Biology for students

SAMPLE QUESTION

➡Weight of Brain: 1300-1400 gm in human adult
➡Normal Blood Pressure (B.P.): 120/80 mm Hg
➡Universal blood donor: O
➡Universal blood recipient: AB+
➡ Average body weight: 70 kg
➡Normal body temperature: 37 degree celsius
➡ Breathing Rate at rest: 12-16/minute
➡Number of Spinal Nerves: 31 pairs
➡Largest Endocrine Gland: Thyroid gland
➡ Gestation period: 40 weeks or 9 calendar months
➡ Normal Heart Beat at rest: 72 beats per minute
➡ Largest Gland: Liver
➡ Largest Muscle in the body: Gluteus Maximus or Buttock Muscle
➡ Smallest Muscle in the body: Stapedius
➡Largest Artery: Aorta
➡Largest Vein: Inferior Vena Cava
➡Largest and longest Nerve: Sciatic Nerve
➡ Longest Cell: Neurons (nerve cells)
➡Minimum distance for proper vision: 25 cm
➡Pulse rate: 72 per minute
➡Thinnest Skin: Eyelids
➡Weight of Heart: 200-300

Cell Divison ( ဆဲလ္ကြဲပြားျခင္း)
Mitosis & Meiosis အား နားလည္ျခင္း

သက္ရွိေတြဟာ ဆဲလ္ကြဲပြားျခင္းနည္းလမ္းနဲ႕ ရွင္သန္ႀကီးထြားၾကပါတယ္ ။ ဆဲလ္တစ္ခုတည္းသာရွိေသာ သက္ရွိေတြဟာလည္း မူလလက္ရွိ chromosomes အေရအတြက္နဲ႕ အရည္အေသြးမက်ေစပဲ ေနာက္ထပ္ဆဲလ္တစ္ခု ပြားႏိုင္ပါတယ္ ။

မည္သို႔ဆိုေစကာမူ ဆင္ ၊ ျမင္း ၊ ကြ်ဲ ၊ လူ စေသာ ဆဲလ္မ်ားစြာရွိသည့္ သက္ရွိမ်ားသည္လည္း မူရင္းဆဲလ္တစ္လံုးကတည္းက စတင္ခဲ႔ၾကတာခ်ည္း ျဖစ္၏ ။ အရာတိုင္းက ၁ ကေနစသည္ဟု ဆိုသလိုေပါ့။

ဒီေတာ့ ဆဲလ္ကြဲပြားျခင္း ( cell division ) ႏွစ္မ်ိဳး ရွိပါတယ္ ။
1. Mitosis
2. Meiosis တို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္ ။

Mitosis ဆိုတာကေတာ့ ဆဲလ္မွာရွိတဲ႔ Chromosome အေရအတြက္အတိအက်နဲ႕ အရည္အေသြးမပ်က္ပဲ လံုးဝခြ်တ္စြတ္ တူညီေသာ ေနာက္ဆဲလ္တစ္ခု ထြက္ေပၚလာျခင္းပါ။ Chromosome အေရအတြက္ 46 က ေနာက္တစ္ခုမွာလဲ 46 ဒါမ်ိဳးေပါ့ ။ အတိအက်ရတယ္ ။

Meiosis ဆိုတာကေတာ့ ဆဲလ္တစ္ခုရဲ႕ chromosome အရည္အေသြးအျပည့္နဲ႕ အေရအတြက္ တစ္ဝက္တိတိသာလ်ွင္ပါရွိေသာ ဆဲလ္ကြဲပြားျခင္း ျဖစ္စဥ္ပါ။

ဒီေနရာမွာ ေမးစရာရွိလာပါျပီ ။ ေမးတတ္သူအဖို႔ေပါ့ ။ ဆဲလ္ဆိုတာ ကြဲပြားရင္ျပီးျပီပဲ ။ ပထမနည္း Mitosis နည္းနဲ႔တင္ မလံုေလာက္ဘူးလား ။ သက္ရွိအားလံုးဟာ Meiosis နည္းနဲ႕ ဆဲလ္ကြဲပြားရင္ Chromosome တစ္ဝက္ပဲ ရွိေတာ့တာဆိုေတာ့ ဘယ္လိုလုပ္အဆင္ေျပႏိုင္မလဲ ။ စသျဖင့္ ေမးခြန္းေတြေပါ့ ။

ဒီေတာ့ ဒီကိစၥကို ရွင္းဖို႔လိုလာျပီ။
Mitosis ဆိုတာက မ်ိဳးေအာင္ျပီးသား ဆဲလ္ေတြမွာ ျဖစ္ပြားတာပါ။ ၿပီးေတာ့ ဆဲလ္တစ္လံုးတည္းရွိေသာသတၱဝါေတြ ၊ လိင္မဲ႔မ်ိဳးပြားနည္းျဖင့္ မ်ိဳးပြားၾကတဲ႔ သက္ရွိေတြမွာ ဒီ Mitosis နည္းနဲ႕ပဲ ဆဲလ္ကြဲပြားပါတယ္။ လူ နဲ႔ သက္ရွိေတြဟာ ေမြးဖြားျပီးခါစမွ ေသးငယ္တယ္ ။ တျဖည္းျဖည္း ႀကီးထြားလာတယ္ ။
[ ဘာေၾကာင့္ Giant လိုမ်ိဳး အႀကီးႀကီးထိဆက္မႀကီးထြားပဲ အသက္ရြယ္တစ္ခုမွာ ဆဲလ္ထပ္မပြားလဲဆိုတာကေတာ့ ေနာက္မွေျပာျပေပးပါမယ္ ။ အခုေတာ့ မေမးပါနဲ႕ဦး ] အဲ႔ေတာ့ ဆဲလ္ေလးေတြပ်က္စီးသြားမယ္ ၊ အေၾကာင္းတစ္ခုခုေၾကာင့္ ပ်က္စီးသြားမယ္ဆိုရင္ အဲ႔ေနရာမွာ ဆဲလ္အသစ္ေလးေတြ ျပန္လည္အစားထိုး ေမြးဖြားလာတာေပါ့ ။ ဒါေၾကာင့္ Mitosis နည္းကလည္း အေရးႀကီးပါတယ္ ။

Meiosis ကေတာ့ သက္ရွိတစ္ေကာင္ေမြးဖြားဖို႔အတြက္ အစျပဳျခင္းပါပဲ ။ လိင္ျဖင့္ မ်ိဳးပြားေသာ သက္ရွိတိုင္းမွာ ဒီ Meiosis နည္းသာမရွိရင္ မ်ိဳးဆက္ပြားႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး ။ အေဖဆီက မ်ိဳးပြားေကာင္ နဲ႕ အေမဆီက မ်ိဳးပြားဥ - ကိုယ္စာလွယ္ေလးေတြက အခ်င္းခ်င္းေတြ႕တဲ႔အခါ Meiosis စျဖစ္လာတာပါပဲ ။ ဒီကိစၥမွာ သဘာဝတရားႀကီးက အရမ္းဆန္းက်ယ္တယ္ ။ ပံုမွန္အတိုင္း အေဖ႔မ်ိဳး နဲ႕ အေမ႔မ်ိဳးကို ေပါင္းစပ္ရင္ အေဖ႔ဆီက chromosome 46 နဲ႕ အေမ႔ဆီက chromosome 46 - total 92 chromosomes ျဖစ္သြားျပီး ဆဲလ္တစ္လံုးျဖစ္ေပၚဖို႔ အေျခအေနမဟန္ေတာ့ဘူး။ ဒီေတာ့ သဘာဝကိုယ္၌က chromosome 46 ခုကို စာရြက္တစ္ရြက္ အလယ္ကေခါက္လိုက္သလို အရည္အေသြးတူတဲ႔ chromosomes တစ္ဝက္တိတိ ေခါက္ထားလိုက္တယ္ ။ ( ရူပေဗေဒသမားေတြအတြက္ Symmetry သေဘာတရားကို သံုးထားတယ္ ) ဒီေတာ့မွ အေဖ့ဆီက တစ္ဝက္ ၊ အေမ႔ဆီက တစ္ဝက္ ႏွစ္လႊာေပါင္းမွ တစ္ရြက္ဆိုတဲ႔ မ်ိဳးေအာင္ဥကေလးျဖစ္ေပၚလာတာေပါ့။ ကယ္ Zygote ဆိုတဲ႔ ဆဲလ္ေလးတစ္လံုးလဲ အတိအက်ျဖစ္ေကာ က်န္တဲ႔တာဝန္က Mitosis ရဲ႕ တာဝန္ျဖစ္ျပီေပါ့။

ဒါဆို Mitosis နဲ႕ Meiosis ကို အေျခခံ ဂဃနဏေတာ့ နားလည္ျပီေပါ့ ။ က်န္တဲ႔ အဆင့္ေတြကေတာ့ ေအာက္မွာ တစ္ပံုခ်င္း ဖိၾကည့္ပါ။
crd #
မွတ္ထားသမ်ွ စုစည္း၍ေရး၏ - Htet Arkar

က်ေနာ့္က ေျပာင္းဖူးသီးပါ

Structure of a Maize Grain
The External Structure
(ေျပာင္းေစ့ရဲ႕ျပင္ပလကၡဏာ)

အဲသလုိေရးလုိက္မိရင္ ထူးဆန္းသြားပါလိမ့္မယ္၊ လူ ၁၀၀ ႐ွိလ်ွင္ ၉၉ ဦးက ေျပာင္းဖူးေစ့ (သုိ႔မဟုတ္) ေျပာင္းဖူးဆန္ လုိ႔ ေခၚေနၾကလုိ႔ ဘယ္သူကမွ အသီးတလုံး လုိ႔ေျပာၾကမယ္ မထင္ပါဘူး၊ တကယ္ေတာ့ လူေတြေတြေျပာေျပာေနတဲ့ ေျပာင္းဖူးေစ့ဆုိတာ "အေစ"့ မဟုတ္ပါဘူး၊ အေစ့တေစ့ ထဲသာ ပါေသာ အသီးတလုံး သာျဖစ္ပါတယ္၊ မိတ္ေဆြတုိ႔ ေနၾကာေစ့ (တကယ္ေတာ ့ေနၾကာသီး) ကုိ စားဖူးၾကမွာပါ၊ ေနျကာေစ့ အေပၚက အသီးခြံက မာေၾကာတယ္ အတြင္းထဲက ေနျကာအေစ့ ေခၚ အဆန္ေလးက သီးသန္႔ျဖစ္ေနတယ္၊ သူတုိ႔ရဲ႕ အသီးခြံနဲ႔ အေစ့ခြံ ကပူးကပ္ မေနၾကဖူး၊ သီးျခားစီပါ၊

ဒါေပမည့္ "ေျပာင္းဖူးေစ"့မွာေတာ့ အသီးခြံ နဲ႔ အေစ့ခြံက ေနၾကာေစ့လုိ႔ သီးျခားမေန. အခ်င္းခ်င္း ပူးကပ္ကာ တသားထဲျဖစ္ေနၿပီး အလႊာတခုထဲ ပမာျဖစ္ေနပါတယ္၊ ခြဲခြာဖုိ႔ လုံးဝ မျဖစ္ႏုိင္ပါ၊ ေျပာင္းဖူးသီးက အေစ့ တေစ့ထဲသာ ပါေသာအသီး ျဖစ္ၿပီး အသီးခြံ ႏွင့္ အေစ့ခြံ ၂ ခု ေပါင္းစပ္ ကပ္ေနေသာ အသီးတလုံး သာျဖစ္တယ္၊ ဒီလုိအသီးမ်ဳိးကုိ ႐ုကၡေဗဒ ဘာသာရပ္မွာ "ခြံစပ္တေစ့သီး" လုိ႔ေခၚပါတယ္၊ Terminology အေခၚကေတာ့ Caryopsis (ကယ္ရီေရာပ္ဆစ္) ျဖစ္ပါတယ္၊

ေျပာင္းဖူးသီးပင္ဟာ ေစ့ရြက္ထီးပင္ထဲမွာ ပါဝင္ပါတယ္၊ ေစ့ရြက္ထီးပင္က အေစ့ (Monocotyledonous seeds) တုိင္းရဲ႕ ထူးျခားခ်က္ကေတာ့ အေစ့တုိင္းမွာ ေစ့တြင္းစာေတြ ႐ွိတာပါဘဲ၊ ေစ့တြင္းစာ (endosperm) ပါေသာအေစ့တုိင္းကုိ endospermic seeds (ေစ့တြင္းစာပါေသာ အေစ့မ်ား) လုိ႔ေခၚၾကပါတယ္၊

ေျပာင္းဖူးျပဳတ္စားရင္ အဝါေရာင္ ေျပာင္းဖူးေစ့ ( ေျပာင္းဖူးသီးေလး) ေတြကုိ
ေခြၽကာစားၾကရတယ္၊ တကယ္ေတာ့ သူတုိ႔ေလးေတြဟာ တခ်ိန္က အေစ့အိမ္ o***y ေလးေတြပါ၊ အေစ့အိမ္ေလးေတရဲ့ ြထိပ္ကေန ေရႊဝါေရာင္ အေမႊးေလးေတြ ထြက္ေနတာေတာ့ လူတုိင္းသိမွာပါ၊ အဲဒီအေမႊးေလးေတြက ဝတ္မႈံခံတုိင္ (style) နဲ႔ ဝတ္မႈံခံ (stigma) ေလးေတြျဖစ္ခဲ့တယ္၊ ေ႐ွ႕သင္ခန္းစာက သင္ခဲ့တာမွတ္မိရင္ အေ့စ့အိမ္ (o***y) ေလးေတြ သေႏၶေအာင္ၿပီး ရင့္မွည့္ရင္ အသီး (fruit) ျဖစ္လာမွာပါ၊ ဒါဆုိ တခ်ိန္က ေျပာင္းဖူး (o***y) ေလးဟာ အခုဆုိ ေျပာင္းဖူးသီးေလးျဖစ္လာပါဘီ၊

အသီးေလးအေပၚမွာ ေသေသျခာျခာ ၾကည့္ရင္ အတက္ငယ္ငယ္ေလးတခု (a small protuberance) အျမဲ႐ွိတယ္ ၊ အဲဒါေလးက ျမန္မာအေခၚ အၿမိတ္ေလး( ဝါ ) ျပဳတ္ထြက္သြားသည့္ ဝတ္မႈံခံတုိင္ေလးရဲ႕ အရာေလး့ (base of style) ျဖစ္ပါတယ္၊ ေျပာင္းဖူးသီးေလးရဲ႕တဖက္မွာေတာ့ အျဖဴေရာင္ အကြက္ငယ္ေလး တခု႐ွိေနပါတယ္၊ အဲဒီအကြက္ငယ္ေလးက အပင္ေလာင္း (Embryo) ေလး႐ွိေသာ ေနရာေလးျဖစ္ပါတယ္၊ သေႏၶေပါက္ (micropyle) ကေတာ့ အျဖဴေရာင္အကြက္ငယ္ရဲ႕ တဖက္ အသီးရဲ႕ ေအာက္ေျခဖက္မွာ႐ွိေနပါတယ္၊

ကဲ့ ..ေျပာင္းဖူးေစ့ ...အစား ...ေျပာင္းဖူးသီး လုိ႔ေခၚၾကည့္စမ္းပါ...ေျပာင္းဖူးသီးျပဳတ္....ပူပူေလး...ေလ...လား..

သက္ႏုိင္ဦး

Structure of Maize grain
External structure

The maize grain is not a seed, but a single-seeded fruit called a caryopsis. Its fruit-wall fuses with the seed coat into a single layer. The grain is monocotyledonous and endospermic. There is a small protuberance near the top of the grain. A very slight, whitish patch on one side of the grain marks the embryo. The micropyle lies at the base of the grain.

Biology သင္ခါစ ကေလးမ်ားအတြက္ပါ

All photos from Google.com

Google

Touch me not
ငါ့ကုိမထိပါနဲ႔

Explosive mechanism
အက္ကြဲသီးေတြ က္ကြဲလ်ွင္ အေစ့မ်ားပ်ံ႕လြင့္ေစႏုိင္သည္၊ တခါတရံ အ႐ွိန္ျပင္းထန္စြာ အက္ကြဲခင္းျဖင့္ အေစ့မ်ား မိခင္အပင္မွေဝးရာအရပ္ကုိ လြင့္သြားေစသည္၊ ယင္းကဲ့သုိ႔ေသာအသီးမ်ားကုိ ေပါက္ကြဲသီး explosive fruits ဟုေခၚၾကသည္၊

Balsam flowers (ဒန္းပန္း)
Family: Balsaminaceae
Genus: Impatiens L.,
ဒန္းပန္းေလးေတြက ရာသီအလုိက္ေပၚလာတတ္တဲ႔ပန္းေလးေတြပါ၊ ပုံျမင္တာနဲ႔ဒီပန္းေလးေတြကုိသိၾကမွာပါ၊ ေရာင္စုံ႐ွိတာမုိ႔လည္း အရမ္းလည္းလွပါတယ္၊

ပင္စည္ေလးေတြကလည္း ႏုညံလြန္းလွတယ္၊ အသီးေလးေတြကုိေတာ့ "touch me not" (ငါ့ကုိမထိပါနဲ႔) လုိ႔တင္စားၾကပါတယ္၊ တကယ္လည္းဟုတ္ပါတယ္ ၊ အသီးရင့္မွည့္ေနခ်ိန္က အထိမခံေရႊပန္းကန္လုိျဖစ္ေနပါတယ္၊ တကယ္လုိ႔မ်ား တခုခုနဲ႔ ထိခုိက္မိလုိက္တာနဲ႔ ႐ုတ္တရက္ေပါက္ကြဲသြားပါတယ္၊

အသီးရဲ႕ အခင္ေတြက အတြင္းဖက္ကုိ ေကြးေနလုိ႔ ေပါက္ကြဲလုိက္တာနဲ႔ အေစ့ေတြကုိ အေဝးကုိေရာက္ေအာင္ အ႐ွိန္ျပင္းစြာ တြန္းထုတ္လုိက္ ၾကပါတယ္၊ သတိထားရမွာ က ဒန္းပင္ဆုိတာနဲ႔ ဘုရားပန္းတင္တဲ့ဘ ဒန္းလွနဲ႔ မွားမွာစုိးလုိ႔ အပင္ပုံေလးေတြတင္ေပးလုိက္တယ္

Biology သင္ရင္းေပ်ာ္ရႊင္ပါေစ

သက္ႏုိင္ဦး

All photos from Google.com.

ဒန္းေစ့ေလးေတြ႔ ေပါက္ကြဲတဲ့ video file ေလးကုိ
ေအာက္က youtube မွာ ျကည့္လုိက္ရင္ ပုိ႐ွင္းသြားမွာပါ၊ အရမ္းခ်စ္စရာေကာင္းလွတယ္

https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=1100125530087044&id=100002688236044

အသီး ႏွင့္အေစ့မ်ားပ်ံ႕လြင္ျခင္း
Fruits and Seeds Dispersal

စာတပုဒ္ကုိသင္ရာမွာ ခ်က္ျခင္းႀကီး မသင္ေသးဘဲ၊ ဒီစာ ဘာ့ေၾကာင့္ သင္ရတယ္ဆုိတာကုိအရင္ေျပာျပရမွာပါ၊ Chapter 3 ဟာ စာနဲပီး ပုံေတြမ်ားပါတယ္၊ အလြတ္ မက်က္ေစဘဲ ဒီပုံေလးေတြ အေၾကာင္းကုိ ေသေသျခာျခာ႐ွင္းျပရင္ သူတုိ႔ ခဏနဲ႔နားလည္သြားပါလိမ့္မယ္၊ အသီးအေစ့မ်ား ပ်ံ႕လြင့္ပုံမသင္ခင္ "တရြာမေျပာင္း သူေကာင္းမျဖစ္" စကားပုံကုိၾကားဖူးၾကလားလုိ႔ ကေလးေတြနဲ႔အေမး အေျဖေလး လုပ္ရလိမ့္မယ္၊ လူေတြလုိပါဘဲ အသီးအေစ့ေတြဟာ မိခင္အပင္မွေဝးရာကုိ နည္းလမ္းမ်ဳိးစုံနဲ႔ ပ်ံ႕လြင့္ၾကရသည္၊ ဘာ့ေၾကာင့္ ပ်ံ႕လြင့္တာ လည္း ..သူတုိ႔ဘဝ႐ွင္သန္ႏုိင္ေအာင့္လုိ႔ပါ၊ လူေတြလည္းဇာတိေျမကုိစြန္႔ခြာၿပီးတနယ္တေက်းမွာ လာေရာက္အလုပ္ လုပ္ကုိင္ ေနရသလုိေပါ့ .

အပင္မ်ားသည္ မ်ုိးဆက္ပ်ံ႕ပြားဖုိ႕အသီးမ်ားသီးၾကသည္၊ ျဖစ္လာေသာ အသီးႏွင့္အေစ့ တုိ႔သည္ အရပ္ေလးမ်က္ႏွာသုိ႔ ပ်ံ႕လြင့္ၾကရေပမည္၊ ဤသုိ႕ပ်ံ႕လြင့္ျခင္းက ဇီဝေဗဒ သေဘာအရမ်ားစြာ အက်ဳိး႐ွိပါသည္၊ အကယ္၍မ်ား မပ်ံ႕လြင့္ပါက အပင္ေျခရင္းတြင္ အစုလုိက္အပုံလုိက္ျဖစ္ေနၿပီး ဇီဝသေဘာအရ အက်ဳိးမဲ့လိမ့္မည္၊ ေနရာက်ဥ္းက်ဥ္းေလးမုိ႕ ေနေရာင္ျခည္ အစာ ေျမ ေရ ရ႐ွိေစရန္ တေစ့ႏွင့္တေစ့ အလုအယက္ ယွဥ္ၿပိဳင္ၾကရေပမည္။ မိခင္အပင္ႀကီး၏ ေလာင္းရိပ္ေအာက္မွာေနထုိင္ရသည္မုိ႕ ႐ွင္သန္ႏႈံးက ေႏွးေကြးေနလိမ့္မည္။ အပင္မ်ား၏ အဓြန္႐ွည္ေရး တုိးတက္ခုိင္ျမဲေရး ဆင့္ကဲဖစ္စဥ္ျဖစ္ေရးအတြက္ အေဝးသုိ႔ပ်ံ႕လြင့္ၾကရသည္၊

အက္ကြဲသီးအမ်ဳိးအစားတုိ႔သည္ အက္ကြဲသည္ႏွင့္တၿပိဳင္နက္ အတြင္းဖက္က အေစ့မ်ားပ်ံ႕လြင့္ၾကသည္၊ မအက္ကြဲေသာ အသီးတုိ႔ကား အသီးတခုလုံးသာပ်ံ႕လြင့္မွသာ အတြင္းဖက္ကအေစ့မ်ားပ်ံ႕လြင့္ရေပသည္၊ အသီးအေစ့မ်ားသည္ သတၱဝါမ်ားနည္းတူ ေရြ႕လ်ားႏုိင္မႈမ႐ွိသျဖင့္ ျပင္ပ အကူအညီမ်ား လုိအပ္ပါသည္၊ ျပင္အကူအညီမ်ားမွာ ေလ ေရ တိရစာၦန္ ႏွင့္ ထူးျခားေသာ ယႏၱရား တုိ႔ျဖစ္ၾကသည္၊

ေလအကူအညီျဖင့္ပ်ံ႕လြင့္ျခင္း
အသီးအေစ့မ်ားပ်ံ႕ႏွံ႕ပုံေလးမ်ဳိး႐ွိသည္၊ ေလကူ ေရကူ သတၱဝါကူ အျခားနည္းလမ္းမ်ား ဟူ၍ျဖစ္သည္၊ ေလျဖင့္ပ်ံ႕လြင့္မည့္ အသီးအေစ့မ်ားသည္ ေလႏွင့္ပ်ံ႕လြင့္ေစဖုိ႔ ရန္အတြက္ သူတုိ႔၏ သြင္ျပင္ကုိ ပုံစံအမ်ဳိးမ်ဳိးျပဳျပင္ထားၾကသည္၊

၁၊ ေသးငယ္လ်က္ေပါ့ပါးျခင္း၊
eg. Orchid seeds

သစ္ခြ orchid seeds ေလးမ်ားသည္ အလြန္ေပါ့ပါးၿပီး ဖုန္မႈန္႔မ်ားလုိျဖစ္ေနသည္ အေစ့တေစ့အေလးခ်ိန္သည္ 0.004 miligram ခန္႔သာေလးသျဖင့္ အသီးအက္ကြဲလ်င္ ေလထဲသုိ႔ အလြယ္တကူ ပ်ံ႕လြင့္ႏုိင္ၾကသည္၊

၂၊ ေလထီးယႏၱရားမ်ားပါျခင္း

A. ယပ္ေတာင္ငယ္အေမႊးမ်ား (မ႐ုိးေစ့)
eg. Calotropis
ရင့္မွည့္ေသာ မ႐ုိးသီး Calotropis ထဲတြင္ အေစ့မ်ားစြာ႐ွိသည္၊ အေစ့မ်ားအေပၚတြင္ ယပ္ေတာင္ပုံစံ႐ွိေသာ အေမြွးႏုမ်ားျပန္႔ကား ေနျကသည္ ၊ ယင္းကုိ ယပ္ေတာင္ငယ္ေမႊး ေခၚသည္၊ ထုိအဂၤါမ်ား ေၾကာင့္ အေစ့မ်ား သည္ ေလထဲတြင္ လြယ္ကူစြာလြင့္ပါၿပီး အပင္မွေဝးရာပ်ံ႕လြင့္ႏုိင္ၾကသည္၊

B. အေမႊးထူျခင္း (ဝါေစ့) Cotton seeds

ဝါေစ့၏ အေစ့ခြံမွ ထူးကဲလာေသာ အေမႊးမ်ားျဖစ္ေပၚလာၿပီး အေစ့ကုိ ဖုံးကာထားသည္၊ ထုိအေမႊးမ်ားေၾကာင့္ အေစ့မ်ားေလထဲကုိ လြယ္ကူစြာပ်ံ႕လႊင့္ႏုိင္သည္၊

C. တည္ျမဲေသာ ဝတ္မႈံခံတုိင္ပါျခင္း Clematis fruits

ခြာျဖဴသီးသည္ တေစ့သီးျဖစ္သည္၊ အသီးထိပ္တြင္ႏုညံေသာ အေမႊးျဖင့္ၿပီးသည့္ ဝတ္မႈံခံတုိင္႐ွိသည္၊ အသီးျဖစ္သည့္တုိင္ ္ျပဳတ္ထြက္သြားျခင္းမ႐ွိေျခ၊ ထုိအေမႊးေၾကာင့္ပင္ ေလထဲကုိ လြယ္ကူစြာ ပ်ံ႕လြင္ေစပါသည္

D. အေတာင္ပါျခင္း
အသီး အေစ့မ်ားေလထဲတြင္ေလဟုန္စီးႏုိင္ဖုိ႔ အလြန္ပါးသည့္အေတာင္မ်ားပါၾကသည္၊

1. အေစ့နံရံေတာင္ပံျဖစ္ျခင္း (ဒန္သလြန္ေစ့)
Drum stick seeds
ဒန္႔သလြန္အေစ့နံရံသည္ အေတာင္ပံျဖစ္ကာ ေလထဲသုိ႔လြင့္ပါႏုိင္သည္။

2. Winged seeds
Spathodea campanulata ေခၚသည္ African tulip tree အပင္သည္ Bignoniaceae ေၾကာင္လ်ွာပင္မ်ဳိးရင္းထဲတြင္ပါသည္၊ လွပလြန္းေသာ ထရမ္ပက္ပုံစံ လိေမၼာ္ေရာင္ အပြင့္မ်ားေၾကာင့္ ဥယ်ာဥ္ေတြမွာ အလွစုိက္ၾကသည္၊ အေစ့မ်ားက အေတာင္မ်ားပါသည္၊ ထုိအေတာင္မ်ားျဖင့္ ေလထဲသုိ႔ လြယ္ကူစြာ ပ်ံ႕လြင့္ၾကသည္၊

3. အသီးခြံေတာင္ပံျဖစ္ျခင္း (ပိေတာက္သီး)
Pterocarpus
ပိေတာက္သီးေလးမ်ားရင့္မွည့္လာေသာအခါ အသီးခြံမ်ားသည္ ျပားခ်ပ္လာကာ အေတာင္သဖြယ္ျဖစ္လာသည္ ၊ ေလထဲတြင္ထုိအေတာင္ေလးမ်ားျဖင့္ လြယ္ကူစြာပ်ံ႕လြင့္ႏုိင္သည္၊

4. ပြင့္ဖတ္ ေတာင္ပံျဖစ္ျခင္း
Eg. Dipterocarpus
ကညင္သီးတြင္ တည္ျမဲေသာပြင့္ဖတ္မ်ားက အေတာင္သဖြယ္ျဖစ္လာသည္၊ ထုိအေတာင္မ်ားေၾကာင့္ အသီးေႂကြက်ေသာအခါ ေလထဲတြင္ တဝဲဝဲလည္လ်ွက္ မိခင္အပင္မွေဝးရာကုိပ်ံ႕လြင့္ၾကရသည္၊

E. ေလေဝွ႕ခံယႏၱရား (Poppy ဘိန္းသီး)

ဘိန္းသီးတြင္ အေစ့မ်ားထြက္ရန္ အလြန္ေသးငယ္ေသာ အေပါက္ေလးမ်ား ပါသည္၊ အသီးရင့္ေသာအခါ ထုိအေပါက္ ငယ္မ်ား အက္ကြဲလာသည္၊ သုိ႔ေသာ္ အေပါက္ေလးမ်ားက က်ဥ္းလြန္းသျဖင့္ အတြင္းကအေစ့မ်ားအလြယ္တကူမထြက္ႏုိင္ပါ၊ အသီးကုိ ႐ွည္လ်ားေသာ ပြင့္ကုိင္းက ေထာက္မထားသည္၊ ေလတုိက္ေသာအခါ ဘိန္းသီးေျခာက္သည္ ပြင္းကုိင္းအရွည္ေပၚမွ ေလထဲတြင္ ယိမ္းႏြဲ႕ေနသည္၊ အတြင္းက အေစ့မ်ားခါခ်သလုိျဖစ္ေနသည္၊ ထုိအခါၾကမွ အတြင္းထဲကအေစ့မ်ားသည္ အေပါက္ငယ္မွတဆင့္ အျပင္ကုိ ထြက္ႏုိင္ၾကသည္၊ ေလျပင္းတုိက္ေလ ဘိန္းေစ့မ်ားေဝးေဝးေရာက္ေလျဖစ္သည္၊

ပုံေလးမ်ားႏွင့္ဆုိလ်ွင္ ကေလးေတြ ခဏႏွင့္နားလည္သြားမည့္ သင္ခန္းစာျဖစ္သည္၊ ဘာ့ေၾကာင့္ ဘယ္လုိ ပ်ံ႕လြင့္ျခင္းက အဓိကျဖစ္သည္၊ အခ်ိန္ရလ်ွင္ဆက္ေရးပါမည္၊ လုိအပ္ခ်က္မ်ါးရွိလ်ွင္ ျဖည့္ေပးပါ၊
Biology သင္ရင္းေပ်ာ္ရႊင္ပါေစ

သက္ႏုိင္ဦး
မုံရြာတကၠသုိလ္
All photos from Google.com

Ref: Dr.ကုိကုိေလး , U Saw Lwin
အပင္ အသြင္နဲ႔အလုပ္

Google Search the world's information, including webpages, images, videos and more. Google has many special features to help you find exactly what you're looking for.

Modified roots

Sponges