𝑟 𝑣𝑒𝑝𝑟𝑎 𝑝𝑒̈𝑟 𝑝𝑖𝑎𝑛𝑜”𝐾𝑒̈𝑚𝑏𝑎𝑛𝑎 𝑎𝑟𝑏𝑒̈𝑟𝑒𝑠ℎ𝑒” -LES CLOCHES ARBERESH, premieren e se ciles e ka bere pianistja e famshme japoneze AKI TAKAHASHI. 𝑁𝑒̈ deceniet ne vazhdim, 𝑘𝑎𝑛𝑒̈ 𝑙𝑖𝑛𝑑𝑢𝑟 𝑑𝑖𝑠𝑎 𝑣𝑒𝑝𝑟𝑎 𝑡𝑒̈ 𝑐𝑖𝑙𝑎𝑡, 𝑚𝑒̈ 𝑛𝑒̈ 𝑓𝑢𝑛𝑑, 𝑖 𝑘𝑎𝑚 𝑓𝑜𝑟𝑚𝑒̈𝑠𝑢𝑎𝑟 𝑛𝑒̈ 𝑛𝑗𝑒̈ 𝑐𝑖𝑘𝑒̈𝑙, 𝑡𝑒̈ 𝑐𝑖𝑙𝑖𝑛 𝑒 𝑞𝑢𝑎𝑗𝑡𝑎 𝐴𝐹𝑅𝐸𝑆𝐾 𝐴𝑅𝐵𝐸̈𝑅𝐸𝑆𝐻”.

1. 𝐴𝑓𝑟𝑒𝑠𝑘 𝑎𝑟𝑏𝑒̈𝑟𝑒𝑠ℎ 𝐼 “𝐾𝑎𝑚𝑏𝑎𝑛𝑎𝑡 𝑎𝑟𝑏𝑒̈𝑟𝑒𝑠ℎ𝑒” 𝑝𝑒̈𝑟 𝑝𝑖𝑎𝑛𝑜
2. 𝐴𝑓𝑟𝑒𝑠𝑘 𝑎𝑟𝑏𝑒̈𝑟𝑒𝑠ℎ 𝐼𝐼 (“𝑂 𝑧𝑒𝑚𝑏𝑟𝑎 𝑖𝑚𝑒, 𝑘𝑢 𝑣𝑎𝑡𝑒”) 𝑘𝑜𝑟
3. 𝐴𝑓𝑟𝑒𝑠𝑘 𝑎𝑟𝑏𝑒̈𝑟𝑒𝑠ℎ 𝐼𝐼𝐼 (“𝑀𝑎𝑙𝑙𝑖 𝑖 𝑢𝑑ℎ𝑒̈𝑡𝑎𝑟𝑖𝑡 𝑡𝑒̈ ℎ𝑢𝑚𝑏𝑢𝑟”) 𝑝𝑒̈𝑟 𝑠𝑜𝑙𝑜, 𝑑𝑦 𝑝𝑖𝑎𝑛𝑜, 𝐾𝑜𝑟 𝑑ℎ𝑒 𝑛𝑎𝑟𝑎𝑡𝑜𝑟
4. 𝐴𝑓𝑟𝑒𝑠𝑘 𝑎𝑟𝑏𝑒̈𝑟𝑒𝑠ℎ 𝐼𝑉 (“𝐿𝑎𝑢𝑑𝑎𝑡𝑖𝑜 𝐹𝑢𝑛𝑒𝑏𝑟𝑖𝑠”) 𝑝𝑒̈𝑟 𝑠𝑜𝑝𝑟𝑎𝑛𝑜 𝑑ℎ𝑒 𝑜𝑟𝑘𝑒𝑠𝑡𝑒̈𝑟
5. 𝐴𝑓𝑟𝑒𝑠𝑘 𝑎𝑟𝑏𝑒̈𝑟𝑒𝑠ℎ 𝑉 (‘𝐶𝑜𝑛𝑐𝑒𝑟𝑡𝑜-𝐹𝑎𝑛𝑡𝑎𝑠𝑦’) 𝑝𝑒̈𝑟 𝑣𝑖𝑜𝑙𝑖𝑛𝑒̈ 𝑠𝑜𝑙𝑜 𝑑ℎ𝑒 𝑘𝑜𝑟
6. 𝐴𝑓𝑟𝑒𝑠𝑘 𝑎𝑟𝑏𝑒̈𝑟𝑒𝑠ℎ 𝑉𝐼 (“𝐾𝑢𝑟𝑜𝑟𝑒̈ 𝑔𝑙𝑒̈𝑚𝑏𝑎𝑠ℎ”) 𝑝𝑒̈𝑟 𝑠𝑜𝑙𝑜, 𝑘𝑜𝑟, 𝑓𝑙𝑎𝑢𝑡𝑒̈ 𝑒 𝑝𝑖𝑎𝑛𝑜

Rafet Rudi – Les cloches Arbëresh | Amir Xhakoviq – Piano Rafet Rudi – Les Cloches Arbëresh | Amir Xhakoviq – PianoRecorded in Kotor/Montenegro at the Church of Holly SpiritVideo: Blažo Tatar Sound: Ivan IvanovićMas...

Sot, e mërkure, me 10 maj, Salla e Kuqe - pianisti belg me renome botërore, JULIEN LIBEER vjen për herë të parë në Prishtinë për të performuar veprën e J.S. Bach ‘Well-tempered Keyboard (Book 1)
”
"…𝘪𝘴𝘩𝘵𝘦 𝘬𝘰𝘩𝘢 𝘦 𝘻𝘩𝘷𝘪𝘭𝘭𝘪𝘮𝘪𝘵 𝘵𝘦̈ 𝘪𝘯𝘴𝘵𝘳𝘶𝘮𝘦𝘯𝘵𝘪𝘵 𝘵𝘦̈ 𝘱𝘪𝘢𝘯𝘰𝘴 (𝘴𝘩𝘦̈𝘯𝘥𝘳𝘪𝘮 𝘯𝘨𝘢 𝘬𝘭𝘢𝘷𝘪𝘤̧𝘦𝘮𝘣𝘢𝘭𝘰 𝘯𝘦̈ 𝘱𝘪𝘢𝘯𝘰). 𝘗𝘦̈𝘳 𝘵𝘦̈ 𝘨𝘭𝘰𝘳𝘪𝘧𝘪𝘬𝘶𝘢𝘳 𝘬𝘦̈𝘵𝘦̈ 𝘪𝘯𝘴𝘵𝘳𝘶𝘮𝘦𝘯𝘵 𝘤̧𝘶𝘥𝘪𝘣𝘦̈𝘳𝘦̈𝘴 (𝘮𝘪𝘳𝘦̈ 𝘵𝘦̈ 𝘵𝘦𝘮𝘱𝘦𝘳𝘶𝘢𝘳), 𝘬𝘳𝘪𝘫𝘰i 𝘷𝘦𝘱𝘳𝘦̈𝘯 𝘮𝘰𝘯𝘶𝘮𝘦𝘯𝘵𝘢𝘭𝘦 '𝘋𝘢𝘴 𝘞𝘰𝘩𝘭𝘵𝘦𝘮𝘱𝘦𝘳𝘪𝘦𝘳𝘵𝘦 𝘒𝘭𝘢𝘷𝘪𝘦𝘳', 𝘲𝘦̈ 𝘮𝘣𝘦𝘵𝘦𝘵 𝘴𝘰𝘵 𝘦 𝘬𝘦̈𝘴𝘢𝘫 𝘥𝘪𝘵𝘦̈ 𝘷𝘦𝘱𝘦̈𝘳 𝘣𝘢𝘻𝘦̈ 𝘯𝘦̈ 𝘻𝘩𝘷𝘪𝘭𝘭𝘪𝘮𝘪𝘯 𝘦 𝘤̧𝘥𝘰 𝘱𝘪𝘢𝘯𝘪𝘴𝘵𝘪"

𝗔𝗻𝘀𝗮𝗺𝗯𝗹𝗶 𝗩𝗼𝗸𝗮𝗹 𝗥𝗲𝗠𝘂𝘀𝗶𝗰𝗮 𝗸𝘁𝗵𝗲𝗵𝗲𝘁 𝗻𝗲̈ 𝘀𝗵𝘁𝗲̈𝗽𝗶 ❤️

Pas debutimit të suksesshëm në Belgjikë, 𝗔𝗻𝘀𝗮𝗺𝗯𝗹𝗶 𝗩𝗼𝗸𝗮𝗹 𝗥𝗲𝗠𝘂𝘀𝗶𝗰𝗮 do të ketë performancë premierë më 4 maj në Prishtinë.

Nën dirigjimin e Rafet Rudi , tetë vokalistë profesionistë do t’ju mahnisin me muzikën më fine korale, me një përzgjedhje nga muzika e hershme, renesansë e barok, perlat historike shqiptare, dhe kompozimet moderne shqiptare.

🗓️ Shënoni datën!

Për më shumë 👉https://remusicafestival.com/events/remusica-vocal-ensemble/
__
Our very own ReMusica Vocal Ensemble is coming home ❤️

Following the successful debut in Belgium, ReMusica Vocal Ensemble will have a premier performance on 4 May in Prishtina.

Conducted by Rafet Rudi, eight professional singers will delight you with choral music at its finest, with a selection of early music, Renaissance and Baroque harmonies, historical Albanian gems, and modern Albanian compositions.

🗓️ Mark your calendars!

Read more 👉 https://remusicafestival.com/events/remusica-vocal-ensemble/

Rafet Rudi: Icare Ubi Es
for mezzosoprano, chorus, timpani, gong, 2 piano, c/bass
Vikena Kamenica - mezzo soprano
Fernando L. Briones - conductor

Merita Rexha Tershana piano
Misbah Kaçamaku piano
Patris Berisha perkusione
Meriton Zajmi perkusione
Lulzim Lushtaku kontrabas

Kosovo Philharmonic Choir - Filharmonia e Kosovës
_____

𝘙𝘦𝘭𝘫𝘦𝘧𝘪 𝘥𝘳𝘢𝘮𝘢𝘵𝘶𝘳𝘨𝘫𝘪𝘬 𝘪 𝘷𝘦𝘱𝘳𝘦̈𝘴 𝘦̈𝘴𝘩𝘵𝘦̈ 𝘪 𝘯𝘥𝘦̈𝘳𝘵𝘶𝘢𝘳 𝘮𝘣𝘪 𝘥𝘩𝘦𝘮𝘣𝘫𝘦𝘯 𝘦 𝘣𝘢𝘣𝘢𝘪𝘵 (𝘋𝘦𝘥𝘢𝘭𝘶𝘴) 𝘱𝘦̈𝘳 𝘩𝘶𝘮𝘣𝘫𝘦𝘯 𝘦 𝘥𝘫𝘢𝘭𝘪𝘵 𝘵𝘦̈ 𝘷𝘦𝘵 (𝘐𝘤𝘢𝘳𝘶𝘴).𝘚𝘪𝘱𝘢𝘴 𝘮𝘪𝘵𝘰𝘭𝘰𝘨𝘫𝘪𝘴𝘦̈ 𝘨𝘳𝘦𝘬𝘦, 𝘋𝘦𝘥𝘢𝘭𝘶𝘴 𝘪𝘴𝘩𝘵𝘦 𝘯𝘨𝘶𝘫𝘶𝘢𝘳 𝘯𝘦̈ 𝘣𝘶𝘳𝘨𝘶𝘯 𝘮𝘦̈ 𝘧𝘢𝘮𝘦̈𝘬𝘦𝘲 𝘵𝘦̈ 𝘬𝘰𝘩𝘦̈𝘴, 𝘣𝘢𝘴𝘩𝘬𝘦̈ 𝘮𝘦 𝘥𝘫𝘢𝘭𝘪𝘯 𝘦 𝘵𝘪 𝘐𝘤𝘢𝘳𝘶𝘴 𝘯𝘨𝘢 𝘮𝘣𝘳𝘦𝘵𝘪 𝘔𝘪𝘯𝘰𝘴, 𝘴𝘪 𝘯𝘥𝘦̈𝘴𝘩𝘬𝘪𝘮. 𝘋𝘦𝘥𝘢𝘭𝘶𝘴 (𝘢𝘳𝘬𝘪𝘵𝘦𝘬𝘵𝘪 𝘮𝘦̈ 𝘪 𝘧𝘢𝘮𝘴𝘩𝘦̈𝘮 𝘪 𝘮𝘣𝘳𝘦𝘵𝘦̈𝘳𝘪𝘴𝘦̈, 𝘴𝘪𝘲 𝘪𝘴𝘩𝘵𝘦), 𝘮𝘦 𝘲𝘦̈𝘭𝘭𝘪𝘮 𝘵𝘦̈ 𝘪𝘬𝘫𝘦𝘴, 𝘯𝘥𝘦̈𝘳𝘵𝘰𝘯 𝘧𝘭𝘢𝘵𝘳𝘢𝘵 𝘱𝘳𝘦𝘫 𝘥𝘺𝘭𝘭𝘪𝘵 𝘱𝘦̈𝘳 𝘷𝘦𝘵𝘦̈𝘯 𝘥𝘩𝘦 𝘱𝘦̈𝘳 𝘵𝘦̈ 𝘣𝘪𝘳𝘪𝘯, 𝘴𝘪 𝘮𝘶𝘯𝘥𝘦̈𝘴𝘪 𝘦 𝘷𝘦𝘵𝘮𝘦 𝘱𝘦̈𝘳 𝘵𝘦̈ 𝘪𝘬𝘶𝘳 𝘯𝘨𝘢 𝘣𝘶𝘳𝘨𝘶 (𝘯𝘨𝘢 𝘭𝘢𝘣𝘪𝘳𝘪𝘯𝘵𝘪, 𝘪 𝘱𝘳𝘰𝘫𝘦𝘬𝘵𝘶𝘢𝘳 𝘯𝘨𝘢 𝘢𝘪 𝘷𝘦𝘵). 𝘗𝘢𝘴𝘪 𝘧𝘭𝘶𝘵𝘶𝘳𝘰𝘫𝘯𝘦̈, 𝘪 𝘣𝘪𝘳𝘪 (𝘐𝘤𝘢𝘳𝘶𝘴), 𝘯𝘶𝘬 𝘦 𝘥𝘦̈𝘨𝘫𝘰𝘯 𝘬𝘦̈𝘴𝘩𝘪𝘭𝘭𝘦̈𝘯 𝘦 𝘱𝘳𝘪𝘯𝘥𝘪𝘵 𝘲𝘦̈ 𝘵𝘦̈ 𝘮𝘰𝘴 𝘧𝘭𝘶𝘵𝘶𝘳𝘰𝘫 𝘭𝘢𝘳𝘵, 𝘮𝘦𝘲𝘦̈ 𝘧𝘭𝘢𝘵𝘳𝘢𝘵 𝘦 𝘣𝘦̈𝘳𝘢 𝘱𝘳𝘦𝘫 𝘥𝘺𝘭𝘭𝘪𝘵 𝘮𝘶𝘯𝘥 𝘵𝘦̈ 𝘴𝘩𝘬𝘳𝘪𝘩𝘦𝘯 𝘥𝘩𝘦 𝘢𝘪 𝘮𝘶𝘯𝘥 𝘵𝘦̈ 𝘣𝘪𝘦 𝘯𝘦̈ 𝘥𝘦𝘵. 𝘍𝘭𝘢𝘵𝘳𝘢𝘵 𝘦 𝘵𝘪𝘢 𝘴𝘩𝘬𝘳𝘪𝘩𝘦𝘯/𝘴𝘩𝘬𝘢𝘵𝘳𝘰𝘩𝘦𝘯 𝘥𝘩𝘦 𝘢𝘪 𝘨𝘫𝘦𝘯 𝘷𝘥𝘦𝘬𝘫𝘦𝘯.

𝘉𝘢𝘣𝘢𝘪 (𝘋𝘦𝘥𝘢𝘭𝘶𝘴-solistja), 𝘪 𝘵𝘳𝘪𝘴𝘩𝘵𝘶𝘢𝘳 𝘷𝘢𝘫𝘵𝘰𝘯 𝘷𝘥𝘦𝘬𝘫𝘦𝘯 𝘦 𝘵𝘪𝘫 𝘮𝘦 𝘧𝘫𝘢𝘭𝘦̈𝘵:

“Icarus” Dedalus thirri, “ku je? Në cilin vend duhet të të kërkoj?”

“Icarus” he – Daedalus- called, “where are you? In wich place should I seek you?” The sea foreclos'd his flight; yet thus he said:

Tho' Earth and water in subjection laid,
O cruel Minos, thy dominion be,
We'll go thro' air; for sure the air is free.

R. RUDI "Icare ubi es" Vikena KAMENICA mezzo-soprano/ F. BRIONES cond. Rafet RUDI "Icare ubi es"Concert 10.3.2019 / Prishtina-KOSOVAKOSOVA PHILHARMONIC CHOIRVikena KAMENICA, mezzo-soprano Fernando BRIONES, conductorMerita Rexha ...

Dialogues Perdu for flute, string trio, piano and tape

Diana Yordanova
Boriana Popova Vl.
Tatiana Todorova Vla.
Alexandros Haralambus Vcl.
Vesna Dimchevska Pf.

Balkan Chamber Music – 15.IV.2005
“PHILIP KOUTEV” HALL
Sofia, Bulgaria

Rafet Rudi: Dialogues Perdu by Diana Yordanova flute & Bulgarian ensemble Rafet Rudi: Dialogues Perdu by Diana Yordanova flute & Bulgarian ensembleDiana YordanovaBoriana Popova Vl.Tatiana Todorova Vla.Alexandros Haralambus Vcl.Ves...

"Muzika botërore"- si sintezë e kulturës së Lindjes e Perendimit dhe roli i Toru Takemitsu-t
- nga Cikli 'Refleksione mbi muzikën' -

Lidhjet e muzikës të kulturave të vjetra aziatike, veçmas asaj japoneze me muzikën perëndimore, kanë ekzistuar që moti. Sidomos me interes janë ndikimet në fushën e teorisë së muzikës.
Ndonëse muzika e Lindjes, ajo e kultivuara (serioze), për dëgjuesin e rëndomtë evropian deri ne kohën tonë ka qenë krejtësisht e panjohur. Ajo që ishte e gjallë, tepër tërheqëse dhe frekuentive nga kjo botë, ishin temat e saj joshëse, ekzotike por edhe instrumentariumi etj.
Shekulli XX formon relacione të reja, muzika e Lindjes fillon të ushtrojë një ndikim tjetërfare, një ndikim shumë më aktiv, ose, siç do të konstatojë njëri ndër njohësit më kompetent të këtyre lidhjeve, Chou Wen Chung, profesor i Universitetit Columbia në Nju-Jork, se "instrumentet aziatike dhe konceptet muzikore thellë dhe në mënyrë revolucionare ndikojnë në rrjedhat e muzikës së shekullit XX”.
Këto ndikime i gjejmë qysh te Debysi. Gjithashtu ndarja e oktavës jo në semitone (të rëndomta për muzikën perëndimore), por në çerek tone çfarë e bën A.Haba konvergon me ndarjen e sistemit mikrotonal në 22 strutia që njihet një kohë të gjatë në traditën e muzikës indase. Metoda kineze e Ji Xhingut (I Ching) do të paraqesë bazë për aleatorikën, rrymë që shfaqet në vitet '50-ta në botën perëndimore. Para se gjithash, te entuziazmi i tij me instrumentin gamelan. pastaj me interes është trajtimi i tingullit nga E.Varez si "materie e gjallë" që në të vërtetë buron nga bindja konfuciane se cdo tingull paraqet entitet ne vehte, andaj hulumtimi i tingullit (modifikimi i ngjyrës, infleksionet në lartësi, fluktuacioni në fortësi etj) duhet të jetë hapi i parë kah muzika. Pos këtyre shembujve ilustrues, format jashtëzakonisht interesante të këtij lloji "orientalizmi' i gjejmë edhe te kompozitorët si Harry Partch, John Cage, Oliver Messiaen, etj.
Në këtë kontest, me këtë tendencë të shfaqur në muzikën perëndimore, pra këtë klimë të favorshme, muziktarët e këtyre vendeve fillojnë ta sfrytëzojnë. Kështu në vitet që nga vitet ’60-ta e tutje, në skenë paraqitet një valë e re kompozitorësh (muziktarësh japonezë, kinezë dhe vietnamezë) që e vërshojnë botën perëndimore.

TORU TAKEMITSU – fryt i lidhjes së dy botëve
Gjithsesi depërtimin më të rëndësishëm dhe më të thellë e bën kompozitori japonez Toru Takemicu (Toru Takemitsu-1930). Ai fillon punën së pari në një studio elektroakustike në Tokio të ndihmuar nga korporacioni Sony, ku krijon veprat elektroakustike “Relief Statique”, “Vocalism A-1” etj., që në të vërtetë paraqesin krijimet e para të këtij zhanri në muzikën e këtij vendi. Në vitet e 60-ta ai shkruan vepra në të cilat me shkathtësi kombinon instrumentet tradicionale japoneze me instrumente standarde perëndimore (November steps për biwa, sahkuhachi dhe orkestër, Eclipses për instrumentet tradicionale biwa e shakuhachi etj.).
Në tri deceniet e fundit veprat e tij zënë vend të rëndësishëm në programet koncertale dhe në botimet diskografike të shtëpive më të njohura evropiane amerikane.Ta zëmë, vepra e tij “Arc” për piano e orkestër bëhet një prej veprave të muzikës moderne që më së tepërmi ekzekutohet so në botë. është me interes edhe muzika e tij e shkruar për filmat e Kurosavës (Dodes'caden) Kobayashi (Harakiri), etj. Takemicu sot jo vetëm që është i njohur në botën perëndimore, por ai hyn në rradhën e kompozitorëve më autoritativë në muzikën aktuale botërore.
Kjo lidhje në mes këtyre dy botërave është gjithsesi larg ëndrrës së kompozitorit amerikan Henri Kauel, i cili synonte një "muzikë botërore", duke qenë i bindur në sintezën e kulturës së Lindjes dhe të Perëndimit, por megjithatë është evidente se në këtë kohë janë hapur rrugë të reja, perspektiva të reja deri më tash të panjohura. A mos është ky njëkohësisht fundi i "regjionalizmave" që deri tash mbretëronin në botën muzikore. R. RUDI-1994

P.S.
Toru Takemitsu (1930-shkurt 1996) kompozoi disa qindra vepra të pavarura muzikore, shënoi më shumë se nëntëdhjetë filma dhe botoi njëzet libra.[3] Ai ishte gjithashtu një anëtar themelues i Jikken Kōbō (Punëtori Eksperimentale) në Japoni, një grup artistësh avangardë që u distancuan nga akademia dhe puna bashkëpunuese e të cilëve shpesh konsiderohet ndër më me ndikimet e shekullit të 20-të. Requiem-i i tij i vitit 1957 për orkestrën e harqeve tërhoqi vëmendjen ndërkombëtare, çoi në disa porosi nga e gjithë bota dhe vendosi reputacionin e tij si kompozitori kryesor japonez i shekullit të 20-të.