Sabri Hamiti

URIME PËRVJETORI I LIDHJES SHQIPTARE TË PRIZRENIT!

(Poezi shkruar në 100-vjetorin e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, botuar te "Trungu ilir", 1979)

DITA E PRESIDENTIT HISTORIK
Ibrahim Rugova, Sabri Hamiti 2003

ULLMAR QVICK: ME SABRI HAMITIN NËPËR BOTË

MED SABRI HAMITI JORDEN RUNT

Visst är han väl grundad i den albanska jorden, men i diktsamlingen Sympathia visar själva ordets klassiska form att han går över gränserna. Sabri är en intellektuell av rang. Så snart albanerna fick sitt eget universitet i Prishtina 1968 kom den unge Sabri dit för att studera språket och litteraturen. Han gick vidare till Zagreb och Paris, men när stormen skakade hemlandet var han tillbaka, nu också i politiken med Ibrahim Rugova.
1993 utnämndes han som professor i albansk litteratur vid Prishtinas universitet, som den tiden försökte överleva serbiskt övervälde.
Sabri Hamiti är kvar som författare, litteraturkritiker och politiker.
Jag slår upp det avsnitt i boken där författaren skriver om städer jorden runt och väljer två till att tolka.
……
Jag begrundar. Vinden för med sig löv och migranter, i Berlin och överallt. Paris är Sabris stora kärlek. Inget är som Paris. Jag begrundar min lilla hemstad som har blicken mot Paris. Picassostatyn skådar ut över Vänern och bortom. Den fattige parisstudentens vackraste visa om kärleken kom aldrig på pränt.
Och jag kom aldrig till Paris.

PARISI

Parrizi është drita vetë
Kush tha qytet i dritës

Ka kullën e hekurt pa ndryshk
Monparnasin e ëndërruar
Fushat e Eliseut Yllin
Bodëlerin e Apolinerin
Ka Mona Lizën e Pikason

Parrizi ka njeriun e shpirtin
Jam i bindur ka dhe Zotin

Parrizi ka shpirtin tim
Dhe mikun tim Berishën
Dhe miken time Isabelën

Parrizi ka të gjitha mbi tokë
Për më tepër ka misterin
Mbi urën Mirabo rrjedh Sena
E p*këllimi ynë
Parrizi është më i madhi
Parrizi është më i bukuri

Këtu vdiset si jetohet
Vetëm këtu
Se Parrizi nuk i njeh stinët
-----------------------------------------
PARIS

Paris är ljuset självt
Vem sa ljusets stad

Det har tornet av järn utan rost
Drömmarnas Montparnasse
Champs Élysėes Place de l'Étoile
Baudelaire Apollinaire
Det har Mona Lisa och Picasso

Paris har människan och anden
Säkert har det också Gud

Paris har min själ
Och min vän Berisha
Och min väninna Isabelle

Paris har allt på jorden
Men framför allt mysteriet
På Mirabeaubron där
Seine och vår smärta rinner
Paris är det största
Paris är det vackraste

Här dör man som man lever
Bara här
För Paris känner inte av tiden

Përkthyer në suedisht nga Ullmar Qvick

BERLINI

Shkolla, Spitali, Kazerma, Stacioni
Me dritën e sëmurë të fytyrës
Zdrit dhembjen tënde.

Era mbledh gjethet
Derisa shiu i bën me peshë
Duke i lidhur përtoke.
Qielli bie poshtë mbi kulme
Deri përdhé,
Me muzikën e mërzisë.
Njëzet e katër fëmijë
Harrojnë gjuhën e nënës
Që të bëhen gjermanë.

Berlini Ende*
---------------------
BERLIN

Skolan Sjukhuset Kasernen Stationen
I ansiktets sjukliga ljus
Lyser din smärta.

Vinden samlar löven
Tills att regnet ger dem tyngd
Och fäster dem vid jorden.
Himlen faller ner över taken
Ända ner till marken,
Till ledans musik
Tjugofyra barn
Glömmer moderns språk
För att bli tyskar.

Berlin Ende*
_________
*Slutet

Përkthyer në suedisht nga Ullmar Qvick

Sabri Hamiti, Zekeria Cana, Besim Bokshi

Rexhep Ismajli, Anton Pashku, Sabri Hamiti

Organizuar nga Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës është duke u mbajtur Konferenca ndërkombëtare “Drama shqipe: Fillimi i shekullit XI”.
Sabri Hamiti ka mbajtur kumtesën “DRAMA: GJINI E VËSHTIRË”

PREZANTIMI I DRAMËS “PASIONI” TË SABRI HAMITIT NË TIRANË

Në edicionin e 15-të të Panairit të Librit që zhvillohet tradicionalisht në kuadër të Ditës Botërore të Librit në mjediset e Fakultetit të Hisotrisë dhe Filologjisë të Universitetit të Tiranës, është prezantuar mes studiuesish, kritikësh, pedagogësh e studentësh të këtij fakulteti botimi i dramës “Pasioni” të akademik Sabri Hamiti, të botuar në Prishtinë pak javë më parë.
Në prezantimin e këtij botimi të ri, studiuesja Erenestina Gjergji (Halili), pedagoge e Departamentit të Letërsisë, profesor i asociuar dhe e specializuar në studimin e dramaturgjisë, e cilësoi këtë vepër si tekst dramatik unik në letërsinë shqipe, me një tërësi risish konceptuale- strukturore, estetike e letrare. Një dramë që sprovon unicitetin mes aspektesh fenomenologjike, hermeneutike, si dhe të metafiksionit mbështetur në metagjuhë. “Prej fillimit në fund – theksoi ajo-, hasim ekperimente elitare të gjuhës e figurës dramatike, që krijojnë e thellojnë konceptin e mozaikut dramatik letrar, i cili mbruhet me gestald-e e mjete të tjera tekstuale dramatike strukturore e përmbajtësore.”
Në mbyllje të prezantimit, pjesë të përzgjedhura të kësaj drame u lexuan nga studentë të Klubit të Dramës të këtij fakulteti.
Ky prezantim vijon vargun e gjatë të veprave të akademik Sabri Hamitit, vepra studimore dhe mirëfilli letrare, të prezantuara gjatë edicioneve të ndryshme të këtij Panairi, duke shenjuar edhe vlerësimin e madh që Departamenti i Letërsisë, pedagogët, bashkëpunëtorët dhe studentët e tij ushqejnë ndaj kësaj krijimtarie dhe vepre madhore të kulturës letrare shqipe.

ÇMIMI “JAKOV XOXA” I ËSHTË DHËNË LIBRIT TË SABRI HAMITIT

Në hapje të “Panairit të librit akademik dhe shkencor” të organizuar nga akademitë e Kosovës dhe Shqipërisë, librit “Stilografia” të Sabri Hamitit i është akorduar Çmimi “Jakov Xoxa”, të cilin e ka themeluar Qendra Kombëtare e Librit dhe Leximit. Drejtoresha e QKLL-së, znj. Alda Bardhyli, e ka lexuar vendimin, ndërsa Çmimin ia ka dorëzuar akad. Sabri Hamitit, kryetari i ASHSH-së, akad. Skënder Gjinushi.
Ka përshëndetur të pranishmit edhe Agron Xoxa, i biri i shkrimtarit shqiptar, Jakov Xoxa.
Në fjalën e tij, pas pranimit të Çmimit, Sabri Hamiti ka folur për Xoxën dhe krijimtarinë e tij letrare.

Sabri Hamiti: PËR JAKOV XOXËN

Jam i nderuar me vlerësimin që i bëni librit tim. Qendra e Librit dhe e Leximit ka bërë një gjetje të pazakontë duke i dhënë emrin e novelistit e romansierit Jakov Xoxa një çmimi për vepër kritike. Kjo edhe duket si një pohim që shkrimi i leximit letrar bëhet letërsi.
Në librin tim Stilografia, tashmë të shënjuar me emrin Jakov Xoxa, kryevepra e Xoxës “Lumi i vdekur”, renditet midis kryeveprave të letërsisë shqipe.
Romani “Lumi i vdekur”, në vitet gjashtëdhjetë të shekullit të kaluar ishte bërë një libër kult për brezin e ri të lexuesve në Kosovë: për përmasat e thurjes së romanit ep*k në shqip; për marrëdhëniet njerëzore e shoqërore të kosovarëve të shpërngulur me vendasit në Shqipëri; e sidomos i pëlqyer në tregimin e dashurisë të Vitës e Adilit.
Romani adhurohet sidomos për stilin e tij që i ngjet prozës së Mitrush Kutelit pararendës dhe që gjen vazhdimin në prozën e Vath Koresh*t.
Romani “Lumi i vdekur” tematizon në mënyrë origjinale fenomenin e Natyrës dhe Kulturës, duke i sprovuar me Humanen, për të përapëlqyer natyralen si kundërpeshë të arrogancës së njeriut.
Këtë zbulim do ta ketë bërë cilido shkrimtar, që e ka takuar Jakov Xoxën në Apolloni, në fillim të viteve 70-të, kur ai vetmitar, i paqtuar me natyrën po thurte prozën e vet ep*ke, larg kryeqytetit dhe klubit të thashethem

DRAMA E PASIONIT

Është botuar këto ditë drama “Pasioni” e poetit dhe kritikut të njohur Sabri Hamiti, e cila është luajtur në Teatrin Kombëtar të Kosovës më 2018.
Është dramë e pasionit, edhe në kuptimin biblik të vuajtjes e pësimit, me elemente autobiografike. “Pasioni” trajton jetën e shqiptarit në teh të ekzistencës në kohë të re, e lidhur me luftën e Kosovës, në fund të shekullit të kaluar, por që universalizohet kuptimisht në kohë.
“Pasioni”, si edhe dy dramat e tjera të Sabri Hamitit, “Futa (1988) dhe “Misioni” (1997), ka ind të fuqishëm poetik.
“Pasioni” është dramë e kujtesës së Njeriut që edhe në prag të vdekjes e afirmon kultin e jetës.
Dramën “Pasioni” e botoi Shtëpia Botuese “Faik Konica” në Prishtinë.

KUMRIJES: KARTOLINË PËR DITËLINDJE

THIKA

ç'më therr ç'më herr
ç'më merr ç'më vjerr

thika pret në fund gjiri
rrjedh lumë gjaku borë

shikimi prehet në shkëlqim

ç'më vjerr ç'më merr

syri im sy i habisë
me faqen e botës pisë

as dorë as hije askush

ç'më herr ç'më therr

IL COLTELLO

che mi scanna che mi strappa
che mi ruba che mi inchioda

il coltello taglia in fondo al petto
come fiume scorre il sangue gelido

lo sguardo si fa acuto nel riverbero

che mi inchioda che mi ruba

l'occhio mio occhio attonito
in faccia alla terra nera

nè mano nè ombra nessuno

che mi strappa che mi scanna

(Përkthyer nga: Carmelo Candreva, Giuseppe Chiaramonte)

PASKAJORE
Dashunia paskajore me shqipen

Kam me të dashtë përjetë edhe mbas vdekjes
Sepse unë nuk due të vdes por kam me vdekë
Ti nuk je gjuha ime as e Nanës as e Babës tim
Ti je frymë zemra ime ti je shpirti im
Me shkue me shkue krejt njisoj asht me shkue
Në Prizren me shkue a me shkue në Shkodër
Me shkue në Durrës a në Tiranë me shkue
Në Vlorë me shkue a me shkue në Korçë
Me shkue në Elbasan a në Shkup me shkue
Me shkue do me thanë me vdekë pak nga pak
E me mbetë çka do të thotë me mbetë përjetë
Ti nuk njeh asnji kohë ti nuk njeh asnji vetë
Të gjitha i ke me vete të gjitha i mban në gji
Paanësi je pafundësi ti je përjetësi
Kur nisem a kur mbetem mos thuej prit a ik
Me shkue a me mbetë asht nji infinit
Me pasë gjithë kohën me pasë gjithë hapësinë
Me e rrokë Kosmosin si me e puthë shtëpinë
Kur të ndajnë në kohë të copëtojnë në veta
Zemra mue më grihet gjaku p*k ndër fleta
Kam me të dashtë ty si e due Vetëveten
Se në thellësinë tande e gjej të vërtetën
E di se me mendue asht nevojë njerëzore
Po me dashunue asht domosdo jetësore
Se jeta e njeriu i donë të gjitha a hiç
Kam pa një copë që tue vajtue vdiq
Me u ngutë si lumi e me u derdhë në det
Çka me i thanë Babës a Nanës së shkretë
Me dashtë a me shkue me mbetë a me vdekë
Kam me të dashtë përjetë edhe mbas vdekjes
Sepse unë nuk due të vdes por kam me vdekë

INFINITIV
(DIE INFINITIVE LIEBE ZUM ALBANISCHEN)

Ich werde dich für immer lieben auch nach dem Tode
Weil ich nicht sterben will doch bin ich verdammt dazu
Du bist nicht meine Sprache weder die meiner Mutter noch die meines Vaters
Du bist Atem mein Herz du bist meine Seele
Zu gehen zu gehen gleichwohl ist zu gehen
Nach Prizren zu gehen oder zu gehen nach Shkodra
Zu gehen nach Durrës oder nach Tirana zu gehen
Nach Vlora zu gehen oder zu gehen nach Korça
Zu gehen nach Elbasan oder nach Shkup zu gehen
Zu gehen heißt zu sterben nach und nach
Und zu bleiben bedeutet zu bleiben für ewig
Du kennst kein Tempus du kennst keine Person
Du hast alles bei dir du trägst alles in deiner Brust
Bist Grenzenlosigkeit bist Endlosigkeit du bist Ewigkeit
Wenn ich aufbreche oder verweile sag nicht „warte“ oder „gehe“
Zu gehen oder zu bleiben ist Unendlichkeit
Zu haben all die Zeit zu haben all die Beschränkung
Zu umarmen den Kosmos ebenso wie zu küssen das Heim
Wenn sie dich in Tempora aufteilen in Personen zerlegen
Mein Herz pocht das Blut tropft auf das Papier
Ich werde dich lieben wie ich mich Selbst liebe
Weil ich in deiner Tiefe die Wahrheit finde
Ich weiß dass zu denken menschliches Bedürfnis ist
Doch zu lieben ist des Lebens notwendig
Denn das Leben und der Mensch wollen Alles oder Nichts
Ich sah wie ein Teil das wehklagend verschied
Zu eilen wie ein Fluss und zu ergießen ins Meer
Was zu sagen dem Vater oder der unglückseligen Mutter
Zu lieben oder zu gehen zu bleiben oder zu sterben
Ich werde dich für immer lieben, auch nach dem Tode
Weil ich nicht sterben will doch bin ich verdammt dazu.

(Përkthyer nga Loreta Schillock)

Zgjimi

Nëse të pret vdekja
është shenjë e mirë:
je duke jetuar.

Nëse je gjallë
është shenjë e mirë:
ke lindur të vdesësh.

Nëse ke vdekur
është shenjë e mirë:
dikur ke jetuar.

Në këtë urë kalimtare
mbetet gjallë kujtimi:
erdha pashë e rashë.

EL DESPERTAR

Si te espera la muerte
es buena señal:
estás viviendo.

Si estás vivo
es buena señal:
naciste para morir.

Si estás mu**to
es buena señal:
una vez viviste.

En ese puente pasajero
queda vivo el recuerdo:
vine vi y caí.
(Përkthyer nga Xhevdet Bajraj)

DAUT BERISHA

Ti punëtor i përkohshëm në Paris
Me kokë e mjekërr
E me këmishë të zezë,

Nga vendlindja bart pezmin
Me të cilin zonjave ua prish gjumin
E u fal ëndrra të rënda,

Pëlhurat i shtin rrotull nëpër derë
E i nxjerr të mëdha sa vetja nëpër dritare
Duke trembur stolitë e mureve,

Ky shekull yni s’është i pakufi
Dhe ne s’do të jemi gjithherë
Pos gjurmëve të lëna nga Vetja në Botë,

Nesër do të shihemi si një Pëlhurë
Në të gjitha gjuhët e botës,
Libër i hapur i shpirtit e durimit

Të falem për heshtjen e prishur!

BERISHA

Toi, le laborieux passager à Paris
Avec du cran, la barbe
Et une chemise noire,

De ta Kosova tu portes le drame
Tu troubles le sommeil des dames
Se désolant de leurs cauchemars,

Les toiles, tu étales autour des portes,
Aux fenêtres, tu les suspends grandeur nature
Effrayant les ornements des murs,

Ce siècle le nôtre n’est pas sans fin
Et nous ne sommes pas éternels
Sauf son empreinte laissée dans le Monde,

Demain, nous serons vus comme des toiles
Dans toutes les langues du monde,
Livre ouvert de l’esprit et de la patience

Pardon de briser ton silence !

Traduit de l’albanais par © Klara Buda

Sot në Tiranë në punëtorinë “Sfidat e reja të mësimdhënies së gjuhës shqipe dhe letërsisë përmes përdorimit të teknologjisë për brezin 2.0”, organizuar nga Fakulteti i Historisë dhe i Filologjisë dhe Qendra e Trajnimeve ALBAS.

VERBIMI
H. L. Borhesit

Do të vdesësh Horhe i dashur një ditë
një natë, krejt i vetmuar e i harruar!
A nuk e ndien që me vite je i dënuar
me vite ëndërron në terr, je i pasy?
Me gishta e lexon Komedinë hyjnore
lahesh me pluhur qytetesh të harruar
si tojat i lidh nyje ndjenjën e kujtimin
i shti të merren ngryk hapësirat në kohë.
Do të vdesësh Horhe i dashur një natë
një ditë, krejt i vetmuar e i harruar,
shumë shumë do të jesh një grimë pluhur
që era e bart në shkretirat e Arabisë.
Labirinti yt është shp*kje e vetmisë
kurthë që e zë për gushe mjerimin.
A nuk e ndien Horhe i mjerë, që me vite
je i dënuar me ëndrrën e territ ?

BLINDNESS
for Jorge Luis Borges

You will die one day, dear Jorge,
One night, all alone and forgotten!
Have you not felt condemned for years now,
For years now to dream in the dark, bereft of your sight?
The Divine Comedy you read with your fingers,
You bathe in the dust of forgotten cities,
Like string you bind feeling and memory in a knot
Compelling the expanses of time to embrace.
You will die one night, dear Jorge,
One day, all alone and forgotten,
At the most you will be a pinch of dust
Borne by the winds to the deserts of Arabia.
Your labyrinth is the invention of solitude
A trap which seizes misery by the throat.
Have you not felt for years now, poor Jorge,
Condemned to dream in the dark?
(Përkthyer nga Robert Elsie)

DITA E GJUHËS AMTARE

Intervistë ekskluzive me Sabri Hamitin: Kjo ditë mban përjetë bekimin e Rugovës - Gazeta Express Intervistë ekskluzive me Sabri Hamitin: Kjo ditë mban përjetë bekimin e Rugovës

NË VIGJILJE TË DITËS SË MADHE

DASHURI E PËRQAFIME URTAKUT PËR DITËLINDJE.
100 VJET!

Poezia "Daut Berisha" e përkthyer në frëngjisht nga Klara Buda

Berisha Berisha e Kuqe Sabri Hamiti Klara Buda

ZÍ PËR PIKTORIN E MADH E MIKUN E MADH,
DAUT BERISHA (1946-2023)

DAUT BERISHA

Ti punëtor i përkohshëm në Paris
Me kokë e mjekërr
E me këmishë të zezë,

Nga vendlindja bart pezmin
Me të cilin zonjave ua prish gjumin
E u fal ëndrra të rënda,

Pëlhurat i shtin rrotull nëpër derë
E i nxjerr të mëdha sa vetja nëpër dritare
Duke trembur stolitë e mureve,

Ky shekull yni s’është i pakufi
Dhe ne s’do të jemi gjithherë
Pos gjurmëve të lëna nga Vetja në Botë,

Nesër do të shihemi si një Pëlhurë
Në të gjitha gjuhët e botës,
Libër i hapur i shpirtit e durimit

Të falem për heshtjen e prishur!

(Nga libri poetik "Trungu ilir", 1979)

BURRI I DHEUT

GJERGJ KASTRIOTI

Gjithmonë kur merr ngricë
Sjellim ndërmend emrin Tënd,
Atë të parin dhe atë tjetrin,
Mundohemi t’ua mësojmë fëmijëve.

Nga terri i kohës dalin emrat,
Nishi, Kruja, Albulena e Berati.
E prapë dy emrat: i pari, i dyti
Njëri për veten, tjetri për tjerët.

Gjithmonë kur merr ngricë
Sjellim ndërmend emrin Tënd.
Të gjallë, të mjerë. Sa vlen jeta
Kur mbahet fryma me kujtime?

Fëmijët, që emrat i kapin shpejt,
Nuk donë vetëm kaq, donë më shumë,
Ata donë jetën, një emër për veten,
Fëmijët që nuk rriten nga kujtimet.

Gjithmonë kur merr ngricë
Sjellim ndërmend emrin Tënd,
Kur shurdhësinë e fellë, të pafund
E prishin lehjet e qenëve natën.

Një emër për veten e për të tjerët,
Qoftë edhe duke arrnuar jetën
Lypin fëmijët kur e rrisin shtatin.
Ata s’njohin kujtime, po ëndrra.

(nga "Leja e njohtimit 1985")

Enver Maloku është një nga qëndrestarët më të mëdhenj të Lidhjes Demokratike të Kosovës dhe të strukturave politike nacionale që kanë punuar për lirinë dhe pavarësinë e Kosovës. Më në fund, ai është dëshmor për lirinë dhe pavarësinë e Kosovës. Ai me shkrimet e tij, veçanërisht në vjeshtën e vitit 1998, që ai e quante viti i luftës, dhe në fillim të vitit 1999, që ai vetë e quajti vit i lirisë, ka dhënë dëshmitë më të forta për zhvillimet në Prishtinë dhe Kosovë, dhe këto dëshmi i ka bërë të përbotshme nëpërmes botimeve të gazetës “Informatori” dhe të QIK-ut, edhe në gjuhë botnore. Është dëshmitari më autentik i ndodhjeve. Është tragjike shkuarja e tij, por kjo e ka një logjikë të tragjedisë së njeriut që punon për vendin e vet deri në p*kën e fundit. Ai ka interpretuar ndodhitë dhe ka dhënë të dhënat, që është niveli më i lartë i komunikimit, dhe ka interpretuar politikën që ka aplikuar Ibrahim Rugova. Ka shkruar dhe ka punuar në gjendje lufte me gjoksin hapur dhe ballin hapur. Kjo ka të bëjë me fatumin e tij.

KUJTIM PËR BALIN

MAESTRO DAUT BERISHA

50 VJET TË LIBRIT POETIK “NJERIU VDES I RI” TË SABRI HAMITIT

Shkruan: Muhamet Hamiti

Sabri Hamiti ka botuar librin e vet të parë poetik para 50 vjetësh. Libri “Njeriu vdes i ri” doli nga shtypi, në tirazh prej 1500 kopjesh, në prill të vitit 1972, një muaj para se poeti të mbushte 22 vjet. Poezitë janë në të vërtetë të poetit djaloshar, njëzetvjeçar.
Tridhjetë vjet më vonë, më 2002, ky libër, pa asnjë ndryshim, është ribotuar në kompletin e veprave të Sabri Hamitit në 10 vëllime, botuar në Prishtinë. Poezi të veçanta janë botuar edhe në përzgjedhje poezish.
Atë dekadë, në vitet ’70 të shekullit të kaluar, Hamiti botoi edhe tre libra të tjerë poetikë, “Faqe e fund” (1973), “Thikë harrimi” (1975), dhe “Trungu ilir” (1979). Prej dhjetë librave poetikë, “Trungu ilir” mbetet edhe sot libër kult poetik për lexuesit e poezisë shqipe. Libri ka pasë marrë çmimet kryesore letrare të vitit, nga Shoqata e Shkrimtarëve të Kosovës dhe Shtëpia Botuese Rilindja.
Botimi i veprës “Njeriu vdes i ri” del të ketë shkaktuar një shok (tronditje) kulturore në skenën letrare të Prishtinës. Ishte poezi e re shqipe, poezi e gjuhës, estetikë e fshehur, në ambientin me letërsi mbizotëruese sociale e socialiste. Lexuesi i paushqyer me këto; i pamësuar me ironinë filozofike, po ashtu.
Kritiku letrar Mensur Raifi, që do të bëhej profesor i njohur i letërsisë frënge në Universitet, e quante “orientim i ri i poezisë shqipe” poezinë e Sabri Hamitit. Në shkrimin me këtë titull, Raifi bënte që në fillim karakterizimin esencial të kësaj poezie:
“Brezi më i ri i poetëve kosovarë sipas të gjitha gjasave dhe veçanërisht duke u mbështetur në përmbledhjen e parë të vjershave të Sabri Hamitit nuk është fare migjenian, po p*kërisht lasgushjan: është ky brez që di të nxjerrë mësime largparëse nga tradita poetike në gjuhën shqipe, të ruajë vlerat e saj të përhershme dhe të krijojë një kontinuitet. Impulsi i këtyre përpjekjeve avanson kërkesën që të kuptohet gjuha jo vetëm si një instrument i thjeshtë e i komunikimit elementar, por si çelës imanent i vlerave kreative. Forma substanciale e gjuhës, pasurimi i saj me bukuri tingullore, me ekspresivitet sintaktik, me gjeturi procedimesh të tjera individuale përcaktojnë funksionalitetin e fjalës poetike. Kjo, në mos qoftë “zbulim”, me siguri është një ripohim dhe, për kushtet tona, shumë i domosdoshëm.”
Mensur Raifi veneronte “tërësinë koherente” të librit “Njeriu vdes i ri”, që në një mënyrë donte të thoshte se ky është libër i lidhur poetik më parë sesa përmbledhje vjershash. Libri i lidhur bëhet veçanti e veprës poetike të Hamitit përgjithësisht, siç e dëshmojnë librat e tij, deri te më i riu, “Kukuta e Sokratit”, botuar më 2018.
Në një tekst të vitit 1973, mbasi doli libri i dytë poetik i Hamitit, “Faqe e fund”, Mensur Raifi botoi një shkrim të shkurtër (“Vrasje poetike”), që i bënte lexim analitik (një ‘close reading’) poezisë së shkurtër “Kohë e faqe”, që kishte mbyllur librin e parë dhe hapte të dytin, dhe dëftonte me terma skatologjikë një dezintegrim moral të njeriut, që, me sa shihej, s’ishte kuptuar, ose ishte keqkuptuar prej lexuesit të pamësuar.
Gazeta letrare “Fjala” e Prishtinë, teksa paraqiste librin e sapobotuar, fliste për poezi moderniste të Hamitit, e saktë në kategorizim, por në kuptimin mospëlqyes kjo ‘moderniste’, sepse poeti “po huazonte elemente të poezisë së huaj – asaj perëndimore”, siç shkruante recensuesi pa emër.
Për poezinë e Sabri Hamitit kishin shkruar në vitin 1972 edhe poetët Beqir Musliu, në Prishtinë, dhe Dritëro Agolli, në Tiranë.
Emra pak të njohur ose të panjohur sot kishin shfaqur në shtypin e kohës parehati me shfaqjen e poezisë së re të Sabri Hamitit dhe të brezit të ri të poetëve të Kosovës, të atyre që sot njihen si poetët më përfaqësues të poezisë shqipe.
Ibrahim Rugova u bë studiuesi më sistematik i poezisë së Sabri Hamitit në vitet 70’ dhe 80’. Në vitin 2013 shkrimet e Rugovës u botuan në libër më vete me titull “Sistemi poetik i Sabri Hamitit”, botuar në Tiranë.
Studiuesi më sistematik i letërsisë së Hamitit në shekullin e ri është Nysret Krasniqi, i cili ka botuar një libër monografik për shkrimtarin në vitin 2011, ndërsa te libri i tij “Letërsia e Kosovës” (2016) e situon Hamitin në qendër të letërsisë moderne shqipe të gjysmës së dytë të shekullit XX.
Poezia e librit të parë, “Njeriu vdes i ri”, si poezia që e shkruan sot, mban shenjat e Poetit të gjuhës shqipe, të freskët, të gjallë, pjesë e traditës që e ruan dhe e krijon edhe vetë Sabri Hamiti.

Në Universitetin e Tiranës është duke u mbajtur konferenca “Letërsia shqipe dhe natyra”, e organizuar nga Departamenti i Letërsisë i FHF. Akademik Sabri Hamiti ka paraqitur kumtesën “Poeta Naturae” e cila trajton krijimtarinë poetike të Ndre Mjedjes, Lasgush Poradecit dhe të Migjenit.

Sot është Dita e Lindjes e Ibrahim Rugovës, President i Parë i Kosovës.

Xhubleta shqiptare nën mbrojtje të UNESCOs

Prishtinë, Dita e Flamurit. Ibrahim Rugova.
Shqiptari i Madh i Kosovës së Përjetshme.

Libri më i ri i Sabri Hamitit, “Stilografia”, është promovuar sot në Tiranë, në kuadër të Panairit të 25-të të Librit. Për vlerat e librit kanë folur profesoreshat e letërsisë, Persida Asllani dhe Dhurata Shehri nga Tirana dhe profesori i letërsisë, Nysret Krasniqi nga Prishtina.
Libri me studime letrare i Sabri Hamitit është botuar në tetor të këtij viti në edicion të Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës.

POEZIA E GJUHËS SHQIPE - Duke i kujtuar Naim Frashërin, Mjedjen, Fishtën, Poradecin

Konferencë shkencore: Shqipja standarde sot Me rastin e 50-vjetorit të Kongresit të Drejtshkrimit

Prof. Sabri Hamiti për letërsinë shqipe
Akademia e Shkencave dhe Arteve e Sllovenisë ju fton përzemërsisht në një ligjëratë mbi letërsinë shqipe në shekullin XXI, e cila do të mbahet të martën, më 25 tetor 2022, në orën 11:00 në sallën e ASHA të Sllovenisë. Do të ligjërojë Prof. dr. Sabri Hamiti, sekretar i Departamentit të Gjuhësisë dhe të Letërsisë në Akademinë e Shkencave dhe të Arteve të Kosovës.

Jeni të mirëpritur!

“STILOGRAFIA”, LIBRI MË I RI I SABRI HAMITIT

“Stilografia”, libri më i ri i Sabri Hamitit, trajton ‘letërsinë e tashme shqipe’, në nivel interpretimi, duke e vënë në relacion me klasiken letrare shqipe dhe me sistemin e tërësishëm të kësaj letërsie.

“Stilografia”, vepër me shkrime kritike, paraqet konceptin themelor të trajtimit të shkrimit letrar, të dorëshkrimit, në vështrimin gjenuin të gjetjes së literaritetit. “Stilografia”, po ashtu paraqet kuptimin elementar të stilit individual, ‘lapsi’ e ‘letra’, duke provuar ‘bukurshkrimin’ në procesin e leximit të veprave letrare–artistike. “Stilografia” është vepër e përbërë nga tri pjesë.
Pjesa e parë, ‘Letrat e fundit’, në formën e abecedarit për letrat e tashme shqipe, trajton letërsinë shqipe të shekullit XXI, të cilën e shkruajnë dhe botojnë në të njëjtën kohë autorë të tre brezave. Një brez me veprat e fundit; një brez me veprat e shënueshme; dhe një brez me veprat paralajmëruese. Ndërkomunikimi i kësaj letërsie, vetvetiu shenjohet si sistem, i cili trajtohet në rrafshin e transformimeve mbrenda formave letrare të trashëguara. A. ‘Poligrafia e prozës’; B. ‘Enigma e poezisë’; C. ‘Sprovat e kritikës’; D. ‘Aktet dramatike’; nëpërmjet cilësimit, interpretimit e përmbledhësimit, lakmojnë ndritësimin e vlerave letrare, me ndryshimet e reja, për të paraqitur një fazë tjetër të letërsisë shqipe; sigurisht me autorë ilustrativë dhe vepra karakteristike.
Pjesa e dytë, ‘Kalendari’, pa propozuar një kohëtore të letërsisë shqipe, vë në evidencë vlera letrare, tashmë të artikuluara në kohë të veçanta, sidomos të lidhura me ngjarje kulturore të letërsisë shqipe. Ngjarjet letrare evidentohen në kohë, si e përtashme, por mbeten në kohë, si e përjetshme, duke marrë vlerën e veprave klasike me autorë që bëjnë një trashëgimi letrare kombëtare. Kjo nuk e përjashton përpjekjen e pasosur të rivizitimit të tyre, duke riparë funksionin e tyre në sistemin e hapur të komunikimit letrar.
Pjesa e tretë, ‘Breviari’, si një ‘Shkurtore’, shpalon fenomene letrare, karakteristike për letërsinë shqipe, të cilat prekin në mënyrë të veçantë të gjitha epokat e kësaj letërsie, nëpër shkallë të konstantave dhe të ndryshimeve, mbrenda kësaj letërsie e, po ashtu, të krahasueshme me letërsi të tjera. Për t’u bërë ‘Breviari’ thelbësor e konkret, propozon një përzgjedhje veprash dhe autorësh, si argument të fundit letrar.
‘Autori’ ia njeh lirinë ‘Literarit’ (Lexuesit), që këtë vepër ta lexojë, duke nisur nga fillimi apo duke nisur nga fundi, sipas shijes së vet. Ka që pëlqejnë ta nisin leximin e letërsisë shqipe duke filluar nga Marin Barleti e Pjetër Bogdani për të arritur te Ismail Kadare e Anton Pashku. Ka që pëlqejnë të nisen nga të dytët për të arritur te të parët.

Kujtim për dijetarin e madh shqiptar, Eqrem Çabej, në përvjetorin e kalimit në amshim.

Poezia “Paskajore” e Sabri Hamitit është përfshirë në përzgjedhjen e lirikës së sotme shqipe, një botim dygjuhësh (shqip-gjermanisht), që ka dalë këto ditë në edicion të shtëpisë botuese “Anthea” nga Berlini.

Pushofsh i qetë në paqen e pasosun, President Nishani!