Ruusbroec Institute

Spiritual Literature in the Late Medieval Low Countries: Essays by Thom Mertens, eds. John Arblaster, Daniël Ermens, Veerle Fraeters, Kees Schepers, Patricia Stoop (Brepols, May 2024)

https://www.brepols.net/products/IS-9782503581002-1

This volume brings together fifteen seminal essays by Thom Mertens, a professor at the Ruusbroec Institute (Ruusbroecgenootschap) at Antwerp University since 1985, and a pioneer in the study of the late medieval spiritual literature of the Low Countries, a field that had previously been neglected in favour of the study of belle lettres. This volume is therefore also a celebration of the paradigm shift that Mertens led, as he demonstrated that most of the late medieval texts produced in the Low Countries actually qualify as spiritual literature, and that these understudied literary works are of prime importance within late medieval textual culture.

Of the essays gathered here, nine have been translated into English for the first time, while six have been re-edited, forming a collection that bears witness to the importance of Dutch literature as a broader part of the vernacular literatures of Western Europe, and of the societies that gave rise to these works. It is in large part thanks to Mertens’ efforts that serious scholarly engagement with these spiritual texts, their characteristics, and their function has become a field of research in its own right that continues to flourish.

CONTENTS:

Preface: Pioneering Middle Dutch Spiritual Literature

Publications by Thom Mertens

Thom Mertens: A Tribute by John van Engen

I. Spiritual Literature in the Late Medieval Low Countries - An Overview

Chapter 1: Books for Eternity

Chapter 2: Mystical Culture and Literature in the Late Middle Ages

Chapter 3: The Monastery as a Literary Institution in the Low Countries (13th–16th Century) 111

II. Middle Dutch Sermons

Chapter 4: The Middle Dutch Sermon. A Premature Synthesis

Chapter 5: Collatio and Codex in the Context of the Devotio Moderna

Chapter 6: Ghostwriting Sisters. The Preservation of Dutch Sermons of Father Confessors in the Fifteenth and the Early Sixteenth Century

Chapter 7: The Sermons of Johannes Brugman OFM († 1473). Preservation and Form

Chapter 8: Private Revelation and Public Relevance in the Middle Dutch Sermon Cycle Jhesus collacien

III. Aspects of Genre in Middle Dutch Spiritual Literature

Chapter 9: Reading with a Pen. Developments in Late Medieval Spiritual Prose

Chapter 10: Consolation in Late Medieval Dutch Literature

Chapter 11: Spiritual Testaments in the Late Medieval Low Countries. An Exploration of the Genre

Chapter 12: Die gheestelicke melody. A Program for the Spiritual Life in a Middle Dutch Song Cycle

Chapter 13: Voices without Words. Hendrik Mande’s Spiritual ‘Love Complaint’ as a Mystical Dialogue

Chapter 14: Hendrik Mande’s Apocalypse

De nieuwe handschriften van het Ruusbroecgenootschap kwamen recent uitgebreid in de media. Een mooi verlucht laat 15de- of vroeg 16de-eeuws Getijdenboek, vermoedelijk gemaakt in het klooster Selwerd, werd aangekocht samen met de Universiteitsbibliotheek van de UAntwerpen. Verder twee stukken die we in langdurige bewaring hebben verworven. Het vierde handschrift dat we verwierven werd rond 1500 neergepend door ‘Suster Magrieten’, een zuster in het klooster van Sint-Luciëndaal bij Sint-Truiden.
https://faro.be/blogs/jelena-dobbels/bibliotheek-ruusbroecgenootschap-verwerft-unieke-vrouwelijke-geschriften-uit

https://www.monumentaal.com/erfgoedbieb-in-antwerpen-omarmt-oude-handschriften/

https://www.hln.be/antwerpen/collectie-van-ruusbroecgenootschap-breidt-uit-met-unieke-vrouwelijke-geschriften-uit-15de-eeuw-de-miniatuur-met-bladgoud-is-prachtig~aa37647c/

https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20240408_96303104

https://www.stampmedia.be/artikel/ruusbroecgenootschap-krijgt-unieke-middeleeuwse-teksten-te-pakken

https://www.gva.be/cnt/dmf20240408_96303104

Ruusbroecgenootschap krijgt unieke middeleeuwse teksten te pakken De UAntwerpen is sinds kort vier middeleeuwse handschriften rijker. Opvallend is dat er deze keer twee vrouwelijke schrijfsters tussenzitten. “Maar het is minder uitzonderlijk dan we vaak denken”, zegt John Arblaster, directeur van het Ruusbroecgenootschap.

Naar goede gewoonte organiseert het Ruusbroecgenootschap i.s.m. Ucsia op vrijdagnamiddag 1 december de jaarlijkse Ruusbroecdag, ter herdenking van de sterfdag van Jan van Ruusbroec (2 december 1381). Het thema van dit jaar is "contemplatie en actie", een centraal thema in de mystiek. Rob Faesen, Lieke Wijnia en Dries Bosschaert lichten verschillende aspecten van het thema toe, en de prijswinnende dichter en auteur Kristof Smeyers zal enkele gedichten brengen die hij speciaal voor deze gelegenheid schreef. Deelname is gratis, maar inschrijving is verplicht. Programma en inschrijving via

Ruusbroecdag | Onderzoekscentrum Ruusbroecgenootschap | Universiteit Antwerpen Ieder jaar herdenkt het Ruusbroecgenootschap de sterfdag van Jan van Ruusbroec, 2 december 1381, met de organisatie van de Ruusbroecdag. Op een vrijdagnamiddag rond 2 december wordt dan in samenwerking met UCSIA een klein colloquium georganiseerd. Inschrijven Ruusbroecdag 2023: Contemplatie en Acti...

Pierre Delsaerdt is hoogleraar aan het departement Geschiedenis van de Universiteit Antwerpen, én een van de curatoren van de expo in de Sint-Carolus Borromeuskerk.

Als voormalig directeur van het Ruusbroec Institute stond hij mee aan de wieg van het festival.

Benieuwd naar het ontstaan van ons project en naar de marketingtechnieken van de jezuïeten? Lees dan zeker het interview op de website! 👇
https://barokkeinfluencers.be/nieuws/de-gezichten-achter-het-festival-pierre-delsaerdt/

📢📢Het Ruusbroecgenootschap werft aan!! We zoeken een nieuw wetenschappelijk medewerker, barema doctorassistent in de geschiedenis van de spiritualiteit en mystiek in de vroegmoderne periode: https://www.uantwerpen.be/nl/jobs/vacatures/ap/?q=2495&descr=Academisch-medewerker,-barema-doctorassistent,-Geschiedenis-van-de-spiritualiteit-en-mystiek-in-de-Nederlanden-in-de-vroegmoderne-periode-(16de-18de-eeuw) en een deeltijdse bibliotheekmedewerker voor onze erfgoedbibliotheek: https://www.uantwerpen.be/nl/jobs/vacatures/atp/?q=2493&descr=Dossierbeheerder-bibliotheekadministratie
📢📢 The Ruusbroec Institute is hiring!! We are looking for a research associate at the rank of postdoctoral assistant in the History of spirituality and mysticism in the Low Countries in the Early Modern Period: https://www.uantwerpen.be/en/jobs/vacancies/academic-staff/?q=2495&descr=Research-associate-at-the-rank-of-postdoctoral-assistant,-History-of-spirituality-and-mysticism-in-the-Low-Countries-in-the-Early-Modern-Period-(16th-18th-century)
Thanks for sharing!

Research associate at the rank of postdoctoral assistant, History of spirituality and mysticism in the Low Countries in the Early Modern Period (16th-18th century) | University of Antwerp YUFE vacancies

🎧 PODCAST! 🎧

In de derde aflevering van de podcastreeks 'Barokke Influencers' legt Anke Verschueren de link tussen de populaire internetmemes van vandaag en de devotieprenten die door de jezuïeten in de 17de eeuw werden ingezet om hun geloofsovertuiging te verspreiden.

Niemand minder dan Memes van't Stad onderzoekt de 'memefication' van een aantal devotieprenten uit die tijd. Esther Van Thielen, onderzoeker aan het Ruusbroecgenootschap, plaatst de prenten in hun historische context.

Benieuwd? Beluister de podcast nu via je platform naar keuze of via onze website: https://barokkeinfluencers.be/nieuws/podcast-barokke-influencers-aflevering-drie/

, op vier oktober, worden er twee bijzondere dingen gevierd: en de feestdag van . Wist je trouwens dat deze twee gelinkt zijn?

Franciscus van Assisi werd geboren in de late twaalfde eeuw als zoon van een rijke Italiaanse koopman. Tijdens zijn jonge jaren zou hij een luxeleven geleid hebben: hij organiseerde grote feesten met zijn vrienden, hield van lekker eten en doste zich graag mooi uit. Tijdens een conflict tussen Perugia en Assisi werd hij echter gevangen genomen en een jaar lang was hij krijgsgevangene. Hij werd toen plots ernstig ziek en herstelde maar heel traag. In die periode werd hij geconfronteerd met het leed van de melaatsen.

Deze ervaring liet een zeer grote indruk op hem na, want vanaf dat moment stond zijn leven in het teken van armoede, vroomheid en dienst voor de zwakkeren. Hij trok zich terug als kluizenaar, deed afstand van al zijn bezittingen en leefde volledig in dienst van God. Hij predikte liefde voor de armen, de zwakkeren en de dieren.

Verschillende legendes vertellen hoe hij op wondere wijze met dieren kon communiceren. Zo zou hij tijdens een van zijn zwerftochten een overeenkomst met een wolf gemaakt hebben zodat die de dorpjes in de streek niet meer zou teisteren. Een ander verhaal vertelt hoe vogels aandachtig naar zijn preken luisterden in plaats van weg te vliegen. De heilige Franciscus wordt dan ook vaak afgebeeld met een vogel in de hand.

Franciscus inspireerde steeds meer mensen. Samen herstelden ze vervallen kerken, verzorgden ze de zieken en leefden ze in armoede. In het jaar 1210 kregen Franciscus en zijn volgelingen de zegen van de paus: dat was de grondslag zijn voor wat later de minderbroeders zou worden. Deze kloosterorde bestaat nog steeds en volgt de regel van Franciscus.

Na zijn dood op 3 oktober 1226 werd Franciscus heilig verklaard. De dag na zijn dood werd een processie gehouden in zijn geboortestad Assisi. Sindsdien is 4 oktober zijn gedenkdag. Het is dan ook geen toeval dat we werelddierendag vanaf 1929 ook op deze dag vieren.

Collectie Bibliotheek Ruusbroec Institute

Meer weten? - https://mmfc.be/ms/mmfc-12732

Barokke Influencers: nieuw stadsfestival over invloed jezuïeten in Antwerpen duurt zes maanden Met Barokke Influencers krijgt Antwerpen vanaf maart 2023 een nieuw stadsfestival. Aan de hand van drie expo’s, lezingen en concerten wordt een half jaar lang gewezen op de centrale rol die de jezuïeten speelden in het kosmopolitische Antwerpen van de 17de eeuw.

‼️ Only one day left to apply ‼️ for the on Sanctity, Hagiography, and Iconography

🙋 Are you a Master or PhD student in history, art history, religious history & Jesuit studies eager to discover:
🔎 the founder saints of the Society of Jesus
🔎 the ways in which the Jesuits transformed the tradition of Western hagiography through the writings of the Bollandists
🔎 how Baroque art was used in the iconographic campaigns of the Order

💁 Apply now! www.uantwerpen.be/en/summer-winter-schools/jesuit-heritage/
🙋‍♀️ See you in Antwerp in September!

🤝 Ruusbroec Institute and antwerpsummeruniversity

De dood stond zeer centraal in de gedachten van gelovigen uit de vijftiende tot de negentiende eeuw. Maar welke ideeën hadden zij eigenlijk over sterven en het hiernamaals? En hoe gingen zij om met het vooruitzicht van hun eigen dood of het overlijden van hun dierbaren? Kom hierover meer te weten in de online tentoonstelling "De dood in het verleden van de Lage Landen", gemaakt door stagiaire Rowena den Ridder op basis van de collectie van de bibliotheek van het Ruusbroecgenootschap: cutt.ly/US9bkUI

Met grote trots melden we dat Tijl Nuyts, doctorandus aan ons genootschap, genomineerd is voor maar liefst twee prijzen voor zijn nieuwste poëziebundel Vervoersbewijzen, de Herman de Coninckprijs 2022 (https://www.hermandeconinckprijs.eu/nominatie/) en de Grote Poëzieprijs 2022 (
https://wereldbibliotheek.nl/2022/02/04/tijl-nuyts-maakt-kans-op-de-grote-poezieprijs-2022/). Inschrijven voor de boekvoorstelling op vrijdag 18 maart is nog mogelijk via volgende link: https://www.muntpunt.be/bezoeken/activiteiten/boekvoorstelling-vervoersbewijzen-tijl-nuyts

Boekvoorstelling: Vervoersbewijzen (Tijl Nuyts) | Muntpunt Dagelijks kruisen we elkaar in de openbare ruimte. We verplaatsen ons met verschillende snelheden in allerlei richtingen, langs uitgestippelde routes en dwaalsporen. In Vervoersbewijzen (Wereldbibliotheek, 2021) reist dichter Tijl Nuyts mee met 21ste-eeuwers die onderweg in aanraking komen met de wo...

Met verslagenheid vernamen we op 18 februari jl. het overlijden van Paul Mommaers s.j. (°1935), filosoof en theoloog, eminent kenner van de mystiek in de Nederlanden en een verfijnd intellectueel. Als lid van het Ruusbroecgenootschap publiceerde hij onder meer over Jan van Ruusbroec en Hadewijch, die hij ook in het buitenland ruime bekendheid bezorgde.

Vandaag kwamen de studenten Mystieke auteurs (master Nederlandse letterkunde) naar de Bibliotheek van het Ruusbroecgenootschap voor een rondleiding, en kregen ze enkele schatten uit de collectie te zien. Ze hebben veel geleerd, onder de deskundige begeleiding van Erna Van Looveren.

Ruusbroecdag | Onderzoekscentrum Ruusbroecgenootschap | Universiteit Antwerpen Ieder jaar herdenkt het Ruusbroecgenootschap de sterfdag van Jan van Ruusbroec, 2 december 1381, met de organisatie van de Ruusbroecdag. Op een vrijdagnamiddag rond 2 december wordt dan in samenwerking met UCSIA een klein colloquium georganiseerd. Ruusbroecdag 2021: Mystiek en het lichaamDatum: don....

The Ruusbroec Institute offers a vacancy for a doctoral candidate: https://www.uantwerpen.be/en/jobs/vacancies/academic-staff/?q=1722&descr=Doctoral-scholarship-holder-Middle-Dutch-mystical-literature
The project concerns a comparative analysis of the four Middle Dutch mystical authors at the priory of Groenendaal in the 14th century (Jan van Ruusbroec, Jan van Leeuwen, Willem Jordaens, and Godfried Wevel). Apply by 9 August! Contact John Arblaster for more information.
Het Ruusbroecgenootschap heeft een vacature voor een doctoraatsproject rond de vier Middelnederlandse mystieke auteurs van Groenendaal (Jan van Ruusbroec, Jan van Leeuwen, Willem Jordaens en Godfried Wevel). Solliciteren kan tot 9 augustus! Neem contact op met John Arblaster voor meer informatie.